Τι γίνεται πίσω από τις κλειστές πόρτες των χειρουργείων;

Το επάγγελμα του χειρουργού είναι εξαιρετικά δύσκολο. Τις άγνωστες και δύσκολες πτυχές αυτής της ιατρικής ειδικότητας περιγράφει ο κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος, Χειρουργός, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» και Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας: «στην Ελλάδα  οι συνθήκες εργασίας για έναν γιατρό, και δη χειρουργό, χειροτερεύουν. Ο αριθμός των ασθενών που πρέπει να εξετάσει, να ελέγξει, να χειρουργήσει και να παρακολουθήσει ένας χειρουργός (ιδίως του ΕΣΥ) διαρκώς αυξάνει. Παράλληλα μειώνονται οι συνεργάτες (βοηθοί), το νοσηλευτικό προσωπικό, το διοικητικό προσωπικό (που κανένας δεν μιλά για αυτό), ενώ και ελλείψεις απαραίτητων εργαλείων μπορεί να παρατηρηθούν. Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια να αυξάνεται η πιθανότητα λάθους τόσο του χειρουργού, όσο και των άλλων παραγόντων που συμμετέχουν σε μία επέμβαση» εξηγεί.
 
Από την άλλη, όπως επισημαίνει,  ο κόσμος δεν γνωρίζει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται το προσωπικό των νοσοκομείων (ή των κλινικών), ιδίως όταν η δουλειά γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες, όπως είναι ο χώρος των χειρουργείων. «Ο ασθενής και οι συγγενείς τους δεν ξέρουν αν ο χειρουργός κάνει την επέμβαση χωρίς εργαλειοδότρια, αν λείπουν βοηθοί να τον στηρίξουν, αν ο νοσοκόμος αργεί γιατί τρέχει σε άλλες αίθουσες, αν υπάρχει πίεση χρόνου γιατί θα πρέπει να γίνει κάποια αλλαγή βάρδιας και δεν θα υπάρχει προσωπικό ή έχει προγραμματιστεί άλλη επέμβαση κ.ο.κ.» λέει ο κ. Φιλόπουλος.
 
Πέρα απ’ αυτά και η τεκμηρίωση για το τι συμβαίνει στη διάρκεια ενός χειρουργείου δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Για παράδειγμα, λέει ο ειδικός, «εάν ο χειρουργός είναι π.χ. εριστικός και παράξενος δημιουργώντας κλίμα κακής ομαδικής δουλειάς, αν ο αναισθησιολόγος δεν είναι τυπικά εντάξει στην παρακολούθηση του ασθενούς, αν η καταγραφή των γαζών που χρησιμοποιήθηκαν από τη νοσηλεύτρια δεν έγινε με επιμέλεια κ.ο.κ., δεν υπάρχει κάποιος μηχανισμός που θα αποδώσει αντικειμενικά ό,τι έχει συμβεί. Βέβαια υπάρχει το πρακτικό του χειρουργείου το οποίο γράφει μετά την επέμβαση ο χειρουργός, το πρωτόκολλο νάρκωσης στο οποίο ο αναισθησιολόγος καταγράφει το τι συμβαίνει και τι χορηγήθηκε στον ασθενή καθώς και το πρωτόκολλο επέμβασης που κρατά η νοσηλεύτρια. Αυτά, όμως, συχνά δεν μπορούν να αποδώσουν όλα όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της επέμβασης».
 
Επιπρόσθετα τυχόν συζήτηση του χειρουργού με τον ασθενή ή τους συγγενείς, όταν πρέπει να ληφθούν προεγχειρητικά ή διεγχειρητικά κάποιες αποφάσεις δεν μπορεί να τεκμηριωθεί πουθενά ( δεν γράφονται συναινέσεις σε τέτοιες συνθήκες).

Έτσι, «αν κάτι πάει στραβά, αν οι θεράποντες γιατροί δεν εκτελέσουν σωστά τα καθήκοντα τους (δεν προσέξουν ή δεν τηρήσουν τους κανόνες της επέμβασης), αν οι ασθενείς ή οι συγγενείς τους είναι παραδόπιστοι (ή κακόπιστοι), πως μπορεί να αποδειχθεί χωρίς ιδιαίτερη αμφισβήτηση το τι ακριβώς έχει συμβεί μέσα στο χειρουργείο και στην επέμβαση;» διερωτάται ο χειρουργός.
 
Η απάντηση, σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο, είναι η καταγραφή των επεμβάσεων και του χώρου των χειρουργείων με βιντεοκάμερες. Καλές οι έγγραφες σημειώσεις, αλλά ο πιο αντικειμενικός μάρτυρας είναι το τι καταγράφεται σε μία βιντεοκάμερα. Και η καταγραφή αφορά τόσο την επέμβαση, όσο και το χώρο της χειρουργικής αίθουσας.
 

Μα θα αναρωτηθεί κάποιος τι θα γίνει με τα προσωπικά στοιχεία των ασθενών. «Η απάντηση είναι ό,τι γίνεται και σήμερα με τους ιατρικούς φακέλους: προστατεύονται απολύτως» λέει ο κ. Φιλόπουλος. Αναφορικά δε με τους εργαζόμενους, επαγγελματίες υγείας όπως χειρουργοί, αναισθησιολόγοι, νοσηλεύτριες, τραυματιοφορείς,  και τυχόν αντιδράσεις τους ο διευθυντής του «Άγιου Σάββα» θεωρεί πως δεν τίθεται θέμα παρακολούθησης από κάποιον «μεγάλος αδελφό» όπως κατά καιρούς έχει ειπωθεί. «Είναι γεγονός πως σε άλλες χώρες που έχει γίνει σχετική συζήτηση υπάρχουν τέτοιες αντιδράσεις. Όμως, η σοβαρότητα του έργου που επιτελείται, η προστασία της ακεραιότητας των ασθενών και η διασφάλιση των ίδιων των στελεχών του χειρουργείου αποτελούν δεδομένα που γέρνουν αποφασιστικά την πλάστιγγα των εκτιμήσεων υπέρ της ωφελιμότητας της παρακολούθησης του χειρουργείου με βιντεοκάμερες» καταλήγει ο κ. Φιλόπουλος.