Η πανδημία γέννησε ελπίδα για τις μεταμοσχεύσεις

Σημαντικές πλην αθόρυβες νίκες έχουν επιτευχθεί στο κρίσιμο πεδίο των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες, γεννώντας βάσιμες ελπίδες για την επανεκκίνηση της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας.

Παρά την πανδημία διατηρήθηκε η δωρεά οργάνων στο προσκήνιο των ιατρικών-ανθρωπιστικών πράξεων με τη συνεργασία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων, ενώ ξεκίνησε να εκπονείται το Εθνικό Σχέδιο για τις Μεταμοσχεύσεις από ομάδα Ελλήνων και Ευρωπαίων επιστημόνων, υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ωνάση.

Η εργώδης προσπάθεια απέδωσε καρπούς ζωής: καταγράφηκε ρεκόρ μεταμοσχεύσεων νεφρού από ζώντες δότες, περισσότερες μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών από τον μέσο ετήσιο αριθμό της τελευταίας 5ετίας και έγινε επανεκκίνηση στο Πρόγραμμα Μεταμόσχευσης Πνεύμονα. Παράλληλα, το Εθνικό Σχέδιο Μεταμοσχεύσεων και Δωρεάς Οργάνων ολοκληρώθηκε και αναμένεται να παρουσιαστεί μετά το Πάσχα, αποτελώντας τον οδικό χάρτη των δωρεών και των μεταμοσχεύσεων και αποτυπώνοντας τις αναγκαίες αλλαγές σε κάθε τομέα (θεσμικές, οργανωτικές, ερευνητικές, εκπαιδευτικές, επικοινωνιακές).

«Εχουμε πολύ δρόμο ακόμη, αλλά το γεγονός ότι οι ΜΕΘ, μέσα στον κυκεώνα του COVID-19, δεν παραγκώνισαν τη δωρεά οργάνων, αποτελεί πολύ αισιόδοξο δείγμα. Εχουμε βάσιμες ελπίδες ότι με ενισχυμένες ΜΕΘ, βελτίωση των ενεργειών ανεύρεσης δοτών και ενίσχυση των μεταμοσχευτικών μονάδων, θα δημιουργούνται στο μέλλον περισσότερες ευκαιρίες δωρεάς», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών, διευθυντής Μονάδας Μεταμόσχευσης Hπατος στο «Λαϊκό» και πρόεδρος του ΕΟΜ, Γεώργιος Β. Παπαθεοδωρίδης. Με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση το αμέσως επόμενο διάστημα 7 γιατροί Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων, ως εντεταλμένοι του ΕΟΜ σε 9 μεγάλα νοσοκομεία στην Αττική και την περιφέρεια, θα αναλαμβάνουν τον εντοπισμό και τη διαχείριση των δυνητικών δοτών οργάνων και την ενημέρωση του οικογενειακού τους περιβάλλοντος.

Το θετικό αποτύπωμα της επιδημίας στις δωρεές οργάνων

Το πρώτο 3μηνο της πανδημίας, οι μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων σχεδόν μηδενίστηκαν, αφού τα μοσχεύματα από αποβιώσαντες δότες προσφέρονται από τις ΜΕΘ που βρίσκονταν σε πόλεμο. Πολύ σύντομα, όμως, οι ΜΕΘ και οι Μονάδες Μεταμοσχεύσεων ανέκαμψαν. Ειδικότερα, πραγματοποιήθηκαν 134 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων (87 νεφρού, 31 ήπατος, 12 καρδιάς, 4 πνευμόνων), προερχόμενες από 52 αποβιώσαντες δότες οργάνων. Από τον περασμένο Μάιο μέχρι και τον Μάρτιο διενεργήθηκαν 90 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες, κυρίως στο «Λαϊκό».

Το ίδιο χρονικό διάστημα διενεργήθηκαν 121 μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών, περισσότερες από τον μέσο ετήσιο αριθμό της τελευταίας 5ετίας (107 μεταμοσχεύσεις). Επίσης, το Εθνικό Μητρώο Εθελοντών Δοτών Μυελού Οστών αυξήθηκε κατά 25% και περιλαμβάνει πλέον 195.000 δότες, διευρύνοντας τις πιθανότητες των Ελλήνων ασθενών να βρουν συμβατό δότη.

