Ο σταφυλόκοκκος «παραμονεύει» στις καλοκαιρινές διακοπές: Τρόποι μετάδοσης και αντιμετώπιση

Η καλοκαιρινή περίοδος, τα τελευταία χρόνια, μοιάζει να είναι συνυφασμένη όχι μόνο με διακοπές, θάλασσα και χαλάρωση, αλλά και με τη... λοίμωξη με σταφυλόκοκκο, κυρίως στο δέρμα. Ευκολότερα και πιο ευάλωτα «θύματα» αποδεικνύεται ότι είναι τα παιδιά, καθώς η καθημερινότητά τους -συγχρωτισμός με άλλα παιδιά σε κατασκηνώσεις, πισίνες, θάλασσα, πάρκα- αλλά και οι συνήθως «διάτρητες» συνθήκες υγιεινής τους, ευνοούν την εκδήλωση της λοίμωξης όπως και την υποτροπή της.

Η παιδίατρος κυρία Άννα Παρδάλη εξηγεί στο protothema.gr πώς και γιατί εμφανίζεται ο σταφυλόκοκκος και μας δίνει τον...οδικό χάρτη για την αντιμετώπισή του.

Ο σταφυλόκοκκος (Staphylococcus aureus) είναι ένα μικρόβιο που υπάρχει στη φυσιολογική χλωρίδα του δέρματός μας. Υπό ορισμένες, όμως, προϋποθέσεις μπορεί να υπεραναπτυχθεί και να προκαλέσει νόσο. Ο σταφυλόκοκκος, προκαλεί κυρίως λοίμωξη στο δέρμα (μολυσματικό κηρίο) που εκδηλώνεται με εξάνθημα και φλεγμονή του δέρματος. Συχνά γίνεται σοβαρό πρόβλημα καθώς έχει την τάση να υποτροπιάζει και να επανεμφανίζεται.

Πως αναγνωρίζουμε τον σταφυλόκοκκο

Στη σταφυλοκοκκική λοίμωξη εμφανίζονται στο δέρμα μία ή περισσότερες ανοιχτές βλάβες σαν φουσκάλες, με ρυπαρό και μελιτόχρους περιεχόμενο. Μπορεί να είναι οπουδήποτε στο σώμα, συχνά όμως εμφανίζονται στη μύτη γύρω από τα ρουθούνια, στο τριχωτό της κεφαλής, αλλά και σε σημεία όπου το δέρμα έχει εκδορές, τραυματισμούς, δήγματα εντόμων - τα οποία συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα το καλοκαίρι. Πρέπει δηλαδή να υπάρξει κάποια πύλη εισόδου στο δέρμα για να αναπτυχτεί η λοίμωξη.

Ένα καθαρό, υγιές και ακέραιο δέρμα ακόμη και αν εκτεθεί ή έρθει σε επαφή με κάποιον άλλο που έχει σταφυλόκοκκο δεν κινδυνεύει εύκολα να «κολλήσει». Δεν αποκλείεται όμως να είναι κάποιος φορέας και να το μεταδώσει σε ευάλωτους πιθανούς ασθενείς που θα έχουν τις προϋποθέσεις να αναπτύξουν τη λοίμωξη, όπως πχ είναι τα βρέφη ή τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

Πως μεταδίδεται ο σταφυλόκοκκος

Ο σταφυλόκοκκος μεταδίδεται με την κοινή επαφή, την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων όπως ρούχα και πετσέτες, την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και μολυσμένες εκκρίσεις όπως οι πολύ... συνηθισμένες στα παιδιά, οι ρινικές. Το καλοκαίρι η αυξημένη δραστηριότητα των παιδιών σε εξωτερικό χώρο, το περισσότερο εκτεθειμένο δέρμα, ο ήλιος και η ζέστη, η υγρασία, οι κοινόχρηστοι χώροι, οι μολυσμένες ξαπλώστρες, η μεγάλη χρήση πετσετών σε ξενοδοχεία και πισίνες κτλ δημιουργούν προϋποθέσεις για την ευκολότερη μετάδοση του μικροβίου.

