Αεροπειρατεία στη Λευκορωσία: Ο δημοσιογράφος «έδειχνε τρομοκρατημένος» - Όλα όσα έγιναν στην πτήση της Ryanair

Διεθνής κατακραυγή έχει ξεσπάσει κατά της Λευκορωσίας και του προέδρου της Αλεξάντερ Λουκασένκο, μετά τη σύλληψη του αντιφρονούντα δημοσιογράφου Ρόμαν Προτάσεβιτς και της Ρωσίδας συντρόφου του.

Η κρατική αεροπειρατεία που έγινε σε εμπορική πτήση της Ryanair, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Βίλνιους, το πρωί της Κυριακής, έμελλε να εξελιχθεί σε διεθνές πολιτικό θρίλερ. Ο δυτικός κόσμος έχει ξεσηκωθεί και ζητά την απελευθέρωση των δύο συλληφθέντων, ενώ ήδη, πολλές πτυχές της επιχείρησης μένουν ακόμη άγνωστες στο ευρύ κοινό.

Τι γνωρίζουμε για τη σύλληψη του Ρόμαν Προτάσεβιτς


Η πτήση της Rynair FR4978 εκτελούσε το δρομολόγιο από το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» της ελληνικής πρωτεύουσας με προορισμό το Βίλνιους της Λιθουανίας, την Κυριακή το απόγευμα.

Οι επιβάτες αναφέρουν ότι όλα έβαιναν ομαλά και ότι το αεροσκάφος ξεκίνησε την σταδιακή κάθοδο προς το Βίλνιους, όταν έκανε μια ξαφνική αλλαγή πορείας.

Σύμφωνα με το απομαγνητοφωνημένο κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Μεταφορών της Λευκορωσίας, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας είπαν στον πιλότο στις 11:30 «έχετε βόμβα στο αεροπλάνο και μπορεί να ενεργοποιηθεί πάνω από το Βίλνιους». Αν και το αεροπλάνο ήταν πιο κοντά στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, απ’ ότι στη Λευκορωσία, ο πιλότος κλήθηκε να εκτρέψει την πτήση στο Μινσκ. Ο πιλότος, 17 λεπτά μετά κήρυξε κατάσταση ανάγκης.

Νωρίτερα, η τηλεόραση της Λευκορωσίας μετέδωσε ότι το πλήρωμα είχε ζητήσει να πραγματοποιήσει έκτακτη προσγείωση στο Μινσκ.

Το αεροπλάνο προσγειώθηκε στο Μινσκ στις 13:16 (τοπική ώρα). Ένα στατιωτικό αεροπλάνο MiG συνόδευσε το αεροσκάφος στο αεροδρόμιο.

Ο Πάβελ Λατούσκο, προσωπικότητα της λευκορωσικής αντιπολίτευσης κατηγόρησε το καθεστώς ότι απείλησε να καταρρίψει το αεροπλάνο. Η εξόριστη αρχηγός της αντιπολίτευσης Σβελτάνα Τικανόφσκαγια δήλωσε τη Δευτέρα ότι ήταν επιβάτης στην ίδια πτήση μια εβδομάδα νωρίτερα.

Όταν οι 126 επιβάτες του αεροσκάφους αποβιβάστηκαν, η αστυνομία συνέλαβε τον δημοσιογράφο Ρομάν Προτάσεβιτς και τη Ρωσίδα σύντροφό του Σοφία Σαπέγκα.

Νωρίτερα, η Λευκορωσία ισχυρίστηκε ότι η εκτροπή της πτήσης έγινε μετά από απειλή για βόμβα από τη Χαμάς, ωστόσο η Παλαιστινιακή οργάνωση αρνήθηκε κάθε εμπλοκή. Για «εντελώς αβάσιμο» ισχυρισμό έκανε λόγο η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ.

Τι ξέρουμε για τον Προτάσεβιτς και τη σύντροφό του

Ο Προτάσεβιτς είναι πρώην συντάκτης του Nexta, με έδρα την Πολωνία, που βρίσκεται στην εφαρμογή Telegram και έχει πάνω από ένα εκατομμύριο συνδρομητές. Νωρίτερα, ήταν αρχισυντάκτης του λευκορωσικού Belamova, που επίσης λειτουργεί στο Telegram, με 250.000 συνδρομητές.

Το 2019 έφυγε από τη Λευκορωσία για να ζήσει εξόριστος στη Λιθουανία. Το Nexta έγινε σημαντική πηγή πληροφόρησης για τους διαδηλωτές που αμφισβητούν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του Αυγούστου του 2020.

