Ελπίδες για το Αλτσχάιμερ από νέα πειραματικά φάρμακα

Ένα νέο πειραματικό φάρμακο της αμερικανικής εταιρείας Eli Lilly, η σολανεζουμάβη (solanezumab), φαίνεται πως για πρώτη φορά επιβραδύνει τη ζημιά στον εγκέφαλο, την οποία προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ. Τα ενθαρρυντικά αυτά σημάδια όμως αφορούν μόνο όσους βρίσκονται στο αρχικό στάδιο της νευροεκφυλιστικής ασθένειας. Σύμφωνα με τη σχετική κλινική δοκιμή, το φάρμακο μπορεί να μειώσει κατά το ένα τρίτο περίπου τον ρυθμό εξέλιξης της νόσου.

Έπειτα από πολλά χρόνια απογοητεύσεων στις φαρμακευτικές έρευνες, η ανακοίνωση έγινε δεκτή με συγκρατημένη αισιοδοξία ή και με επιφύλαξη ή αμφιβολία εκ μέρους άλλων επιστημόνων και αναλυτών. Μια νέα κλινική δοκιμή του φαρμάκου σε 2.100 άτομα αναμένεται τον Οκτώβριο του 2016, προκειμένου να προσφέρει πιο οριστικά συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα της σολανεζουμάβης.

Προς το παρόν, τα σημερινά φάρμακα απλώς αμβλύνουν τα συμπτώματα της νόσου, καθώς δεν έχει βρεθεί τρόπος να αντιμετωπισθεί ο θάνατος των εγκεφαλικών κυττάρων λόγω του Αλτσχάιμερ. Ίσως όμως το εν λόγω φάρμακο, το οποίο μπλοκάρει τον σχηματισμό της πρωτεϊνης βήτα αμυλοειδούς, που ευθύνεται για τις καταστροφικές «πλάκες» στον εγκέφαλο, ανοίξει το δρόμο για μια σημαντική θεραπευτική εξέλιξη, χτυπώντας πλέον τη βιολογική ρίζα του προβλήματος και όχι απλώς τα συμπτώματα (αμνησία κ.α.).

Η εν λόγω ουσία είχε δοκιμασθεί ξανά κατά της άνοιας σε μια 18μηνη κλινική δοκιμή, που όμως είχε καταλήξει σε αποτυχία το 2012. Αυτή τη φορά, μετά από μια νέα διετή κλινική δοκιμή σε πάνω από 1.000 ασθενείς, η Eli Lilly ανακοίνωσε σε διεθνές συνέδριο στην Ουάσιγκτον για το Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Reuters, ότι το φάρμακο «φρενάρει» την επιδείνωση της νόσου στα αρχικά στάδια της κατά περίπου 34%.
Αν όντως βρεθεί ένα φάρμακο που επιβραδύνει βιολογικά την άνοια και το Αλτσχάιμερ, οι ηλικιωμένοι θα συνεχίσουν μεν να χειροτερεύουν, αλλά πιο αργά, και έτσι θα περνάνε περισσότερα χρόνια με ηπιότερα συμπτώματα.

Η σολανεζουμάβη ανήκει σε μια πολλά υποσχόμενη κατηγορία φαρμάκων, που ενισχύουν τα αντισώματα του οργανισμού κατά της νόσου (τέτοια φάρμακα αντισωμάτων χρησιμοποιούνται πλέον και κατά του καρκίνου).

Αν του χρόνου επιβεβαιωθεί ότι το φάρμακο πράγματι «δουλεύει», η Eli Lilly θα έχει βρει την «κότα με τα χρυσά αυγά», δημιουργώντας ετήσιες πωλήσεις περίπου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Καθόλου τυχαία, οι μετοχές της ήδη έχουν ανέβει σημαντικά στο χρηματιστήριο, καθώς οι επενδυτές, σύμφωνα με τους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», καλοβλέπουν την πιθανότητα το φάρμακό της να αποτελέσει το Νο 1 «όπλο» κατά του Αλτσχάιμερ στο μέλλον.

Παράλληλα, η επίσης αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Biogen ανακοίνωσε στο ίδιο συνέδριο τα λιγότερο θετικά αποτελέσματα από την κλινική δοκιμή ενός δικού της παρεμφερούς φαρμάκου αντισωμάτων (aducanumab), το οποίο αρχικά είχε θεωρηθεί πολλά υποσχόμενο. Θα κάνει όμως και αυτή μια επόμενη κλινική δοκιμή του φαρμάκου της σε 2.700 ασθενείς, αλλά στο μεταξύ οι μετοχές της πήραν ήδη την κάτω βόλτα.

Εξάλλου, η ελβετική φαρμακευτική Roche ανακοίνωσε ότι και αυτή θα κάνει νέες κλινικές δοκιμές για δύο φάρμακά της κατά του Αλτσχάιμερ (crenezumab και gantenerumab), τα οποία στο παρελθόν είχαν αποτύχει.

Ορισμένοι επιστήμονες επεσήμαναν ότι η σωστή διατροφή, η νοητική εξάσκηση και η σωματική άσκηση στην τρίτη ηλικία μπορούν να επιβραδύνουν τη νόσο Αλτσχάιμερ όσο οποιοδήποτε φάρμακο. 'Αλλοι ερευνητές αντέτειναν ότι τα νέα φάρμακα μπορούν να αποδειχθούν αποτελεσματικότερα, αρκεί να αρχίζει έγκαιρα η χορήγησή τους.

\Η αρμόδια εποπτική Αρχή των ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν σκοπεύει να δώσει άδεια κυκλοφορίας σε κανένα φάρμακο αντισωμάτων, αν προηγουμένως δεν αποδειχθούν πέρα από κάθε αμφιβολία τα οφέλη του σε μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές. Με δεδομένο ότι η φαρμακευτική έρευνα για το Αλτσχάιμερ έχει αποδειχθεί ναρκοπέδιο και νεκροταφείο προσδοκιών, με πάνω από 120 αποτυχίες κατά τα τελευταία 20 χρόνια, δεν είναι λίγοι όσοι κρατούν μικρό καλάθι και αυτή τη φορά.

Από άνοια και Αλτσχάιμερ πάσχουν πάνω από 45 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, αριθμός που αναμένεται να φθάσει στα 75 εκατομμύρια έως το 2030 και τα 135 εκατ. έως το 2050, αν στο μεταξύ δεν βρεθεί κάποια θεραπεία.

Σύμφωνα με μια νέα αμερικανική έρευνα, με επικεφαλής την Κάθριν Έμι Λι του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Ντιουκ, η οποία παρουσιάσθηκε στο ίδιο διεθνές ιατρικό συνέδριο στις ΗΠΑ, οι γυναίκες με Αλτσχάιμερ συνήθως εμφανίζουν ταχύτερη νοητική επιδείνωση (με διπλάσιο ρυθμό) σε σχέση με τους άνδρες ασθενείς, χωρίς να είναι σαφές γιατί αυτό συμβαίνει. Γενικότερα, οι γυναίκες έχουν σχεδόν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν Αλτσχάιμερ από ό,τι οι άνδρες.