Σημαντικές εξελίξεις στη θεραπεία καρκίνων του αίματος με βλαστοκύτταρα

Η μεταμόσχευση αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων (HSCT - hematopoietic stem cell transplantation) που κάποτε θεωρείτο μια αποτελεσματική αλλά ριψοκίνδυνη εναλλακτική αντιμετώπιση του καρκίνου του αίματος αντί της φαρμακευτικής αγωγής, είναι πλέον αποτελεσματική και διαθέσιμη σε ευρύ πληθυσμό ασθενών χάρη στις σημαντικότατες τελευταίες εξελίξεις στις στρατηγικές και τις τεχνολογίες των μεταμοσχεύσεων. Μελέτες σχετικά με τις εξελίξεις αυτές παρουσιάστηκαν χθες στα πλαίσια της 55ης Ετήσιας Συνάντησης της Αμερικανικής Αιματολογικής Εταιρείας στη Νέα Ορλεάνη. 

Στις μέρες μας, η μεταμόσχευση αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων χρησιμοποιείται αποτελεσματικά ως θεραπεία «αντικατάστασης» για ασθενείς με δύσκολα θεραπεύσιμες μορφές καρκίνου του αίματος, προσφέροντας υγιή κύτταρα είτε από τον ίδιο τον ασθενή (αυτόλογη μεταμόσχευση) είτε από δότες (αλλογενής μεταμόσχευση) και παρέχοντας στον ασθενή τη δυνατότητα να παλέψει μόνος του ενάντια στην πάθηση. Ιστορικά, κατά την αξιολόγηση του ασθενούς με σκοπό την μεταμόσχευση, οι ιατροί αναζητούσαν κύτταρα από δότη που θα ήταν απόλυτα συμβατά με τον κυτταρικό τύπου του ασθενούς. Αυτή θεωρείται η βέλτιστη προσέγγιση που θα διασφαλίσει θετικά αποτελέσματα και θα ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης νόσου μοσχεύματος κατά ξενιστή (graft-versus-host disease ή GVHD), μια σοβαρή και επικίνδυνη για τη ζωή επιπλοκή που εκδηλώνεται όταν τα ξένα κύτταρα του δότη επιτίθενται στα κύτταρα του ασθενούς που θεωρούνται ξένος ιστός. 

Σήμερα, οι ερευνητές «δοκιμάζουν» τις παραδοσιακές αντιλήψεις ως προς την επιλεξιμότητα των μοσχευμάτων και τη διασταύρωση δότη σε μια προσπάθεια βελτίωσης των μακροπρόθεσμων επιπέδων επιτυχίας και διεύρυνσης του πληθυσμού των ασθενών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη θεραπεία αυτή. Τα νέα ευρήματα που παρουσιάστηκαν σήμερα φανερώνουν πως με σωστή διερεύνηση τα μοσχεύματα από μερικώς συμβατό δότη ή τα μοσχεύματα με κύτταρα ομφαλοπλακουντιακού αίματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως βιώσιμες, αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις όταν δεν μπορεί να βρεθεί απόλυτα συμβατός δότης. Οι ερευνητές υποστηρίζουν επίσης ότι τα αποτελέσματα των μεταμοσχεύσεων μπορεί να βελτιωθούν ακόμα περισσότερο αν αναγνωρισθούν οι ασθενείς που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης συγκεκριμένων επιπλοκών, όπως μείωση των νοητικών λειτουργιών. ή αν εφαρμόζονται, μετά τις μεταμοσχεύσεις, θεραπείες για τον περιορισμό του κίνδυνου υποτροπής. 

«Τα συναρπαστικά αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν φανερώνουν πως οι μεταμοσχεύσεις αποτελούν επιλογή αποτελεσματικής θεραπείας για ολοένα και περισσότερους ασθενείς με καρκίνο του αίματος» ανέφερε ο Jeffrey Miller, ιατρός, συντονιστής της συνέντευξης τύπου και Αναπληρωτής Διευθυντής του Masonic Cancer Center και του Clinical and Translational Sciences Institute του Πανεπιστημίου της Minnesota στην Minneapolis. «Για πολλά χρόνια, η μεταμόσχευση δεν ήταν εφικτή για πολλούς ασθενείς χωρίς αδέρφια ή σε περιπτώσεις που δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί απόλυτα συμβατός δότης. Σήμερα όμως, αυτοί οι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τις νέες στρατηγικές και να προχωρήσουν σε επιτυχή μεταμόσχευση. Σήμερα, μπορούμε πλέον να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας στη βελτίωση της συνολικής εμπειρίας του ασθενούς και να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο υποτροπής, την κύρια αιτία θανάτου μετά από μεταμόσχευση. Ως εκ τούτου, έχουμε βελτιώσει σημαντικά τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και το προσδόκιμο ζωής ασθενών που μέχρι τώρα δεν διέθεταν άλλη επιλογή θεραπείας».