ΚΕΕΛΠΝΟ: Σύσκεψη για τα τσιμπούρια μετά το θάνατο του Σωτήρη Μπάγια

Tην ενημέρωση επαγγελματιών υγείας και πολιτών αναφορικά με τα τσιμπούρια και τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τα «σιωπηλά» τσιμπήματά τους αποφάσισε σε ειδική σύσκεψη η διοίκηση του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) υπό την προεδρεία του καθηγητή κ. Αθανασίου Γιαννόπουλου.
 
Αφορμή για τη σύσκεψη ήταν ο θάνατος του 58χρονου δικαστικού Σωτήρη Μπάγια από αναπλάσμωση, μια μεταδοτική λοιμώδη ζωονόσο που προσβάλλει σκύλους και γάτες καθώς και βοοειδή και αιγοπρόβατα. Υπαίτια για την αναπλάσμωση είναι τα τσιμπούρια ή κρότωνες, όπως είναι η επιστημονική ονομασία τους. Η αναπλάσμωση μεταδίδεται μέσω των ερυθρών αιμοσφαιρίων των μολυσμένων ζώων. Μάλιστα, όταν ένα ζώο έχει προσβληθεί, εξακολουθεί να αποτελεί πηγή της ασθένειας, ακόμη και όταν έχει ανακτηθεί πλήρως η υγεία του.
 
Επιστήμονες από το ΚΕΕΛΠΝΟ, το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, την Ιατρική Σχολή Αθηνών και την Ιατρική Σχολή Κρήτης, εξέτασαν την ανάγκη επιτήρησης της νόσου σε ανθρώπους και ζώα, σε συνεργασία με τις κτηνιατρικές αρχές. Σε αυτή τη φάση αποφασίστηκε να μην γίνει επιτήρηση της νόσου και λόγω της σπανιότητάς της και λόγω της μη επιτήρησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
 
Αποφασίστηκε, όμως, η ευαισθητοποίηση των ιατρών σε περιστατικά με συμβατή κλινική και επιδημιολογική εικόνα και η έγκαιρη έναρξη θεραπείας όπως και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τα μέτρα προστασίας από τα τσιμπούρια.
 

Πού βρίσκονται τα τσιμπούρια

Τα τσιμπούρια ζουν κατά εκατομμύρια ανάμεσά μας, προσκολλώνται σε ζώα, κυρίως κατοικίδια και οικόσιτα, και ανθρώπους και «τρέφονται» από αυτά. Σύμφωνα με τους ειδικούς του ΚΕΕΛΠΝΟ, ωστόσο, ο κίνδυνος προσβολής των ανθρώπων από νοσήματα που μεταδίδονται με τσιμπούρια είναι πολύ μικρός, ακόμη κι αν τα αραχνοειδή ζωύφια είναι μολυσμένα όταν προσκολλώνται στο δέρμα.

 
Αναλόγως του είδους τους, μεταδίδουν ασθένειες όπως τη νόσο του Lyme (βορρελίωση) και την εγκεφαλίτιδα (δάγκειος ή αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας). Τα τσιμπούρια είναι ιδιαίτερα ενεργά το διάστημα από τις αρχές Μαρτίου μέχρι και το τέλος Νοεμβρίου.
 
Επειδή τα δήγματα των τσιμπουριών είναι γενικά ανώδυνα, ένα τσιμπούρι μπορεί να γίνει αντιληπτό αρκετό χρόνο αφότου προσκολληθεί. Το σημαντικό, ωστόσο, είναι να αφαιρεθεί το τσιμπούρι όσο το δυνατό νωρίτερα, καθώς μελέτες έχουν δείξει πως οι διάφοροι νοσογόνοι παράγοντες σπανίως μεταδίδονται εφόσον το τσιμπούρι έχει παραμείνει για λιγότερο από 24 ώρες, ενώ αντίθετα, ο κίνδυνος μετάδοσης αυξάνεται αρκετά μετά από 24 ώρες και ακόμα περισσότερο μετά από 48 ώρες.
 
