Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Μπορούμε να καπνίζουμε χωρίς φόβο;

Η διάδοσή του σε όλον τον κόσμο είναι πρωτοφανής. Ο λόγος για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, που έχει εξαπλωθεί με μεγάλη ταχύτητα. Μόνο στην Ευρώπη το έχουν προμηθευτεί περισσότεροι από 7 εκατομμύρια καπνιστές, στην προσπάθειά τους να κόψουν την κακή τους συνήθεια.
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια εναλλακτική μορφή καπνίσματος, χωρίς την πίσσα και τις άλλες τοξικές ουσίες που περιέχονται στα παραδοσιακά τσιγάρα.

«Πριν από την εφεύρεση αυτή και πριν κυκλοφορήσει στην αγορά είχα προσπαθήσει τουλάχιστον 4-5 φορές να σταματήσω το κάπνισμα. Με το ηλεκτρονικό τσιγάρο τα κατάφερα. Μέσα σε λίγες ημέρες το έκοψα», δηλώνει ο Βρετανός πρώην καπνιστής από την Βρετανία, Ουμέρ Σαίχ.

Από τη στιγμή που το ηλεκτρονικό τσιγάρο βγήκε στις αγορές, προσπάθησε να βάλει τέλος στις βλαβερές επιπτώσεις που προκαλεί το κανονικό τσιγάρο στον ανθρώπινο οργανισμό.



Είναι εξίσου βλαβερό δείχνουν οι τελευτάιες έρευνες

Δεδομένου ότι θεωρείται προϊόν της ευρύτερης καπνοβιομηχανίας, θα πρέπει να απαγορευτεί σε ανηλίκους. Γίνεται λόγος ακόμη και για υψηλότερη φορολογία, σε ένα προϊόν που έχει το 1/5 της τιμής των κανονικών τσιγάρων.

Εκτός όμως από αυτό πολλοί είναι και οι επιστήμονες οι οποίοι προειδοποιούν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι μέθοδος διακοπής και υποκατάστασης του καπνίσματος, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για εξίσου βλαβερές συνέπειες στην υγεία με αυτές του κανονικού τσιγάρου. 

Σύμφωνα με τα τελευταία ερευνητικά ευρήματα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο προκαλεί το 80% της φλεγμονής στο πνεύμονα όπως και το τσιγάρο, γεγονός που οδηγεί σε χρόνια αναπνευστικά προβλήματα με τεράστιες .
τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, παρόμοιες με εκείνες του κανονικού τσιγάρου. 



Αντιδρούν οι «χρήστες» του e-τσιγάρου

Χρόνιοι όμως δοκιμαστές και υποστηρικτές του e-τσιγάρου, αντιδρούν και αμφισβητούν τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών.

«Έχουν δαιμονοποιήσει το προϊόν λέγοντας, ότι δεν γνωρίζουν τι περιέχει. Αυτή είναι η περίφημη αρχή της προφύλαξης. Εμείς ποτέ δεν χρησιμοποιούμε την αρχή της προφύλαξης για το τσιγάρο. Γιατί λοιπόν την επικαλούνται για το ηλεκτρονικό τσιγάρο; Το δαιμονοποιούν τη στιγμή που η κοινή γνώμη δεν έχει αυτήν την ανησυχία», τονίζει ο Σαλβατόρε Αντάμο, ιδιοκτήτης καταστήματος ηλεκτρονικών τσιγάρων.

Γιατί να δαιμονοποιούμε ένα προϊόν, που πολλοί γιατροί το θεωρούν ασφαλέστερο από το κάπνισμα; Για τους υποστηρικτές του ηλεκτρονικού τσιγάρου η αιτία κρύβεται στις πιέσεις που ασκούν τα λόμπι της βιομηχανίας των φαρμάκων και των τσιγάρων.



Φυτρώνουν κατάστήματα παντού!

Μόνο στη Γαλλία ο αριθμός των των εξειδικευμένων καταστημάτων για ηλεκτρονικά τσιγάρα έχει αυξηθεί ραγδαία τον τελευταίο χρόνο από 300 σε 1.500.

Για τον επικεφαλής του Γραφείου Πρόληψης του Καπνίσματος στη Γαλλία το πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι, ότι δεν υπάρχουν εις βάθος μελέτες για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου.

«Η διαφορά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι, ότι πρόκειται για μία απλή εφεύρεση, που προέκυψε από τους ίδιους τους χρήστες, από τεχνίτες και μικρούς παραγωγούς. Δεν είναι κάτι που προήλθε από μεγάλες πολυεθνικές, που επενδύουν πολλά χρόνια στην έρευνα και την ανάπτυξη. Η εφεύρεση ήταν μία αυθόρμητη κίνηση. Στην αρχή οι μεγάλες βιομηχανίες καπνού και φαρμάκων δεν πίστευαν στο ηλεκτρονικό τσιγάρο. Μέχρι πέρσι κανένας δεν το πίστευε», επισημαίνει ο Σεμπαστιάν Μπουνιόλ,  από τους ιδρυτές της ένωσης για το ηλεκτρονικό τσιγάρο στην Ευρώπη.



