Καρδιαγγειακό σύστηµα και ε πιπλοκές από τον νέο κορωνοϊό

Γράφει ο κ. Ηλίας Τσούγκος
Καρδιολόγος, διευθυντής ΣΤ’ Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Πώς εισέρχονται οι ιοί στον οργανισµό µας;

Οι ιοί εισέρχονται στον οργανισµό µέσω της απορρόφησής τους από τους βλεννογόνους (µάτια, µύτη, στόµα κτλ). Κυρίως όµως επικάθονται στο στοµατικό και φαρυγγικό βλεννογόνο µε απαραίτητη προϋπόθεση τη µεταφορά τους σε αυτά τα σηµεία είτε µέσω τον χεριών µας (αφού έχουµε ακουµπήσει σε µολυσµένες επιφάνειες) είτε µέσω σταγονιδίων που εκτοξεύονται (σίελος, φτέρνισµα, µικροσταγονίδια κ.ά.) από νοσούντες συνανθρώπους µας.
Για να µπορέσουν να αναπτυχθούν αυτοί οι ιοί, σύµφωνα µε τις επικρατούσες απόψεις, χρειάζονται χαµηλότερες θερµοκρασίες από αυτή του σώµατός µας που είναι 36,6 βαθµοί Κελσίου. Ετσι, λοιπόν, για να ενεργοποιηθεί κάποιος ιός στο σώµα µας, έστω και αν έχει εισαχθεί στον οργανισµό µας, θα πρέπει να µειωθεί η θερµοκρασία τοπικά στον φάρυγγα στους 30 βαθµούς Κελσίου από 36,6 της φυσιολογικής µας θερµοκρασίας (π.χ. πίνουµε κρύο νερό, εισπνέουµε κρύο αέρα, κυκλοφορούµε χωρίς ζεστή ένδυση στο κρύο κτλ).

Ποιοι είναι οι λόγοι που καθιστούν τον κορωνοϊό πιο επικίνδυνο από τους άλλους ιούς;

• Πρώτον, έχει µεγαλύτερη µεταδοτικότητα, η οποία οφείλεται στη µεγάλη διάρκεια επιβίωσής του σε εξωτερικές επιφάνειες στο περιβάλλον.

• ∆εύτερον, η µεγάλη τοξικότητά του κυρίως σε ευπαθείς οµάδες µε αποτέλεσµα τη δηµιουργία πνευµονίας αλλά και του συνδρόµου οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS).

Eχει κάποιον ιδιαίτερο ρόλο ο κορωνοϊός στο καρδιαγγειακό σύστηµα;

Παρόλο που οι κύριες εκδηλώσεις της νόσου είναι από το αναπνευστικό σύστηµα, µερικοί ασθενείς εµφανίζουν σοβαρές επιπτώσεις και στο καρδιαγγειακό σύστηµα. Ο ιός µπορεί να προκαλέσει οξεία καρδιακή βλάβη χωρίς ο ασθενής να εµφανίζει προϋπάρχουσα καρδιακή νόσο, ενώ επιπλέον µπορεί στους νοσούντες καρδιοπαθείς να προκαλέσει επιδείνωση της καρδιακής λειτουργίας και να αποβεί θανατηφόρος.

Ασθενείς µε οξεία (de novo) καρδιακή βλάβη
Στα πρώτα στατιστικά στοιχεία που δόθηκαν στη δηµοσιότητα κατά την έναρξη της νόσου, φάνηκε ότι ένας σηµαντικός αριθµός ατόµων µε νόσο COVID-19 στη Wuhan της Κίνας µετά την εκδήλωση του εµπυρέτου και της πνευµονίας εµφάνισε οξεία µυοκαρδιακή βλάβη, η οποία εκδηλώθηκε κυρίως ως οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου. Από αυτούς, αρκετοί νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), γεγονός που αναδεικνύει τη σοβαρή φύση της µυοκαρδιακής βλάβης. Κατά δεύτερο λόγο, ανάµεσα στα επιβεβαιωµένα κρούσµατα µε λοίµωξη από τον κορωνοϊό που κατέγραψε η Εθνική Επιτροπή Υγείας της Κίνας (ΕΕΥΚ), αρκετοί είχαν αρχικά συµπτώµατα από το καρδιαγγειακό σύστηµα, όπως π.χ. αίσθηµα παλµών, στηθάγχη ή δύσπνοια. Μέχρι στιγµής δεν έχει αναγνωριστεί ο παθοφυσιολογικός µηχανισµός δηµιουργίας της καρδιακής βλάβης από τον ιό, αλλά υποθέτουµε ότι οφείλεται στη συστηµατική φλεγµονώδη απάντηση του οργανισµού µας στη νόσο, καθώς και σε διαταραχές του ανοσολογικού συστήµατος που εµφανίζονται µε την πρόοδο αυτής.

Ασθενείς µε προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο
Η κατηγορία τους είναι σίγουρα η πιο ευάλωτη. Αναλύσεις από την πανδηµία δείχνουν ότι η λοίµωξη είναι πιθανότερο να συµβεί σε ασθενείς µε υποκείµενο καρδιαγγειακό νόσηµα (58% εµφάνιζαν υπέρταση, 25% καρδιακή νόσο και 44% αρρυθµία) και ότι επιπλέον αυτοί οι ασθενείς εµφανίζουν σοβαρότερα συµπτώµατα και υψηλότερη θνησιµότητα. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι λόγω του πυρετού και της γενικότερης κακουχίας αυξάνεται ο µεταβολισµός και η καρδιά λειτουργούν εντονότερα για να ανταποκριθούν στις µεγαλύτερες απαιτήσεις του οργανισµού. Με την αντίδραση αυτή η καρδιά κουράζεται, οι πιέσεις στους πνεύµονες αυξάνουν και οι πιθανότητες να αναπτυχθεί πνευµονία και θάνατος πολλαπλασιάζονται. Τέλος, πρόβληµα στους ασθενείς µε εγκατεστηµένη καρδιαγγειακή νόσο εµφανίζεται και στη θεραπεία, αφού πολλά αντιϊκά φάρµακα σχετίζονται µε εµφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας, αρρυθµιών και άλλων καρδιαγγειακών ανωµαλιών. Εποµένως, κατά τη διάρκεια της θεραπείας για τον COVID-19, ειδικά όταν χορηγούνται αντιϊκά, η πιθανότητα εµφάνισης καρδιοτοξικότητας θα πρέπει να παρακολουθείται στενά.

Οι ασθενείς µε καρδιαγγειακά νοσήµατα που ανήκουν στις ευπαθείς οµάδες είναι αυτοί που έχουν:

1. Καρδιακή ανεπάρκεια (ισχαιµικής ή µη αιτιολογίας),
2. Στεφανιαία νόσο (πρόσφατο οξύ στεφανιαίο σύνδροµο ή επέµβαση επαναγγείωσης (αγγειοπλαστική-stent ή αορτοστεφανιαία παράκαµψη τους τελευταίους 12 µήνες),
3. Πνευµονική υπέρταση,

4. Συγγενείς καρδιοπάθειες,
5. Προσθετικές καρδιακές βαλβίδες,
6. Μυοκαρδιοπάθειες,
7. Χρόνια αρρύθµιστη αρτηριακή υπέρταση-χρόνιο αρρύθµιστο σακχαρώδη διαβήτη.