Τα τσιμπούρια βρίσκονται στην ύπαιθρο, σε λιβάδια, δάση, θαμνότοπους, βαλτότοπους αλλά και σε αστικά πράσινα σημεία, όπως πάρκα, κήπους. Δεν πετούν και δεν πηδούν, αλλά προσκολλώνται στο δέρμα του ανθρώπου ή του ζώου μόλις τους το επιτρέψουν οι συνθήκες, πχ η επαφή, η εγγύτητα. Έτσι, για παράδειγμα, είναι εύκολο ένα τσιμπούρι να προσκολληθεί από το γκαζόν ή άλλο παρεμφερές σημείο στο εκτεθειμένο δέρμα  ή από το τρίχωμα ενός ζώου όπως του σκύλου στο χέρι του ανθρώπου που το χαϊδεύει.
 
Προτιμούν τα υγρά και ζεστά μέρη του ανθρώπινου σώματος για να…εγκατασταθούν, όπως τις μασχάλες, τη βουβωνική χώρα, την περιοχή γύρω από τα αυτιά και γενικά γύρω από το τριχωτό της κεφαλής, μέσα στους αγκώνες και πίσω από τα γόνατα, τον αφαλό, ανάμεσα στα δάχτυλα, γύρω από τη μέση και τις περιοχές που καταλήγουν τα ρούχα. 
 
Τα μέτρα πρόληψης αποδεικνύονται πολύ αποτελεσματικά και στην περίπτωση των μολύνσεων που μπορεί να μεταδώσουν τα τσιμπούρια όπως σε όλες τις ασθένειες. Το ιδανικό είναι να αποφεύγεται η έκθεση όλων σε περιοχές όπου ενδημούν τα τσιμπούρια χωρίς προφύλαξη ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες προσκόλλησης και δήγματος από τσιμπούρια. Το σώμα πρέπει να είναι καλυμμένο με ρούχα, να αποφεύγεται η παρατεταμένη διαμονή στην εξοχή, πχ πικ νικ και παρεμφερείς δραστηριότητες, να γίνεται χρήση κάποιου ειδικού απωθητικού για τα τσιμπούρια. Μέτρα πρόληψης πρέπει να εφαρμόζονται και στα κατοικίδια ζώα, καθώς και τα σκυλιά και οι γάτες «έλκουν» τα τσιμπούρια και γίνονται μέσο μεταφοράς προς τον άνθρωπο.
 

Έλεγχος για τα τσιμπούρια

Μετά τις βόλτες, τις εκδρομές και τις συναφείς δραστηριότητες στη φύση, ο έλεγχος για τα τσιμπούρια επιβάλλεται. Μικροί και μεγάλοι πρέπει να ελέγχουν τα επίμαχα σημεία του σώματος για τυχόν τσιμπούρια. Το ντους επιβάλλεται και μάλιστα όσο πιο γρήγορα μετά την επιστροφή στο σπίτι, τόσο το καλύτερο. Κι αυτό διότι το τρεχούμενο νερό μπορεί να απομακρύνει το τσιμπούρι που δεν έχει προλάβει να προσκολληθεί. Εάν ωστόσο, το τσιμπούρι αποδειχτεί πιο γρήγορο, τότε μετά τον εντοπισμό του, επιβάλλεται να απευθυνθείτε σε ειδικό, επαγγελματία υγείας για την αφαίρεσή του.
 
Σε κάθε περίπτωση, που υπάρχει υπόνοια για τσιμπούρι, πρέπει να παρακολουθείτε την υγεία σας. Οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ επισημαίνουν ότι η τυχόν μόλυνση εκδηλώνεται μέσα σε δύο έως έξι εβδομάδες μετά την προσκόλληση και το τσίμπημα του τσιμπουριού. Συμπτώματα όπως πυρετός, πόνοι στους μυες, εξάνθημα, πονοκέφαλος, νευρολογικές διαταραχές, πρέπει να οδηγήσουν αμέσως στον γιατρό για περαιτέρω έλεγχο και εξετάσεις.