Επιβράδυνση της γήρανσης και μακροζωία: Πραγματικότητα ή ουτοπία;

Η μακροβιότητα έχει απασχολήσει τον άνθρωπο από αρχαιότατων χρόνων. Οι αλχημιστές μάλιστα, μεταξύ άλλων, έψαχναν να βρουν και το ελιξίριο της αθανασίας, ενώ η αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου μάταια ζητούσε να βρει την πηγή του αθάνατου νερού. Αν και όλες αυτές οι προσπάθειες είχαν αποβεί φρούδες, στο όχι και τόσο απώτερο παρελθόν, έχει παρατηρηθεί μια άνευ προηγουμένου αύξηση του μέσου όρου ζωής του ανθρώπου, αφού ο χρόνος ζωής έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία εκατό πενήντα με διακόσια χρόνια.

Η αύξηση όμως του προσδόκιμου της επιβίωσης, σήμερα, οφείλεται κυρίως στην πρόληψη καθώς και την καλύτερη αντιμετώπιση των νόσων και όχι στην επιβράδυνση της γήρανσης. Υπολογίζεται μάλιστα πως αν θεωρητικά θεραπεύσουμε όλες τις μορφές καρκίνου, ο μέσος χρόνος ζωής θα αυξηθεί λίγο λιγότερο από τρία χρόνια και αν θεραπεύσουμε τα καρδιαγγειακά νοσήματα ο χρόνος ζωής θα αυξηθεί κατά δυόμισι χρόνια περίπου.

Κατά συνέπεια για να αυξηθεί σημαντικά ο χρόνος ζωής του ανθρώπου δεν αρκεί να θεραπεύσουμε μόνο τα νοσήματα που υπάρχουν αλλά θα πρέπει να επιβραδύνουμε και την επέλευση της γήρανσης. Όταν ο άνθρωπος φτάσει σε μια ορισμένη ηλικία, τότε το γήρας έρχεται ακάθεκτο μαζί με όλες τις αρρώστιες που το συνοδεύουν.

Ένα αντιπροσωπευτικό άτομο 80 χρόνων π.χ. κατά μέσον όρο πάσχει από πέντε αρρώστιες. Επιβράδυνση της γήρανσης θα έχει ως αποτέλεσμα την αναστολή των νόσων που τη συνοδεύουν, τη σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής, αλλά και την καλύτερη ποιότητα αυτής. Εν τούτοις όμως, σήμερα η έρευνα εστιάζεται κυρίως στη θεραπεία ή/και πρόληψη των νόσων και όχι στη σχέση των νόσων με τη γήρανση και την πρόληψη αυτής καθαυτής της γήρανσης.

Η «θαυματουργή» πρωτεΐνη που πιθανόν θα αλλάξει τα πάντα

Από αρκετά χρόνια είναι γνωστό ότι χορήγηση αίματος από νεαρά σε ηλικιωμένα ποντίκια είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή αλλοιώσεων που προέρχονται με το γήρας σε πολλά όργανα των ηλικιωμένων ποντικιών. Για να μελετήσουν καλύτερα αυτό το φαινόμενο, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Harvard, πριν χρόνια, συνέδεσαν το δέρμα νέων σε ηλικία με ηλικιωμένα ποντίκια (παραβίωσης). Με την παραβίωση αναπτύσσονται νέα αγγεία και επέρχεται πλήρης ανάμειξη του αίματος μεταξύ των δυο πειραματόζωων.

Με αυτά τα πειράματα, οι ερευνητές παρατήρησαν αναστολή και σε αρκετές περιπτώσεις και υποστροφή αλλοιώσεων που οφείλονται στη γήρανση στα ηλικιωμένα ποντίκια (αύξηση μάζας των σκελετικών μυών, ανάπτυξη νέων αγγείων, αύξηση νευρικών κυττάρων, μείωση του βάρους της καρδιάς και του μεγέθους των μυοκαρδιακών κυττάρων, μεταξύ άλλων).

Μετά από εκτεταμένες αναλύσεις πρωτεϊνών, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια από τις δεκάδες χιλιάδες πρωτεΐνες που υπάρχουν στον οργανισμό, η πρωτεΐνη GDF11 που κυκλοφορεί στο αίμα είναι υπεύθυνη για τις ευεργετικές αυτές ενέργειες που παρατηρήθηκαν στα ηλικιωμένα ποντίκια μετά από τη συμβίωση με νεότερα ποντίκια.

