Μαίνεται ο «Πόλεμος των Εμβολίων» - Γιατί Ευρωπαίοι ηγέτες μπλοκάρουν τις αποστολές εκτός ΕΕ

Μέχρι και πριν έναν χρόνο, καμία κυβέρνηση ή παγκόσμια οργάνωση δεν μπορούσε να προβλέψει ότι ο κόσμος θα έμπαινε σε καραντίνα λόγω πανδημίας. Όπως κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει και το μέγεθος της κρίσης, τις προεκτάσεις και τις συνέπειες σε όλα τα επίπεδα. Κλειστές κοινωνίες σημαίνει κλειστές οικονομίες, ανεργία, παγκόσμια κατάρρευση. Και όταν η διέξοδος είναι μία, οι πιέσεις που ασκούνται είναι τεράστιες και ωθούν στα άκρα. Καθώς τα εμβόλια δεν αρκούν και η παραγωγή τους είναι αργή και δύσκολη, ο «Πόλεμος των Εμβολίων» δεν αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Έχει ήδη ξεκινήσει, έστω και σε διπλωματικό επίπεδο, με κάποιες ευρωπαϊκές χώρες να μπλοκάρουν την αποστολή εμβολίων εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάποιες άλλες να το εξετάζουν σοβαρά.

Οι επιστήμονες έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά δεν εισακούγονταν. Ο λόγος ήταν απλός. Οι προβλέψεις αφορούσαν το βαθύ μέλλον και συνήθως συνδέονταν με την αλλαγή του κλίματος και το λιώσιμο των πάγων στους Πόλους, απ' όπου θα απελευθερώνονταν αρχέγονα μικρόβια και ιοί, για τους οποίους ο σύγχρονος άνθρωπος δεν θα διέθετε αντισώματα, ή «μνήμη» αντισωμάτων ικανή να τα αντιμετωπίσει. Κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι μία πανδημία θα έπληττε τόσο σύντομα την ανθρωπότητα. Το εφιαλτικό σενάριο έγινε πραγματικότητα και άπαντες ήταν απροετοίμαστοι. Έναν χρόνο μετά, μοναδική διέξοδος από την πανδημία του νέου κορωνοϊού, είναι τα εμβόλια. Εμβόλια που κατασκευάστηκαν σε χρόνο ρεκόρ, χάρη στην εξέλιξη της επιστήμης και στους λαμπρούς επιστήμονες που αφιερώνουν τη ζωή τους στην έρευνα. Όμως η κατάσταση έχει φτάσει στα άκρα και τα δραστικά μέτρα είναι προ των πυλών.

Η Ιταλία άνοιξε τον χορό

Η Ιταλία άνοιξε τον χορό, μπλοκάροντας 250.000 δόσεις του εμβολίου, οι οποίες προορίζονταν για την Αυστραλία. Με δεδομένο το lockdown, τη διαφαινόμενη κατάρρευση της οικονομίας, τους εκατοντάδες νεκρούς σε κάθε χώρα ανά 24ωρο και τις ασφυκτικές πιέσεις στα ευρωπαϊκά συστήματα Υγείας, το παράδειγμα της Ιταλίας δείχνει πωςθα λειτουργήσει ως φάρος για πολλές ακόμα ευρωπαϊκές χώρες.

Το πρώτο ευρωπαϊκό κράτος που εξέφρασε την πρόθεσή του να υιοθετήσει τη «Γραμμή της Ιταλίας», είναι η Γαλλία. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν αναφέρθηκε απλώς, αλλά απείλησε ευθέως να μπλοκάρει την αποστολή δόσεων του εμβολίου της AstraZemeca σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το βασικό επιχείρημα του Μάριο Ντράγκι και σε δεύτερο επίπεδο του Εμανουέλ Μακρόν, είναι ένα. Το γεγονός ότι η AstraZeneca δεν έχει καλύψει τα συμφωνηθέντα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονταν σοβαρές ελλείψεις εμβολίων, ιδιαίτερα στις χώρες με τους μεγαλύτερους πληθυσμούς. Η Ιταλία μπλόκαρε την αποστολή 250.000 δόσεων της εταιρείας προς την Αυστραλία, από τις εγκαταστάσεις της που βρίσκονται σε ιταλικό έδαφος.

Την πρόθεση του προέδρου Μακρόν να υιοθετήσει η Γαλλία την τακτική της Ιταλίας, εξέφρασε και ο Γάλλος υπουργός Υγείας, Ολιβιέ Βεράν. «Αντιλαμβανόμαστε την απόφαση της Ιταλίας και θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο», είπε. «Θα δούμε. Όσο περισσότερες δόσεις έχει η Γαλλία στη διάθεσή της, τόσο πιο ευχαριστημένοι θα είμαστε», πρόσθεσε.

