Pandora Papers: Οι βασιλιάδες της ερήμου και τα κρυμμένα δισ. των Εμιράτων
19.11.202114:26
Από τα penthouse στους γυαλιστερούς ουρανοξύστες μέχρι τις ζώνες ελεύθερων συναλλαγών για χρυσό και διαμάντια τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ανοίξει διάπλατα τις πόρτες τους στο επιχειρείν, ακόμα και αν αυτό περιλαμβάνει σκιώδεις εταιρίες και μεγιστάνες που κατηγορούνται για διεθνή εγκλήματα
Η φράση «το χρήμα δεν είναι το παν, το πολύ χρήμα είναι» που αποδίδεται σε κάποιον Ανώνυμο ταιριάζει απόλυτα στον τεχνητό παράδεισο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Εκεί όπου μέσα στην καυτή έρημο υψώθηκαν πύργοι γραφείων από γυαλί και χάλυβα και πολυτελή ξενοδοχεία κατά μήκος της οδού Sheikh Zayed που υπενθυμίζουν την άνοδο του Ντουμπάιαπό ένα σύμπλεγμα οικισμών σε αυτό που ονομάζεται «ένα από τα αστικά θαύματα του σύγχρονου κόσμου» ή «μια φουτουριστική πόλη που υψώνεται στη μέση μιας ερήμου».
Σε αυτή φιλοξενούνται τα περιφερειακά κεντρικά γραφεία της General Motors, της Shell και άλλων παγκόσμιων κολοσσών που υπέκυψαν στη φήμη της χώρας του Περσικού Κόλπου για σταθερότητα και την εν γένει πολύ φιλική στάση της, στο να είναι ανοιχτή στις επιχειρήσεις και στις επενδύσεις.
Τόσο ανοιχτή μάλιστα που σύμφωνα με την πολύμηνη έρευνα του ICIJ για τα περίφημαPandora Papers οι βασιλικές οικογένειες των Εμιράτων διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στις μυστικές ροές χρημάτων και κρυμμένων δισεκατομμυρίων σε υπεράκτιες εταιρίες.
Η Maggie Michael και ο Michael Hudson ξετυλίγουν το κουβάρι των αποκαλύψεων στην έρευνά τους αρχίζοντας από μια διεύθυνση.
Στον αριθμό 1της λεωφόρου Sheikh Zayed , στον 16ο όροφο του H-Hotel Office Tower, υπάρχει ένα γραφείο που «γέννησε» δεκάδες υπεράκτιες εταιρείες οι οποίες πουλήθηκαν σε πελάτες που προτιμούν να διατηρήσουν την ταυτότητά τους υπό κάλυψη.
Τα Pandora Papers, αυτός ο θησαυρός μυστικών αρχείων που αποκτήθηκαν από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων, αποκαλύπτουν ότι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών περιλαμβάνουν μια σειρά «σκοτεινών» παικτών στον θολό κόσμο των offshore.
Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται ένας Βέλγος μεγιστάνας που κατηγορείται ότι κέρδισε από το λαθρεμπόριο του «ματωμένου» χρυσού που αποκτήθηκε με βία από περιοχές της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό.
Ακολουθεί ένας πάμπλουτος επιχειρηματίας του Διαδικτύου από το Κεμπέκ που καταδικάστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος αφού οι αρχές είπαν ότι μετέφερε 250 εκατομμύρια δολάρια για απατεώνες, διακινητές παιδικής πορνογραφίας και άλλους εγκληματίες.
Τέλος υπάρχει ένας 26χρονος βασιλιάς του εγκλήματος, του οποίου ο διαδικτυακός ιστότοπος στο «dark web» πουλούσε όπλα, υπέκλεπτε οικονομικές πληροφορίες, δημιουργούσε πλαστά έγγραφα και εμπορευόταν τοξικές χημικές ουσίες και τεράστιες ποσότητες παράνομων ναρκωτικών.
Τα μυστικά και η Νο 1εταιρία που δημιουργεί offshore
Η ιστορία των υπεράκτιων εταιρειών που δημιουργήθηκαν στον εταιρικό θύλακα του Ντουμπάι ρίχνει ένα νέο φως στην άνοδο του Εμιράτου ως μία από τις οικονομικές πρωτεύουσες του κόσμου, καθώς και στο ρόλο των ΗΑΕ ως ένα πλέγμα για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και άλλα οικονομικά εγκλήματα.
