«Ρωσική αρκούδα» στα σύνορα της Ουκρανίας: Η ιστορία, το μίσος, οι απειλές, ο φόβος του πολέμου
25.01.2022
13:47
Πάνω από 100.000 Ρώσοι στρατιώτες έτοιμοι να εισβάλουν - Ποια είναι τα αίτια πίσω από τη σημερινή κλιμάκωση - Οι ευθύνες της Δύσης και ο κίνδυνος Αρμαγεδδώνα
Στην Ουάσινγκτον ο Τζο Μπάιντεν αφουγκράζεται τα τύμπανα του πολέμου να ηχούν στα σύνορα της Ουκρανίας. Στη Μόσχα ανασύρεται περσινή δήλωση του Βλαντιμίρ Πούτιν, στην οποία τόνιζε πως η αντίδραση της Ρωσίας θα είναι ασύμμετρη, ταχεία και σκληρή αν απειληθούν τα θεμελιώδη συμφέροντα ασφαλείας της χώρας. Στο Κίεβο παρακολουθούν με αγωνία τη συγκέντρωση πολυάριθμων ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα. Στην Ουκρανία μεταφέρεται επειγόντως νατοϊκός εξοπλισμός Την ίδια στιγμή μυστικές υπηρεσίες και κατασκοπευτικοί δορυφόροι δουλεύουν πυρετωδώς. Μέσα στον αναβρασμό οι διπλωμάτες τρέχουν λαχανιασμένοι να αποτρέψουν την απειλή ενός αφανιστικού Αρμαγεδδώνα.
Ολα τα ανατριχιαστικά ενδεχόμενα είναι, πάντως, ανοιχτά. Η Ρωσία και η Ουκρανία ποτέ δεν μόνιασαν. Οι εκάστοτε μεταξύ τους αντιθέσεις, εντάσεις και κρίσεις είναι βαθιές, παρότι μοιράζονται κοινές ρίζες που εκτείνονται στον Μεσαίωνα και το σλαβικό κράτος των Ρως του Κιέβου. Σε αυτό το παμπάλαιο ιστορικό ίχνος της συνύπαρξης των δύο εθνοτήτων πατάει ο Πούτιν όταν επίμονα αναφέρεται στις δύο χώρες χαρακτηρίζοντάς τες ως «έναν λαό». Η αλήθεια είναι διαφορετική. Οι δρόμοι των δύο χωρών έχουν χωρίσει εδώ και χρόνια, με τις δικές τους γλώσσες, εθνικές ταυτότητες και πολιτισμικές αξίες στενά συνδεδεμένες, αλλά παρ’ όλα αυτά αρκετά ξεχωριστές. Κατά περιόδους οι λαοί τους αλληλοσυμπληρώνονταν και αλληλεξαρτιόνταν, αλλά παρέμεναν αντίθετοι σαν το μαύρο και το άσπρο, το γιν και το γιανγκ. Δυστυχώς, στον πραγματικό κόσμο δύσκολα ισορροπούν αρμονικά οι αντίρροπες ενέργειές τους. Πόσο μάλλον όταν έχουν ήδη διαλέξει τον προσανατολισμό τους.
Συγκρούσεις
Οι πρόσφατες χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις σε Μόσχα και Κίεβο κατέδειξαν εμφανώς τα γεωγραφικά, αισθητικά και πολιτιστικά μονοπάτια που έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν οι δύο χώρες. Στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας, στις όχθες του Δνείπερου, αρκετές ορθόδοξες παλαιοημερολογίτικες εκκλησίες υποδέχτηκαν τους πιστούς ανήμερα την 25η Δεκεμβρίου αντί του επίσημου εορτασμού των Χριστουγέννων στις 7 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το παλαιό Ιουλιανό ημερολόγιο. Εξάλλου η 25η Δεκεμβρίου έχει οριστεί από το 2017 με κυβερνητική απόφαση επίσημη αργία στην Ουκρανία. Τα σπίτια που παλιότερα οι κάτοικοι τα στόλιζαν με παραδοσιακό didukh, ένα δεμένο δέμα σιτάρι που συμβολίζει την ενότητα μιας οικογένειας, τώρα τα διακοσμούν με φυσικά ή πλαστικά έλατα. Χώρια που περηφανεύονται ότι το ψηλό χριστουγεννιάτικο δέντρο και η τεράστια φάτνη στην πλατεία της Σοφίας του Κιέβου είναι τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη.