Σε επικοινωνία που είχε ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξήγησε ότι η απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης στηρίχθηκε στο γεγονός ότι η AstraZeneca δεν έχει καλύψει τις υποχρεώσεις της απέναντι στην ΕΕ, με βάση τη συμψωνία που έχει επιτευχθεί.

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ρωτήθηκαν αν η Κομισιόν μπορεί να μπλοκάρει ή να ακυρώσει την απόφαση της Ιταλίας. Η απάντηση ήταν... «δεν μπορεί». Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ, που διαθέτει εγκαταστάσεις παραγωγής του εμβολίου στο έδαφός της, δύναται να μπλοκάρει την αποστολή των δόσεων εκτός της Ένωσης, όπως αποφάσισε και έπραξε η Ρώμη.

Μακριά από τον στόχο του 70% ανοσίας η ΕΕ

Το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι το εξής. Γιατί τώρα; Γιατί οι χώρες της ΕΕ αρχίζουν να αντιδρούν τώρα στην αποστολή εμβολίων από το έδαφός τους, σε χώρες εκτός ΕΕ; Διότι η κατάσταση έχει αρχίσει να φτάνει στο μη αναστρέψιμο και ο στόχος επίτευξης του 70% ανοσίας από τον εμβολιασμό, είναι πολύ μακριά, εξαιτίας των ελλείψεων που υπάρχουν στις δόσεις των εμβολίων.

Χαρακτηριστικοί είναι οι πίνακες που δείχνουν την πρόοδο των εμβολιασμών συνολικά στους «27» της Ένωσης, με την Ελλάδα να προχωρά πολύ γρήγορα. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και στις υπόλοιπες χώρες.

Ο στόχος που τέθηκε τον Δεκέμβριο του 2020, όταν ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί κατά του νέου κορωνοϊού, ήταν τον Σεπτέμβριο του 2021 να έχει εμβολιαστεί το 70% του γενικού πληθυσμού. Σύμφωνα με τον ρυθμό που εξελίσσεται μέχρι σήμερα ο εμβολιασμός στις ευρωπαϊκές χώρες, ο στόχος του 70% είναι αδύνατον να επιτευχθεί. Μάλιστα, αν η διαδικασία συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, το ποσοστό ανοσίας θα αγγίξει μόλις και μετά βίας το 30% στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την ίδια στιγμή, στην Αγγλία, όπου βρίσκεται η έδρα και οι βασικές εγκαταστάσεις της AstraZeneca, ο ρυθμός έχει εκτοξευθεί και τον Σεπτέμβριο το ποσοστό ανοσίας μέσω των εμβολιασμών όχι απλώς θα φτάσει το 70%, αλλά ίσως ξεπεράσει ακόμη και το 80%.

Είναι χαρακτηριστικό ότι συνολικά στην ΕΕ το ποσοστό εμβολιασμού δεν έχει φτάσει το 10%, τη στιγμή που στη Βρετανία έχει ξεπεράσει το 20%.

Η αντίδραση της Αυστραλίας

Η πρώτη αντίδραση της Αυστραλίας ήταν δια στόματος του υπουργού Οικονομικών, Σάιμον Μπέρμιγχαμ, ο οποίος χαρακτήρισε την απόφαση της Ιταλίας να μπλοκάρει την αποστολή των εμβολίων «μία πράξη απελπισίας». «Είμαστε προφανώς απογοητευμένοι. Είναι μια υπενθύμιση της απόγνωσης που υπάρχει σε άλλα μέρη του κόσμου, σε σύγκριση με την πολύ καλή θέση που βρισκόμαστε εδώ στην Αυστραλία. Ο κόσμος βρίσκεται σε αχαρτογράφητο έδαφος προς το παρόν και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένες χώρες θα έσκιζαν το βιβλίο κανόνων», πρόσθεσε.

Τι δείχνουν οι πίνακες για το τέλος του καλοκαιριού

Με βάση τα σημερινά δεδομένα και τον ρυθμό εμβολιασμού, οι χώρες της Ευρώπης που βρίσκονται πιο κοντά στον στόχο των διπλών εμβολιασμών, είναι η Μάλτα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα, ενώ ακολουθούν οι Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και το Βέλγιο.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ευελπιστούν στην αύξηση του ρυθμού εμβολιασμού με την έγκριση του εμβολίου της Johnson & Johnson, το οποίο είναι μονοδοσικό.

Την ίδια στιγμή, εντείνονται οι πιέσεις προς την Astrazeneca -κυρίως- να αυξήσει την παραγωγή και να παραδώσει τις δόσεις που έχει δεσμευτεί με βάση την αρχική συμφωνία, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες και να επιτευχθεί συντομότερα το ποσοστό ανοσίας του 70%.