Η καλλιέργεια στέβιας στη Λαμία - Η πρώτη εταιρεία που παρήγαγε στέβια στην Ευρώπη και τώρα απασχολεί περίπου 300 εργαζομένους
Εκτενές αφιέρωμα στη μοναδική ελληνική στέβιαπου παράγεται στην περιοχή της Λαμίας πραγματοποίησε το BBC.
Όπως τονίζεται «πριν από εφτά χρόνια, μια ομάδα Ελλήνων αγροτών σταμάτησε να καλλιεργεί καπνό και προχώρησε σε μια καινούρια εναλλακτική καλλιέργεια ζάχαρης, τη στέβια. Για την αλλαγή αυτή τους έπεισε ένας μηχανολόγος μηχανικός, ο Χρήστος Σταμάτης, ο οποίος ήθελε μιμηθεί την επιτυχία των έξι καλλιεργητών καπνού από την Καλιφόρνια, που είχαν επίσης ξεκινήσει να καλλιεργούν στέβια. Το εκχύλισμα από τα φύλλα των φυτών φτιάχνει ένα φυσικό, χωρίς θερμίδες υποκατάστατο της ζάχαρης. Υπάρχει αιώνες, αλλά μόνο τα τελευταία 10 χρόνια έχει γίνει γνωστή. Ο κ. Σταμάτης έψαξε για αγρότες στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Φθιώτιδα- στα χωράφια τους ή στο διάλειμμα τους στα καφέ της περιοχής- για να τους πείσει να φυτέψουν στέβια αντί της λιγότερο κερδοφόρας καλλιέργειας καπνού. Η δύναμη της πειθούς λειτούργησε, αφού 150 αγρότες έδωσαν από 500 ευρώ για να δημιουργηθεί ο Συνεταιρισμός Stevia Hellas.
«Ανακαλύψαμε το crowdsourcing πολύ πριν γίνει γνωστό, στο χωριό μου» είπε ο κ. Σταμάτης στο BBC. «Οι άνθρωποι έχουν δύναμη και την εκμεταλλευτήκαμε». Ήταν η πρώτη εταιρεία στην Ευρώπη που παρήγαγε στέβια και τώρα απασχολεί περίπου 300 εργαζομένους. Δημιουργήθηκε το 2012 και στεγάζεται λίγες ώρες βόρεια της Αθήνας. Ο συνεταιρισμός κατάφερε στο τέλος του 2018 να ισοσκελίσει κέρδη και ζημιές και φέτος αναμένεται να είναι κερδοφόρος. Πουλάει το εκχύλισμα στέβια σε υγρή και στέρεη μορφή με δίκη του επωνυμία, La Mia Stevia, και επίσης εξάγει χονδρική στην δυτική Ευρώπη, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Εξελίσσεται σε μια βιομηχανία που έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης.
Οι παγκόσμιες πωλήσεις της στέβια προβλέπεται σχεδόν να διπλασιαστούν σε 736 εκ. ευρώ έως το 2024, σύμφωνα με μια μελέτη της συμβουλευτικής εταιρείας Research and Markets. Μετατρέπεται σε μια βιομηχανία με τεράστια περιθώρια ανάπτυξης. Όμως, το μερίδιο της στέβια είναι ακόμα αρκετά κάτω από τα τεχνητά υποκατάστατα όπως η ασπαρτάμη ή σουκραλόζη, που αναμένεται να έχουν αύξηση 2 δις. ευρώ το χρόνο μέχρι τότε. Η παγκόσμια αγορά ζάχαρης προβλέπεται να φτάσει τις ετήσιες πωλήσεις στα 89 δις. ευρώ την ίδια περίοδο - μολονότι αυξάνεται με μικρότερο ρυθμό.
Ο Andrew Ohmes, πρόεδρος του εμπορικού τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου της Στέβια παραδέχεται στο BBC ότι η στέβια είναι ακόμη νέα στην αγορά, αλλά η κατανάλωσή της θα αυξάνεται όσο οι καταναλωτές περιορίζουν την ποσότητα ζάχαρης στην διατροφή τους.
«Τα άλλα γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη ή η σουκραλόζη είναι γνωστές για περισσότερο καιρό αλλά η κατανάλωση της στέβια θα αυξηθεί κατά 19-21% στα επόμενα πέντε με 10 χρόνια.»
Με την πρώτη ματιά η στέβια φαίνεται ακριβή. Η στέβια σε σκόνη στα ράφια των σουπερμάρκετ κοστίζει περίπου 120 ευρώ το κιλό σε σχέση με το 1 κιλό ζάχαρης που στοιχίζει 0.83 ευρώ.
Αλλά ο κ. Σταμάτης λέει πως η στέβια είναι στην πραγματικότητα πιο συμφέρουσα καθώς χρησιμοποιείται λιγότερη ποσότητα, μιας και είναι 200 φορές πιο γλυκιά από την ζάχαρη.
Οι υποστηρικτές της στέβια επίσης υποστηρίζουν ότι είναι περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον. Λέγεται πως έχει ένα αποτύπωμα νερού που είναι 96% λιγότερο από το ζαχαροκάλαμο και 92% λιγότερο από τα ζαχαρότευτλο. Και απαιτεί περίπου 20% της γης για να προσφέρει την ίδια ποσότητα γλυκαντικού. Οι ιθαγενείς σε Παραγουάη και Βραζιλία στην Νότια Αμερική, ονομάζουν το φυτό της στέβια stevia rebaudiana. Οι ιδιότητες της είναι γνωστές στους ιθαγενείς για αιώνες. Στη γλώσσα Guarani είναι γνωστή ως "kaa he-he", που μεταφράζεται «γλυκό βότανο».
Ο κ. Ohmes λέει πως η χρήση της στέβια αντί της ζάχαρης «επιτρέπει σημαντική μείωση των θερμίδων».
Πίσω στην Ελλάδα, ο συνεταιρισμός Stevia Hellas στοχεύει τώρα σε περαιτέρω ανάπτυξη. «Τα επόμενα σχέδια μας είναι να δημιουργήσουμε μια αλυσίδα προμήθειας στέβια με τις Μεσογειακές χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία η Γαλλία ή η Πορτογαλία» λέει ο κ. Σταμάτης.
Τα φυτά στέβια που καλλιεργεί ο συνεταιρισμός στέλνονται τώρα στην Γαλλία για την επεξεργασία και μια δεύτερη μονάδα επεξεργασίας πρόκειται να ανοίξει στα Βαλκάνια τα επόμενα δύο χρόνια. «Έχουμε ένα μοναδικό κλίμα για την καλλιέργεια στέβια» προσθέτει ο κ. Σταμάτης.