O εφιάλτης της φυματίωσης επιστρέφει

Η φυματίωση κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα ήταν η μεγαλύτερη και πιο θανατηφόρα ασθένεια του πλανήτη μας, όμως χάρη στην πρόοδο της επιστήμης και της βιοϊατρικής, είχε εξαλειφθεί από τον χάρτη των ασθενειών. Ή έτσι τουλάχιστον νομίζαμε.

Και αυτό γιατί φαίνεται ότι το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης έχει επιστρέψει για τα καλά και είναι ισχυρότερο από ποτέ, καθώς τα αντιβιοτικά που χορηγούνται για να το σταματήσουν, δεν έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα.

Χαρακτηριστικό είναι πως μέσα στο 2013, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας υπολογίζει ότι περισσότεροι από 400.000 ασθενείς έχουν μολυνθεί από ανθεκτική ή πολυανθεκτική φυματίωση. Περίπου 80.000 κρούσματα έχουν ταυτοποιηθεί και εξακριβωθεί στις χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία), όπως επίσης και σε Βουλγαρία, Μολδαβία, Ουκρανία και Λευκορωσία.

Σε όσους ανιχνεύθηκε το μυκοβακτηρίδιο, είναι υποχρεωμένοι να παίρνουν έως και 5 αντιβιοτικά την ημέρα για έξι περίπου μήνες, ενώ αν για κάποιο λόγο διακόπτουν αυτήν την θεραπευτική αγωγή, τα προβλήματα στον οργανισμό τους πολλαπλασιάζονται και αυτό έχει ως συνέπεια να αναγκάζονται να αυξήσουν την δοσολογία των αντιβιοτικών σε έως και 17 την ημέρα, με επακόλουθο την δημιουργία πολλαπλών άλλων προβλημάτων υγείας, όπως κώφωση, τύφλωση και κύρωση του ύπατος, χωρίς να εξασφαλίζεται παράλληλα η πλήρης ίαση από την ασθένεια. Σε περίπτωση μάλιστα που μια πολυανθεκτική φυματίωση αντιμετωπιστεί πλημμελώς, τότε αναπτύσσονται ακόμη πιο ανθεκτικά στελέχη των μυκοβακτηριδίων της φυματίωσης. 

Οι περισσότεροι ασθενείς που πέθαναν από φυματίωση μέσα στο 2013 ήταν οροθετικοί και ναρκομανείς, και εκεί ακριβώς έγκειται και η δυσκολία διάγνωσης και θεραπείας. Επειδή η χρήση ναρκωτικών απαγορεύεται σε πολλές χώρες, οι περισσότεροι καταλήγουν στις φυλακές ή στην καλύτερη περίπτωση στα νοσοκομεία για έξι μήνες χωρίς υποκατάστατα. Μια λύση θα ήταν συνδυασμός της απεξάρτησης με θεραπεία κατά της φυματίωσης. Όποιος δηλαδή παίρνει τακτικά μεθαδόνη, να του δίδεται παράλληλα και αγωγή κατά της φυματίωσης.

Η υλοποίηση αυτής της ιδέας βρίσκει εμπόδιο τις δομές της δημόσιας υγείας σε αυτές τις ευρωπαϊκές χώρες που προέρχονται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Πολιτική βούληση για την υπέρβαση των δομών υγείας δεν υπάρχει όμως και σε άλλες χώρες της κεντρικής Ασίας, όπως το Αζερμπαϊτζάν και το Καζαχστάν. Το Διεθνές Ταμείο καταπολέμησης του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας σκοπεύει μέχρι το τέλος τους χρόνου να αναπροσαρμόσει τα κριτήρια χορήγησης πόρων με βάση τον αριθμό των φυματιώσεων και του μέσου όρου του εισοδήματος του πληθυσμού.