Γιατί... σέρνεται ο Ερντογάν - Τα προβλήματα υγείας και οικονομίας
08.11.2021
06:52
Οι φήμες για εγκεφαλικό του Σουλτάνου, το δράμα της τουρκικής λίρας, η κατάρρευση στα γκάλοπ και η διαρκής κρίση με τις ΗΠΑ
Yπάρχει μια παλιά τουρκική παροιμία που λέει «λύκος που τριγυρίζει δεν μένει πεινασμένος». Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αυτή την ντόπια θυμοσοφία την έχει υιοθετήσει και την εφαρμόζει απαρέγκλιτα. Χρόνια τώρα. Από τότε που γαντζώθηκε στην εξουσία εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, αλλάζει συνεχώς δρομολόγια πάντα με την επίκληση του Αλλάχ, ο οποίος φαίνεται να του δείχνει το χορτάτο μονοπάτι προς τα μελοπίλαφα.
Στην πραγματικότητα, εξαιτίας της εμμονικής μεγαλομανίας, των φαντασιώσεων και των ψευδαισθήσεών του πορεύεται σε έναν όλο και πιο ιλιγγιώδη λαβύρινθο. Ο οποίος, ειδικά στις διεθνείς σχέσεις της χώρας του, γίνεται αφόρητα περίπλοκος.
Στο πιο πρόσφατο σουλατσάρισμά του στη Ρώμη ο Ερντογάν προσήλθε με τσαλακωμένο τον τσαμπουκά, αλλά κουβαλώντας πεσκέσια προς τον Αμερικανό ομόλογό του. Είχαν προηγηθεί διπλωματικές οχλήσεις, πιέσεις, υπομνήσεις, παρακάλια και τεμενάδες προς τον Τζο Μπάιντεν για μια συνάντηση. Τελικά ο Αμερικανός πρόεδρος βρήκε ένα κενό στο πρόγραμμά του προκειμένου να συνομιλήσει μαζί του στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της G20 στην ιταλική πρωτεύουσα.
Την περασμένη Κυριακή τα είπαν από κοντά για μία ώρα και δέκα λεπτά. Τόπος επαφής το Συνεδριακό Κέντρο «Nuvola», που σημαίνει σύννεφο. Τυχαίος μεν, αλλά ισχυρός ο συμβολισμός για τη μουντή μεταξύ τους ατμόσφαιρα, στη σταχτιά απόχρωση της οποίας διεξήχθη μια θολή κουβέντα με θαμπές λεπτομέρειες.
Με τη συγκατάβαση απούσα, η έλλειψή της υποκαταστάθηκε με θεατρική τυπικότητα, ενώ οι μάσκες προστασίας που φορούσαν οι συνομιλητές έκρυβαν εκατέρωθεν κάθε πιθανό τους μορφασμό. Ο Ερντογάν, καλοξυρισμένος, με κυρτούς ώμους μέσα στο σταυρωτό pinstripe κοστούμι του, το οποίο ταίριαξε με κόκκινη πουά γραβάτα, ζήτησε από τον Μπάιντεν να αγοράσει από τις ΗΠΑ 40 καινούρια μαχητικά αεροσκάφη F-16 και να αναβαθμίσει τα περίπου 80 υφιστάμενα στην Τουρκία. Το πεσκέσι που λέγαμε, αξίας 6 δισ. δολαρίων. Από τη μεριά του ο Αμερικανός πρόεδρος του ξεκαθάρισε ότι για οποιαδήποτε έγκριση τέτοιας πώλησης τον τελευταίο λόγο έχει το Κογκρέσο. Αναγκαστικά το αίτημα του Νεοοθωμανού μπέη με τους παράδες έμεινε μετέωρο.
Εν τω μεταξύ, ήδη στην Ουάσινγκτον 41 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων με διακομματική τους επιστολή προς τον υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν ζητούν να μπει φρένο ή, καλύτερα, να μπλοκαριστεί το συγκεκριμένο εξοπλιστικό deal.
Δίχως άλλο, τσάμπα και χωρίς αλισβερίσι πήγε η συνάντηση. Με τον πολυχρονεμένο Ερντογάν να επιστρέφει απογοητευμένος με διάφορες προφάσεις εσπευσμένα στην πατρίδα του. Είχε προσέλθει στη Ρώμη με δώρα και ροδαλός σαν την καρδιά ενός καρπουζιού και αναχώρησε με άδεια χέρια και πιο χαλκοπράσινος απ’ όσο ένα μαραμένο μαρούλι. Οι αλλοτινές ειδυλλιακές του ημέρες με τον εξίσου αλαζονικό Ντόναλντ Τραμπ έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.
Οι σχέσεις Ερντογάν - ΗΠΑ βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο ναδίρ, με τους Αμερικανούς να τον θεωρούν παρείσακτο και σε πλήρη αποδρομή. Γεγονός που καταβυθίζει το αφήγημά του περί ισχυρού διεθνούς παίκτη. Πόσο μάλλον τον απαξιώνει στα μάτια της χώρας του έχοντας υποστεί το φιάσκο του διωγμού της Τουρκίας από τη συμπαραγωγή των μαχητικών F-35. Από κοντά στο ρεζιλίκι μιας χώρας που συγχρηματοδοτεί ένα εξοπλιστικό πρότζεκτ και την απομακρύνουν από αυτό σχεδόν με τις κλοτσιές, ήρθαν και τα αμερικανικά σχέδια για την εγκατάσταση βάσης στη Αλεξανδρούπολη, που μετέτρεψε τον εκνευρισμό του οξύθυμου Ερντογάν σε υστερικό παροξυσμό.
Μεγαλομανία και λεονταρισμοί
Προσφάτως, σε ένα κρεσέντο μεγαλομανίας και επίδειξης πυγμής, κήρυξε με λεονταρισμούς ανεπιθύμητους δέκα πρεσβευτές δυτικών χωρών και έδωσε εντολή να φύγουν από τη χώρα του. Το «αμάρτημα» που καταλόγιζε στους ξένους διπλωμάτες είναι ότι απηύθυναν έκκληση για την αποφυλάκιση του υπερασπιστή των ατομικών δικαιωμάτων, επιχειρηματία και φιλάνθρωπο Οσμάν Καβαλά, ο οποίος κρατείται παράνομα στις τουρκικές φυλακές εδώ και τέσσερα χρόνια, χωρίς δικαστική απόφαση.
Για τον φιλοκυβερνητικό τουρκικό Τύπο, βέβαια, στο τετ-α -τετ των δύο ανδρών «όλα πήγαν καλά». Ταμάμ. Ωστόσο, η συγκεκριμένη τουρκική λέξη έχει δύο έννοιες: μια συναινετική και μια επιφυλακτική. Αντίθετα, η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για τη συνάντηση, παρότι δεξιοτεχνικά διατυπωμένη, ήταν αρκετά πιο σαφής. Σημείωνε τις ανησυχίες των ΗΠΑ για την κατοχή του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 από μέρους της Τουρκίας. Παράλληλα υπογράμμιζε τη σημασία του σεβασμού των ισχυρών δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου.
