Η χειρουργική της «κλειδαρότρυπας» στην υπηρεσία του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης

Κάποτε η διαδικασία επέμβασης στον ανθρώπινο εγκέφαλο συνίστατο σε τρυπανισμό και στη συνέχεια ταξίδι στο άγνωστο, σε αχαρτογράφητα νερά, με πλοίο και πλήρωμα αγνώστων δυνατοτήτων και μόνο οδηγό την ελπίδα. Η περιγραφή αυτή αποτελεί φυσικά σχήμα λόγου. Ωστόσο, δεν απέχει καθόλου από την αλήθεια όποιο σχήμα και αν διαλέξει κανείς για να την περιγράψει και περιγράφει μια μεγάλη χρονική περίοδο, όχι φυσικά με την ίδια ισχύ σε όλο το μήκος της. Αν το κάποτε αναφέρεται στο μακρινό παρελθόν, δεν συμβαίνει το ίδιο για το «χθες». Μόλις 15 χρόνια πριν, παρόλη την εν τω μεταξύ πρόοδο, οι νευροχειρουργοί μιλούσαν για μη διαχειρίσιμες και ανεγχείρητες καταστάσεις. Σήμερα, τώρα, πρακτικά δεν υπάρχει μη εγχειρήσιμη και μη διαχειρίσιμη κατάσταση αναφορικά με τον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη. Η πρόοδος που έχει γίνει στη χειρουργική θεραπεία προβλημάτων όπως οι όγκοι εγκεφάλου, τα νευρολογικά ζητήματα της τρίτης ηλικίας, η χειρουργική της υπόφυσης, οι εν τω βάθει εξεργασίες, οι κήλες μεσοσπονδυλίου δίσκου και του πλέον δύσκολου εντοπισμού, είναι αδιανόητη. Και μάλιστα η πρόοδος αυτή περνάει από την «κλειδαρότρυπα».

Εγκέφαλος: από την εποχή των μεγάλων κρανιοτομιών/κρανιεκτομιών στην εποχή της κλειδαρότρυπας

Ο εγκέφαλος είναι ένα θαυμαστό όργανο, υπεύθυνο για την ομαλή λειτουργικότητα όλων των επί μέρους συστημάτων του ανθρώπου. Έχει μεγάλη ευενδοτότητα (=μεταβολή του όγκου σε μια δεδομένη μεταβολή της πίεσης) και κρύβεται μέσα σε μια κλειστή ανένδοτη κολότητα. Κάθε είδους επέμβαση σε αυτόν απαιτεί ευγένεια και σεβασμό, ακριβή σχεδιασμό, άρτια χειρουργική τεχνική ενώ δεν επιτρέπονται λάθος εκτιμήσεις, κακοί χειρισμοί και πιθανολογικές κινήσεις που οδηγούν μαθηματικά σε κακή χειρουργική την οποία θα πληρώσει ο ασθενής με βαριά αναπηρία ή και την ίδια του τη ζωή.

Κάθε ιατρική πράξη στον εγκέφαλο (και στη σπονδυλική στήλη φυσικά) πρέπει να έχει πίσω της ακριβή διάγνωση, ακριβή ανατομικό και λειτουργικό προσδιορισμό της παθολογίας της βλάβης, χειρουργικό σχεδιασμό, αναισθησιολογικό σχεδιασμό, στην εφαρμογή της προσέγγιση της παθολογίας χωρίς καταστροφή υγιών ιστών και, στη συνέχειά της, προσήκουσα και προσεκτική περιεγχειρητική φροντίδα.