Ορόσημο για το πεδίο των μεταμοσχεύσεων στη χώρα αποτέλεσε τον περασμένο Ιούλιο η επαναλειτουργία του Προγράμματος Μεταμόσχευσης Πνευμόνων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, έπειτα από 10 χρόνια «καταστολής». «Για πολλά χρόνια οι ασθενείς που έχρηζαν τέτοιας μεταμόσχευσης έπρεπε να καταφύγουν στη Βιέννη, μέσα από διακρατική συμφωνία. Αυτό σήμαινε μεγάλη σωματική και ψυχολογική ταλαιπωρία για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους, αλλά και μεγάλο οικονομικό κόστος για το ασφαλιστικό σύστημα. Από το 2019, δε, η Αυστρία και άλλες χώρες έπαψαν να δέχονται Eλληνες ασθενείς για μεταμόσχευση πνεύμονα», αναφέρει ο διευθυντής Κλινικής Νεφρολογίας & Μεταμόσχευσης Νεφρού στο Λαϊκό και πρόεδρος του Ωνάσειου, Ιωάννης Ν. Μπολέτης. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 4 μεταμοσχεύσεις πνευμόνων στο Ωνάσειο, σημαντική κατάκτηση για την Ελλάδα. Και αυτό διότι ήταν πολλοί οι επιβαρυντικοί παράγοντες -υποδομή, εκπαίδευση του προσωπικού, ποιοτικά κριτήρια-, και χρειάστηκε συντονισμένη δράση του υπουργείου Υγείας, του ΕΟΜ και του Ωνάσειου. Χάρη στο Ιδρυμα Ωνάση και μέσα από το 5ετές πρόγραμμα υποτροφιών του, Ελληνες γιατροί μετεκπαιδεύτηκαν στην κορυφαία Πανεπιστημιακή Κλινική της Βιέννης και έθεσαν τις βάσεις του Προγράμματος.

Ο οδικός χάρτης για το αύριο των μεταμοσχεύσεων

«Μια από τις λίγες θετικές συνέπειες της πανδημίας φαίνεται να είναι η ενίσχυση της συλλογικής μας συνείδησης. Μέσα από την οδύνη του τελευταίου χρόνου, η κοινωνία προχώρησε, συνειδητοποίησε την αξία της ζωής και της στήριξης στον άρρωστο. Η ανάγκη αλλαγής του εθνικού συστήματος δωρεάς οργάνων και μεταμοσχεύσεων είναι πιο επίκαιρη από ποτέ», επισημαίνουν στο «ΘΕΜΑ» οι επικεφαλής της διεθνούς επιστημονικής ομάδας που εκπονεί το Εθνικό Σχέδιο για τις Μεταμοσχεύσεις, ο καθηγητής Χειρουργικής των μεταμοσχεύσεων στο Imperial College London και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Μεταμοσχεύσεων Βασίλειος Παπαλόης και ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics και εκπρόσωπος της Ελλάδας στα διεθνή FORA για την πανδημία του κορωνοϊού, Ηλίας Μόσιαλος.

Οι διακεκριμένοι Ελληνες επιστήμονες διαπίστωσαν κατά την εκπόνηση του σχεδίου τη δύσκολη πραγματικότητα στη χώρα μας: «Περίπου 15.000 άνθρωποι με νεφρική νόσο τελικού σταδίου ζουν σε αιμοκάθαρση, 40% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μόνο 10% αυτών είναι στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση. Ο μέσος χρόνος αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού είναι 9 έτη - το 50% των ασθενών θα πεθάνει σε 4 χρόνια. Οι δωρεές και οι μεταμοσχεύσεις είναι 4 φορές λιγότερες του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Οι ανάγκες είναι διπλάσιες».

Αξιοποιώντας τα παραδείγματα των εθνικών συστημάτων που είναι «πρότυπα» και μέσα από εν τω βάθει ανάλυση των ελλειμάτων του ελληνικού συστήματος, οι ειδικοί ολοκλήρωσαν τη Μελέτη Ανασκόπησης του Εθνικού Συστήματος Μεταμοσχεύσεων και Δωρεάς Οργάνων. «Η μελέτη περιλαμβάνει προτάσεις για αναβάθμιση σε κάθε τομέα: θεσμικές και οργανωτικές αλλαγές, πρόληψη της νεφρικής νόσου και αγωγή υγείας, προετοιμασία των ασθενών για μεταμόσχευση και ένταξη στη λίστα αναμονής, δωρεά οργάνων και μεταμοσχεύσεις, μετα-μεταμοσχευτική παρακολούθηση, έρευνα, εκπαίδευση, επικοινωνιακή πολιτική», λένε οι καθηγητές ξεδιπλώνοντας τον «οδικό χάρτη» που θα δημιουργήσει ένα σύστημα υγείας που θα επικεντρώνει στον ασθενή, που θα καλλιεργεί την ευαισθησία της κοινωνίας και θα είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο, καλύπτοντας ανάγκες ζωής.

Ειδήσεις σήμερα:

ΗΠΑ: Θύμα αστυνομικής βίας 73χρονη με άνοια - Την ξυλοκοπούν, την κοροϊδεύουν και μετά γελούν με το βίντεο

Πώς μπορώ να ταξιδέψω: Τα μέτρα για τους επισκέπτες εξωτερικού σε 10 χώρες

Πείραμα στη Βαρκελώνη: Καμία ένδειξη μετάδοσης του ιού σε ροκ συναυλία με 5.000 κόσμο