Στην πραγματικότητα, εξαιτίας της εμμονικής μεγαλομανίας, των φαντασιώσεων και των ψευδαισθήσεών του πορεύεται σε έναν όλο και πιο ιλιγγιώδη λαβύρινθο. Ο οποίος, ειδικά στις διεθνείς σχέσεις της χώρας του, γίνεται αφόρητα περίπλοκος.
Στο πιο πρόσφατο σουλατσάρισμά του στη Ρώμη ο Ερντογάν προσήλθε με τσαλακωμένο τον τσαμπουκά, αλλά κουβαλώντας πεσκέσια προς τον Αμερικανό ομόλογό του. Είχαν προηγηθεί διπλωματικές οχλήσεις, πιέσεις, υπομνήσεις, παρακάλια και τεμενάδες προς τον Τζο Μπάιντεν για μια συνάντηση. Τελικά ο Αμερικανός πρόεδρος βρήκε ένα κενό στο πρόγραμμά του προκειμένου να συνομιλήσει μαζί του στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της G20 στην ιταλική πρωτεύουσα.
Την περασμένη Κυριακή τα είπαν από κοντά για μία ώρα και δέκα λεπτά. Τόπος επαφής το Συνεδριακό Κέντρο «Nuvola», που σημαίνει σύννεφο. Τυχαίος μεν, αλλά ισχυρός ο συμβολισμός για τη μουντή μεταξύ τους ατμόσφαιρα, στη σταχτιά απόχρωση της οποίας διεξήχθη μια θολή κουβέντα με θαμπές λεπτομέρειες.
Με τη συγκατάβαση απούσα, η έλλειψή της υποκαταστάθηκε με θεατρική τυπικότητα, ενώ οι μάσκες προστασίας που φορούσαν οι συνομιλητές έκρυβαν εκατέρωθεν κάθε πιθανό τους μορφασμό. Ο Ερντογάν, καλοξυρισμένος, με κυρτούς ώμους μέσα στο σταυρωτό pinstripe κοστούμι του, το οποίο ταίριαξε με κόκκινη πουά γραβάτα, ζήτησε από τον Μπάιντεν να αγοράσει από τις ΗΠΑ 40 καινούρια μαχητικά αεροσκάφη F-16 και να αναβαθμίσει τα περίπου 80 υφιστάμενα στην Τουρκία. Το πεσκέσι που λέγαμε, αξίας 6 δισ. δολαρίων. Από τη μεριά του ο Αμερικανός πρόεδρος του ξεκαθάρισε ότι για οποιαδήποτε έγκριση τέτοιας πώλησης τον τελευταίο λόγο έχει το Κογκρέσο. Αναγκαστικά το αίτημα του Νεοοθωμανού μπέη με τους παράδες έμεινε μετέωρο.
Εν τω μεταξύ, ήδη στην Ουάσινγκτον 41 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων με διακομματική τους επιστολή προς τον υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν ζητούν να μπει φρένο ή, καλύτερα, να μπλοκαριστεί το συγκεκριμένο εξοπλιστικό deal.
Δίχως άλλο, τσάμπα και χωρίς αλισβερίσι πήγε η συνάντηση. Με τον πολυχρονεμένο Ερντογάν να επιστρέφει απογοητευμένος με διάφορες προφάσεις εσπευσμένα στην πατρίδα του. Είχε προσέλθει στη Ρώμη με δώρα και ροδαλός σαν την καρδιά ενός καρπουζιού και αναχώρησε με άδεια χέρια και πιο χαλκοπράσινος απ’ όσο ένα μαραμένο μαρούλι. Οι αλλοτινές ειδυλλιακές του ημέρες με τον εξίσου αλαζονικό Ντόναλντ Τραμπ έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.
Οι σχέσεις Ερντογάν - ΗΠΑ βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο ναδίρ, με τους Αμερικανούς να τον θεωρούν παρείσακτο και σε πλήρη αποδρομή. Γεγονός που καταβυθίζει το αφήγημά του περί ισχυρού διεθνούς παίκτη. Πόσο μάλλον τον απαξιώνει στα μάτια της χώρας του έχοντας υποστεί το φιάσκο του διωγμού της Τουρκίας από τη συμπαραγωγή των μαχητικών F-35. Από κοντά στο ρεζιλίκι μιας χώρας που συγχρηματοδοτεί ένα εξοπλιστικό πρότζεκτ και την απομακρύνουν από αυτό σχεδόν με τις κλοτσιές, ήρθαν και τα αμερικανικά σχέδια για την εγκατάσταση βάσης στη Αλεξανδρούπολη, που μετέτρεψε τον εκνευρισμό του οξύθυμου Ερντογάν σε υστερικό παροξυσμό.
Μεγαλομανία και λεονταρισμοί
Προσφάτως, σε ένα κρεσέντο μεγαλομανίας και επίδειξης πυγμής, κήρυξε με λεονταρισμούς ανεπιθύμητους δέκα πρεσβευτές δυτικών χωρών και έδωσε εντολή να φύγουν από τη χώρα του. Το «αμάρτημα» που καταλόγιζε στους ξένους διπλωμάτες είναι ότι απηύθυναν έκκληση για την αποφυλάκιση του υπερασπιστή των ατομικών δικαιωμάτων, επιχειρηματία και φιλάνθρωπο Οσμάν Καβαλά, ο οποίος κρατείται παράνομα στις τουρκικές φυλακές εδώ και τέσσερα χρόνια, χωρίς δικαστική απόφαση.
Για τον φιλοκυβερνητικό τουρκικό Τύπο, βέβαια, στο τετ-α -τετ των δύο ανδρών «όλα πήγαν καλά». Ταμάμ. Ωστόσο, η συγκεκριμένη τουρκική λέξη έχει δύο έννοιες: μια συναινετική και μια επιφυλακτική. Αντίθετα, η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για τη συνάντηση, παρότι δεξιοτεχνικά διατυπωμένη, ήταν αρκετά πιο σαφής. Σημείωνε τις ανησυχίες των ΗΠΑ για την κατοχή του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 από μέρους της Τουρκίας. Παράλληλα υπογράμμιζε τη σημασία του σεβασμού των ισχυρών δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου.
Πιο διευκρινιστικός ήταν ο Τζέικ Σάλιβαν. Οχι κάποιος τυχαίος γραφειοκράτης ή παρατρεχάμενος στην αυλή του Μπάιντεν, αλλά o άνθρωπος που κατέχει το πόστο του σύμβουλου εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, δηλαδή του ανώτατου επιτελικού στελέχους του εκάστοτε προέδρου των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα δικά του λόγια, συνόψισε ότι ο Μπάιντεν επεσήμανε στον Ερντογάν πως «θα συνεχίσουμε να εγείρουμε τα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου διότι αυτό είμαστε ως χώρα, αυτό είμαι εγώ ως πρόεδρος, και θα συνεχίσουμε να τα θέτουμε δημόσια, όποια τριβή κι αν προκαλέσουν».
