Τι μπορεί να... κρύβει ο πόνος στο στομάχι;

Αυτό που στην καθομιλουμένη χαρακτηρίζεται ως πόνος στο στομάχι,στην ιατρική ορολογία αναφέρεται ως επιγάστριο άλγος, δηλαδή πόνος του άνω ημιμορίου της κοιλιάς και μπορεί να οφείλεται σε έναν μεγάλο αριθμό παθήσεων, συμβαμάτων και συνδρόμων, τα συχνότερα από τα οποία μας αναφέρει ο Γαστρεντερολόγος Εμμανούηλ Συμβουλάκης, Επιμελητής Α’ της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Ερρίκος Ντυνάν. 

Κατ’αρχήν, εξηγεί, ένας χρόνιος επιγαστρικός πόνος που επιδεινώνεται με τη λήψη τροφής και το άγχος συχνότατα οφείλεται στο σύνδρομο της λειτουργικής δυσπεψίας, αυτό που οι παλαιότεροι ιατροί ανέφεραν και ως νεύρωση στομάχου. Πρόκειται για μία διαταραχή που μάλλον οφείλεται σε σπλαγχνική υπερευαισθησία,συνδυάζεται συχνά με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και μπορεί να αφορά μέχρι και το 15-20% του γενικού πληθυσμού, συνηθέστερα δε γυναίκες.

Ο πόνος στην παραπάνω περίπτωση συχνότατα συνοδεύεται από αίσθημα φουσκώματος ή/και ναυτία και η θεραπεία του είναι σχετικά δυσχερής, όπως και σε όλες τις νόσους ψυχοσωματικής αρχής. 

Χρόνιο αλλά και οξύ πόνο στο στομάχι, προσθέτει ο κ. Συμβουλάκης, προκαλούν και οργανικές παθήσεις όπως η γαστρίτιδα και το γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος. Πρόκειται για παθήσεις που σχετίζονται στενά με την χρόνια λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ασπιρίνης και την παρουσία στο στομάχι ενός βακτηρίου, του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.

Ο συγκεκριμένος μικροοργανισμός ζει στο στομάχι του μισού ελληνικού πληθυσμού περίπου και σε ένα 10% εξ’αυτών μπορεί να οδηγήσει σε ελκοπάθεια, ενώ είναι μεγαλύτερο το ποσοστό πρόκλησης γαστρίτιδας από το μικρόβιο. Η ανάδειξη του ελικοβακτηριδίου και η εκρίζωσή του με αντιβιοτική αγωγή έχει μειώσει δραματικά τις περιπτώσεις ασθενών που εμφανίζονται αιφνιδίως  με γαστρορραγία στα Νοσοκομεία. Πολύ σπανιότερα το ελικοβακτηρίδιο οδηγεί σε καρκίνο ή λέμφωμα στομάχου και σε αυτές τις περιπτώσεις ο επιγαστρικός πόνος συνοδεύεται από απώλεια βάρους και αναιμία.

Άλλες μικροβιακές παθήσεις είναι σχετικά σπάνιες στο στομάχι, λόγω της παρουσίας μεγάλης ποσότητας υδροχλωρικού οξέος εντός αυτού που σκοτώνει τα μικρόβια και μόνο σε περιπτώσεις οξείας γαστρεντερίτιδας ή τροφικής δηλητηρίασης μπορεί να προκληθεί πόνος που συνήθως είναι αυτοπεριοριζόμενος και υφίεται εντός ολίγων εικοσιτετραώρων.

Εκτός από το στομάχι, επιγαστρικό άλγος μπορεί να προκληθεί και από σωρεία άλλων παθήσεων, συχνότερες των οποίων είναι οι παθήσεις της χοληδόχου κύστεως και των χοληφόρων. Η χολολιθίαση, δηλαδή η παρουσία μικρών ή μεγάλων λίθων μέσα στην χοληδόχο κύστη μπορεί να οδηγήσει σε κωλικό ή και χολοκυστίτιδα. Και οι δύο νόσοι εκδηλώνονται με αιφνίδιο, οξύ επιδεινούμενο πόνο στην άνω κοιλία, συνήθως μεταγευματικό (ιδιαίτερα μετά από λιπαρό γεύμα που οδηγεί σε ισχυρή σύσπαση την χοληδόχο κύστη), ενώ στην περίπτωση της χολοκυστίτιδας μπορεί να εμφανιστεί και πυρετός.

Στην άνω κοιλία και κοντά στο στομάχι εδράζονται και το πάγκρεας και ο σπλήνας οπότε νόσοι αυτών των οργάνων ενδέχεται να εκληφθούν ως γαστρικές ενοχλήσεις, οδηγώντας σε διαγνωστικό κομφούζιο. Ένας έμπειρος κλινικός γιατρός όμως, θα πρέπει ευχερώς να διαφοροδιαγνώσκει νόσους από διαφορετικά όργανα.

«Τελικά όχι και τόσο σπάνιατο έμφραγμα ή η ισχαιμία του μυοκαρδίου μπορεί να εκδηλωθούν ως αιφνίδιας αρχής οξύ επιγαστρικό άλγος, οπότε θα πρέπει, ειδικά σε καρδιοπαθείς που διαμαρτύρονται για πόνο στο στομάχι να εμβάλλεται πάντα η υποψία και πιθανής καρδιακής συμμετοχής» τονίζει ο κ. Συμβουλάκης.

«Σημαντικό», καταλήγει «είναι το μήνυμα (take home message) οτι οταν ο πόνος στο στομάχι συνδυάζεται με τα λεγόμενα συμπτώματα συναγερμού (alarm symptoms), όπως η αναιμία, η απώλεια βάρους, ο πόνος που εγείρει τον πάσχοντα από τον ύπνο του, οι επίμονοι εμετοί, ευρήματα όπως ο ίκτερος και η λεμφαδενοπάθεια και το θετικό οικογενειακό ιστορικό για κακοήθεια παθήσεις ο ασθενής θα πρέπει να αναζητήσει οπωσδήποτε ιατρική συμβουλή και ο θεράπων γιατρός να είναι λεπτομερής και επίμονος στον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση ύπαρξης σοβαρής υποκείμενης νόσου».