Όταν η πτήση της Ryanair προσγειώθηκε στο Μινσκ, αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι ο Προτάσεβιτς έδειχνε «εξαιρετικά τρομαγμένος». Συντάκτης του Nexta έγραψε στο twitter ότι σύμφωνα με τη μητέρα του δημοσιογράφου, ο ίδιος υπέφερε από ασθένεια στην καρδιά.

Σε βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα, ο Προτάσεβιτς ανακοίνωσε ότι η υγεία του είναι η καλή και φαίνεται ότι ομολογεί τα εγκλήματα που διέπραξε στη Λευκορωσία. Η ομολογία του προκάλεσε νέο γύρο αντιδράσεων, τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από ακτιβιστές, που καταγγέλλουν ότι μίλησε υπό καθεστώς πίεσης.

Ο πατέρας του δημοσιογράφου εξέφρασε τους φόβους του για το ενδεχόμενο ο γιος του να έχει υποστεί βασανιστήρια. «Είναι πιθανό η μύτη του να είναι σπασμένη, διότι έχει αλλάξει το σχήμα της και φαίνεται να έχει πολλή πούδρα πάνω της. Όλη η αριστερή πλευρά του προσώπου του είχε πούδρα», δήλωσε ο Ντμίτρι Προτάσεβιτς μιλώντας στο Reuters από το Βρότσλαου της Πολωνίας όπου ζει με τη σύζυγό του.

«Δεν είναι δικές του λέξεις, δεν είναι αυτός ο τρόπος που μιλά. Μοιάζει πολύ συνεσταλμένος και μπορεί κανείς να δει ότι είναι νευρικός», πρόσθεσε. «Και αυτά δεν είναι δικά του τσιγάρα στο τραπέζι, δεν καπνίζει αυτά. Οπότε πιστεύω ότι τον ανάγκασαν».

Η μητέρα της Σοφία Σαπέγκα ανέφερε ότι το ζευγάρι επέστρεφε από διακοπές στην Ελλάδα και ότι η 23χρονη μεταφέρθηκε σε φυλακή του Μινσκ. Η τελευταία λέξη που της έγραψε στο WhatsApp ήταν «μανούλα».

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι με βάση την ενημέρωσή του, η Σοφία Σαπέγκα τίθεται υπό κράτηση για 72 ώρες με την υποψία για αδικήματα που διεπράχθησαν το δίμηνο Αύγουστος – Σεπτέμβριος 2020.

Ωστόσο το βράδυ της Τρίτης, έγινε γνωστό ότι η 23χρονη θα παραμείνει κρατούμενη για δύο μήνες. «Είναι απολύτως σωστό, την μετέφεραν σε φυλακή της KGB, η κράτηση της παρατάθηκε για δύο μήνες» δήλωσε ο πατέρας της Ρωσίδας φοιτήτριας που συνελήφθη μαζί με τον αντιπολιτευόμενο δημοσιογράφο την Κυριακή, στο ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ΤΑSS.

Οι επιβάτες που δεν επέστρεψαν από το Μινσκ

Ερωτήματα προκάλεσαν και οι τρεις άλλοι επιβάτες που μαζί με τον Ρόμαν Προτάσεβιτς και την Ρωσίδα σύντροφό του παρέμειναν στη Λευκορωσία.

Η τηλεόραση της Λευκορωσίας χαρακτήρισε «αρρωστημένη φαντασία και μυθοπλασία» τα ρεπορτάζ ότι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών βρίσκονταν στο αεροπλάνο. Ο επικεφαλής της Ryanair Michael O'Leary υπαινίχθηκε ότι πράκτορες της KGB ίσως βρίσκονταν στο πλήρωμα. Το επιχείρημα υποστήριξε και ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών.

Όπως αποδείχθηκε, πρόκειται για τον Έλληνα Ιάσονα Ζήση, καθηγητή Μαθηματικών και Πληροφορικής. Σε δηλώσεις του εξήγησε ότι επρόκειτο να μεταβεί ούτως ή άλλως στο Μινσκ, για να επισκεφθεί τη σύζυγό του. Όπως ανέφερε, από τη στιγμή που το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο Μινσκ, δεν είχε λόγο να συνεχίσει την πτήση προς το Βίλνιους για να επιστρέψει σε αυτό. Η εκδοχή αυτή του Ιάσονα Ζήση μοιάζει αληθοφανής, ιδίως αν δεχθούμε ότι οι ελληνικές υπηρεσίες έψαξαν και διαπίστωσαν ότι ο διδάκτορας Μαθηματικών και Πληροφορικής δεν είναι μυστικός πράκτορας.

