Πώς το Brexit... έφτιαξε «μαύρη τρύπα» 1.000.000 θέσεων εργασίας

Βενζινάδικα χωρίς καύσιμα, σούπερ μάρκετ χωρίς αποθέματα ακόμη και ειδών πρώτης ανάγκης, οικοδομές που αναζητούν επειγόντως εργάτες για τις βαριές δουλειές. Αυτή είναι η σημερινή εικόνα της Βρετανίας καθώς πλησιάζει η συμπλήρωση του πρώτου έτους πλήρους εφαρμογής του Brexit. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας λογιστικών υπηρεσιών Grant Thorton, από το ξέσπασμα της πανδημίας, τους πρώτους μήνες του 2020, έως σήμερα έχουν αποχωρήσει από τη Βρετανία 1,3 εκατομμύριο ξένοι εργάτες.

Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται οδηγοί φορτηγών, καθώς και υπάλληλοι της χαμηλότερης βαθμίδας σε επιχειρήσεις εμπορίας τροφίμων και ποτών. Το κοινό μυστικό είναι ότι η Βρετανία υφίσταται τις συνέπειες της απόφασής της να αποσχιστεί από την Ενωμένη Ευρώπη. Η πανδημία λειτούργησε απλώς ως καταλύτης σε μια προδιαγεγραμμένη κρίση ελλείμματος εργατικών χεριών με αμοιβές τον ελάχιστο κατώτατο μισθό. Τα άδεια βενζινάδικα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς η τοπική αγορά εργασίας εμφανίζει μια μαύρη τρύπα τουλάχιστον 1 εκατομμυρίων θέσεων, οι οποίες για διάφορους λόγους δεν πρόκειται να καλυφθούν από Βρετανούς πολίτες, ούτε καν από τους ανέργους.

Από την επίσημη κυβερνητική πλευρά ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον και οι υπουργοί του διαβεβαιώνουν ότι η κρίση έχει περάσει σε φάση ύφεσης και ότι ο ανεφοδιασμός των πρατηρίων καυσίμων σταδιακά επανέρχεται στην κανονικότητα. Ωστόσο, μόνο τα μισά βενζινάδικα στη Βρετανία έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν τους καταναλωτές, ενώ κάποια διαθέτουν μόνο συγκεκριμένους τύπους καυσίμου, π.χ. αμόλυβδη βενζίνη 100 οκτανίων. Και ακόμη χειρότερα, το 27% εξ αυτών, δηλαδή πάνω από 1 στα 4 πρατήρια, είναι «στεγνό», χωρίς ούτε μία σταγόνα από οποιοδήποτε καύσιμο. Οι αυτοσχέδιες πινακίδες «Sorry, no fuel» απεικονίζουν μια εικόνα πρωτοφανή, ατιμωτική για το διεθνές κύρος της Βρετανίας. Και κυρίως για το πόσο ορθή και ωφέλιμη ήταν τελικά η συλλογική απόφαση της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Διότι η ρίζα του κακού, η αιτία της ανωμαλίας στην αγορά και ιδιαίτερα στον τομέα της διακίνησης αγαθών, ο λόγος για τον οποίο οι Βρετανοί, ταπεινωμένοι και έξαλλοι, βρέθηκαν να περιμένουν επί ώρες σε ατελείωτες ουρές έξω από τα βενζινάδικα, είναι το Brexit.

Πρόκειται για μια απλή και στοιχειώδη αλήθεια, την οποία η Βρετανία προσπαθεί να αποκρύψει από τον εαυτό της - με πρώτο, βέβαια, τον Τζόνσον, τον κατεξοχήν κήρυκα της ολοκληρωτικής διάρρηξης των δεσμών της χώρας του με την Ε.Ε. Στη συντριπτική τους πλειονότητα Πολωνοί, Ρουμάνοι, Βούλγαροι κ.λπ. οδηγοί βαρέων οχημάτων οι οποίοι εργάζονταν στη Βρετανία επί δεκαετίες έχουν πλέον εγκαταλείψει τη χώρα.