Χωρίς περιττές αποκωδικοποιήσεις φαίνεται ότι ο Μπάιντεν αντιμετώπισε τον Τούρκο πρόεδρο ως αυταρχικό σατράπη ή δεσποτικό νεοσουλτάνο που περιφρονεί κάθε δημοκρατική, νομική ή ηθική υποχρέωση προκειμένου να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο της εξουσίας στη χώρα του. Με δυο λόγια, τον κατόπτευσε ως παρωχημένο ισλαμιστή ταραξία, αποσυνάγωγο και παρία των διεθνών σχέσεων που σύντομα πιθανόν θα αποτελεί παρελθόν στην παγκόσμια σκηνή. Η αλήθεια είναι πως αυτό το έχουν προδικάσει και αρκετοί άλλοι κατά την περασμένη δεκαετία, αλλά ο ίδιος παραμένει ακλόνητος στο τιμόνι της χώρας του.
Καμένο χαρτί
Από την άλλη, όμως, είναι διαδεδομένη η πεποίθηση στη διεθνή δημοκρατική κοινότητα ότι ο παραληρηματικός Τούρκος πρόεδρος αποτελεί πια καμένο χαρτί. Μπούχτισαν οι άνθρωποι με τις απολυταρχικές ιδιοτροπίες, τα δημαγωγικά τερτίπια και τα καμώματα του άκρατου μεγαλοϊδεατισμού του. Βαρέθηκαν τις απειλές, τους εκβιασμούς και τα ανατολίτικα παζάρια του. Οταν εκφοβίζει τους Ευρωπαίους με το άνοιγμα της στρόφιγγας των προσφύγων και μεταναστών που φιλοξενεί, με το αζημίωτο, στην πατρίδα του. Οπως όταν προειδοποιεί του Νατοϊκούς συμμάχους του ότι αν αποσύρει τις στρατιωτικές του δυνάμεις από το Βόρειο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη και απεμπλακεί από το Καραμπάχ, στη θέση τους θα έρθουν οι ρωσικές μεραρχίες. Οταν φοβερίζει πως, αν σταματήσει την ανάμειξή του στην Υποσαχάρια Αφρική, θα πλακώσουν μαζικά οι αναρίθμητοι Κινέζοι να τον αναπληρώσουν.
Ταυτόχρονα πλασάρεται ως ο φυσικός θρησκευτικός ηγέτης των απανταχού μουσουλμάνων που χτίζει τζαμιά στα Βαλκάνια και μετατρέπει την Αγια-Σοφιά σε τέμενος για να προσεύχεται και ο ίδιος στο Κοράνι απαθανατιζόμενος από τις τηλεοπτικές κάμερες.
Και ακόμα εγκαθιστά στρατιωτικές βάσεις στη Σομαλία, που την έχει μετατρέψει σε προτεκτοράτο με τουρκόφωνο στρατό, χρηματοδοτεί τη Χαμάς στην Παλαιστίνη, περιθάλπει τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και εξοπλίζει την τρομοκρατική οργάνωση Μπόκο Χαράμ που δρα στη Βόρεια Νιγηρία. Χώρια οι προκλήσεις του στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, στα Κατεχόμενα της Κύπρου, οι διώξεις και οι βιαιοπραγίες κατά των Κούρδων εντός και εκτός τουρκικών συνόρων κ.λπ. κ.λπ. Πότε ξέφρενα θερμοκέφαλος και πότε ήπια αναδιπλούμενος, ο Ερντογάν έχει... απλωμένο τραχανά σε ξένο χαλί, ασκώντας διπολική εξωτερική πολιτική που είναι αποκομμένη από την πραγματικότητα.
Το κακό για τον ίδιο είναι πως η ταχυδακτυλουργική παραμόρφωσή της στην οποία επιδίδεται δεν πουλάει πια. Παρότι συνεχίζει να ελίσσεται και να αντεπιτίθεται με την τεχνική του παλιού σέντερ φορ της ομάδας της γειτονιάς του στην Κασίμπασα στην Κωνσταντινούπολη, είναι πλέον στα 67 του χρόνια ξεπεσμένος βετεράνος. Εντός και εκτός έδρας.
Ανατολίτικη φαμίλια Κορλεόνε
Το χειρότερο για τον ίδιο είναι ότι προσαρμόζοντας προσωπικά την πολιτική στις επιθυμίες του εκλαμβάνει τις αποφάσεις τους ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Αναπόδραστα, και στο εσωτερικό τα πάει χάλια. Πάνε οι εποχές που απολάμβανε χλιδάτη ζωή μονάρχη στο υπερπολυτελές «Λευκό Σεράι» και αγνάντευε την Αγκυρα από την κορυφή ενός λόφου όπου είναι χτισμένο το προεδρικό μέγαρο. Με κήπους, λίμνες, 1.100 δωμάτια, εκ των οποίων τα 250 είναι για αποκλειστική χρήση του ίδιου και της οικογένειάς του, το σεράι είναι 30 φορές μεγαλύτερο από τον Λευκό Οίκο. Οπως, άλλωστε, αρμόζει σε μια «ευυπόληπτη» πολιτική επιχειρηματική δυναστεία δισεκατομμυριούχων που κατηγορείται για λαθρεμπόριο πετρελαίου από τους τζιχαντιστές, μίζες εκατομμυρίων δολαρίων, αφαίμαξη κρατικών πόρων, ισχυρούς δεσμούς με δίκτυα τρομοκρατίας.
Το καλοκαίρι που πέρασε ο Ερντογάν δεν πάτησε το πόδι του στο θερινό λουσάτο παλάτι του στη Μαρμαρίδα, απέναντι από τη Ρόδο, με τα 300 δωμάτια και την παραδεισένια ιδιωτική παραλία. Η σχετική συρρίκνωση της νεοπλουτίστικης εκζήτησής του οφείλεται στην οικονομική καταιγίδα που πλήττει τη χώρα του. Στο ίδιο τέμπο, η καταναλωτικά ανοικονόμητη σε επώνυμες ντιζαϊνάτες φίρμες ενδυμάτων σύζυγός του, η μανδηλοφορούσα πρώτη κυρία Εμινέ Ερντογάν, συμβούλεψε τον λαό να περιορίσει τις μερίδες του φαγητού για να καταπολεμήσει την πείνα στη χώρα. Την ίδια ώρα, η οικογένεια του προέδρου, οι γιοι του Μπιλάλ και Αχμέτ Μπουράκ, οι κόρες του Εσρα και Σουμεϊγέ, καθώς και οι γαμπροί του Μπεράτ Αλμπαϊράκ και Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ ζουν πριγκιπικά στη στρατόσφαιρα της οικονομικής ελίτ. Δεν είναι λίγοι στην Τουρκία που αναφέρονται σε αυτή χαρακτηρίζοντάς την «ανατολίτικη φαμίλια Κορλεόνε».
