Υγεία ματιών: Τι πρέπει να προσέχουν οι έφηβοι και οι νέοι

Συνυφασμένη με την ανεμελιά η ζωή για τους εφήβους, ιδίως όταν βρίσκονται λίγο πριν ή λίγο μετά το κατώφλι του σχολείου, δεν αφήνει συχνά χώρο για τις συμβουλές και τις υποδείξεις των μεγάλων, ακόμη κι όταν αυτές αφορούν θέματα υγείας. Ωστόσο, ο σημερινός τρόπος ζωής, με την κυριαρχία των ψηφιακών συσκευών, επιβάλλει αναπροσαρμογή… πορείας για τους νέους σε κρίσιμα θέματα υγείας όπως των ματιών τους. Ο χειρουργός-οφθαλμίατρος, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School, κ. Αναστάσιος Κανελλόπουλος, δίνει εννέα πολύτιμες συμβουλές στους εφήβους και εξηγεί τι πρέπει να προσέχουν ώστε να διασφαλίσουν ότι θα…βλέπουν το μέλλον τους με απόλυτη ευκρίνεια.

* Ναι στις οθόνες αλλά με μέτρο.

Η διαρκής ενασχόληση με ψηφιακά μέσα μπορεί να κουράσει τα μάτια και να οδηγήσει στην ξηροφθαλμία. Αυτό οφείλεται στο ότι όταν «καρφώνουμε» σε ένα σημείο τα μάτια μας, συνήθως ξεχνάμε να βλεφαρίσουμε, εξηγεί ο ειδικός. Το επακόλουθο μπορεί να είναι θόλωμα της όρασης. Επομένως είναι απαραίτητο τα νεαρά άτομα να κάνουν συχνά διαλείμματα από τις οθόνες.

Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (American Academy of Ophthalmology) συνιστά να ακολουθείται ο κανόνας 20-20-20: ανά 20 λεπτά οπτικής επαφής με ψηφιακή οθόνη, διάλειμμα επί 20 δευτερόλεπτα και οπτική επαφή με ένα αντικείμενο που θα βρίσκεται σε απόσταση 20 ποδιών (ή 6 μέτρων) από αυτούς.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης να μην χρησιμοποιείται το τάμπλετ, το κινητό ή το λάπτοπ σε εσωτερικούς ή υπαίθριους χώρους με έντονο φωτισμό (η λάμψη στην οθόνη μπορεί να προκαλέσει κόπωση των ματιών), καθώς και να προσαρμοστεί κατάλληλα η αντίθεση (κοντράστ) και η φωτεινότητα της οθόνης, ώστε να είναι πιο ξεκούραστη για τα μάτια.

Όχι στην ανταλλαγή ειδών μακιγιάζ.

Αν και μοιάζει αθώο στις παρέες των κοριτσιών να ανταλλάσσουν βουρτσάκια της σκιάς των ματιών και άλλα παρεμφερή σύνεργα μακιγιάζ στην πραγματικότητα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να γίνεται ανταλλαγή διαφόρων ιογενών λοιμώξεων των ματιών, όπως η επιπεφυκίτιδα. Απαραίτητο είναι να πλένονται συχνά (μία φορά την εβδομάδα) τα βουρτσάκια και τα πινέλα του μακιγιάζ, καθώς και η αλλαγή τους κάθε 3 μήνες.

Αναγκαία η ετήσια επίσκεψη στον οφθαλμίατρο.

Πιθανόν οι περισσότεροι νέοι θα απαντούσαν ότι βλέπουν πολύ καλά ή τέλεια, σε σχετική ερώτηση, όμως αυτό δεν διασφαλίζει την υγεία των ματιών τους. Οι ειδικοί γνωρίζουν και το επισημαίνουν πως μπορεί να υπάρχει κάποια ήπια διαθλαστική ανωμαλία (π.χ. μυωπία, αστιγματισμός) που να μην γίνεται αισθητή ή να έχει επιδεινωθεί η ήδη υπάρχουσα. Ο προληπτικός έλεγχος των ματιών είναι αναγκαίος μία φορά τον χρόνο, κατά προτίμηση λίγο πριν ή μόλις αρχίσουν τα μαθήματα της νέας χρονιάς.