Πιάνονται στα χέρια

Μετά το Brexit κάθε αλλοδαπός πολίτης στερείται του δικαιώματος να εργαστεί εφόσον η διαμονή του θεωρείται προσωρινή. Η άμεση συνέπεια αυτής της εξέλιξης ήταν ότι χιλιάδες νταλικέρηδες, οδηγοί λεωφορείων, οικοδόμοι, βιομηχανικοί εργάτες, ανειδίκευτοι, βοηθοί πωλήσεων σε καταστήματα κ.ο.κ. θα έπρεπε είτε να ξεκινήσουν τη δύσκολη και περίπλοκη διαδικασία πολιτογράφησής τους στη Βρετανία, είτε απλώς να αναζητήσουν δουλειά σε κάποια άλλη χώρα. Αυτό το διόλου ευκαταφρόνητο εργατικό δυναμικό με την αποχώρησή του άφησε μεγάλα κενά τα οποία φαίνονται ολοκάθαρα, κυρίως στην εφοδιαστική αλυσίδα και τις κατασκευές. Αναμφίβολα, τα παρατεταμένα lockdown, το κλείσιμο των καταστημάτων και η παράλυση του διά ζώσης λιανεμπορίου επιδείνωσαν την κρίση και κατέδειξαν ακόμη πιο έντονα το έλλειμμα εργατικών χεριών στη Βρετανία.

Το σύστημα κατέρρευσε όταν διακόπηκε απότομα η κινητικότητα των ανθρώπων, οι οποίοι ήταν διατεθειμένοι να αναλάβουν τις βαριές, χειρωνακτικές ή ιδιαίτερων απαιτήσεων εργασίες, όπως οι οδικές μεταφορές. Και κάπως έτσι οι Βρετανοί έφτασαν να πιάνονται στα χέρια για μερικά λίτρα βενζίνης εν μέσω πανικού σε εθνική κλίμακα.

Ο Τζόνσον επιμένει να επενδύει στο αφήγημα της «απελευθερωμένης» και ανεξάρτητης Βρετανίας, η οποία είναι πια σε θέση να συνάπτει στρατηγικές συμμαχίες με τις ΗΠΑ ή με όποιο κράτος επιθυμεί χωρίς να δίνει λογαριασμό στην Ε.Ε. Την ίδια στιγμή, όμως, ο Βρετανός πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπος με τη μαζική δυσαρέσκεια εκ μέρους των συμπολιτών και ψηφοφόρων του λόγω των σκηνών ντροπής που εκτυλίσσονται καθημερινά στα βενζινάδικα.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός προσπαθεί να μπαλώσει πρόχειρα το πρόβλημα προχωρώντας στην επίταξη έφεδρων οδηγών βαρέων οχημάτων, του Στρατού κ.λπ. Ωστόσο, ο λογαριασμός από τις παρενέργειες του Brexit βρίσκεται κιόλας μπροστά του και το μόνο που δεν μπορεί να κάνει, παρ’ όλες τις ιδιορρυθμίες και τις κατά καιρούς απρόβλεπτες αντιδράσεις του, είναι να σηκωθεί από το τραπέζι χωρίς να πληρώσει...

Η απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης να χορηγήσει προσωρινές άδειες παραμονής (βίζες) σε 5.000 οδηγούς βαρέων οχημάτων από την Ευρώπη θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια ομολογία ήττας από τον Τζόνσον και τους φανατικούς υπέρμαχους του Brexit. Ωστόσο, όταν το έλλειμμα στον κλάδο των νταλικέρηδων υπολογίζεται σε 100.000 οδηγούς, προφανώς οι 5.000 έκτακτες βίζες τρίμηνης διάρκειας είναι υπερβολικά λίγες για να κάνουν τη διαφορά. Οι Βρετανοί πολίτες έχουν ήδη αρχίσει να συμφιλιώνονται με την ιδέα ότι στις γιορτές των Χριστουγέννων τα ράφια των σούπερ μάρκετ θα είναι άδεια, όπως και τα ντεπόζιτα των αυτοκινήτων τους. Η χώρα μοιάζει να βρίσκεται σε μια εφιαλτική κατάσταση πολιορκίας, αλλά ο μόνος φταίχτης γι’ αυτό τον αλλόκοτο αποκλεισμό είναι ο εαυτός της.