Παρότι οι διεθνείς χρηματοοικονομικοί οίκοι προβλέπουν φέτος για την Τουρκία ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 8%, αυτή η αύξηση πληρώνεται από τα δεινά του λαού της. Γιατί οι μεγάλες τρύπες της οικονομίας δεν καλύπτονται με μικρά μπαλώματα. Το 1/4 των πολιτών ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, τα μικρά εισοδήματα εξανεμίζονται από την ακρίβεια του πληθωρισμού που αγγίζει το 20%, τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας μειώνονται δραματικά, ενώ η τουρκική λίρα σπάει αλλεπάλληλα ρεκόρ υποτίμησης έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Αλλά ο Ερντογάν συνεχίζει αμέριμνος το βιολί του.
Οι υποψήφιοι του κόμματός του υπέστησαν ταπεινωτικές ήττες στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Στα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα της χώρας οι πολιτικά αντίπαλοι υποψήφιοι δήμαρχοι κυριάρχησαν: στην Κωνσταντινούπολη ο 51χρονος Εκρέμ Ιμάμογλου θριάμβευσε δύο φορές, στην Αγκυρα κέρδισε χαλαρά ο 66χρονος αντιπολιτευόμενος Μανσούρ Γιαβάς, στη Σμύρνη επικράτησε άνετα ο 62χρονος Κεμαλιστής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Τουντς Σoγιέρ. Στη δημοσκοπήσεις ο πρόεδρος εμφανίζεται αποδυναμωμένος και το κόμμα του υπολείπεται των αντιπάλων του σε εκλογικά ποσοστά με αναλογία 60%-40%. Παρ’ όλα αυτά, κρατάει γερές αμυντικές αντιστάσεις μεταξύ των φανατικών οπαδών του στις επαρχίες της Κεντρικής Τουρκίας και τα παράλια του Πόντου στη Μαύρη Θάλασσα. Το ερώτημα είναι αν αρκούν για την προεδρική επανεκλογή το 2023 ενός διαπιστωμένα πολιτικά ευάλωτου, αν όχι ασθενούς Ερντογάν.
Η πορεία της υγείας του
Την περασμένη εβδομάδα πύκνωσαν οι φήμες για την κακή πορεία της υγείας του, ενώ διαδόθηκε πως μετά από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο άφησε χρόνους στους συμπατριώτες του. Οι εικασίες διαψεύστηκαν μεν, αλλά μια σειρά πρόσφατα βίντεο στα οποία εμφανίζεται αδύναμος και καταπονημένος εγείρουν εύλογα ερωτήματα σχετικά με τη φυσική και διανοητική του κατάσταση. Σε ένα από αυτά ο υποτιθέμενα κοτσονάτος Τούρκος πρόεδρος χρειάζεται τη βοήθεια της συζύγου του για να ανεβεί με το ζόρι κάποια σκαλοπάτια. Σε άλλο ενσταντανέ ο κατά τα άλλα ακμαίος και δυναμικός πρόεδρος δυσκολεύεται να περπατήσει στο Ανίτκαμπιρ, το μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Σε τρίτο βίντεο, πιο κίτρινος κι από πεπόνι της Ανατολίας μπερδεύει ακατανόητα τα λόγια του πασχίζοντας να επικοινωνήσει κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού χαιρετισμού προς τα μέλη του AKP.
Σε μια προσπάθεια να διασκεδαστούν οι ενοχλητικές εντυπώσεις, στις αρχές του Οκτωβρίου ο διευθυντής επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν μοίρασε στα κανάλια πλάνα με τον Ερντογάν να παίζει με αθλητική περιβολή μπάσκετ. Το θέαμα με μακρινές λήψεις και σχετικά φλου ήταν αρκετά κωμικό για να εκληφθεί ως σοβαρό. Είναι, ωστόσο, γνωστό ότι στο παρελθόν υποβλήθηκε, όντας πρωθυπουργός, σε επιτυχή χειρουργική επέμβαση καρκίνου πρώιμου σταδίου στο παχύ έντερο. Μεταφέρθηκε, στις 26 Νοεμβρίου 2011, υπό άκρα μυστικότητα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείου Πεντίκ του Μαρμαρά στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης, ενώ οι σωματοφυλακές του εκκένωσαν όλο τον δεύτερο και τρίτο όροφο της κλινικής.
Το γραφείο του, μόλις πήρε εξιτήριο, έκανε διφορούμενα λόγο για μια περίπου επέμβαση στο πεπτικό σύστημα και κυκλοφόρησε καθησυχαστικές φωτογραφίες που τον έδειχναν φρέσκο και χαμογελαστό να υποδέχεται -τι σύμπτωση;- τον τότε αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στο σπίτι του στην περιοχή Ουσκουντάρ ή Σκούταρι της Κωνσταντινούπολης στις 3 Δεκεμβρίου του 2011. Στη συνέχεια διαδόθηκε ότι έκανε μια δεύτερη επέμβαση τον Φεβρουάριο του 2012, για την οποία δεν εκδόθηκε κανένα επίσημο ανακοινωθέν. Με τα χρόνια έχει διασπαρεί ότι έχει χειρουργηθεί στον προστάτη, του έχει τοποθετηθεί βηματοδότης στην καρδιά, κάνει μακροχρόνια χρήση παυσίπονων, υποφέρει από αναπνευστικά προβλήματα κ.λπ. κ.λπ. Αλήθεια ή ψέματα, μόνο ο ίδιος ξέρει σε μια χώρα όπου τα fake news και τα πραγματικά γεγονότα έχουν γίνει αχταρμάς.
Η κυρίαρχη και ενδεχομένως πιο αξιόπιστη υποψία για την κατάσταση της υγείας του στρέφεται στη χρόνια αναμέτρησή του με τις επιληπτικές κρίσεις. Δεκαπέντε χρόνια πριν, στις 17 Οκτωβρίου του 2006, καθ’ οδόν προς το Κοινοβούλιο στην Αγκυρα, εμφάνισε σοβαρό σύμπτωμα αυτής της διαταραχής του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι έντρομοι σωματοφυλακές του, που τον είχαν κλειδώσει κατά λάθος στο αυτοκίνητό του, χρειάστηκε να σπάσουν τα τζάμια με βαριοπούλα για να τον βγάλουν έξω. Τον μετέφεραν επειγόντως για περίθαλψη σε δωμάτιο έκτακτων περιστατικών στο κοντινό νοσοκομείο Γκιουβέν της τουρκικής πρωτεύουσας.
