Πώς επιδρά το στρες στον οργανισμό μας;

Αν και θεωρείται ένας σύγχρονος δαίμονας, το στρες οι ειδικοί το έχουν μελετήσει εδώ και πολλά χρόνια. Ενας από αυτούς και ίσως ο πιο κλασικός, ο Selye, το χαρακτήρισε ως (φυσιολογική) «αντίδραση προσαρμογής».

«Εχω μπροστά μου μία δοκιμασία , έστω μία ανηφόρα: η καρδιά μου πρέπει να χτυπήσει πιο γρήγορα και πιο δυνατά ώστε να τροφοδοτήσει με οξυγόνο τους μύες που θα ανέβουν. Για περισσότερη πρόσληψη οξυγόνου οι βρόγχοι των πνευμόνων θα διασταλούν .Το αίμα θα φύγει από τα εσωτερικά όργανα και το δέρμα και θα κατευθυνθεί στους μύες. Με άλλα λόγια: ταχυκαρδία, αύξηση αρτηριακής πίεσης, βρογχοδιαστολή, αγγειοσυστολή και αγγειοδιαστολή στα εσωτερικά όργανα και τους μύες αντίστοιχα. Μαζί με κάποια ,ελαφρά ίσως, εφίδρωση, διαστολή της κόρης του ματιού και κάποια άλλα φαινόμενα είμαι έτοιμος για τον αντίπαλο , στη συγκεκριμένη περίπτωση για την ανηφόρα». Αυτά επισημαίνει ο παθολόγος Βασίλης Ρώτας, εξηγώντας πώς ο  εγκέφαλος , σε ειδικό κέντρο, ενεργοποιεί το ζεύγος «φόβος- οργή»  που αντιστοιχεί στην αντίδραση «μάχη ή φυγή» και προς το ευηχότερον «fight or flight».
    
Ομως ο οργανισμός δεν αντιμετωπίζει μόνο ανηφόρες και αντιπάλους πραγματικούς ή νοερούς. Χρειάζεται  να τραφεί και  να ξεκουραστεί. Για τον λόγο αυτό, είναι προικισμένος με το εξίσου σημαντικό σύστημα της χαλάρωσης , που ευοδώνει τα αντίθετα φαινόμενα, από όσα περιγράφηκαν πιο πάνω. Μεταφορά του αίματος στα εσωτερικά , όργανα, στομάχι και λοιπό πεπτικό σύστημα , βραδυκαρδία , μείωση του εύρους των βρόγχων , συστολή της κόρης του ματιού κλπ.
   
Υπόστρωμα των δύο αυτών αντίθετων αλλά συνυπαρχουσών και  αλληλοσυμπληρουμένων λειτουργιών είναι οι δύο κλάδοι του "αυτόνομου" νευρικού συστήματος . Αυτόνομου διότι σχετίζεται με λειτουργίες που δεν προϋποθέτουν συμμετοχή της συνείδησης. Οι κλάδοι αυτοί είναι το "συμπαθητικό" και το "παρασυμπαθητικό". Και αν αυτό είναι επαρκές επιχείρημα , οι κλάδοι αυτοί είναι το ίδιο ανεπτυγμένοι. Η ισορροπία δηλαδή, απαιτεί η χαλάρωση να καταλαμβάνει  κομμάτι της καθημερινής μας ζωής ισοδύναμο με το στρές εξηγεί ο κ. Ρώτας.

Το στρες, τονίζει,  είναι ένα αυτοενισχυόμενο φαινόμενο: οι ορμόνες που το υποστηρίζουν, προκαλούν ταυτόχρονα την περαιτέρω παραγωγή και έκκρισή τους, με αποτέλεσμα κι άλλο στρες , κι άλλες στρεσογόνες ορμόνες , κι άλλο στρες... Αποτέλεσμα:  Το στρες μπαίνει μέσα στη χαλάρωση : τρώμε περπατώντας ή δουλεύοντας και κοιμόμαστε ανήσυχα με  ταραγμένα όνειρα. 
   
Το στρες λοιπόν , μπορεί να πάψει να είναι μια φυσιολογική αντίδραση και να γίνει νοσηρό : υπερανταπόκριση, αντίδραση σε μη πραγματικά στρεσογόνα αίτια ( όπως είναι οι "παράλογες" φοβίες").   Αλλά το χειρότερο ίσως είναι το χρόνιο στρες .Που εξαντλεί και τελικά στρεβλώνει τις φυσιολογικές λειτουργίες (όπως λ.χ. η αντίδραση των υποδοχέων των ορμονών) , δημιουργώντας υπόστρωμα για την εμφάνιση διαφόρων παθήσεων . 
 
Υπάρχουν απλές  τεχνικές χαλάρωσης : Αρκούν  το πολύ 30 με  40 βαθιές αναπνοές  για να διακόψεται τον κύκλο. Πρόκειται για την απλούστερη τεχνική , που μας εισάγει σε μια πιο προχωρημένη, την αυτοσυγκέντρωση.
   
Η γιόγκα έχει εξελίξει σε υπερθετικό βαθμό αυτές τις τεχνικές . Μία δυτικοποιημένη , απλουστευμένη και σύντομη μορφή είναι το autogenes training, όπου ξαπλώνεις αναπαυτικά και φαντάζεσαι σταδιακά τα μέλη του σώματος να βαραίνουν και να ζεσταίνονται  με συγκεκριμένο τρόπο. Στο τέλος μπορείς να αυθυποβληθείς και αν η σκέψη σου είναι κατάλληλη να χαλάρώσεις περισσότερο, εξηγεί ο κ. Ρώτας .
   
Όλα αυτά ξεκινούν από το μυαλό: Οι ανώτερες λειτουργίες του θα με βοηθήσουν να βάλω τις σκέψεις μου σε τάξη , να καταλάβω  τι με στρεσάρει , για ποιο λόγο, πόσο σημαντικό είναι για μένα , πόσο μου χρειάζεται...Θα μπορέσω να πάρω αποφάσεις , να πετάξω τα περιττά και να κρατήσω τα ουσιώδη, να κρατήσω το υγιές μόνο στρες  και έπειτα να έχω ένα χαλαρωτικό δείπνο με καλή συντροφιά πριν από έναν ακόμα πιο χαλαρωτικό ύπνο.