Τα Εμιράτα φιλοξενούν ένα ακμάζον εμπόριο χρηματοοικονομικού απορρήτου που προσφέρει σε εταιρείες-κέλυφος που συγκαλύπτουν την ταυτότητα των πραγματικών ιδιοκτητών τους, δεκάδες εσωτερικές ζώνες ελεύθερων συναλλαγών οι οποίες παρέχουν ακόμη περισσότερες σκιές για να κρυφτούν.
Μαζί υπάρχει και ένα ρυθμιστικό σύστημα γνωστό γι’ αυτό που οι υποστηρικτές της καταπολέμησης της διαφθοράς αποκαλούν την προσέγγισή του «μη ρωτάτε για να μην βλέπετε τίποτε κακό» σε ότι αφορά την αντιμετώπιση χρημάτων που συνδέονται με λαθρεμπόριο χρυσού, εμπορία όπλων και άλλα εγκλήματα.
«Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παρέχουν μυστικότητα, πολυπλοκότητα και έλεγχο», είπε στο ICIJ ο Γκράχαμ Μπάροου, ειδικός στο ξέπλυμα χρήματος και συν-παρουσιαστής του podcast The Dark Money Files. «Είναι μια τέλεια καταιγίδα. Μια πρόσκληση προς τους εγκληματίες να την αξιοποιήσουν στο έπακρο».
Η συνομοσπονδία των επτά εμιράτων που κέρδισαν την ανεξαρτησία από τη Βρετανία και ενώθηκαν πριν από μισό αιώνα υπό την ηγεσία του πρώτου προέδρου Sheikh Zayed bin Sultan Al Nahyan.
Τα μέλη των έξι βασιλικών οικογενειών που κυβερνούν τα επτά εμιράτα έχουν σχεδόν κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα στα ΗΑΕ — ως ιδιοκτήτες πύργων γραφείων και άλλων ακινήτων, ως ιδιοκτήτες μεγάλων εταιρειών, ως σιωπηλοί εταίροι που παίρνουν μερίδιο από τα κέρδη σε άλλα επιχειρήσεις και ως δημόσιοι υπάλληλοι που επιβλέπουν κρατικά ταμεία και κρατικές επιχειρήσεις.
Με τη σειρά τους, οι κυβερνήτες των Εμιράτων αποφασίζουν ποιοι θα λειτουργεί ως ρυθμιστικοί φορείς που θα επιβλέπουν τις επιχειρήσεις από τις οποίες μπορούν να επωφεληθούν αυτοί και οι οικογένειές τους.
Τα περισσότερα από 11,9 εκατομμύρια αρχεία στα Pandora Papers περιλαμβάνουν περίπου 190.000 εμπιστευτικά αρχεία από την SFM Corporate Services, μια εταιρεία με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που έχει αυτοχαρακτηριστεί ως «Νο 1 δημιουργός offshore εταιριών στον κόσμο».
Η SFM είναι μία από τις χιλιάδες εταιρείες στα Εμιράτα που βοηθούν τους πελάτες να ενσωματώσουν εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που είναι δύσκολο να παρακολουθηθούν για άτομα που ζουν και δραστηριοποιούνται εκτός των ΗΑΕ.
Η επισκόπηση της ICIJ εντόπισε τους ιδιοκτήτες τουλάχιστον 2.977 εταιρειών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και άλλα υπεράκτια χρηματοπιστωτικά κέντρα που είχαν συσταθεί με τη βοήθεια της SFM ή έλαβαν άλλες υπηρεσίες από την SFM. Οι ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών περιλαμβάνουν τον Βέλγο μεγιστάνα του χρυσού, τον μεγιστάνα του Διαδικτύου, τον 26χρονο βασιλιά του dark web και περισσότερααπό 20 άλλα άτομα που κατηγορούνται για οικονομικά εγκλήματα και άλλες αδικοπραγίες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την έρευνα της ICIJ.
Η SFM ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι λειτουργεί με τρόπο που είναι «απολύτως νόμιμος από κάθε άποψη. Η SFM συμμορφώνεται με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς σε κάθε δικαιοδοσία στην οποία δραστηριοποιείται».
Τα ένοχα μυστικά των σεΐχηδων
Για αρκετά χρόνια, η SFM λειτουργούσε σε ένα γραφείο στον 16ο όροφο του H-Hotel Τower στην οδό Sheikh Zayed 1, ένα κτίριο που η έρευνα της ICIJ δείχνει ότι ανήκει στον Sheikh Hazza bin Zayed Al Nahyan, πρώην σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΑΕ και αδελφό του Sheikh Mohammed bin Zayed, διάδοχος του εμιράτου του Άμπου Ντάμπι και επόμενος στη σειρά για να γίνει πρόεδρος των ΗΑΕ.