Το περιβάλλον του ισχυρίστηκε ότι το περιστατικό οφειλόταν σε χαμηλή αρτηριακή πίεση και πτώση του σακχάρου στο αίμα του, καθότι ο ευσεβής Ερντογάν νήστευε, γεγονός που εντάθηκε με απρόοπτο πανικό καθώς βρέθηκε εγκλωβισμένος στο αυτοκίνητό του. Επίσης, εντελώς απρόοπτα, η ιατρική γνωμάτευση χάθηκε από τα αρχεία του νοσοκομείου... Εκτοτε μέλη της ιατρικής κοινότητας συμπεραίνουν από τη δημόσια συμπεριφορά του με τις οργισμένες εκρήξεις, τις γρήγορες αλλαγές διάθεσης και τις αινιγματικές παλινωδίες του πως κάνει χρόνια θεραπευτική χρήση λιθίου για την επιληψία.
Οι δελφίνοι
Από εδώ και πέρα μόνο σενάρια μπορούν να ξεδιπλωθούν. Στην περίπτωση προσεχούς αδυναμίας του Ερντογάν να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, σύμφωνα με το άρθρο 106 του Τουρκικού Συντάγματος, ο αντιπρόεδρος από το 2018 Φουάτ Οκτάι θα αναλάβει τις ευθύνες και τις εξουσίες της προεδρίας μέχρι να διεξαχθούν εκλογές εντός 45 ημερών και να ορκιστεί νέος πρόεδρος. Ως διάδοχοι του νυν προέδρου προβάλλονται ο αρχηγός του επιτελείου κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016, όταν υπήρξε όμηρος των πραξικοπηματιών, και σημερινός υπουργός Εθνικής Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ.
Το κόμμα ΑΚΡ, πάντως, παραμένει πολύ ευαίσθητο και περισσότερο επιφυλακτικό απέναντι στους στρατιωτικούς που ως άλλοτε αυτοανακηρυγμένοι κηδεμόνες της κοσμικής κληρονομιάς του Κεμάλ Ατατούρκ συνδέονταν παραδοσιακά με την ανατροπή δημοφιλών κυβερνήσεων. Ετερος επίδοξος διάδοχος είναι ο αρχηγός της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ Χακάν Φιντάν.
Αμερικανοσπουδαγμένος, δεξί χέρι και μυστικοσύμβουλος, κοινώς «κονσιλιέρε» του Ερντογάν, βασικός εκκαθαριστής του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, από τους θύλακες των Γκιουλενιστών, με 160.000 συλλήψεις και πασίγνωστο «πολυεργαλείο των παρασκηνίων». Ως τρίτο δελφίνο προωθούσε τον εαυτό του ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, γνωστός για την απομάκρυνση και αντικατάσταση τουλάχιστον 45 από τους 65 δημάρχους στους δήμους που κέρδισε το 2019 το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών. Η σχετική δημοφιλία του πήγε περίπατο όταν ο Σεντάτ Πεκέρ, «νονός» της τουρκικής μαφίας με πολλές κυβερνητικές εμπλοκές σε παράνομες δραστηριότητες, τον κατηγόρησε για διαφθορά, μεταξύ άλλων, εμπλοκή σε υποθέσεις βιασμού, διακίνησης ναρκωτικών, ύποπτες δολοφονίες και σταθερά σιτιζόμενο στο πρυτανείο του ντόπιου οργανωμένου εγκλήματος.
Ωστόσο, παρά τις φήμες που ερμηνεύονται από το απαράτ του Τούρκου προέδρου ως μέσο άσκησης πίεσης στον ίδιο, συνεχίζει, μολονότι με χαμηλή δημοτικότητα στο εσωτερικό, να παριστάνει καυχησιάρικα τον καμπόσο. Εμφανίζεται με στολές παραλλαγής σαν τοπικός Ράμπο της Τραπεζούντας και στενές αθλητικές φόρμες σαν φιγούρα εκδικητή βγαλμένη από τα κόμικ της Marvel, καθώς και με μαύρα κοστούμια με γυαλιά ηλίου τύπου Ray-Ban σαν πρωταγωνιστής στην ταινία «Reservoir Dogs» του Κουέντιν Ταραντίνο.
Ταξιδεύει από την Αγκόλα στη Μόσχα και από εκεί στο Μανχάταν για να εγκαινιάσει το 36ώροφο «Σπίτι της Τουρκίας», αλλά δεν βγάζει τσιμουδιά για τα 2,6 δισ. δολάρια που σπατάλησε από τις τσέπες των Τούρκων πολιτών για την προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S-400, τους οποίους δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. Αφήνει όμως αδιόρατα να υπονοηθεί ως απειλή ότι είναι ικανός να προκαλέσει ισχυρή εγχώρια κρίση αν κινδυνέψει να ηττηθεί στις προεδρικές εκλογές του 2023. Θέλει πάση θυσία να συνδέσει την υστεροφημία του με τη νίκη του, έστω με 50,01%, στην επέτειο των 100 χρόνων της Τουρκικής Δημοκρατίας. Και μπροστά σε αυτό τον στόχο γίνεται ολοένα πιο αδίστακτος παρά απλώς φαντασιόπληκτος.
Για την ώρα, προβάλλει το συγγραφικό του πόνημα «Ενας πιο δίκαιος κόσμος είναι εφικτός», το οποίο μάλλον έγραψαν άλλοι. Η ειρωνεία ξεκινάει από τον τίτλο κιόλας, σε μια χώρα όπου η αδικία είναι η ταμπέλα στον μπερντέ της διακυβέρνησής του. Στην Τουρκία η διάθεσή του στα βιβλιοπωλεία και το Διαδίκτυο με τη φάτσα του φαρδιά πλατιά στο εξώφυλλο ξεκίνησε με χαμηλή τιμή και σε μόλις δύο εβδομάδες προσφερόταν με έκπτωση στα μισά λεφτά. Η εμπορική πορεία του, αναμενόμενα, ακολούθησε την πολιτική κατιούσα στη δημοφιλία του συγγραφέα του.
Σήμερα χαρίζεται σε όσους πολίτες κάνουν την πρώτη δόση του εμβολίου κατά της πανδημίας. Είναι αμφίβολο, όμως, αν συμβολικά αυτή η κίνηση παραπέμπει στη σωτηριολογική μεταφορά της εικόνας του ασταθούς Ερντογάν ως θεραπευτή όλων των δεινών, των πληγών και των ασθενειών των συμπατριωτών του. Μάλλον προς το τσάμπα ο κόπος τείνει. Μια και στο απόσταγμα της τουρκικής λαϊκής σοφίας είναι εμπεδωμένη η προνοητική φράση «της Παρασκευής μαντάτο από την Πέμπτη ακούγεται».
