H οικογενειακή στήριξη, το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη
Κάθε άτομο, και αυτό που θα εκδηλώσει διαβήτη, και αυτό που έχει διαβήτη και δεν το ξέρει, και αυτό που έχει διαβήτη και το ξέρει, και αυτό που έχει αρχίσει να υφίσταται τις επιπλοκές του πρέπει να μπει σε έναν καθημερινό αγώνα και να τα «δώσει όλα» για το καλό του. Στον αγώνα αυτό, όμως δεν είναι μόνο του. Έχει έναν πολύτιμο όσο και αναντικατάστατο σύμμαχο, Την οικογένειά του. Τους ανθρώπους που, όπως πολλές μελέτες δείχνουν, αν ενημερωθούν σωστά μπορεί να αποτελέσουν την ασπίδα του. Μια ασπίδα που δεν βαραίνει όσο διαρκεί αυτός ο αγώνας αλλά, αντίθετα, ελαφραίνει ρίχνοντας στη μάχη αγάπη, φροντίδα, ζεστασιά νοιάξιμο...
Σακχαρώδης διαβήτης: η μάστιγα της εποχής μας
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι αναμφισβήτητα η μεταβολική μάστιγα της εποχής μας, καθώς ο αριθμός των πασχόντων από αυτόν του δίνει διαστάσεις επιδημικής νόσου. Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται απόλυτα κατανοητό αν κανείς κοιτάξει τους αριθμούς: περισσότερα από 425 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως έχουν σακχαρώδη διαβήτη γίνεται απόλυτα κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος. Αν, μάλιστα, συνυπολογίσει κανείς τις χρόνιες επιπλοκές με τις οποίες αυτός συνδυάζεται, γίνεται σαφές ότι ο διαβήτης αποτελεί απειλή για τον ασθενή, την οικογένεια, την κοινωνία. Καθίσταται έτσι ιδιαίτερα σημαντική η υποστήριξη του διαβητικού ατόμου κυρίως από την οικογένειά του, σε όλη τη διαδρομή της νόσου. Στη φάση της πρόληψης, στη φάση του αδιάγνωστου και στη φάση του διαγνωσμένου πλέον διαβήτη και, τέλος, στη φάση της εμφάνισης των ποικίλων χρόνιων επιπλοκών του.
Ο ρόλος της οικογένειας σε όλη αυτήν τη διαδρομή είναι ζωτικής σημασίας για τον ασθενή εξηγεί ο Δρ. Ανδρέας Μελιδώνης, Συντονιστής Διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital.
Η φάση της πρόληψης
Σε αυτή τη φάση, η υιοθέτηση υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής και αυξημένης σωματικής δραστηριότητας από όλη την οικογένεια, σε συνδυασμό και με τη δημιουργία υγιεινού, χαλαρωτικού οικογενειακού κλίματος θα συμβάλει τα μέγιστα στην πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη. Πολλές και μεγάλες μελέτες έχουν τεκμηριώσει την ευεργετική επίδραση -έως και 60% μείωση κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη 2- της παρέμβασης στο lifestyle με τροποποίηση των όρων ζωής.
Η φάση του αδιάγνωστου διαβήτη
Στην φάση του αδιάγνωστου διαβήτη, φάση πολύ συχνή καθώς ένα στα δύο άτομα με διαβήτη είναι αδιάγνωστα, η οικογένεια και πάλι μπορεί να βοηθήσει, ειδικά αν όλα τα μέλη είναι ενημερωμένα για τα συμπτώματα του διαβήτη και, επομένως, ικανά να αναγνωρίσουν τα σημεία που εγείρουν υποψίες για διαβήτη, έτσι ώστε να συνεισφέρουν στην έγκαιρη διάγνωσή του. Αυτή η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμης σημασίας για το άτομο με διαβήτη, καθώς σήμερα είναι απολύτως τεκμηριωμένο ότι η πρώιμη διάγνωση και η συνακόλουθη ρύθμιση του διαβήτη αποτρέπει την εγκατάσταση των χρόνιων επιπλοκών σε βάθος χρόνου.
