Η ελονοσία εξακολουθεί να διαταράσσει τη ζωή των ανθρώπων, παρά την πρόοδο

Καθισμένος στη μικρή αυλή του φτιαγμένου από λάσπη σπιτιού του, ο Adama Kone, αρχηγός του χωριού στην Bougoula του νοτιοανατολικού Μάλι, συζητά μαζί με το συμβούλιο των πρεσβύτερων για τη σημασία της έρευνας για την ελονοσία που γίνεται εκεί. Όταν ερωτώνται εάν έχουν κολλήσει ποτέ ελονοσία, ο Kone και οι σύμβουλοί του ξεσπούν σε τρανταχτά γέλια. Εξηγούν ότι κολλάνε κάθε χρόνο, και στη συνέχεια προσποιούνται ότι έχουν έμετο και διάρροια.

Ο Adama Kone (κέντρο), ο αρχηγός του χωριού στην Bougoula του Μάλι, κάθεται με το συμβούλιο των πρεσβύτερων. Όταν ερωτώνται εάν έχουν κολλήσει ποτέ ελονοσία, ο Kone και οι σύμβουλοί του ξεσπούν σε γέλια. Εξηγούν ότι κολλάνε κάθε χρόνο.

«Εάν καταφέρεις και ξεπεράσεις την ηλικία των 5 ετών, είσαι επιζών στην Αφρική. Σκεφτείτε πόσα ταλέντα έχουμε χάσει λόγω της ελονοσίας.»
Abdoulaye Djimdé, διευθυντής της Μονάδας Μοριακής Επιδημιολογίας και Ανθεκτικότητας στα Φάρμακα στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης, Τεχνικών και Τεχνολογιών του Μπάμακο (Μάλι)

Η απάθεια για την ελονοσία σε αυτό το αγροτικό τμήμα του Μάλι δείχνει το πόσο συνήθης είναι η νόσος, ειδικά μεταξύ των παιδιών. Παρά την πρόοδο τις τελευταίες δύο δεκαετίες όσον αφορά την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ελονοσίας, η νόσος συνεχίζει να επιφέρει βαρύ κοινωνικό και οικονομικό φορτίο, ειδικά στην Αφρική.

Το 2016, το 91% των 445.000 θανάτων λόγω ελονοσίας σε όλο τον κόσμο, συνέβησαν στην Αφρική, εκτιμά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Ένα μικρό παιδί παρακολουθεί τη βροχή στο χωριό της Bougoula. Η απάθεια για την ελονοσία σε αυτό το αγροτικό τμήμα του Μάλι δείχνει το πόσο συνήθης είναι η νόσος, ειδικά μεταξύ των παιδιών.

«Εάν καταφέρεις και ξεπεράσεις την ηλικία των 5 ετών, είσαι επιζών στην Αφρική», λέει ο Abdoulaye Djimdé, διευθυντής της Μονάδας Μοριακής Επιδημιολογίας και Ανθεκτικότητας στα Φάρμακα στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης, Τεχνικών και Τεχνολογιών της πρωτεύουσας του Μάλι, Μπάμακο. «Σκεφτείτε πόσα ταλέντα έχουμε χάσει λόγω της ελονοσίας».


Πυρετός και πόνοι

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΠΟΥ, περισσότεροι από 200 εκατομμύρια άνθρωποι κολλάνε ελονοσία κάθε χρόνο παγκοσμίως. Σε όσους καταφέρνουν να την ξεπεράσουν, η νόσος συχνά προκαλεί σημαντικές διαταραχές στην καθημερινή τους ζωή και εργασία. Τα άτομα που προσβάλλονται μπορούν να εξουθενωθούν από γριπώδη συμπτώματα όπως ο πυρετός, οι πόνοι, η διάρροια και ο έμετος, τα οποία μπορούν να διαρκέσουν ημέρες ή εβδομάδες χωρίς την κατάλληλη θεραπεία.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, περισσότεροι από 200 εκατομμύρια άνθρωποι κολλάνε ελονοσία κάθε χρόνο παγκοσμίως. Τα άτομα που προσβάλλονται μπορούν να εξουθενωθούν από γριπώδη συμπτώματα όπως ο πυρετός, οι πόνοι, η διάρροια και ο έμετος.