Ο Σεΐχης δεν απάντησε σε ερωτήσεις που του έστειλε η ICIJ μέσω της Πρεσβείας των ΗΑΕ στην Ουάσιγκτον και του γραφείου Μέσων Ενημέρωσης του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Άμπου Ντάμπι.
Μαζί με τα εσωτερικά αρχεία από το SFM, τα Pandora Papers περιλαμβάνουν δεκάδες χιλιάδες πρόσθετα αρχεία που σχετίζονται με τα ΗΑΕ, συμπεριλαμβανομένων εγγράφων από Σεϊχέλες και άλλες δικαιοδοσίες που αποκαλύπτουν υπεράκτιες εκμεταλλεύσεις τουλάχιστον 35 μελών των κυβερνώντων οικογενειών των ΗΑΕ.
Οι βαρέων βαρών βασιλιάδες των Εμιράτων με υπεράκτιες συμμετοχές που αποκαλύπτονται στα στοιχεία περιλαμβάνουν τον Sheikh Hazza. Τον διάδοχό του ως σύμβουλος εθνικής ασφάλειας και αδερφός του Sheikh Tahnoon bin Zayed. και τον πρωθυπουργό των ΗΑΕ και ηγεμόνας του Ντουμπάι, Σεΐχης Mohamed Bin Racid Al Maktoum.
Τα αρχεία δείχνουν ότι ο πρωθυπουργός συνδέεται —μέσω δύο εταιρειών στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους— με τον ιδρυτή της Dark Matter, μιας εταιρείας κυβερνοασφάλειας με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που έχει κατηγορηθεί για κατασκοπεία σε βάρος ακτιβιστών υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κυβερνητικών αξιωματούχων σε πολλές χώρες.
Τον Σεπτέμβριο, τρία πρώην ανώτερα στελέχη της Dark Matter, όλοι πρώην αμερικανικοί στρατιωτικοί και μέλη του προσωπικού πληροφοριών, παραδέχθηκαν μετά από συμφωνία αναβολής δίωξης με τις αρχές των ΗΠΑ ότι είχαν βοηθήσει να χακάρουν κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές σε όλο τον κόσμο.
Το Dark Matter δεν έχει χρεωθεί. Έχει αναγνωρίσει ότι συνεργάζεται στενά με την κυβέρνηση των ΗΑΕ, αλλά αρνείται ότι έχει εμπλακεί σε πειρατεία.
Τα αρχεία που διέρρευσαν δείχνουν επίσης ότι ο Sheikh Tahnoon, ο σύμβουλος ασφαλείας των ΗΑΕ, ήταν ιδιοκτήτης μιας εταιρείας των Βρετανικών Παρθένων Νήσων χρησιμοποιώντας μη καταχωρημένες «κομιστές μετοχές», οι οποίες παρέχουν βαθιά μυστικότητα επειδή ανήκουν σε όποιον κατέχει φυσικά τα πιστοποιητικά μετοχών.
Οι μετοχές στον κομιστή έχουν απαγορευτεί από καιρό σε πολλές δικαιοδοσίες.
Ο Σεΐχης Tahnoon ενεπλάκη φέτος σε ένα πολιτικό σκάνδαλο των ΗΠΑ που αφορούσε τον στενό φίλο του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, τον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Τόμας Μπαράκ.
Η κυβέρνηση ΗΠΑ κατηγορεί τον Μπαράκ ότι ενήργησε ως πράκτορας των ΗΑΕ παρέχοντας βοήθεια σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους των Εμιράτων-συμπεριλαμβανομένου ενός που θεωρείται ευρέως ως ο Σεΐχης Tahnoon καθώς προσπαθούσαν να επηρεάσουν κρυφά τις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ.
Τα χάδια της Αμερικής!
Ο Μπαράκ δήλωσε αθώος. Ο Σεΐχης Mohamed και ο Σεΐχης Tahnoon δεν απάντησαν σε ερωτήσεις για την συγκεκριμένη υπόθεση.
Το ίδιο έπραξαν μέλη της βασιλικής οικογένειας των Εμιράτων, η πρεσβεία των ΗΑΕ στην Ουάσιγκτον και τα γραφεία μέσων ενημέρωσης για τις κυβερνήσεις του Ντουμπάι και του Άμπου Ντάμπι που δεν απάντησαν επίσης στις ερωτήσεις της ICIJ.