Σήμερα αυτός άτεγκτος κανόνας κάθε επέμβασης στον εγκέφαλο έχει πολύτιμους συμμάχους, συμμάχους που κατέστησαν δυνατή την προσέγγιση με ελάχιστο χειρουργικό και, κυρίως, εγκεφαλικό τραύμα, δηλαδή την εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στο πλέον ζωτικό όργανο του ανθρωπίνου σώματος. Είναι οι σύγχρονες τεχνολογίες που αφορούν και επιτρέπουν τον εντοπισμό της βλάβης, την απεικόνιση τόσο της βλάβης όσο και της επέμβασης σε πραγματικό χρόνο, με τη χρήση τεχνολογικού εξοπλισμού όπως: Νευροενδοκάνουλα – «brain path», Laser & Ultrasonic aspirators, Ultra fine High speed drills, μικροεργαλεία, Ενδοσκόπιο και νευροπλοήγηση στο χειρουργικό μικροσκόπιο με fusion σε real time της μαγνητικής τομογραφίας και προβολή μέσα στο χειρουργικό πεδίο της εικόνας του όγκου. Αυτές οι τεχνολογίες συνδυασμένες φυσικά με την υψηλή εξειδίκευση και την εμπειρία του νευροχειρουργού είναι που επιτρέπουν την χειρουργική της κλειδαρότρυπας , την είσοδο δηλαδή εργαλείων και ενδοσκοπίου από μια «τρύπα» όχι μεγαλύτερη από μια κλειδαρότρυπα. Όταν αυτή η τεχνική εφαρμόζεται στην κοιλιακή περιοχή πρόκειται για λαπαροσκόπηση, στον θώρακα- θωρακοσκόπηση VATS, στο γόνατο αρθροσκόπηση κ.λπ. Στον εγκέφαλο μπορεί να είναι οπισθοσιγμειδική κρανιοτομία, υποκροταφική κρανιοτομία, διαλαβυρινθική κρανιοτομία και ενδοσκοπική προσέγγιση μέσα από τη μύτη, υπερόφρυος και να εφαρμοσθεί για αφαίρεση μηνιγγιώματος οπτικού νεύρου, χειρουργική υπόφυσης μικροαγγειακή αποσυμπίεση τρίδυμου, αφαίρεση ενδοεγκεφαλικού αιματώματος, αφαίρεση εν τω βάθει εξεργασιών με τεχνική «brainpath».

Σπονδυλική στήλη

Παρόλο που αυστηρά ορισμένη η σπονδυλική στήλη είναι ένα σύνολο από οστά (σπόνδυλοι), πρακτικά όταν αναφερόμαστε σε αυτήν συμπεριλαμβάνουμε και το εσωτερικό της, τον νωτιαίο μυελό και την αρχή των νεύρων αλλά και το εξωτερικό της, μύες και συνδέσμους. Είναι η πιο σημαντική υποστηρικτική δομή του σώματος και οι παθήσεις της συνδέονται με σοβαρούς ή πολύ σοβαρούς περιορισμούς για τους πάσχοντες. Ισχύουν και γι` αυτήν όλα εκείνα τα προαπαιτούμενα και οι περιορισμοί που ισχύουν και για τη χειρουργική του εγκεφάλου. Ευτυχώς, ισχύουν και γι`αυτήν όλες οι κατακτήσεις της νευροχειρουργικής που ισχύουν για τον εγκέφαλο. Έτσι, σήμερα, η χειρουργική τεχνική της «κλειδαρότρυπας» βρίσκει ευρεία εφαρμογή σε επεμβάσεις διατρηματικής δισκεκτομής, μικροενδοσκοπικής δισκεκτομής, πρόσθιας και οπίσθιας αυχενικής δισκεκτομής , δυναμική σταθεροποίηση του αυχένα με αποφυγή αφαίρεσης του δίσκου οπότε αποφεύγονται σπονδυλοδεσίες και ακινητοποίηση της περιοχής και μάλιστα χωρίς να αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες ούτε η ηλικία ούτε οι συνοδές παθήσεις του ασθενούς.

Αποτέλεσμα και περιεγχειρητική φροντίδα

Σήμερα, την εποχή της μεγαλύτερης πίστης στις ανθρώπινες δυνατότητες κα τα διευρυνόμενα όριά τους το αποτέλεσμα της εφαρμογής της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη μοιάζει και ακούγεται σαν θαύμα. Γιατί τι άλλο μπορεί να είναι χρόνος αποκατάστασης κάτω από 24 ώρες για τις επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη, δύο με τρεις ημέρες για αυτές στον εγκέφαλο με παραμονή σε Μ.Ε.Θ. το πολύ 24 ώρες και χωρίς αναγκαστικό ύπνο στη συνέχεια, με αισθητά λιγότερες επιπλοκές και μικρότερο κόστος! Και όλα αυτά να μην αποτελούν μόνο μια πραγματικότητα στην οποία επαναπαύονται οι νευροχειρουργοί και η Νευροχειρουργική, αλλά ένα στάδιο το οποίο μας προδιαθέτει για όλα τα θαυμάσια πράγματα όπως π.χ. η Νανοτεχνολογία που έρχονται με τη σειρά τους να γίνουν τα νέα όπλα στη θεραπευτική μας φαρέτρα.

Γράφει:

Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΣΤΟΦΟΡΟΥ, MD PHD
Αναπληρώτρια Διευθύντρια Νευροχειρουργός στο Metropolitan Hospital