Βαριά «ασθενείς» οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στην Ελλάδα

Πάσχει βαρέως ο τομέας των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στη χώρα μας. Σταθερά τα δύο στα δέκα κρεβάτια ΜΕΘ του ΕΣΥ είναι κλειστά, ενώ λόγω έλλειψης προσωπικού, ιατρικού και νοσηλευτικού, κατά μεγάλα διαστήματα το ποσοστό των κλειστών κλινών ΜΕΘ φτάνει και το 35% . Αναλογούν 2,2 νοσηλευτές σε κάθε κλίνη, όταν η αναλογία στην Ευρώπη είναι τουλάχιστον 5 νοσηλευτές. Η αναμονή για μια κλίνη ΜΕΘ είναι τουλάχιστον 24 ώρες

Πρόκειται για μερικά από τα στοιχεία της μελέτης επιπολασμού «ΕΠΙΓΝΩΣΗ» που παρουσιάστηκε στη συνέντευξη Τύπου της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας (ΕΕΕΘ), στο πλαίσιο του 17ου Πανελληνίου Συνεδρίου Εντατικής Θεραπείας (14-17 Νοεμβρίου 2018).

Η ταυτότητα της μελέτης

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2017 (και αφορούσε την καταγραφή μιας ημέρας) με στόχο την πολυδιάστατη περιγραφή του βαρέως πάσχοντος ασθενή που νοσηλεύεται στις Κλινικές Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Συμμετείχαν συνολικά 62 Κλινικές Εντατικής Θεραπείας από 61 νοσοκομεία της χώρας, στις οποίες περιλαμβάνονται 7 Κλινικές Εντατικής Θεραπείας Παίδων σε 7 νοσοκομεία αντίστοιχα.

Η καταγραφή αφορούσε στοιχεία για τη διαθεσιμότητα των κλινών, τη νοσηλευτική στελέχωση ανά βάρδια, τη βαρύτητα της νόσου, την υποστήριξη με μηχανικό αερισμό, την ύπαρξη λοιμώξεων, την έκβαση της θεραπείας του ασθενή. Τη διεξαγωγή της μελέτης χρηματοδοτεί η Ελληνική Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας και θα πραγματοποιείται στο μέλλον κάθε έξι μήνες. Η μελέτη περιλαμβάνει το σύνολο των ασθενών που νοσηλεύονται στις Κλινικές Εντατικής Θεραπείας που συμμετέχουν, την ημερομηνία διεξαγωγής της.

Αναφερόμενη στα αποτελέσματα της μελέτης επιπολασμού «ΕΠΙΓΝΩΣΗ» η κ. Αναστασία Κοτανίδου, Πρόεδρος ΕΕΕΘ, Πνευμονολόγος- Εντατικολόγος, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΠΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», τόνισε ότι « οι κενές κλίνες κυμάνθηκαν από 31% στις Κλινικές Εντατικής με λιγότερα από 7 κρεβάτια, μέχρι 12% σε Κλινικές με περισσότερα από 9 κρεβάτια ενώ ο μέσος όρος κλειστών κλινών κυμάνθηκε στο 35%. Ανά νοσηλευτή αναλογούν 2 ασθενείς στην πρωινή βάρδια και 3 ασθενείς στη νυχτερινή βάρδια.

Καλύτερη η κατάσταση σε στρατιωτικά νοσοκομεία, Θεσσαλονίκη και επαρχία

Καλύτερη εικόνα παρουσιάζουν οι Κλινικές Εντατικής στα στρατιωτικά νοσοκομεία και γεωγραφικά οι Κλινικές στη Θεσσαλονίκη και στις υπόλοιπες επαρχιακές πόλεις, σε σχέση με την Αθήνα.

Το 80% των ασθενών που εισήχθησαν στις Κλινικές Εντατικής Θεραπείας έχρηζαν διασωλήνωσης, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τις μελέτες που αναφέρονται στον πληθυσμό της Β. Ευρώπης και της Αμερικής.

Ο χρόνος αναμονής για την εισαγωγή του ασθενή σε Κλινική Εντατικής Θεραπείας στην Αθήνα ήταν 24 ώρες ενώ σε αντίστοιχη Μονάδα στη Θεσσαλονίκη 2-4 ώρες.

Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν τα 63,7 έτη και το 64% αυτών ήταν άνδρες. Το 78% των ασθενών είχαν λοίμωξη και σχεδόν το σύνολο ελάμβανε αντιβιοτικά. Η μέση θνητότητα των ασθενών ήταν περίπου 20%, αν ο ασθενής έβγαινε από την Κλινική, σε διάστημα 3 εβδομάδων και αυξάνεται σταδιακά φτάνοντας το 37%, εάν ο ασθενής παρέμενε στη ΜΕΘ πέρα από 30 ημέρες».

Υποστελέχωση και έλλειψη εξειδικευμένων γιατρών

Οι Κλινικές Εντατικής Θεραπείας αποτελούν αυτόνομες κλινικές σε ένα Νοσοκομείο. Λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο και στελεχώνονται από εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο με τη χρήση σύγχρονου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, υπηρετεί και φέρει αποκλειστικά την ευθύνη του ασθενή στη «Μάχη για τη Ζωή» τόνισε η κυρία Κοτανίδου, επισημαίνοντας για ακόμη μια φορά προβλήματα όπως: την υποστελέχωση των Κλινικών από νοσηλευτικό προσωπικό, την έλλειψη εξειδικευμένων ιατρών κ.α «Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Ελλάδα την τελευταία 20ετία, αντιστοιχούν 2,2 νοσηλευτές ανά κρεβάτι, όταν η αναλογία σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι 5-6 νοσηλευτές ανά κρεβάτι».