Ειδήσεις σήμερα:
Ο αρχηγός του VMRO δεν θα χρησιμοποιήσει «ποτέ» την ονομασία Βόρεια Μακεδονία όπως προέκυψε από τη Συμφωνία των Πρεσπών
Το προσφυγικό και την πανδημία ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις της θητείας της Μέρκελ
Παρέδωσε το πριμ στην Εθνική πόλο ανδρών ο Μαρινάκης - «Είμαι συναισθηματικά δεμένος με το άθλημα»
Χωρίς περιττές αποκωδικοποιήσεις φαίνεται ότι ο Μπάιντεν αντιμετώπισε τον Τούρκο πρόεδρο ως αυταρχικό σατράπη ή δεσποτικό νεοσουλτάνο που περιφρονεί κάθε δημοκρατική, νομική ή ηθική υποχρέωση προκειμένου να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο της εξουσίας στη χώρα του. Με δυο λόγια, τον κατόπτευσε ως παρωχημένο ισλαμιστή ταραξία, αποσυνάγωγο και παρία των διεθνών σχέσεων που σύντομα πιθανόν θα αποτελεί παρελθόν στην παγκόσμια σκηνή. Η αλήθεια είναι πως αυτό το έχουν προδικάσει και αρκετοί άλλοι κατά την περασμένη δεκαετία, αλλά ο ίδιος παραμένει ακλόνητος στο τιμόνι της χώρας του.
Καμένο χαρτί
Από την άλλη, όμως, είναι διαδεδομένη η πεποίθηση στη διεθνή δημοκρατική κοινότητα ότι ο παραληρηματικός Τούρκος πρόεδρος αποτελεί πια καμένο χαρτί. Μπούχτισαν οι άνθρωποι με τις απολυταρχικές ιδιοτροπίες, τα δημαγωγικά τερτίπια και τα καμώματα του άκρατου μεγαλοϊδεατισμού του. Βαρέθηκαν τις απειλές, τους εκβιασμούς και τα ανατολίτικα παζάρια του. Οταν εκφοβίζει τους Ευρωπαίους με το άνοιγμα της στρόφιγγας των προσφύγων και μεταναστών που φιλοξενεί, με το αζημίωτο, στην πατρίδα του. Οπως όταν προειδοποιεί του Νατοϊκούς συμμάχους του ότι αν αποσύρει τις στρατιωτικές του δυνάμεις από το Βόρειο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη και απεμπλακεί από το Καραμπάχ, στη θέση τους θα έρθουν οι ρωσικές μεραρχίες. Οταν φοβερίζει πως, αν σταματήσει την ανάμειξή του στην Υποσαχάρια Αφρική, θα πλακώσουν μαζικά οι αναρίθμητοι Κινέζοι να τον αναπληρώσουν.
Ταυτόχρονα πλασάρεται ως ο φυσικός θρησκευτικός ηγέτης των απανταχού μουσουλμάνων που χτίζει τζαμιά στα Βαλκάνια και μετατρέπει την Αγια-Σοφιά σε τέμενος για να προσεύχεται και ο ίδιος στο Κοράνι απαθανατιζόμενος από τις τηλεοπτικές κάμερες.
Και ακόμα εγκαθιστά στρατιωτικές βάσεις στη Σομαλία, που την έχει μετατρέψει σε προτεκτοράτο με τουρκόφωνο στρατό, χρηματοδοτεί τη Χαμάς στην Παλαιστίνη, περιθάλπει τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και εξοπλίζει την τρομοκρατική οργάνωση Μπόκο Χαράμ που δρα στη Βόρεια Νιγηρία. Χώρια οι προκλήσεις του στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, στα Κατεχόμενα της Κύπρου, οι διώξεις και οι βιαιοπραγίες κατά των Κούρδων εντός και εκτός τουρκικών συνόρων κ.λπ. κ.λπ. Πότε ξέφρενα θερμοκέφαλος και πότε ήπια αναδιπλούμενος, ο Ερντογάν έχει... απλωμένο τραχανά σε ξένο χαλί, ασκώντας διπολική εξωτερική πολιτική που είναι αποκομμένη από την πραγματικότητα.
Το κακό για τον ίδιο είναι πως η ταχυδακτυλουργική παραμόρφωσή της στην οποία επιδίδεται δεν πουλάει πια. Παρότι συνεχίζει να ελίσσεται και να αντεπιτίθεται με την τεχνική του παλιού σέντερ φορ της ομάδας της γειτονιάς του στην Κασίμπασα στην Κωνσταντινούπολη, είναι πλέον στα 67 του χρόνια ξεπεσμένος βετεράνος. Εντός και εκτός έδρας.
Ανατολίτικη φαμίλια Κορλεόνε
Το χειρότερο για τον ίδιο είναι ότι προσαρμόζοντας προσωπικά την πολιτική στις επιθυμίες του εκλαμβάνει τις αποφάσεις τους ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Αναπόδραστα, και στο εσωτερικό τα πάει χάλια. Πάνε οι εποχές που απολάμβανε χλιδάτη ζωή μονάρχη στο υπερπολυτελές «Λευκό Σεράι» και αγνάντευε την Αγκυρα από την κορυφή ενός λόφου όπου είναι χτισμένο το προεδρικό μέγαρο. Με κήπους, λίμνες, 1.100 δωμάτια, εκ των οποίων τα 250 είναι για αποκλειστική χρήση του ίδιου και της οικογένειάς του, το σεράι είναι 30 φορές μεγαλύτερο από τον Λευκό Οίκο. Οπως, άλλωστε, αρμόζει σε μια «ευυπόληπτη» πολιτική επιχειρηματική δυναστεία δισεκατομμυριούχων που κατηγορείται για λαθρεμπόριο πετρελαίου από τους τζιχαντιστές, μίζες εκατομμυρίων δολαρίων, αφαίμαξη κρατικών πόρων, ισχυρούς δεσμούς με δίκτυα τρομοκρατίας.
Το καλοκαίρι που πέρασε ο Ερντογάν δεν πάτησε το πόδι του στο θερινό λουσάτο παλάτι του στη Μαρμαρίδα, απέναντι από τη Ρόδο, με τα 300 δωμάτια και την παραδεισένια ιδιωτική παραλία. Η σχετική συρρίκνωση της νεοπλουτίστικης εκζήτησής του οφείλεται στην οικονομική καταιγίδα που πλήττει τη χώρα του. Στο ίδιο τέμπο, η καταναλωτικά ανοικονόμητη σε επώνυμες ντιζαϊνάτες φίρμες ενδυμάτων σύζυγός του, η μανδηλοφορούσα πρώτη κυρία Εμινέ Ερντογάν, συμβούλεψε τον λαό να περιορίσει τις μερίδες του φαγητού για να καταπολεμήσει την πείνα στη χώρα. Την ίδια ώρα, η οικογένεια του προέδρου, οι γιοι του Μπιλάλ και Αχμέτ Μπουράκ, οι κόρες του Εσρα και Σουμεϊγέ, καθώς και οι γαμπροί του Μπεράτ Αλμπαϊράκ και Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ ζουν πριγκιπικά στη στρατόσφαιρα της οικονομικής ελίτ. Δεν είναι λίγοι στην Τουρκία που αναφέρονται σε αυτή χαρακτηρίζοντάς την «ανατολίτικη φαμίλια Κορλεόνε».