Εδώ και χρόνια άλλωστε τη γιορτινή ατμόσφαιρα συνοδεύει μελωδικά και καθ’ υπερβολή πλέον το τραγούδι της Μαράια Κάρεϊ «All I Want for Christmas Is You», ενώ ο δημοφιλής ντόπιος τροβαδούρος Πάβλο Ιλνίτσκι, το «αηδόνι του Λβιβ», ερμηνεύει σε συναυλίες ανυπερθέτως τις συναισθηματικές επιτυχίες του Σινάτρα και του Μπιγκ Κρόσμπι, λες και βρίσκεται στο Μανχάταν των 50s. Την Πρωτοχρονιά έχει γίνει συνήθειο πια να καταναλώνονται τόνοι σαμπάνιας, μαζί φυσικά με την τοπική οινοπνευματώδη Horilka, αλλά το παραδοσιακό γιορτινό uzvar από βραστά αποξηραμένα φρούτα και μούρα το πίνουν πια μόνο οι γηραιότεροι.
Γιορτάζει αυστηρά τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου, ενώ οι δημόσιες αργίες ξεκινούν στη χώρα την Πρωτοχρονιά. Και εκεί παιανίζει ολημερίς το «Last Christmas», αλλά στα μπαλέτα Μπολσόι δίνονται ανελλιπώς οι εορταστικές παραστάσεις του «Καρυοθραύστη» του Πιοτρ Τσαϊκόφσκι. Στα πάρκα και τα εμπορικά κέντρα δεσπόζει η φιγούρα του «Dedushka Moroz», του Ρώσου Αϊ-Βασίλη, ενώ χορωδίες ψάλλουν τα κάλαντα «S’ Nami Bog» (Ο Θεός είναι μαζί μας) και τραγουδούν το θλιμμένο λαϊκό παραδοσιακό «Step Da Step Krugom» που περιγράφει τις τελευταίες σκέψεις ενός ετοιμοθάνατου χαμένου στη χιονισμένη ερημιά.
Και βέβαια γιορτάζουν πίνοντας άφθονη σαμπάνια και βότκα, αλλά δεν αμελούν να δοκιμάσουν το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο ποτό Zbitin από μπαχαρικά και μέλι. Προφανώς οι διαφορές στις εορταστικές εκδηλώσεις δεν κάνουν διακριτά αναγνωρίσιμες δύο γειτονικές πατρίδες που κάποτε ανήκαν στην ίδια χώρα. Οι μικρές, σχεδόν απτές λεπτομέρειες, όμως, τις κάνουν πλέον ξεχωριστές. Η Ουκρανία βαδίζει ολοταχώς εδώ και μία δεκαετία προς τη Δύση. Αντίθετα η Ρωσία ανιχνεύει το προσδοκώμενο μελλοντικό μεγαλείο της και μέσα από τις πατροπαράδοτες αξίες της, τις οποίες θέλει να διαφυλάξει με κάθε μέσο από οποιαδήποτε επιβουλή.
Αποκλίνουσες τροχιές
Μετά τη διάλυση της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης τα δύο έθνη έχουν απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο ακολουθώντας αποκλίνουσες τροχιές. Το ραγισμένο σαμοβάρι της υποτιθέμενης σοβιετικής αλληλεγγύης, συνεργασίας και φιλίας τους θρυμματίστηκε, για να αποκαλύψει την εκατέρωθεν αβυσσαλέα αντιπάθεια και την απύθμενη δυσανεξία των δύο πλευρών.
Ολα τα ανατριχιαστικά ενδεχόμενα είναι, πάντως, ανοιχτά. Η Ρωσία και η Ουκρανία ποτέ δεν μόνιασαν. Οι εκάστοτε μεταξύ τους αντιθέσεις, εντάσεις και κρίσεις είναι βαθιές, παρότι μοιράζονται κοινές ρίζες που εκτείνονται στον Μεσαίωνα και το σλαβικό κράτος των Ρως του Κιέβου. Σε αυτό το παμπάλαιο ιστορικό ίχνος της συνύπαρξης των δύο εθνοτήτων πατάει ο Πούτιν όταν επίμονα αναφέρεται στις δύο χώρες χαρακτηρίζοντάς τες ως «έναν λαό». Η αλήθεια είναι διαφορετική. Οι δρόμοι των δύο χωρών έχουν χωρίσει εδώ και χρόνια, με τις δικές τους γλώσσες, εθνικές ταυτότητες και πολιτισμικές αξίες στενά συνδεδεμένες, αλλά παρ’ όλα αυτά αρκετά ξεχωριστές. Κατά περιόδους οι λαοί τους αλληλοσυμπληρώνονταν και αλληλεξαρτιόνταν, αλλά παρέμεναν αντίθετοι σαν το μαύρο και το άσπρο, το γιν και το γιανγκ. Δυστυχώς, στον πραγματικό κόσμο δύσκολα ισορροπούν αρμονικά οι αντίρροπες ενέργειές τους. Πόσο μάλλον όταν έχουν ήδη διαλέξει τον προσανατολισμό τους.
Συγκρούσεις
Οι πρόσφατες χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις σε Μόσχα και Κίεβο κατέδειξαν εμφανώς τα γεωγραφικά, αισθητικά και πολιτιστικά μονοπάτια που έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν οι δύο χώρες. Στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας, στις όχθες του Δνείπερου, αρκετές ορθόδοξες παλαιοημερολογίτικες εκκλησίες υποδέχτηκαν τους πιστούς ανήμερα την 25η Δεκεμβρίου αντί του επίσημου εορτασμού των Χριστουγέννων στις 7 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το παλαιό Ιουλιανό ημερολόγιο. Εξάλλου η 25η Δεκεμβρίου έχει οριστεί από το 2017 με κυβερνητική απόφαση επίσημη αργία στην Ουκρανία. Τα σπίτια που παλιότερα οι κάτοικοι τα στόλιζαν με παραδοσιακό didukh, ένα δεμένο δέμα σιτάρι που συμβολίζει την ενότητα μιας οικογένειας, τώρα τα διακοσμούν με φυσικά ή πλαστικά έλατα. Χώρια που περηφανεύονται ότι το ψηλό χριστουγεννιάτικο δέντρο και η τεράστια φάτνη στην πλατεία της Σοφίας του Κιέβου είναι τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη.
Εδώ και χρόνια άλλωστε τη γιορτινή ατμόσφαιρα συνοδεύει μελωδικά και καθ’ υπερβολή πλέον το τραγούδι της Μαράια Κάρεϊ «All I Want for Christmas Is You», ενώ ο δημοφιλής ντόπιος τροβαδούρος Πάβλο Ιλνίτσκι, το «αηδόνι του Λβιβ», ερμηνεύει σε συναυλίες ανυπερθέτως τις συναισθηματικές επιτυχίες του Σινάτρα και του Μπιγκ Κρόσμπι, λες και βρίσκεται στο Μανχάταν των 50s. Την Πρωτοχρονιά έχει γίνει συνήθειο πια να καταναλώνονται τόνοι σαμπάνιας, μαζί φυσικά με την τοπική οινοπνευματώδη Horilka, αλλά το παραδοσιακό γιορτινό uzvar από βραστά αποξηραμένα φρούτα και μούρα το πίνουν πια μόνο οι γηραιότεροι.
Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, τα δύο έθνη έχουν απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο ακολουθώντας αποκλίνουσες τροχιές. Το ραγισμένο σαμοβάρι της υποτιθέμενης σοβιετικής αλληλεγγύης, συνεργασίας και φιλίας τους θρυμματίστηκε, για να αποκαλύψει την εκατέρωθεν αβυσσαλέα αντιπάθεια και την απύθμενη δυσανεξία των δύο πλευρών
Σαφώς και η παγκοσμιοποίηση δεν γνωρίζει σύνορα στον πολιτισμικό εμπλουτισμό, αλλά από τις παλιές ανατολικοευρωπαϊκές σοβιετικές δημοκρατίες η Ουκρανία φαίνεται να πρωτοστατεί στον συντονισμό και την ενσωμάτωσή της στις δυτικές παραδόσεις. Σε απόσταση 850 χλμ. βορειότερα, στη ρωσική πρωτεύουσα στις όχθες του Μόσκοβα, η γιορτινή ατμόσφαιρα δεν έχει να ζηλέψει τίποτα σε διακόσμηση και κατανάλωση από τις ευρωπαϊκές και βορειοαμερικανικές μεγαλουπόλεις. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο, η γιόλκα της Πρωτοχρονιάς, όπως το λένε εκεί, «φυτεύεται» παντού σε δρόμους στολισμένους με πολύχρωμα λαμπιόνια και αστραφτερά LED, αλλά η ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία δεν κάνει παραχωρήσεις. Γιορτάζει αυστηρά τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου, ενώ οι δημόσιες αργίες ξεκινούν στη χώρα την Πρωτοχρονιά. Και εκεί παιανίζει ολημερίς το «Last Christmas», αλλά στα μπαλέτα Μπολσόι δίνονται ανελλιπώς οι εορταστικές παραστάσεις του «Καρυοθραύστη» του Πιοτρ Τσαϊκόφσκι. Στα πάρκα και τα εμπορικά κέντρα δεσπόζει η φιγούρα του «Dedushka Moroz», του Ρώσου Αϊ-Βασίλη, ενώ χορωδίες ψάλλουν τα κάλαντα «S’ Nami Bog» (Ο Θεός είναι μαζί μας) και τραγουδούν το θλιμμένο λαϊκό παραδοσιακό «Step Da Step Krugom» που περιγράφει τις τελευταίες σκέψεις ενός ετοιμοθάνατου χαμένου στη χιονισμένη ερημιά.