Οι σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις επίσης ευνοούνται στο ατοπικό δέρμα, σε αυτό δηλαδή που εμφανίζει έκζεμα, γιατί το δέρμα αυτό έχει διαταραγμένο τον επιδερμικό του φραγμό, λόγω της ξηροδερμίας και της συνοδού φλεγμονής που χαρακτηρίζουν το έκζεμα.
Ο σταφυλόκοκκος στα παιδιά, έκτος από λοιμώξεις στο δέρμα, μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερίτιδες και βαριές λοιμώξεις του αναπνευστικού (πνευμονίες). Ιδιαίτερα επικίνδυνος μπορεί να γίνει για τα βρέφη, καθώς εκτός του ότι προκαλεί βαρύτερη λοίμωξη λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού τους συστήματος, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή επιπλοκή με γενικευμένη αποφολίδωση του δέρματος και κατάσταση σηπτικού σοκ. .

Όταν η πύλη εσόδου είναι κοντά σε άρθρωση, υπάρχει κίνδυνος για διείσδυση της λοίμωξης εντός της άρθρωσης με κίνδυνο σηπτικής αρθρίτιδας.

Πως αντιμετωπίζεται

Κάθε βλάβη του δέρματος που δείχνει ρυπαρή και μελιτόχρωη με τάση εξάπλωσης πρέπει να αξιολογείται από τον γιατρό. Η θεραπεία συνίσταται σε τοπική αγωγή, επιθέματα και τήρηση κανόνων υγιεινής. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί από του στόματος αντιβιοτική αγωγή ή σπανιότερα μπορεί να απαιτηθεί - ειδικότερα σε πολύ μικρά παιδιά και βρέφη- ακόμη και νοσοκομειακή περίθαλψη.

Όταν νοσήσει κάποιος με σταφυλοκοκκική λοίμωξη δεν αποκτά αντισώματα ώστε να προστατεύεται στο μέλλον απέναντι στο μικρόβιο. Έτσι μπορεί να επαναμολυνθεί το ίδιο άτομο δημιουργώντας ένα φαινόμενο «πινγκ πονγκ» στη λοίμωξη που αν δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις υγιεινής μπορεί να επαναλαμβάνεται. Το φαινόμενο των συχνών και υποτροπιαζόντων επεισοδίων δερματικής λοίμωξης πρέπει να αντιμετωπίζεται σχολαστικότερα, ενίοτε να απαιτούνται και ειδικές ιατρικές εξετάσεις αλλά και να διερευνούνται προσεκτικά οι προϋποθέσεις που ευνοούν τη δημιουργία της λοίμωξης. Επίσης, κάποιες φορές υπάρχουν σταφυλόκοκκοι ανθεκτικοί σε ορισμένα αντιβιοτικά που χρειάζονται επίμονη θεραπεία.

Είναι σημαντικό να ακολουθούνται οι εξής κανόνες:

-Να διατηρείται το δέρμα καθαρό, ακέραιο και ενυδατωμένο.

-Να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα προσωπικά αντικείμενα και τους κοινοχρήστους χώρους . Το πλύσιμο των χεριών και η απολύμανση βρώμικων επιφανειών είναι ζωτικής σημασίας .

-Να προλαμβάνονται τα τσιμπήματα των κουνουπιών και των εντόμων ώστε να μην προκαλούνται τραυματισμοί στο δέρμα απ' όπου θα διεισδύσουν τα μικρόβια του σταφυλόκοκκου.

-Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε ορισμένες λοιμώξεις των παιδιών όπως η ανεμευλογιά, η ιλαρά ή η γρίπη οι οποίες εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα, ευνοώντας τις συνθήκες για την εγκατάσταση και ανάπτυξη του μικροβίου. Το ίδιο μπορεί να ισχύει κατά την διαδρομή και άλλων κοινών ιογενών εξανθηματικών λοιμώξεων στα παιδιά.

-Κάθε ύποπτη βλάβη θα συζητείται με τον γιατρό ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα πριν εξαπλωθεί στο ίδιο το παιδί αλλά και για να περιοριστεί η μετάδοση της σε αλλά άτομα.