Παρότι οι διεθνείς χρηματοοικονομικοί οίκοι προβλέπουν φέτος για την Τουρκία ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 8%, αυτή η αύξηση πληρώνεται από τα δεινά του λαού της. Γιατί οι μεγάλες τρύπες της οικονομίας δεν καλύπτονται με μικρά μπαλώματα. Το 1/4 των πολιτών ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, τα μικρά εισοδήματα εξανεμίζονται από την ακρίβεια του πληθωρισμού που αγγίζει το 20%, τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας μειώνονται δραματικά, ενώ η τουρκική λίρα σπάει αλλεπάλληλα ρεκόρ υποτίμησης έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Αλλά ο Ερντογάν συνεχίζει αμέριμνος το βιολί του.
Οι υποψήφιοι του κόμματός του υπέστησαν ταπεινωτικές ήττες στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Στα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα της χώρας οι πολιτικά αντίπαλοι υποψήφιοι δήμαρχοι κυριάρχησαν: στην Κωνσταντινούπολη ο 51χρονος Εκρέμ Ιμάμογλου θριάμβευσε δύο φορές, στην Αγκυρα κέρδισε χαλαρά ο 66χρονος αντιπολιτευόμενος Μανσούρ Γιαβάς, στη Σμύρνη επικράτησε άνετα ο 62χρονος Κεμαλιστής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Τουντς Σoγιέρ. Στη δημοσκοπήσεις ο πρόεδρος εμφανίζεται αποδυναμωμένος και το κόμμα του υπολείπεται των αντιπάλων του σε εκλογικά ποσοστά με αναλογία 60%-40%. Παρ’ όλα αυτά, κρατάει γερές αμυντικές αντιστάσεις μεταξύ των φανατικών οπαδών του στις επαρχίες της Κεντρικής Τουρκίας και τα παράλια του Πόντου στη Μαύρη Θάλασσα. Το ερώτημα είναι αν αρκούν για την προεδρική επανεκλογή το 2023 ενός διαπιστωμένα πολιτικά ευάλωτου, αν όχι ασθενούς Ερντογάν.
Η πορεία της υγείας του
Την περασμένη εβδομάδα πύκνωσαν οι φήμες για την κακή πορεία της υγείας του, ενώ διαδόθηκε πως μετά από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο άφησε χρόνους στους συμπατριώτες του. Οι εικασίες διαψεύστηκαν μεν, αλλά μια σειρά πρόσφατα βίντεο στα οποία εμφανίζεται αδύναμος και καταπονημένος εγείρουν εύλογα ερωτήματα σχετικά με τη φυσική και διανοητική του κατάσταση. Σε ένα από αυτά ο υποτιθέμενα κοτσονάτος Τούρκος πρόεδρος χρειάζεται τη βοήθεια της συζύγου του για να ανεβεί με το ζόρι κάποια σκαλοπάτια. Σε άλλο ενσταντανέ ο κατά τα άλλα ακμαίος και δυναμικός πρόεδρος δυσκολεύεται να περπατήσει στο Ανίτκαμπιρ, το μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Σε τρίτο βίντεο, πιο κίτρινος κι από πεπόνι της Ανατολίας μπερδεύει ακατανόητα τα λόγια του πασχίζοντας να επικοινωνήσει κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού χαιρετισμού προς τα μέλη του AKP.
Σε μια προσπάθεια να διασκεδαστούν οι ενοχλητικές εντυπώσεις, στις αρχές του Οκτωβρίου ο διευθυντής επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν μοίρασε στα κανάλια πλάνα με τον Ερντογάν να παίζει με αθλητική περιβολή μπάσκετ. Το θέαμα με μακρινές λήψεις και σχετικά φλου ήταν αρκετά κωμικό για να εκληφθεί ως σοβαρό. Είναι, ωστόσο, γνωστό ότι στο παρελθόν υποβλήθηκε, όντας πρωθυπουργός, σε επιτυχή χειρουργική επέμβαση καρκίνου πρώιμου σταδίου στο παχύ έντερο. Μεταφέρθηκε, στις 26 Νοεμβρίου 2011, υπό άκρα μυστικότητα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείου Πεντίκ του Μαρμαρά στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης, ενώ οι σωματοφυλακές του εκκένωσαν όλο τον δεύτερο και τρίτο όροφο της κλινικής.
Το γραφείο του, μόλις πήρε εξιτήριο, έκανε διφορούμενα λόγο για μια περίπου επέμβαση στο πεπτικό σύστημα και κυκλοφόρησε καθησυχαστικές φωτογραφίες που τον έδειχναν φρέσκο και χαμογελαστό να υποδέχεται -τι σύμπτωση;- τον τότε αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στο σπίτι του στην περιοχή Ουσκουντάρ ή Σκούταρι της Κωνσταντινούπολης στις 3 Δεκεμβρίου του 2011. Στη συνέχεια διαδόθηκε ότι έκανε μια δεύτερη επέμβαση τον Φεβρουάριο του 2012, για την οποία δεν εκδόθηκε κανένα επίσημο ανακοινωθέν. Με τα χρόνια έχει διασπαρεί ότι έχει χειρουργηθεί στον προστάτη, του έχει τοποθετηθεί βηματοδότης στην καρδιά, κάνει μακροχρόνια χρήση παυσίπονων, υποφέρει από αναπνευστικά προβλήματα κ.λπ. κ.λπ. Αλήθεια ή ψέματα, μόνο ο ίδιος ξέρει σε μια χώρα όπου τα fake news και τα πραγματικά γεγονότα έχουν γίνει αχταρμάς.
Η κυρίαρχη και ενδεχομένως πιο αξιόπιστη υποψία για την κατάσταση της υγείας του στρέφεται στη χρόνια αναμέτρησή του με τις επιληπτικές κρίσεις. Δεκαπέντε χρόνια πριν, στις 17 Οκτωβρίου του 2006, καθ’ οδόν προς το Κοινοβούλιο στην Αγκυρα, εμφάνισε σοβαρό σύμπτωμα αυτής της διαταραχής του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι έντρομοι σωματοφυλακές του, που τον είχαν κλειδώσει κατά λάθος στο αυτοκίνητό του, χρειάστηκε να σπάσουν τα τζάμια με βαριοπούλα για να τον βγάλουν έξω. Τον μετέφεραν επειγόντως για περίθαλψη σε δωμάτιο έκτακτων περιστατικών στο κοντινό νοσοκομείο Γκιουβέν της τουρκικής πρωτεύουσας.
