Το Νησί των Ρόδων: Η απίστευτη ιστορία της πλατφόρμας έξω από την Ιταλία που ήθελε να γίνει ανεξάρτητο κράτος
14.12.202009:57
Ένας ιδιόρρυθμος μηχανικός, μία τρελή ιδέα και ένα τεχνητό νησί στην μέση του πουθενά με δική του σημαία και γλώσσα – Ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο... πόλεμος με την Ιταλία – Στο Netflix μία ιστορία από τα τέλη της δεκαετίας του '60 που παρέμενε για δεκαετίες ξεχασμένη
Η ιστορία του Τζιόρτζιο Ρόζα και του Νησιού των Ρόδων είναι σχετικά άγνωστη. Όπως λένε στο Ρίμινι της Ιταλίας είναι μία περιπέτεια ενός «τρελού» η οποία εξιστορείται από γενιά σε γενιά τα τελευταία 50 χρόνια. Τι συνέβη τότε, πώς και γιατί η Ιταλία κήρυξε τον «πόλεμο» και πώς το Netflixκάνει παγκοσμίως γνωστή μία ρομαντική υπόθεση με πολλά στοιχεία πολιτικής ανυπακοής.
Μπαίνοντας στην... μηχανή του χρόνου, ταξιδεύουμε πίσω στο μακρινό 1967. Ένας Ιταλός μηχανικός αποφασίζει πως μπορεί και πρέπει να χτίσει ένα τεχνητό νησί ανοιχτά του Ρίμινι, λίγο έξω από τα χωρικά ύδατα της Ιταλίας. Το σκεπτικό του απλό: Έξω από την κυριαρχία του ιταλικού κράτους θα δημιουργούσε το δικό του έθνος με ξεχωριστή γλώσσα, διαβατήρια, κυβέρνηση και φυσικά, νόμους!
Το Νησί των Ρόδων, όμως, έμελλε πολύ γρήγορα να γίνει πασίγνωστο στην ευρύτερη περιοχή, η φήμη του να φτάσει μέχρι και την Αμερική και τελικά να προκαλέσει αμηχανία στον ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και εκνευρισμό στην ιταλική κυβέρνηση, η οποία ομολογουμένως δεν ήξερε πώς να αντιμετωπίσει αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση.
«Είναι το παραμύθι που λένε πλέον οι παππούδες στα εγγόνια τους. Είναι πασίγνωστη ιστορία αλλά μόνο στο Ρίμινι. Μας φάνηκε εκπληκτική αλλά ταυτόχρονα και πολύ παράξενο που δεν γνωρίζαμε τίποτα γι' αυτήν», λέει χαρακτηριστικά, όπως μεταδίδει το BBC, ο παραγωγός της ταινίας Ματέο Ροβέρε. «Ο πατέρας μου ήταν μηχανικός, θα έλεγε κανείς με την γερμανική έννοια του όρου. Ωστόσο είχε μία τρέλα μέσα του η οποία τον οδήγησε να κατασκευάσει αυτή την πλατφόρμα. Το εγχείρημα αυτό το οποίο ήθελε μεγάλη μελέτη και προσοχή, τον μετέτρεψε θα έλεγε κανείς τον... 'πρίγκιπα των αναρχικών'», λέει από πλευράς του ο γιος του Τζιόρτζιο, Λορέντζο Ρόζα.
Η πλατφόρμα κατά τη διάρκεια της κατασκευής της
Στην απόδοση της ζωής του που επιχειρεί το Netflix ο Τζιόρτζιο Ρόζα ήταν ένας ανυπότακτος άνθρωπος. Όχι και τόσο πολιτικοποιημένος και σίγουρα όχι αριστερός ή αναρχικός όπως θα ήθελα κάποιοι, αφού ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του ως φιλελεύθερο. Έχοντας φτάσει πλέον σχεδόν στα 40 του, είχε την αίσθηση πως δεν ταιριάζει στα «πρέπει» και τους κανόνες της εποχής του. Δύσκολα στέριωνε σε δουλειά, σχεδόν αδύνατον ήταν δε να συγκεντρωθεί σε αυτά που του επέβαλε ο περίγυρός του για να αισθάνεται πως ταιριάζει στο κοινωνικό σύνολο, ενώ είχε και τις περιπέτειές του με την δικαιοσύνη λόγω των φαεινών ιδεών του.
Μία από αυτές ήταν να κατασκευάσει το δικό του αυτοκίνητο χρησιμοποιώντας για καθίσματα έναν καναπέ της γιαγιάς του (όπως γλαφυρά αποτυπώνει η ταινία στο Netflix ), μία κατασκευή που τον οδήγησε στο κρατητήριο γιατί δεν είχε πινακίδες. Και πώς θα μπορούσε να έχει άλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο πάντα, αφού δεν το είχε αγοράσει και δεν έφερε το σήμερα καμμίας εταιρείας; «Βρες μια δουλειά της προκοπής, δεν μπορεί να εφευρίσκεις πράγματα που σε οδηγούν στην φυλακή, γίνε λίγο φυσιολογικός» και άλλες παρόμοιες παροτρύνσεις ήταν αυτές που τον οδήγησαν στην πιο τρελή ιδέα της σύγχρονης εποχής, η οποία εν πολλοίς διαμόρφωσε και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών στις θάλασσες όπως τα γνωρίζουμε σήμερα.