Η έλλειψη νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού είναι η σημαντικότερη αιτία που το 20% των κρεβατιών στις Κλινικές Εντατικής Θεραπείας παραμένουν κλειστά τόνισε η κ. Ελένη Μουλούδη, Αντιπρόεδρος ΕΕΕΘ, Αναισθησιολόγος – Εντατικολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια ΜΕΘ, Γ.Ν. Θεσ/νίκης “Ιπποκράτειο” αναφερόμενη στην κατάσταση που επικρατεί στις ΜΕΘ στη Θεσσαλονίκη. «Σημαντικά προβλήματα επίσης αποτελούν, οι αποσπάσεις των ιατρών της Εντατικής καθώς και η έλλειψη εξειδικευομένων ιατρών Εντατικής. Περίπου, το 1/7 των Εντατικολόγων είναι αποσπασμένοι σε άλλες θέσεις, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε άλλες ιατρικές ειδικότητες. Από τις θέσεις εξειδίκευσης στη Θεσσαλονίκη, το 40% παραμένουν κενές, ενώ περισσότεροι από το 50% που ολοκλήρωσαν την εξειδίκευσή τους, αποχωρούν μετά την τροποποίηση του Υπουργείου. Τα προβλήματα αυτά αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη διάσταση καθώς η Θεσσαλονίκη αποτελεί το μεγαλύτερο Κέντρο Μεταμοσχεύσεων και Δωρεάς Οργάνων, πανελλαδικά».

Στη σημασία της άμεσης εισαγωγής του ασθενή στις Κλινικές Εντατικής Θεραπείας καθώς και στην απουσία ενός συστήματος υποδοχής των ασθενών μετά τη νοσηλεία τους στην Κλινική Εντατικής Θεραπείας, όπως είναι οι Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας και τα Δημόσια Κέντρα Αποκατάστασης, αναφέρθηκε κ. Βασίλης Μπέκος, Γενικός Γραμματέας ΕΕΕΘ Εντατικόλογος - Αναισθησιολόγος, Δ/ντής ΜΕΘ, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών.

Η καθυστέρηση στην εισαγωγή στη ΜΕΘ μειώνει την πιθανότητα ικανοποιητικής έκβασης

« Όσο καθυστερήσει η “εισαγωγή” του ασθενή στην Εντατική, είτε από ανεπάρκεια του συστήματος προνοσοκομειακής και επείγουσας Ιατρικής ή της έλλειψης κλινών ΜΕΘ, - και κατά συνέπεια καθυστερήσει η έναρξη της κατάλληλης Εντατικής Θεραπείας και Υποστήριξης,- τόσο μειώνονται οι πιθανότητες ικανοποιητικής έκβασης στην “Μάχη μας για την ζωή”. Επίσης όσο απουσιάζει πλήρως ένα σύστημα υποδοχής αυτών των ασθενών μετά την “Μάχη για τη Ζωή”, όπως είναι οι Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας και τα Δημόσια Κέντρα Αποκατάστασης, πάλι οι ασθενείς μας χάνουν αυτή τη μάχη της ζωής λίγο αργότερα, εφόσον έχουν φύγει από τις Εντατικές ή μένουν με σημαντικές αναπηρίες και αδυναμίες ικανής και λειτουργικής ένταξης στο οικογενειακό ή κοινωνικό τους περιβάλλον».

Υψηλό ποσοστό επιβίωσης παρά τις αντιξοότητες

Στο υψηλό ποσοστό επιβίωσης των ασθενών στις Κλινικές Εντατικής , το οποίο ανέρχεται στο 75% παρά τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, αναφέρθηκε η κ. Μηλίτσα Μπιτζάνη, Μέλος ΕΕΕΘ, Πνευμονολόγος- Εντατικολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια Α’ ΜΕΘ Γ.Ν. Θεσσαλονίκης “Γ.Παπανικολάου”. «Το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να είναι υψηλότερο αν υπήρχαν οι κατάλληλες δομές για άμεση εισαγωγή των ασθενών στις Κλινικές Εντατικής Θεραπείας. Οι λοιμώξεις αποτελούν ακόμη ένα σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών, το οποίο θα μπορούσε να είναι υψηλότερο αν υπήρχε η απαιτούμενη στελέχωση σε νοσηλευτικό προσωπικό».

Τέλος η πρόεδρος της ΕΕΕΘ, αναφέρθηκε στην εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού που πραγματοποιεί η επιστημονική εταιρεία για τη σημασία και το ρόλο των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) καθώς και την ιατρική ειδικότητα του Εντατικολόγου, με τίτλο «ΜΕΘ: η Εντατική σώζει Ζωές ! ».

Κεντρική δράση της ενημερωτικής εκστρατείας υπό την αιγίδα του Δήμου Πειραιά αποτελεί η ανοιχτή εκδήλωση προς το κοινό, με θέμα την Παροχή Μαθημάτων Πρώτων Βοηθειών – βασικά βήματα καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018 και ώρα 11:00 π.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων V'ammos, στο στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης».