Νέα φόρμουλα -με ελληνική συμμετοχή- προβλέπει την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ

Ερευνητές στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας, ανακοίνωσαν ότι ανέπτυξαν μια νέα φόρμουλα (ένα μαθηματικό - στατιστικό αλγόριθμο) που είναι σε θέση να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η νόσος Αλτσχάιμερ για κάθε ασθενή ξεχωριστά και πόσος χρόνος θα περάσει από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων του έως την τελική επιδείνωση. Μάλιστα, οι δημιουργοί της φόρμουλας ισχυρίζονται ότι για τη μέθοδό τους αρκούν στοιχεία για τον ασθενή που έχουν συλλεγεί από μία και μοναδική επίσκεψη στο γιατρό.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευροψυχολογίας Γιαακόβ Στερν του Ιατρικού Κέντρου του πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα της νόσου Αλτσχάιμερ "Journal of Alzheimer Disease", δοκίμασαν κλινικά την τεχνική τους με επιτυχία.

Μεταξύ των ερευνητών είναι ο Νικόλαος Σκαρμέας, επίκουρος καθηγητής νευρολογίας στο Ινστιτούτο Τάουμπ και στο Κέντρο Σεργκιέφσκι του πανεπιστημίου Κολούμπια. Στη δημιουργία της φόρμουλας έχουν επίσης συμβάλει επιστήμονες από τα αμερικανικά πανεπιστήμια Ντιουκ, Τζον Χόπκινς και Χάρβαρντ.

Η νόσος Αλτσχάιμερ έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι αρκετά απρόβλεπτη, καθώς, για παράδειγμα, δύο ασθενείς μπορεί να φαίνονται ότι έχουν μια ήπια μορφή της πάθησης, όμως στον ένα η εξέλιξη τελικά είναι πολύ γρήγορη και στον άλλο πολύ αργή.

Το μοντέλο πρόβλεψης, που «χτίστηκε» με βάση τις παρακολουθήσεις της εξέλιξης της νόσου σε ασθενείς επί μια δεκαετία, επιτρέπει στο γιατρό να μαντέψει τι από τα δύο θα συμβεί σε ένα ασθενή. Έτσι, εκτιμά -για κάθε ξεχωριστό περιστατικό- πόσος περίπου χρόνος θα περάσει από τα αρχικά συμπτώματα, έως ότου ο ασθενής καταστεί αδύνατο να αυτοεξυπηρετηθεί και εξαρτάται πλέον πλήρως από τις φροντίδες των συγγενών ή κάποιας νοσοκόμας.

Όπως δήλωσε ο Νικόλαος Σκαρμέας, η νέα τεχνική «μπορεί να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο τόσο για τους γιατρούς, όσο και για τις οικογένειες των ασθενών. Η νέα μέθοδος είναι πολύ πιο πρακτική από προηγούμενες, που ήσαν και λιγότερο ακριβείς».

Η τεχνική λαμβάνει υπόψη της 16 διαφορετικές παραμέτρους, όπως την ικανότητα συμμετοχής του ασθενούς στις καθημερινές δραστηριότητες, τις κινητικές ικανότητές του, τη νοητική κατάστασή του, τη διάρκεια των τρέμουλων, της ακαμψίας και άλων νευρολογικών συμπτωμάτων, την ύπαρξη ή όχι ψυχιατρικών συμπτωμάτων (π.χ. ψευδαισθήσεων) κ.α.

Η φόρμουλα μπορεί να προβλέψει ακόμα και το πότε περίπου θα πεθάνει κάποιος ασθενής (π.χ. ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, γίνεται η πρόβλεψη ότι ο ένας θα πεθάνει μετά από τρία χρόνια, ενώ ο άλλος ασθενής μετά από δέκα). Επίσης, μπορεί να προβλέψει επιμέρους ανάγκες, για παράδειγμα επί πόσο χρόνο ο ασθενής θα ζήσει μεν, αλλά εξαρτώμενος από τη βοήθεια τρίτων για να φάει, να ντυθεί, να πάει στο μπάνιο κ.α.

Η μέθοδος άρχισε να αναπτύσσεται από το 1989 και από τότε βελτιώνεται συνεχώς. «Το γεγονός ότι αυτή η μέθοδος πρόβλεψης άρχισε πριν από περίπου 25 χρόνια, δείχνει τις δυσκολίες μελέτης της πολύπλοκης νόσου Αλτσχάιμερ», δήλωσε ο καθηγητής νευρολογίας, ψυχιατρικής και επιδημιολογίας Ρίτσαρντ Μαγιό του Κολούμπια.

Οι ερευνητές αναπτύσσουν τώρα ένα πρόγραμμα λογισμικού, που θα επιτρέπει στους γιατρούς να εισάγουν τα δεδομένα για κάθε ασθενή και να έχουν αμέσως μια πρόβλεψη για την περίπτωσή του. Το πρόγραμμα αναμένεται να είναι διαθέσιμο στους νευρολόγους μέσα στην επόμενη διετία.