Οι ελληνικές υπηρεσίες, από την μέχρι τώρα έρευνά τους δεν έχουν ακριβή στοιχεία για την Αλεξάντρα Σταμπρέντοβα που ζήτησε να μείνει στο Μινσκ, και τον πιλότο Σεργκέι Κουλακόφ, που φαίνεται ότι έκανε την ίδια επιλογή με τον Έλληνα επιβάτη για παρεμφερείς λόγους, καθώς -όπως ισχυρίστηκε ο ίδιος- με το αιτιολογικό ότι τελικός του προορισμός ήταν το Vitebsk στη Λευκορωσία.

Αντιμέτωπος με ποινή 15 ετών ο Προτάσεβιτς

Πλέον, ο δημοσιογράφος αντιμετωπίζει κατηγορίες για την οργάνωση μαζικής αναταραχής, καλύπτοντας τα γεγονότα των προεδρικών εκλογών του 2020 από το εξωτερικό. Με βάση τη νομοθεσία, αντιμετωπίζει την πιθανότητα κάθειρξης έως και 15 ετών. Το όνομά του είχε μπει σε λίστα τρομοκρατών πέρυσι, με τον ίδιο να καταγγέλλει ότι είχε μπει ανάμεσα σε ονόματα τζιχαντιστών.

Όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε στο Μινσκ, ο Προτάσεβιτς φέρεται ότι είπε σε συνεπιβάτη του ότι τον περιμένει η θανατική ποινή. Σύμφωνα με κάποια ρεπορτάζ, για κατηγορίες για τρομοκρατία στην Λευκορωσία προβλέπεται καταδίκη με θανατική ποινή.

Η Λευκορωσία είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη και την πρώην ΕΣΣΔ όπου εξακολουθεί να προβλέπεται η θανατική ποινή. Τον περασμένο χρόνο κανένας κρατούμενος δεν εκτελέστηκε. Ωστόσο, δύο φυλακισμένοι εκτελέστηκαν το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας.

Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση συλλαμβάνει δημοσιογράφους και βάζει στο στόχαστρό της ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Σήμερα, η Λευκορωσία καταδίκασε επτά ακτιβιστές, συμπεριλαμβανομένου και του Πάβελ Σεβερίνετς, που θεωρείται εξέχουσα μορφή της αντιπολίτευσης, σε ποινές από τέσσερα έως επτά χρόνια για τη συμμετοχή τους σε διαδηλώσεις πέρυσι.

Φέτος, η οργάνωση «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα» κάλεσαν τον ΟΗΕ να ερευνήσει τη δίωξη δημοσιογράφων κατά την έρευνα για την καταστολή της Λευκορωσίας μετά τις εκλογές, ενώ δύο δημοσιογράφοι κατήγγειλαν ότι δέχθηκαν βασανιστήρια στη φυλακή.

Τι υποστηρίζει η Ryanair


Στη δήλωσή της μετά την άφιξη της πτήσης FR4978 στη Λιθουανία μετά από επτά ώρες καθυστέρησης στο Μινσκ, η αεροπορική εταιρεία ανακοίνωσε ότι το αεροπλάνο έφτασε με επιβάτες και πλήρωμα, χωρίς καμία αναφορά στον συλληφθέντα Λευκορώσο δημοσιογράφο ή τη σύντροφό του.

Η δήλωση έγινε πιο σκληρή την επόμενη ημέρα, οπότε και η ιρλανδική αεροπορική εταιρεία καταδίκασε την «αεροπειρατεία».


Η ΕΕ μπλοκάρει τη Λευκορωσία από τον εναέριο χώρο της

Οι ηγέτες των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζήτησαν από την Λευκορωσία την άμεση απελευθέρωση του 26χρονου δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς και κάλεσαν σε άμεση διερεύνηση του πρωτοφανούς περιστατικού της αναγκαστικής προσγείωσης του αεροσκάφους της Ryanair στη Λευκορωσία.

Οι «27» τάχθηκαν υπέρ της αυστηρότερης πρότασης που υπήρχε στο τραπέζι και κάλεσαν τις ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες να αποφεύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Επίσης απαγόρευσαν στους λευκορωσικούς αερομεταφορείς να χρησιμοποιούν τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και τον εναέριο χώρο της ΕΕ.

Επίσης κάλεσαν την Κομισιόν να προτείνει περισσότερα πρόσωπα και οντότητες εναντίον των οποίων θα επιβληθούν κυρώσεις και να υιοθετήσει περαιτέρω οικονομικές κυρώσεις εναντίον του Μινσκ.


Ειδήσεις σήμερα:

Πανικός στη Μινεάπολη: Πυροβολισμοί κοντά στο σημείο που σκοτώθηκε ο Τζορτζ Φλόιντ


Καιρός - meteo: Σε ποιες περιοχές η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 36 βαθμούς Κελσίου


Πώς η Κόρτνεϊ Κοξ έγινε εκατομμυριούχος πριν τα «Φιλαράκια» - Το κρυφό ταλέντο και το οικονομικό success story