Η αντίδραση των ιδιοκτητών καπνοπωλείων

Στη Γαλλία οι ιδιοκτήτες καπνοπωλείων υποστηρίζουν, ότι έχουν πληγεί σε μεγάλο βαθμό από τη νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον καπνό. Οι τιμές των τσιγάρων έχουν αυξηθεί και η ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει ευνοήσει το εμπόριό τους στα σύνορα.

Ο Σιρίλ Γκεγκέ προειδοποιεί ότι υψηλή φορολογία ευνοεί την ανάπτυξη του λαθρεμπορίου. Ο ίδιος εκτιμάει, ότι στο μέλλον θα επικρατήσει το ηλεκτρονικό τσιγάρο, που έχει κατά 1/5 χαμηλότερη τιμή σε σύγκριση με τα κανονικά τσιγάρα.

«Ο κλάδος μας αγωνίζεται να πάρει τα αποκλειστικά δικαιώματα για το ηλεκτρονικό τσιγάρο με τη νικοτίνη, δεδομένου ότι μέχρι στιγμής το μονοπώλιο είναι προνόμιο των καπνοπωλείων. Αυτό θεωρώ ότι είναι το μέλλον για εμάς. Σε δέκα χρόνια από σήμερα τα τσιγάρα δεν θα είναι ίδια. Θα πρέπει να αξιολογηθούν και να αναβαθμιστούν διαφορετικά, υπηρετώντας τις εξελίξεις. Αυτό το μικρό προϊόν που εφευρέθηκε σε ένα γκαράζ της Κίνας έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον του κόσμου. Και τώρα οι καπνοβιομηχανίες επενδύουν πολλά χρήματα στην έρευνα, για να κάνουν τα τσιγάρα λιγότερο επικίνδυνα. Για να τα κάνουν λιγότερο επικίνδυνα, θα πρέπει να διατηρήσουν την απόλαυση, χωρίς μεγάλους κινδύνους για την υγεία», δηλώνει ο Σιρίλ Γκεγκέ.



Γιατί οι καπνοβιομηχανίες αγαπούν το ηλεκτρονικό τσιγάρο;

Η καπνοβιομηχανία – με καπνό ή χωρίς – δεν αλλάζει ποτέ. Οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες πάλεψαν με την κυβέρνηση επί δεκαετίες, αλλά τελικά τα παραδοσιακά τσιγάρα υπόκεινται πλέον σε αυστηρές ρυθμίσεις. Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ μελετά αυτή την περίοδο ένα πακέτο ρυθμίσεων για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, στα οποία η υγρή νικοτίνη εξατμίζεται με τη θερμότητα, και όχι με το κάψιμο φύλλων καπνού. Μεταξύ άλλων, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων εξετάζει την απαγόρευση των online πωλήσεων των ηλεκτρονικών τσιγάρων με σκοπό να μειωθούν οι πωλήσεις σε ανήλικους, ενώ δεν αποκλείεται να προχωρήσουν και στην απαγόρευση των διαφημίσεων. Τα μέτρα αναμένεται να ανακοινωθούν τον Οκτώβριο.

Οι συζητήσεις γύρω από τις ρυθμίσεις σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο πραγματοποιούνται τη στιγμή που οι πωλήσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 1 δις δολάρια το τρέχον έτος.

Η Bloomberg Industries εκτιμά ότι αν το ηλεκτρονικό τσιγάρο συνεχίσει να επεκτείνεται με τον τρέχοντα ρυθμό, οι πωλήσεις θα ξεπεράσουν τις αντίστοιχες των παραδοσιακών τσιγάρων έως το 2047. Η εν λόγω πρόβλεψη προϋποθέτει ότι η κυβέρνηση δεν θα επιβάλει δέσμη νέων φόρων στα ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Προς το παρόν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα υπόκεινται στους συνήθεις φόρους επί των πωλήσεων. Αυτό θεωρείται καλό για τον εξής απλό λόγο: Σε ένα κράτος, το 11% των τσιγάρων είναι λαθραία, σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση του Κέντρου Mackinac για τη Δημόσια Πολιτική. Η λέξη «λαθραία» σε αυτή την περίπτωση έχει δύο έννοιες. Περιλαμβάνει τα τσιγάρα που μεταφέρονται παράνομα από τις χώρες με χαμηλότερη φορολογία, καθώς και τα τσιγάρα που δεν είναι αυθεντικά.



Πόσοι τελικά το κόβουν;

Πόσο βοηθάει το ηλεκτρονικό τσιγάρο να κόψει κάποιος τελείως το κάπνισμα; Αν και έχουν υπάρξει κάποιες μελέτες μέχρι σήμερα, εκτιμάται ότι περίπου ένας στους είκοσι κατάφεραν να το σταματήσουν.

Η πλειοψηφία συνεχίζει να το χρησιμοποιεί μειώνοντας την κατανάλωση των κανονικών τσιγάρων. Η Πασκάλ Πικάρ υποστηρίζει, ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν απευθύνεται σε όλους. Το χρησιμοποίησε για πάνω από ένα μήνα, χωρίς αποτέλεσμα.