Η φάση του διαγνωσμένου διαβήτη
Στη φάση του γνωστού πλέον διαβήτη και πάλι καθοριστικός είναι ο ρόλος της οικογενειακής υποστήριξης. Η ρύθμιση του ατόμου με διαβήτη απαιτεί καθημερινή αγωγή, παρακολούθηση, υγιεινές συνθήκες ζωής και διαβίωσης, και συνεχή εκπαίδευση. Η οικογένεια ως εστία συναισθηματικής θαλπωρής αλλά και γνώσης έχει αυξημένη συμμετοχή στη θετική ή όχι εξέλιξη της καθημερινής προσπάθειας του ατόμου με διαβήτη. Όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τη συμβίωση με διαβητικό άτομο. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να επιτελέσουν το ρόλο τους, προσφέροντας χρήσιμη και υποστηρικτική φροντίδα στον αγαπημένο ή στην αγαπημένη τους με σακχαρώδη διαβήτη. Και βέβαια οι επαγγελματίες υγείας -γιατροί, νοσηλευτές, διαιτολόγοι, ψυχολόγοι κ.λπ.-, θα πρέπει να βοηθήσουν στην παροχή διεξοδικής ενημέρωσης για τον διαβήτη αλλά και στην «οικοδόμηση» μεγαλύτερης συναισθηματικής υποστήριξης της οικογένειας προς το άτομο με διαβήτη.
Η φάση του αρρύθμιστου διαβήτη
Στη φάση του αρρύθμιστου διαβήτη με τις πολλές συνυπάρχουσες χρόνιες επιπλοκές, η οικογενειακή υποστήριξη είναι ακόμα πιο σημαντική απ΄ό,τι στις προηγούμενες φάσεις, αναφέρει ο Δρ. Μελιδώνης. Η οικογένεια θα ενισχύσει το πάσχον μέλος στη συστηματική αυτοπαρακολούθηση του σακχάρου του -διαδικασία-κλειδί για τη ρύθμιση-, θα βοηθήσει στην ορθή και συνεπή τήρηση της αγωγής που έχει δοθεί για την αντιμετώπιση των επιπλοκών και θα παρέχει στον ασθενή τη συναισθηματική ασφάλεια, απαραίτητη για την επιτυχή διαχείριση των επώδυνων επιπλοκών του διαβήτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η οικογενειακή υποστήριξη συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση της υγείας των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη και στην καλύτερη προφύλαξή τους από τις συνέπειες των συνυπαρχουσών επιπλοκών. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι μόνο ένα στα τέσσερα μέλη της οικογένειας έχει πρόσβαση σε προγράμματα εκπαίδευσης για τον σακχαρώδη διαβήτη και τις επιπλοκές του. Αυτή η αναλογία πρέπει οπωσδήποτε να βελτιωθεί και η εκπαίδευση των μελών της οικογένειας του ατόμου με σακχαρώδη διαβήτη να ενισχυθεί μέσα από τις συντονισμένες προσπάθειες όλων και κυρίως των λειτουργών υγείας και της πολιτείας.
Όπως γίνεται φανερό από όλα τα παραπάνω η ενημερωμένη και «συμπάσχουσα» οικογένεια είναι το βασικό στήριγμα για το άτομο με σακχαρώδη διαβήτη, το συναισθηματικό εφαλτήριο για την επιτυχή ρύθμιση και διαχείριση όλων των θεμάτων που συνδέονται με αυτόν. Για αυτούς τους λόγους το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Σακχαρώδους Διαβήτη για το 2020, όπως προσδιορίσθηκε από την Παγκόσμια Οργάνωση για τον Σακχαρώδη Διαβήτη –International Diabetes Federation (IDF)– είναι: «Η οικογένεια και ο διαβήτης».
Με την επιλογή της αυτή η IDF αναδεικνύει στο μέγιστο βαθμό το ρόλο και τη σημασία της οικογένειας στην πρόληψη, τη φροντίδα, την αγωγή και την εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη, καταλήγει ο κ. Μελιδώνης. «Η οικογένεια όχι μόνο είναι πολύτιμη θεραπευτικά αλλά και κανείς δεν μπορεί να την υποκαταστήσει στο ρόλο της».