Ουραγός στην Ευρώπη για τις δωρεές οργάνων η Ελλάδα

Σε… ελεύθερη πτώση βρίσκεται η διαθεσιμότητα οργάνων προς μεταμόσχευση στη χώρα μας όπως και η πορεία του εθνικού μεταμοσχευτικού προγράμματος. Η αυριανή Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων (η 1η Νοεμβρίου, ημέρα εορτασμού των Αγίων Αναργύρων, Κοσμά και Δαμιανού, Προστατών της Μεταμόσχευσης έχει θεσπιστεί από τον  Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων) θα «εορτασθεί» με φόντο τη θλιβερή εικόνα της χώρας σε ό,τι αφορά δότες οργάνων και αριθμό μεταμοσχεύσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ, η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις του ευρωπαϊκού χάρτη Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων. Η δραματική μείωση των αξιοποιούμενων δοτών έχει οδηγήσει και σε αντίστοιχη μείωση των μεταμοσχεύσεων.

Ο ΕΟΜ ανέλαβε την ευθύνη ανάπτυξης του μεταμοσχευτικού προγράμματος στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με μόλις 40 δότες το έτος (3,6 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού) και 97 μεταμοσχεύσεις οργάνων ετησίως. Κατόπιν συστηματικών  προσπαθειών, το 2008 οι δότες οργάνων έφτασαν τους 98, δηλαδή 8,9 δότες  ανά εκατομμύριο πληθυσμού, και οι μεταμοσχεύσεις από αποβιώσαντα δότη ανήλθαν σε 266. Εφέτος, το κοντέρ τείνει να μηδενιστεί προσεγγίζοντας τους αριθμούς της έναρξης  του μεταμοσχευτικού προγράμματος: οι δότες αριθμούν μόλις τους 30, δηλαδή μόλις 2,7 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, και οι μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων  αγγίζουν μόλις  τις 69. 

Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη, ο μέσος όρος είναι 20 δότες οργάνων ανά εκατομμύριο πληθυσμού, δηλαδή επτά φορές υψηλότερος σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό στην Ελλάδα, ενώ υπάρχουν χώρες που αξιοποιούν έως και 35 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού και ως εκ τούτου πραγματοποιούν χιλιάδες μεταμοσχεύσεις.

Ο πρόεδρος του ΕΟΜ, κ. Ανδρέας Καραμπίνης, επισημαίνει πως «οι πιθανότητες ο καθένας από εμάς να χρειαστεί κάποια στιγμή στη ζωή του ένα μόσχευμα, είναι κατά πολύ περισσότερες από το να καταλήξει υπό συνθήκες που να μπορεί να δώσει. Οπότε το θέμα της Δωρεάς Οργάνων καλό είναι να το αναλογιζόμαστε και αντίστροφα».

Αναζητώντας τις αιτίες της κάμψης, οι ειδικοί του ΕΟΜ επικεντρώνονται κυρίως στη δυσλειτουργία του συστήματος υγείας, υποσύστημα του οποίου είναι και αυτό των μεταμοσχεύσεων. Άμεση προτεραιότητα του ΕΟΜ ως αρμόδιου φορέα, είναι η αύξηση της διαθεσιμότητας οργάνων προς μεταμόσχευση. Για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υποστήριξη των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας ΜΕΘ από την  πολιτεία, για τη διευκόλυνση του σημαντικού έργου τους, και κυρίως η επάρκεια κλινών σε αυτές, πρωτίστως για τους ασθενείς με ελπίδες επιβίωσης, αλλά και για τους δυνητικούς δότες οργάνων. Παράλληλα με αυτά απαραίτητη είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων ποιοτικού ελέγχου των διαδικασιών δωρεάς και μεταμόσχευσης, η ενίσχυση της αξιοπιστίας του συστήματος μεταμοσχεύσεων στη κοινή γνώμη, η διεύρυνση της «δεξαμενής» των δοτών οργάνων, η ενίσχυση των μονάδων μεταμόσχευσης, η περαιτέρω ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και η βελτίωση της προσβασιμότητας και της σωστής πληροφόρησης των ασθενών για τη θεραπεία μέσω της μεταμόσχευσης.

Για να πραγματοποιηθούν όμως τα παραπάνω, επισημαίνει ο ΕΟΜ, σε ανακοίνωσή του, χρειάζεται η έμπρακτη υποστήριξη του συστήματος μεταμοσχεύσεων της χώρας, ενός συστήματος, που πέρα από το κοινωνικό όφελος που προσφέρει, θεραπεύοντας ασθενείς, είναι ένα σύστημα υπερ-ανταποδοτικό οικονομικά, το οποίο μπορεί να αποφέρει ετησίως εξοικονόμηση οικονομικών πόρων που υπερβαίνει τα 20 εκατ. ευρώ ετησίως.