Φροντίδα για τους φακούς επαφής.

Όσο φορούν φακούς επαφής, πρέπει να τηρούν αυστηρά τις οδηγίες του κατασκευαστή τους, όσον αφορά τη χρήση, τον καθαρισμό και την συχνότητα αλλαγής τους. Ειδάλλως υπάρχει κίνδυνος σοβαρών μολύνσεων στα μάτια.

Ακόμα, δε, κι αν πρόκειται για φακούς 24ωρους, ο Δρ. Κανελλόπουλος τονίζει πως «είναι προτιμότερο να μην κοιμάστε φορώντας τους. Καλό είναι επίσης να τους αφαιρείτε όταν κάνετε μπάνιο, καθώς και να φοράτε καθημερινά για λίγη ώρα και τα γυαλιά σας ώστε να ξεκουράζονται τα μάτια σας από τους φακούς».

* Ενημέρωση για το ιστορικό οφθαλμοπαθειών στην οικογένεια.

Μιλήστε με τους γονείς και τους παππούδες σας για το αν και ποιες παθήσεις των ματιών είχατε στην οικογένειά σας, υποδεικνύει ο ειδικός. «Μερικές παθήσεις, όπως το γλαύκωμα, έχουν γενετική συνιστώσα, επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζετε εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό γι’ αυτές. Εννοείται πως για το οικογενειακό ιστορικό σας θα ενημερώσετε τον οφθαλμίατρό σας» υπογραμμίζει.

* Η υγεία των ματιών περνά και από το… πιάτο.

Ποιος δεν έχει ακούσει ότι τα καρότα κάνουν καλό στα μάτια; Ωστόσο δεν είναι τα μόνα που τα ωφελούν. Μελέτες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά είναι πολύτιμη (και) για την όραση. Ιδιαιτέρως ωφέλιμα είναι τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως το σπανάκι), καθώς και τα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ψάρια (π.χ. σολομός, σαρδέλα, τόνος).

Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική γυμναστική μειώνει τον κίνδυνο εκδηλώσεως σοβαρών οφθαλμοπαθειών (π.χ. γλαύκωμα, ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας) και προστατεύει τα μάτια όσο μεγαλώνει η ηλικία. Πολύ σημαντικός είναι ακόμα ο ύπνος, διότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε σπασμούς των ματιών και να επιδεινώσει την ξηροφθαλμία.

* Προστασία των ματιών κατά την άθληση.

Αναλόγως με το άθλημα, φορέστε τα κατάλληλα προστατευτικά για να αποφύγετε τυχόν τραυματισμούς. Για πολλά αθλήματα υπάρχουν γυαλιά ασφαλείας σχεδιασμένα ειδικά γι’ αυτά.

Να θυμάστε ότι οι επιλογές που κάνετε σήμερα, επηρεάζουν το μέλλον.

«Αν τώρα που είστε νέοι φοράτε καθημερινά γυαλιά ηλίου, προστατεύετε τα μάτια σας από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου η οποία μακροπρόθεσμα αυξάνει τον κίνδυνο καταρράκτη, ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και ορισμένων μορφών οφθαλμικού καρκίνου. Αντίστοιχα, αν διατηρείτε από τώρα ένα υγιές σωματικό βάρος, μειώνετε τις πιθανότητες που έχετε να εκδηλώσει διαβήτη και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία μπορεί να κοστίσει την όραση. Και αν δεν καπνίζετε, μειώνετε τον κίνδυνο ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας που είναι συχνή αιτία απώλειας της όρασης στην τρίτη ηλικία» λέει ο κ. Κανελλόπουλος.