Το περιβάλλον του ισχυρίστηκε ότι το περιστατικό οφειλόταν σε χαμηλή αρτηριακή πίεση και πτώση του σακχάρου στο αίμα του, καθότι ο ευσεβής Ερντογάν νήστευε, γεγονός που εντάθηκε με απρόοπτο πανικό καθώς βρέθηκε εγκλωβισμένος στο αυτοκίνητό του. Επίσης, εντελώς απρόοπτα, η ιατρική γνωμάτευση χάθηκε από τα αρχεία του νοσοκομείου... Εκτοτε μέλη της ιατρικής κοινότητας συμπεραίνουν από τη δημόσια συμπεριφορά του με τις οργισμένες εκρήξεις, τις γρήγορες αλλαγές διάθεσης και τις αινιγματικές παλινωδίες του πως κάνει χρόνια θεραπευτική χρήση λιθίου για την επιληψία.
Οι δελφίνοι
Από εδώ και πέρα μόνο σενάρια μπορούν να ξεδιπλωθούν. Στην περίπτωση προσεχούς αδυναμίας του Ερντογάν να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, σύμφωνα με το άρθρο 106 του Τουρκικού Συντάγματος, ο αντιπρόεδρος από το 2018 Φουάτ Οκτάι θα αναλάβει τις ευθύνες και τις εξουσίες της προεδρίας μέχρι να διεξαχθούν εκλογές εντός 45 ημερών και να ορκιστεί νέος πρόεδρος. Ως διάδοχοι του νυν προέδρου προβάλλονται ο αρχηγός του επιτελείου κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016, όταν υπήρξε όμηρος των πραξικοπηματιών, και σημερινός υπουργός Εθνικής Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ.
Το κόμμα ΑΚΡ, πάντως, παραμένει πολύ ευαίσθητο και περισσότερο επιφυλακτικό απέναντι στους στρατιωτικούς που ως άλλοτε αυτοανακηρυγμένοι κηδεμόνες της κοσμικής κληρονομιάς του Κεμάλ Ατατούρκ συνδέονταν παραδοσιακά με την ανατροπή δημοφιλών κυβερνήσεων. Ετερος επίδοξος διάδοχος είναι ο αρχηγός της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ Χακάν Φιντάν.
Αμερικανοσπουδαγμένος, δεξί χέρι και μυστικοσύμβουλος, κοινώς «κονσιλιέρε» του Ερντογάν, βασικός εκκαθαριστής του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, από τους θύλακες των Γκιουλενιστών, με 160.000 συλλήψεις και πασίγνωστο «πολυεργαλείο των παρασκηνίων». Ως τρίτο δελφίνο προωθούσε τον εαυτό του ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, γνωστός για την απομάκρυνση και αντικατάσταση τουλάχιστον 45 από τους 65 δημάρχους στους δήμους που κέρδισε το 2019 το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών. Η σχετική δημοφιλία του πήγε περίπατο όταν ο Σεντάτ Πεκέρ, «νονός» της τουρκικής μαφίας με πολλές κυβερνητικές εμπλοκές σε παράνομες δραστηριότητες, τον κατηγόρησε για διαφθορά, μεταξύ άλλων, εμπλοκή σε υποθέσεις βιασμού, διακίνησης ναρκωτικών, ύποπτες δολοφονίες και σταθερά σιτιζόμενο στο πρυτανείο του ντόπιου οργανωμένου εγκλήματος.
Ωστόσο, παρά τις φήμες που ερμηνεύονται από το απαράτ του Τούρκου προέδρου ως μέσο άσκησης πίεσης στον ίδιο, συνεχίζει, μολονότι με χαμηλή δημοτικότητα στο εσωτερικό, να παριστάνει καυχησιάρικα τον καμπόσο. Εμφανίζεται με στολές παραλλαγής σαν τοπικός Ράμπο της Τραπεζούντας και στενές αθλητικές φόρμες σαν φιγούρα εκδικητή βγαλμένη από τα κόμικ της Marvel, καθώς και με μαύρα κοστούμια με γυαλιά ηλίου τύπου Ray-Ban σαν πρωταγωνιστής στην ταινία «Reservoir Dogs» του Κουέντιν Ταραντίνο.
Ταξιδεύει από την Αγκόλα στη Μόσχα και από εκεί στο Μανχάταν για να εγκαινιάσει το 36ώροφο «Σπίτι της Τουρκίας», αλλά δεν βγάζει τσιμουδιά για τα 2,6 δισ. δολάρια που σπατάλησε από τις τσέπες των Τούρκων πολιτών για την προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S-400, τους οποίους δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. Αφήνει όμως αδιόρατα να υπονοηθεί ως απειλή ότι είναι ικανός να προκαλέσει ισχυρή εγχώρια κρίση αν κινδυνέψει να ηττηθεί στις προεδρικές εκλογές του 2023. Θέλει πάση θυσία να συνδέσει την υστεροφημία του με τη νίκη του, έστω με 50,01%, στην επέτειο των 100 χρόνων της Τουρκικής Δημοκρατίας. Και μπροστά σε αυτό τον στόχο γίνεται ολοένα πιο αδίστακτος παρά απλώς φαντασιόπληκτος.
Για την ώρα, προβάλλει το συγγραφικό του πόνημα «Ενας πιο δίκαιος κόσμος είναι εφικτός», το οποίο μάλλον έγραψαν άλλοι. Η ειρωνεία ξεκινάει από τον τίτλο κιόλας, σε μια χώρα όπου η αδικία είναι η ταμπέλα στον μπερντέ της διακυβέρνησής του. Στην Τουρκία η διάθεσή του στα βιβλιοπωλεία και το Διαδίκτυο με τη φάτσα του φαρδιά πλατιά στο εξώφυλλο ξεκίνησε με χαμηλή τιμή και σε μόλις δύο εβδομάδες προσφερόταν με έκπτωση στα μισά λεφτά. Η εμπορική πορεία του, αναμενόμενα, ακολούθησε την πολιτική κατιούσα στη δημοφιλία του συγγραφέα του.
Σήμερα χαρίζεται σε όσους πολίτες κάνουν την πρώτη δόση του εμβολίου κατά της πανδημίας. Είναι αμφίβολο, όμως, αν συμβολικά αυτή η κίνηση παραπέμπει στη σωτηριολογική μεταφορά της εικόνας του ασταθούς Ερντογάν ως θεραπευτή όλων των δεινών, των πληγών και των ασθενειών των συμπατριωτών του. Μάλλον προς το τσάμπα ο κόπος τείνει. Μια και στο απόσταγμα της τουρκικής λαϊκής σοφίας είναι εμπεδωμένη η προνοητική φράση «της Παρασκευής μαντάτο από την Πέμπτη ακούγεται».
Ειδήσεις σήμερα:
Ο αρχηγός του VMRO δεν θα χρησιμοποιήσει «ποτέ» την ονομασία Βόρεια Μακεδονία όπως προέκυψε από τη Συμφωνία των Πρεσπών
Το προσφυγικό και την πανδημία ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις της θητείας της Μέρκελ
Παρέδωσε το πριμ στην Εθνική πόλο ανδρών ο Μαρινάκης - «Είμαι συναισθηματικά δεμένος με το άθλημα»
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr