Μολυσμένα με τον ιό του Δυτικού Νείλου τα μισά κουνούπια στην Ελλάδα

Το «ξέσπασμα» της επιδημίας του ιού του Δυτικού Νείλου φοβούνται οι ειδικοί στη χώρα μας. Οι μετρήσεις δείχνουν ότι οι πληθυσμοί των κουνουπιών είναι οι πιο «εύρωστοι» της τελευταίας τριετίας και παράλληλα κουβαλούν βαρύ ιικό φορτίο, καθώς ένα στα δύο κουνούπια είναι μολυσμένο με τον ιό του Δυτικού Νείλου. Την ίδια στιγμή, ερωτήματα προκαλεί το μικρό ποσοστό κρουσμάτων με τους ειδικούς να ψάχνουν τα αίτια κυρίως στα χαμηλά αντανακλαστικά των γιατρών του ΕΣΥ σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό και τη διάγνωση της λοίμωξης, αφού δεν πείθονται ότι ο πληθυσμός έχει αποκτήσει ανοσία.

Από το 2010 που ενέσκηψε για πρώτη φορά (και) στη χώρα μας η επιδημία του ιού του Δυτικού Νείλου, έχουν καταγραφεί 523 επιβεβαιωμένα κρούσματα της λοίμωξης σε ανθρώπους, καθώς και 62 θάνατοι. Κατά τους επιστήμονες, πίσω από κάθε μολυσμένο άτομο με ιό του Δυτικού Νείλου κρύβονται τουλάχιστον 150 περιστατικά μόλυνσης χωρίς συμπτώματα και νόσο. Βάσει αυτής της αρχής, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 78.000 άνθρωποι έχουν μολυνθεί από τσίμπημα κουνουπιού με τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Τα διαθέσιμα εντομολογικά δεδομένα μαρτυρούν πως ο ιός καλά κρατεί και φέτος στην ελληνική επικράτεια, ωστόσο τα αποτελέσματα της επιδημιολογικής επιτήρησης διαμορφώνουν διαφορετική εικόνα. «Από τα στοιχεία που έχουμε από την εντομολογική επιτήρηση -μέσω κουνουποπαγίδων που έχουν τοποθετηθεί σε δεκάδες σημεία της Αττικής-  ο ιός του Δυτικού Νείλου κυκλοφορεί συνεχώς και αδιαλείπτως στο Λεκανοπέδιο, από τα τέλη Μαΐου, με την ένταση της κυκλοφορίας του να αυξάνεται διαρκώς. Πλέον το 40% των κουνουπιών είναι θετικό στον ιό του Δυτικού Νείλου, ενώ στις αρχές Ιουλίου το ποσοστό των μολυσμένων κουνουπιών ήταν περίπου 25%», λέει η επιστημονική συνεργάτις του Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), κυρία Αγορίτσα Μπάκα.

Πρόκειται για υψηλά ποσοστά μόλυνσης, τα οποία, όμως, δεν συνάδουν με την εικόνα της λοίμωξης στην κοινότητα. Παρότι βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού και έχουν προηγηθεί καιρικές συνθήκες που ευνόησαν την εμφάνιση των κουνουπιών, τα δύο Κέντρα Αναφοράς έχουν επιβεβαιώσει μόλις τέσσερα κρούσματα με τη λοίμωξη του ιού του Δυτικού Νείλου - δύο στην Ανατολική Αττική και δύο στη Θεσσαλονίκη. Αυτό ωστόσο όχι μόνο δεν καθησυχάζει, αλλά μάλλον κινητοποιεί τους επιστήμονες. «Προβληματιζόμαστε πολύ. Εχει άραγε αποκτήσει φυσική ανοσία ο πληθυσμός και δεν υπάρχουν φέτος κρούσματα; Ερευνα οροεπιδημιολογική που είχε γίνει το 2010 από το ΚΕΕΛΠΝΟ έδειξε ότι λιγότερο από  το 4% του πληθυσμού είχε ανοσία στον ιό του Δυτικού Νείλου. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι το ποσοστό αυτό αυξήθηκε από το 2010 μέχρι σήμερα, απέχουμε πολύ από το να έχουμε αποκτήσει ανοσιακό τείχος στον ιό του Δυτικού Νείλου», λέει η κυρία Μπάκα. Οι εντομολόγοι από την πλευρά τους ερευνούν τους πληθυσμούς των κοινών κουνουπιών και επικεντρώνονται στο DNA τους, αναζητώντας τον τρόπο μετάδοσης στους κρίκους της αλυσίδας των τσιμπημάτων που σχηματίζουν πτηνά, κουνούπια, θηλαστικά. Στο μικροσκόπιο π.χ. των ειδικών βρίσκεται η περιοχή του Εβρου, όπου πέρυσι παρά τον μεγάλο αριθμό θετικών στον ιό κουνουπιών αλλά και θηλαστικών (αλόγων) δεν υπήρξαν κρούσματα της λοίμωξης σε άνθρωπο.

Πηγές από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, πάντως, θέτουν μια ακόμη παράμετρο που σχετίζεται με τον επιστημονικό γρίφο για τις περιορισμένες φετινές εμφανίσεις του ιού του Δυτικού Νείλου και η οποία αφορά τη δεινή οικονομική κατάσταση προσωπικού και νοσηλευτικών ιδρυμάτων. «Οι συνθήκες που επικρατούν δεν είναι πρόσφορες για να εδραιωθεί η επιδημιολογική επιτήρηση, τουλάχιστον σε επίπεδο ανάλογο με εκείνο των προηγούμενων ετών. Το προσωπικό είναι  επιβαρυμένο ψυχολογικά και οικονομικά, υφίσταται μεγάλη πίεση για τη λειτουργία των νοσοκομείων και την αντιμετώπιση των επειγόντων και ενδεχομένως δεν θέτει ως σημαντική προτεραιότητα την περαιτέρω διερεύνηση των περιστατικών που φτάνουν είτε με ήπια συμπτώματα, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγία, είτε με προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα», λέει χαρακτηριστικά στέλεχος μεγάλου νοσοκομείου της Αττικής που πέρυσι είχε σηκώσει το βάρος πολλών περιστατικών λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Καθυστέρησαν οι κωνωποκτονίες

Εφέτος, εκτός από τη γνώση των ειδικών που εμπλουτίστηκε σημαντικά μετά την παρακολούθηση τριών επιδημιών, αυξήθηκαν και οι πληθυσμοί των κουνουπιών. Αντιθέτως, μειώθηκαν οι προληπτικές ενέργειες για την προστασία της δημόσιας υγείας, καθώς οι νυμφοκτονίες δεν έγιναν ποτέ και οι κωνωποκτονίες άργησαν αρκετές εβδομάδες. Στις συσκέψεις που γίνονται συνεχώς τις τελευταίες δέκα ημέρες στο υπουργείο Υγείας υπό την υφυπουργό κυρία Ζέττα Μακρή και με τη συμμετοχή των ειδικών του ΚΕΕΛΠΝΟ, μία είναι η διαπίστωση: οι κωνωποκτονίες στις πιο «κόκκινες» περιοχές της επικράτειας, στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, δεν έγιναν εγκαίρως, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη δημόσια υγεία. Η διαδικασία των ψεκασμών έπρεπε να έχει ξεκινήσει από τα μέσα Μαρτίου και να έχει ολοκληρωθεί στα τέλη Απριλίου προκειμένου να εξοντωθούν οι προνύμφες. Ωστόσο, η διαδικασία ξεκίνησε στις περισσότερες περιοχές μόλις στα τέλη Μαΐου, λόγω έλλειψης κονδυλίων στους δήμους αλλά και λόγω της γραφειοκρατίας στο σκέλος των σχετικών διαγωνισμών.

Στην καρδιά της χώρας, το Λεκανοπέδιο, οι κωνωποκτονίες έγιναν μόλις στις αρχές Ιουλίου - και ενώ είχε προηγηθεί ένα καυτό δίμηνο από πλευράς θερμοκρασίας που εκτίναξε στα ύψη τον πληθυσμό των κουνουπιών. Σύμφωνα με τα πρόσφατα εντομολογικά δεδομένα, σε κλοιό επικίνδυνων κουνουπιών βρίσκονται το Ιλιον, το Παλαιό Φάληρο, η Νέα Χαλκηδόνα, το Χαλάνδρι, η Κηφισιά, το Μαρούσι, η Νέα Ιωνία, τα Πατήσια και όλη η Ανατολική Αττική. Από τη συγκεκριμένη περιοχή άλλωστε, ειδικότερα από την Αρτέμιδα, προέρχονται και τα δύο εκ των τεσσάρων κρουσμάτων της λοίμωξης που έχουν επιβεβαιωθεί.  Στο «κόκκινο» από πλευράς επικινδυνότητας βρίσκονται επίσης οι περιοχές της Θεσσαλονίκης, της Χαλκιδικής, της Πέλλας, της Ημαθίας, της Καβάλας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Εύβοιας, όπου είχαν καταγραφεί κρούσματα και τα τρία προηγούμενα έτη. Επίσης, οι περιοχές Ξάνθης, Δράμας, Αχαΐας, Λευκάδας, Κέρκυρας, Σάμου και Αρτας, στις οποίες ο ιός του Δυτικού Νείλου έκανε για πρώτη φορά πέρυσι την εμφάνισή του.

Ποια τα συμπτώματα

Τα  ήπια συμπτώματα της λοίμωξης που προκαλεί ο ιός του Δυτικού Νείλου παραπέμπουν σε εκείνα μιας απλής ίωσης. Έτσι, όσοι έχουν προσβληθεί εμφανίζουν πυρετό, πονοκέφαλο, εξάντληση, πόνους στους µυς και τις αρθρώσεις, εµέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεµφαδένων. Συνήθως τα συµπτώµατα φεύγουν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα. Η νόσος όμως εμφανίζει και πιο σοβαρή μορφή, πλήττοντας το κεντρικό νευρικό σύστημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατεσταλμένοι αναπτύσσουν περισσότερο τη σοβαρή µορφή της νόσου, δηλαδή εγκεφαλίτιδα ή µηνιγγίτιδα. Τα συµπτώµατα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαµψία του αυχένα, απάθεια,  αποπροσανατολισμό, κώμα, σπασμούς, µυϊκή αδυναμία, ακόμη και παράλυση.