Φυσικά πρωτεΐνες που κυκλοφορούν στο αίμα δυνατόν να επηρεάσουν όλα τα όργανα του οργανισμού στα οποία κυκλοφορεί αίμα. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών έχουν δημοσιευθεί σε κορυφαία διεθνή ιατρικά περιοδικά, όπως τα Science, Cell, Circulation Research και άλλα.

Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι τα επίπεδα της πρωτεΐνης GDF11 ελαττώνονται με την πάροδο της ηλικίας σε πολλά ζώα (ποντίκια, κουνέλια, πρόβατα, άλογα , μεταξύ άλλων). Επιπλέον χορήγηση πρωτεΐνης GDF11 σε ποντίκια μεγάλης ηλικίας είχε ως συνέπεια να ελαττωθεί η μάζα του μυοκαρδίου και το μέγεθος των μυοκαρδιακών κυττάρων. Με βάση αυτά τα δεδομένα έχει δημιουργηθεί φαρμακοβιομηχανία η οποία μελετά έντονα αυτό το φαινόμενο.

Έχει παρατηρηθεί ότι η χορήγηση αυτής της πρωτεΐνης αναστέλλει τη γήρανση σχεδόν σε όλα τα όργανα και συστήματα του οργανισμού, καρδιά, νευρικό σύστημα, πνεύμονες, νεφροί, μεταξύ άλλων, καθώς και τη φλεγμονώδη αντίδραση που συχνά συνυπάρχει με το γήρας.

Επιπλέον χορήγηση της GDF11 πρωτεΐνης σε άτομα που είχαν πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο συνέβαλε στην αύξηση του αριθμού των αγγείων και των νευρώνων, την ελάττωση της φλεγμονής στην περιοχή του εγκεφάλου που είχε υποστεί τη βλάβη και την ταχύτερη ανάρρωση αυτών των ασθενών. Υπολογίζεται μάλιστα ότι στα μέσα του επόμενου έτους (2023) θα αρχίσουν και προσχεδιασμένες μελέτες στον άνθρωπο με τη χορήγηση πρωτεΐνης GDF11.

Κατά συνέπεια δεν είναι απίθανο να έχουμε εκπλήξεις σ ’αυτό τον τομέα και να δούμε ότι το «εύρος» της υγειούς και παραγωγικής ζωής να αυξάνει σημαντικά στο όχι και τόσο απώτερο μέλλον. Δεν θα είναι έκπληξη π.χ. αν θα βλέπουμε άτομα εκατό ετών να έχουν τις ικανότητες που έχουν σήμερα άτομα πενήντα ετών.

Η Ελλάδα δεν υπολείπεται ιδιαίτερα σε αυτόν τον τομέα αφού έχουμε πραγματοποιήσει σημαντική έρευνα πάνω σ ‘αυτό το θέμα (IKARIA STUDY). Από τη μελέτη αυτή έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα μεγάλος αριθμός επιστημονικών μελετών με πολύ σημαντικά συμπεράσματα. Ακόμα από το 2013 είχε ιδρυθεί το «Ερευνητικό Ινστιτούτο για τη Μακροζωία και την Πρόληψη των Ασθενειών του Γήρατος».

Η Ικαρία είναι ένα από τα πέντε μέρη του κόσμου (Σαρδηνία-Ιταλία, Οκινάβα-Ιαπωνία, Λόμα-Λίντα-Καλιφόρνια, Νικόγια-Κόστα Ρίκα), όπου οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος παγκοσμίως. Αν σε αυτά τα μέρη που οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια, μεταξύ των άλλων παραγόντων που συμβάλουν στη μακροζωία, έχουν και υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης GDF11, ακόμα δεν έχει καθοριστεί αλλά αποτελεί αντικείμενο έρευνας της μελέτης IKARIA.


Κωνσταντίνος (Ντην) Μουντούλας, Καθηγητής Καρδιολογίας, The Ohio State University, USA
Χριστόδουλος Ι Στεφανάδης, Καθηγητής Καρδιολογίας, Medical School University of Athens
Χαρίσιος Κ Μπουντούλας, Καθηγητής Καρδιολογίας και Φαρμακευτικής, The Ohio State University, Columbus Ohio, USA

Ειδήσεις σήμερα:

«Είμαι 100% κανίβαλος»: Ανατριχιαστικές αποκαλύψεις στο ντοκιμαντέρ για τα «σκοτεινά» πάθη του Άρμι Χάμερ

Μαίνεται η φωτιά στη Θάσο - Εκκενώθηκε ο οικισμός Κοίνυρα

Αστάθεια του καιρού από σήμερα με βροχές και καταιγίδες