Η κυβέρνηση των Εμιράτων είχε δηλώσει προηγουμένως: «Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παίρνουν εξαιρετικά σοβαρά τον ρόλο τους στην προστασία της ακεραιότητας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος».
Οι ανησυχίες για τον ρόλο των ΗΑΕ ως κέντρου οικονομικού εγκλήματος υπάρχουν εδώ και δεκαετίες. Στη δεκαετία του 1990, η Bank of Credit and Commerce International —ένας παγκόσμιος θεσμός που ανήκε κατά πλειοψηφία στη βασιλική οικογένεια του Άμπου Ντάμπι και στην κυβέρνηση του Άμπου Ντάμπι— εμπλέκονταν σε δωροδοκία, ξέπλυμα χρήματος, σεξουαλική διακίνηση και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν το χλευαστικό παρατσούκλι «Bank of Crooks and Criminals International».
Η θέση των ΗΑΕ στο υπεράκτιο σύστημα χρηματοοικονομικού απορρήτου του κόσμου έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Το 2009, η Tax Justice Network, μια ομάδα έρευνας και υπεράσπισης κατά της διαφθοράς, κατέταξε το Ντουμπάι στο Νο. 31 στην κατάταξή της για τις πιο σημαντικές υπεράκτιες δικαιοδοσίες — με βάση τα επίπεδα οικονομικού απορρήτου και την κλίμακα των υπεράκτιων οικονομικών τους δραστηριοτήτων.
Μέχρι το 2020, τα ΗΑΕ κατατάσσονταν στο Νο. 10 του Δείκτη Οικονομικού Απόρρητου του ομίλου.
Ένα πράγμα που τα ξεχωρίζει από άλλα καταφύγια μυστικότητας είναι ότι οι ΗΠΑ θεωρούν τα ΗΑΕ κρίσιμο στρατιωτικό σύμμαχο και προπύργιο κατά της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή.
Λόγω του ρόλου που διαδραματίζουν τα ΗΑΕ στην αμερικανική εθνική ασφάλεια και τα οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή, οι ΗΠΑ δεν έχουν ασκήσει την πίεση που ασκούν στην Ελβετία, στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους και σε άλλους παράκτιους παραδείσους, σύμφωνα με την Jodi Vittori, ειδικό στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Η Vittori τόνισε ότι οι ΗΠΑ κατά καιρούς, όπως συνέβη μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, έχουν πιέσει τα Εμιράτα να εργαστούν σκληρότερα για να ανακόψουν τη ροή χρημάτων που χρηματοδοτεί την τρομοκρατία. Ωστόσο,όπως επισήμανε «σε γενικές γραμμές, οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν κάνει τα στραβά μάτια στον ρόλο τους στη διευκόλυνση της παράνομης χρηματοδότησης, των ορυκτών συγκρούσεων και του οργανωμένου εγκλήματος».
Ο Firoz Patel, ο μεγιστάνας του Διαδικτύου από το Κεμπέκ που κατηγορείται για ξέπλυμα 250 εκατομμυρίων δολαρίων για διακινητές παιδικής πορνογραφίας και άλλους εγκληματίες, είπε σε έναν Αμερικανό δικαστή πέρυσι ότι ήταν «ταπεινωμένος και ντροπιασμένος» για αυτό που είχε κάνει. «Κάπου στην πορεία», είπε, «έχασα τον εαυτό μου. … Άρχισα να κόβω τις γωνίες».
Αλλά ο δικαστής είπε ότι ο Patel δεν είχε λειτουργήσει την αυτοκρατορία του στο διαδίκτυο για μεταφορά χρημάτων σαν να ήταν αθώος.
Για χρόνια, ζητούσε επιθετικά μεταφορές χρημάτων από «γνωστές παράνομες επιχειρήσεις» - ενώ «εξυγίανε ενεργά τις λίστες πελατών και άλλα αρχεία» για να αποκρύψει τα δικά του εγκλήματα καθώς αυτά των πελατών του.
Κι όλα αυτά καλυμμένος πίσω από υπεράκτιες εταιρίες που «γεννήθηκαν» μέσα στην «χρυσή» και ενίοτε «ματωμένη» έρημο με τους λαμπερούς ουρανοξύστες, τα επιβλητικά παλάτια και τα καλά κρυμμένα ντοκουμέντα.
Μυστικά που όταν αποκαλύπτονται αποδεικνύουν ότι συχνά αυτό που λάμπει δεν είναι χρυσός αλλά βρωμιά και ανομολόγητα μυστικά που απλά περίμεναν να αποκαλυφθούν.