Πίσω στο 1967 τα παράκτια κράτη εξασκούσαν την κυριαρχία τους έως τα έξι ναυτικά μίλια και οποιαδήποτε δραστηριότητα έξω από αυτά γινόταν σε διεθνή ύδατα. Κάπως έτσι σκέφτηκε και ο Τζιόρτζιο Ρόζα και κατέληξε στο ότι εάν κατασκευάσει μία πλατφόρμα περίπου στα 7 ναυτικά μίλια (11 χιλιόμετρα) θα μπορούσε να εφαρμόζει εκεί τους νόμους που ο ίδιος θα θεωρούσε δίκαιους.
Το Νησί των Ρόδων έγινε γρήγορα πασίγνωστο και στις 24 Ιουνίου του 1968 ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος υπό το όνομα «Insulo de la Rozoj» που αποτελεί την απόδοση του όρου στην τεχνητή γλώσσα Εσπεράντο.
Ο Ρόζα και λίγοι ακόμη άνθρωποι έγιναν οι πρώτοι πολίτες του ενώ οι Ιταλοί από τις γύρω περιοχές προσέτρεχαν στο... ανεξάρτητο αυτό κράτος για να διασκεδάσουν. Άλλωστε ο Ρόζα είχε κατασκευάσει αναψυκτήριο, μπαρ και πλήρως λειτουργικές τουαλέτες. Παράλληλα, στην πλατφόρμα λειτουργούσε ταχυδρομείο ενώ λέγεται πως είχε δημιουργηθεί και νόμισμα το «Mill».
Το γραμματόσημο του Νησιού των Ρόδων
Η ύπαρξη αυτή καθαυτή του νησιού ωστόσο προκάλεσε πονοκέφαλο στις ιταλικές αρχές οι οποίες εκτός του πρωτόγνωρου του πράγματος, έβλεπαν σε αυτό το νησί εκτός από την προσπάθεια αποφυγής καταβολής φόρων για τις οικονομικές δραστηριότητες που λάμβαναν χώρα σε αυτό, ακόμα και... εθνικό κίνδυνο αφού «απέναντι» από την Ιταλία στην Αδριατική ξεκινούσαν οι ακτές της κομμουνιστικής Γιουγκοσλαβίας.
Ο Ρόζα απευθύνθηκε στα Ηνωμένα Έθνη. Δεν ήθελε απλώς να κάνει το κέφι του, αλλά να κατοχυρώσει δικαιώματα ανεξάρτητου κράτους στο οποίο ο ίδιος είχε ανακηρυχθεί πρόεδρος. Οι «θεσμικές» αυτές κινήσεις έφτασαν στα «αυτιά» της κυβέρνησης της Ιταλίας. Αξιωματούχοι προσπάθησαν να τον εξαγοράσουν με δελεαστικές οικονομικές προτάσεις. Εις μάτην όμως. Ο Ρόζα ήταν αποφασισμένος να διεκδικήσει το δικαίωμα της αυθυπαρξίας του κράτους του γι' αυτό και απευθύνθηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης πηγαίνοντας μόνος του στο Στρασβούργο για να επιδώσει τον φάκελο με την υπόθεσή του.
Δυστυχώς, όμως, όσο ρομαντική κι αν ακούγεται αυτή η ιστορία, αποδεικνύει πως η ισχύς αποτελεί έναν παράγοντα που δεν πρέπει να λησμονείται όταν μιλάμε για «διακρατικές» σχέσεις. Έτσι, μετά από μερικούς μήνες αμηχανίας και ενώ πλέον είχε χειμωνιάσει και στο νησί πήγαιναν μόνο οι «μόνιμοι κάτοικοί του» η Ρώμη έστειλε τον στόλο αποφασισμένη να το καταλάβει και να το βυθίσει. Όπως και έγινε.
Στις 13 Φεβρουαρίου 1968 και με την χρήση δυναμίτη και αφού προηγουμένως είχε φροντιστεί να μην υπάρχει κανείς επάνω, το Νησί των Ρόδων γκρεμίστηκε βάζοντας έτσι τέλος στο αντισυμβατικό πλάνο του Τζιόρτζιο Ρόζα. Για την... ιστορία το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφάνθηκε, όπως σημειώνει η ταινία στο τέλος της, πως δεν μπορεί να ασχοληθεί με την υπόθεση καθώς το Νησί των Ρόδων ήταν... εκτός ευρωπαϊκής επικράτειας αναγνωρίζοντάς το με αυτόν τον τρόπο ως «ανεξάρτητο κράτος».
Αξίζει δε να σημειωθεί πως αυτή η υπόθεση υπήρξε και ένας από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν τον ΟΗΕ στο να επιτρέψει στα κράτη να επεκτείνουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.
Ο Τζιόρτζιο Ρόζα έζησε μία ευτυχισμένη ζωή αν και βαθιά στενοχωρημένος για την εξέλιξη του εγχειρήματός του. Όπως αναφέρει δε ο γιος του, «ελάχιστα μιλούσε για το Νησί των Ρόδων. Απαντούσε κάθε φορά που τον ρωτούσαν αλλά όποτε σκεφτόταν την κατάληξή του έπεφτε σε βαθιά θλίψη».
Πέθανε το 2017 σε ηλικία 92 ετών, αφού πρώτα είχε διηγηθεί τα πάντα στους παραγωγούς του Netflix . Δυστυχώς δεν πρόλαβε να δει την ζωή του να γίνεται ταινία...