Η απόγνωση του Τζόνσον και των συνεργατών του είναι έκδηλη, αν μη τι άλλο, στην επιστολή που απέστειλε η βρετανική κυβέρνηση σε 1 εκατομμύριο ανθρώπους οι οποίοι έχουν άδεια οδήγησης φορτηγού, παρακαλώντας τους να γυρίσουν ξανά στον δρόμο! Παρ’ όλα αυτά, οι προοπτικές επιτυχίας αυτής της έκκλησης είναι πολύ μικρές, καθώς οι φορτηγατζήδες, οι οποίοι ούτως ή άλλως είχαν την τάση να εγκαταλείπουν το επάγγελμα εξαιτίας των δύσκολων και επικίνδυνων συνθηκών, δεν δείχνουν διατεθειμένοι να ανταποκριθούν. Εξαιτίας της πανδημίας και του lockdown τα δρομολόγια των φορτηγών ανεφοδιασμού της αγοράς σχεδόν εκμηδενίστηκαν. Η παρατεταμένη ανεργία ανάγκασε την πλειονότητα των αυτοκινητιστών να αλλάξει κλάδο και είτε να παραμείνει στο επάγγελμα αλλά οδηγώντας μικρότερα φορτηγά, κυρίως για λογαριασμό σούπερ μάρκετ, είτε να μην μπει ποτέ ξανά σε καμπίνα νταλίκας.

Ειδικά, δε, στη Βρετανία το κόστος για την απόκτηση άδειας οδήγησης φορτηγού είναι πολύ υψηλό, προϋποθέτει πολύ αυστηρές εξετάσεις και μακρόσυρτες διαδικασίες οι οποίες απωθούν επιπλέον ακόμη και τους λίγους εκείνους που θα ήθελαν να παραμείνουν στον δρόμο. Και σε ό,τι αφορά τους οδηγούς από την Ανατολική Ευρώπη, υπό μία έννοια η τρέχουσα κρίση είναι η δική τους εκδίκηση: επί δεκαετίες οι Βρετανοί τούς αντιμετώπιζαν ως ανεπιθύμητους παρίες αδιαφορώντας παντοιοτρόπως για τα δικαιώματα και τις απαιτήσεις τους, το πώς διαβιούν και επιβιώνουν στον δρόμο. Είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη τον Δεκέμβριο του 2020, όταν περίπου 4.000 φορτηγά διεθνών μεταφορών είχαν εγκλωβιστεί σε μια ουρά πολλών χιλιομέτρων στους δρόμους του Κεντ περιμένοντας να ανοίξουν τα σύνορα προς τη Γαλλία. Τότε το Brexit δεν είχε τεθεί ακόμη σε ισχύ και επικρατούσε σύγχυση τόσο για το μέλλον όσο και για τις συνοριακές διατυπώσεις μεταξύ Βρετανίας και Ευρώπης. Τα φορτηγά έμειναν ακινητοποιημένα για ημέρες, τίποτα όμως δεν εμπόδισε την τοπική Αστυνομία να επιδώσει κλήσεις για παράνομη στάθμευση στους ήδη αγανακτισμένους νταλικέρηδες. Και επειδή επεισόδια όπως αυτό είναι νωπά στη μνήμη τους, είναι εύλογο ότι οι ξένοι οδηγοί -και όχι μόνο- πιστεύουν ότι τώρα ήρθε η δική τους σειρά να σνομπάρουν τους Βρετανούς.

Οι Ελληνες οδηγοί

Τη δική του άποψη για το πρόβλημα επάρκειας οδηγών βαρέων οχημάτων καταθέτει στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Απόστολος Κενανίδης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος Διεθνών Μεταφορών (ΟΦΑΕ). Ο ίδιος δεν εμφανίζεται καθόλου αισιόδοξος για το μέλλον - και όχι μόνο για τη Βρετανία, αλλά και για την Ελλάδα. Οπως εξηγεί, «το πρόβλημα της έλλειψης οδηγών βαρέων οχημάτων δεν εντοπίζεται μόνο στη Βρετανία, ούτε καν μόνο στην Ευρώπη. Είναι παγκόσμιο και υφίσταται τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία. Απλώς στη Βρετανία οξύνθηκε εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων, όπως η απραξία των φορτηγών την περίοδο της πανδημίας που ώθησε πολλούς οδηγούς σε άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες. Ωστόσο, το πιο σημαντικό ήταν το Brexit. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει στη Βρετανία το επόμενο διάστημα».