Η ζωή στην Bougoula αποτυπώνει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σε μια περιοχή όπου η νόσος είναι σύνηθες φαινόμενο. Το πρωί σε ένα σπίτι, μια ομάδα κοριτσιών ετοιμάζει το μεσημεριανό φαγητό, ενώ ένα μικρό αγόρι επιστρέφει στο σπίτι συνοδεύοντας ένα γαϊδουράκι φορτωμένο με προμήθειες. Εκεί δίπλα, δύο γυναίκες ασχολούνται με μια κατσίκα. Στη ζωή στο χωριό, σχεδόν όλοι συμμετέχουν στις καθημερινές εργασίες και όταν κάποιος αρρωσταίνει, οι υπόλοιποι πρέπει να αναπληρώσουν το κενό.

Η διαταραχή στις ανθρώπινες ζωές και τα μέσα επιβίωσης προστίθεται στις πολύ μεγάλες οικονομικές απώλειες σε όλη την Αφρική. Οι άμεσες δαπάνες λόγω της παρουσίας της ελονοσίας, των πρόωρων θανάτων από αυτή και της αντιμετώπισής της εκτιμώνται σε 12 δις δολάρια τον χρόνο στην Αφρική. Τα τρία τέταρτα των επιχειρήσεων που ερωτήθηκαν στην υποσαχάρια Αφρική ανέφεραν αρνητική επίδραση λόγω της ελονοσίας, με 39% εξ αυτών να τη θεωρούν σοβαρή, σύμφωνα με μια αναφορά του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.


Μια πιθανή νέα θεραπεία
 
Υπ' αυτές τις συνθήκες, άνθρωποι όπως ο δρ. Bakary Fofana κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να αντιμετωπίσουν την επίδραση της νόσου στην Αφρική. Στην κλινική στην Bougoula, αυτός και οι υπόλοιποι γιατροί διαγιγνώσκουν και θεραπεύουν ανθρώπους που πάσχουν από ελονοσία. Επιπλέον, πραγματοποιεί έρευνα για την ελονοσία στο Μάλι εδώ και πάνω από μία δεκαετία, και αυτή τη στιγμή είναι ο κύριος ερευνητής σε μια κλινική δοκιμή για έναν νέο πειραματικό αντιελονοσιακό συνδυασμό φαρμάκων από την Novartis, η οποία διεξαγάγεται στην Bougoula.

Σε μια κλινική στην Bougoula, ο δρ. Bakary Fofana και οι συνάδελφοί του διαγιγνώσκουν και θεραπεύουν ανθρώπους που πάσχουν από ελονοσία. Ο δρ. Fofana είναι ο κύριος ερευνητής σε μια κλινική δοκιμή για έναν νέο πειραματικό αντιελονοσιακό συνδυασμό φαρμάκων.

Οδηγώντας στο κέντρο του Μπάμακο, σε δρόμους με παρατεταγμένους εμπόρους που πουλάνε κουνουπιέρες όλων των σχημάτων και των μεγεθών, ο δρ. Fofana θυμάται την παιδική του ηλικία στο Diafarabé, μια πόλη στο κεντρικό Μάλι, σε μια μικρή χερσόνησο που έχει σχηματιστεί από διαχωρισμό του ποταμού Νίγηρα.
Όταν οι άνθρωποι εκεί κολλούσαν ελονοσία, «τρώγαμε δέντρα και ρίζες για να την αντιμετωπίσουμε», θυμάται. «Ο ιδρώτας έτρεχε ποτάμι».
Τώρα, βρισκόμενος στο εργαστήριό του, περικυκλωμένος από εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας και δείγματα αίματος από όλο το Μάλι, ελπίζει ότι το έργο του θα συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας νέας γενιάς ιδιαίτερα αποτελεσματικών θεραπειών για τη νόσο.
Και στην Bougoula, ο αρχηγός του χωριού Kone κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου η ελονοσία να αποτελεί μικρότερο φορτίο σε σχέση με τη δική του γενιά. Αυτός και το συμβούλιο των πρεσβύτερων εξηγούν στους χωρικούς τη σημασία της αναζήτησης θεραπείας και της συνεργασίας με τις προσπάθειες των ερευνητών για την εξεύρεση νέων τρόπων καταπολέμησης της ελονοσίας.