«Νομίζω ότι στην πραγματικότητα δεν θέλω να το κόψω. Για εμένα το τσιγάρο είναι απόλαυση. Ίσως γι’ αυτό δεν έχω μεγάλο κίνητρο. Αυτό που είναι ανησυχητικό είναι οι νέοι, οι έφηβοι. Πολλοί νέοι έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Δεν είχαμε πολύ χρόνο για να διαπιστώσουμε αν εγκυμονεί κινδύνους για αρρώστιες, όπως συμβαίνει με τον καπνό. Όταν εγώ άρχισα να καπνίζω, δεν γνωρίζαμε όλους τους κινδύνους», εξηγεί η καπνίστρια Πασκάλ Πικάρ.

«Ο κίνδυνος συνίσταται στο ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα χρησιμοποιηθεί σαν ένας προθάλαμος για το κανονικό τσιγάρο και τον καπνό. Είναι ανησυχητικό να βλέπουμε, ότι σε παγκόσμιο επίπεδο μερικές από τις μεγαλύτερες καπνοβιομηχανίες εξαγοράζουν εταιρίες ηλεκτρονικών τσιγάρων, όχι για να ενθαρρύνουν τον κόσμο να κόψει το κάπνισμα, αλλά για να προσελκύσουν περισσότερους καταναλωτές. Παραδέχονται μάλιστα, ότι θέλουν να προσελκύσουν νέους ανθρώπους. Και αυτό γιατί γνωρίζουν καλά, ότι κερδίζουν περισσότερα, όταν απευθύνονται σε εθισμένους εφήβους», υπογραμμίζει ο Μπέρτραντ Ντάουτσενμπεργκ.




Tι θεσπίστηκε στην Ευρωπαική Ένωση

Σε επίπεδο ΕΕ ψηφίστηκε στις αρχές Μαρτίου η καινούργια Οδηγία για τα καπνικά προϊόντα που περιλαμβάνει και ρυθμίσεις σχετικά με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά. Σύμφωνα με αυτή την ευρωπαϊκή Οδηγία που πρέπει να υιοθετηθεί από τα κράτη-μέλη στην επόμενη διετία, τίθενται όροι στη σύσταση των υγρών ηλεκτρονικού τσιγάρου - γεγονός σημαντικό, καθώς πολλοί ειδικοί μιλούν αυτή τη στιγμή για ένα «ξέφραγο αμπέλι» στο οποίο κανένας δεν γνωρίζει αν τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας και ποιότητας. 

Η Οδηγία ορίζει ότι στο ηλεκτρονικό τσιγάρο, το οποίο δεν θα θεωρείται φάρμακο (φάρμακο θεωρείται αν διαφημίζεται ως προϊόν που συντελεί στη διακοπή του καπνίσματος) αλλά εντάσσεται στα προϊόντα καπνού, τα φιαλίδια θα περιέχουν ως ανώτατο όριο νικοτίνης τα 20 mg/ml υγρού. Παράλληλα ο κάθε κατασκευαστής θα είναι υποχρεωμένος να αναφέρει αναλυτικά τα συστατικά του προϊόντος και να τηρεί προδιαγραφές ποιότητας στην κατασκευή του - είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν σπάνε ή χάνουν υγρό κατά τη χρήση και επαναπλήρωση. Υπεύθυνοι για την εφαρμογή της οδηγίας θα είναι οι αρμόδιοι φορείς του κάθε κράτους-μέλους. 

Η Οδηγία αναγνωρίζει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ενδέχεται να έχουν χρησιμότητα ως μέσο για τη διακοπή του καπνίσματος, ωστόσο αναφέρει ότι μπορεί να εξελιχθούν και σε πύλη για τη μετάβαση προς τον εθισμό στη νικοτίνη και τελικά στην παραδοσιακή κατανάλωση καπνού, καθώς μιμούνται και καθιστούν φυσιολογική την πράξη του καπνίσματος. Ετσι κρίνεται σκόπιμο να εγκριθεί περιοριστική προσέγγιση στη διαφήμιση των e-τσιγάρων.

Σε κάθε περίπτωση ήδη υπάρχουν επιστημονικές αντιδράσεις σε αυτή την ευρωπαϊκή Οδηγία. Πρόσφατα 15 έγκριτοι ειδικοί, μεταξύ των οποίων και ο ερευνητής του Ωνασείου και του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβέν κ. Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, απέστειλαν επιστολή προς τον αρμόδιο επίτροπο για την Υγεία Τόνιο Μποργκ, στην οποία αναφέρουν ότι το όριο των 20 mg νικοτίνης ανά ml υγρού είναι πολύ χαμηλό, καθώς το 20%-30% των καπνιστών προτιμά υψηλότερες δόσεις. Ετσι οι ειδικοί φοβούνται ότι πολλοί καπνιστές δεν θα ξεφύγουν ποτέ εξαιτίας των νέων αποφάσεων από το ασύγκριτα πιο επικίνδυνο συμβατικό κάπνισμα. Οι επιστήμονες κάνουν λόγο για παρερμηνεία των υπαρχόντων ερευνητικών στοιχείων τα οποία υπερεκτιμούν την τοξικότητα της νικοτίνης.