Εξειδικεύοντας, ο κ. Κενανίδης επισημαίνει πως «σε ό,τι αφορά τους Ελληνες οδηγούς, εξ όσων γνωρίζω, είναι πιθανόν ελάχιστοι όσοι εργάζονταν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από την Ελλάδα έφυγαν πάρα πολλοί νταλικέρηδες κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης αναζητώντας δουλειά στο εξωτερικό, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία κ.α. Στη χώρα μας δεν μπορούσαν ούτε να δουλέψουν, αλλά ούτε και να πουλήσουν τα φορτηγά τους, εφόσον οι Ελληνες φορτηγατζήδες είναι κατά κανόνα, σε ποσοστό 85%, οδηγοί και ιδιοκτήτες των οχημάτων. Εγιναν οικονομικοί μετανάστες στην Ευρώπη αφήνοντας πίσω τα αυτοκίνητά τους να σαπίζουν».

Ο πρόεδρος της ΟΦΑΕ αναδεικνύει και μια άλλη όψη του προβλήματος: «Ενα άλλο κρίσιμο ζήτημα έχει να κάνει με τη γήρανση. Εφόσον το επάγγελμα του οδηγού φορτηγού, ιδιαίτερα διεθνών μεταφορών, δεν προσελκύει νέους επειδή είναι πολύ σκληρό και επικίνδυνο, συνεπάγεται παρατεταμένη απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον κ.λπ., ο μέσος όρος ηλικίας των εν ενεργεία οδηγών ολοένα αυξάνεται.

Στη Βρετανία είναι τα 44 έτη, στην Ελλάδα πιστεύω ότι είναι πάνω από τα 50. Γι’ αυτό και τα ελληνικά πρακτορεία, εταιρείες που έχουν έναν μικρό στόλο 5-10 φορτηγών, ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Δεν βρίσκουν οδηγούς και τα οχήματά τους, αν και υπάρχει αυξημένη ανάγκη για μεταφορές αγαθών, παραμένουν ακινητοποιημένα. Το ζήτημα όμως είναι ότι ακόμη και σε χώρες με αναπτυγμένο σιδηροδρομικό δίκτυο οι οδικές μεταφορές είναι αναντικατάστατες. Σε κάποιο σημείο της διαδικασίας διανομής και ανεφοδιασμού θα παρεμβληθεί απαραιτήτως το φορτηγό, εξ ου και ισχύει ότι το 97% των μεταφορών σε όλο τον κόσμο γίνεται με νταλίκες. Επομένως, έχουμε μια μεγάλη αντίφαση, για την οποία κανείς δεν έχει βρει λύση μέχρι στιγμής: από τη μία την ολοένα μεγαλύτερη ζήτηση για μεταφορικές υπηρεσίες που μόνο τα φορτηγά μπορούν να καλύψουν και από την άλλη την όλο και πιο έντονη έλλειψη οδηγών. Η ΟΦΑΕ έχει καταθέσει στην Ε.Ε. ολοκληρωμένο σχέδιο προτάσεων, υποδεικνύοντας συγκεκριμένα μέτρα με στόχο την αντιμετώπιση πολλών πτυχών του προβλήματος. Ωστόσο, ενώ η κατάσταση, όπως φαίνεται στη Βρετανία, έχει πάρει διαστάσεις βαθιάς κρίσης, τα αρμόδια θεσμικά όργανα δεν κινούνται με την απαραίτητη ταχύτητα».


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ideal Image, AFP / VISUALHELLAS.GR


Ειδήσεις σήμερα:

Εισήγηση των ειδικών: Στο «κόκκινο» Καρδίτσα και Σέρρες - Παράταση μέτρων σε 11 περιοχές

Εισαγγελέας για Λιγνάδη: Έχτιζε σχέσεις εμπιστοσύνης και εξάρτησης με τα θύματά του - Το σκεπτικό για την παραπομπή

Με το νόμισμα της ζήλειας πλήρωσε η Μελάνια τον Τραμπ για τις απιστίες του