Και βέβαια γιορτάζουν πίνοντας άφθονη σαμπάνια και βότκα, αλλά δεν αμελούν να δοκιμάσουν το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο ποτό Zbitin από μπαχαρικά και μέλι. Προφανώς οι διαφορές στις εορταστικές εκδηλώσεις δεν κάνουν διακριτά αναγνωρίσιμες δύο γειτονικές πατρίδες που κάποτε ανήκαν στην ίδια χώρα. Οι μικρές, σχεδόν απτές λεπτομέρειες, όμως, τις κάνουν πλέον ξεχωριστές. Η Ουκρανία βαδίζει ολοταχώς εδώ και μία δεκαετία προς τη Δύση. Αντίθετα η Ρωσία ανιχνεύει το προσδοκώμενο μελλοντικό μεγαλείο της και μέσα από τις πατροπαράδοτες αξίες της, τις οποίες θέλει να διαφυλάξει με κάθε μέσο από οποιαδήποτε επιβουλή.
Αποκλίνουσες τροχιές
Μετά τη διάλυση της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης τα δύο έθνη έχουν απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο ακολουθώντας αποκλίνουσες τροχιές. Το ραγισμένο σαμοβάρι της υποτιθέμενης σοβιετικής αλληλεγγύης, συνεργασίας και φιλίας τους θρυμματίστηκε, για να αποκαλύψει την εκατέρωθεν αβυσσαλέα αντιπάθεια και την απύθμενη δυσανεξία των δύο πλευρών.
Στα πρώτα μετασοβιετικά χρόνια το Κρεμλίνο πίστευε ότι παρά το διακρατικό διαζύγιο οι φθηνές προμήθειες φυσικού αερίου θα κρατούσαν τη σε τραγική οικονομική κατάσταση, με κρίση εθνικής ταυτότητας και πολιτική αστάθεια Ουκρανία στη σφαίρα επιρροής του. Η Δύση δεν είχε δείξει τότε πρόθεση να την ενσωματώσει στη δική της ζώνη, καθώς γνώριζε πως η Ουκρανία αποτελούσε το γεωστρατηγικό βάθος της Ρωσίας ακόμη και πριν από την εποχή της τσαρικής αυτοκρατορίας.
Με τον καιρό η φάση άλλαξε δραματικά. Ακολούθησε επί χρόνια ένας σχεδόν απόκοσμος μύλος φιλοδοξιών και επίκλησης κεκτημένων που άλεθε μίσος. Νοθευμένες εκλογές, φιλοδυτικοί πρόεδροι αλλά και φιλορώσοι, που αφού έκαναν τη «δουλειά» -ματαίωσαν το σχέδιο Μπους για ενσωμάτωση της χώρας στο ΝΑΤΟ και πάγωσαν τη συμφωνία σύνδεσης της χώρας με την Ε.Ε.- την κοπάνησαν για τη Μόσχα. Τα επεισόδια διαδέχονταν καταιγιστικά τον ένα το άλλο. Γιγαντιαίες φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις, «Πορτοκαλί Επανάσταση», οικονομικοί καταναγκασμοί με εμπάργκο στα ουκρανικά προϊόντα και αυταρχική διακοπή παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία κ.λπ.
Ολα συνέθεταν ένα σκηνικό αμοιβαίας απέχθειας. Η σκληρή και δόλια συμπεριφορά της Μόσχας, που έθετε αμείλικτα σε κίνδυνο την επιβίωση των Ουκρανών πολιτών, φούντωσε την «προκατακλυσμιαία» αμοιβαία καχυποψία και την παμπάλαιη αποστροφή ανάμεσα στις δύο χώρες.
Περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε σχεδόν οκτώ χρόνια ανελέητων μαχών σε αυτή την παρακμιακής φθοράς «παγωμένη» εμπόλεμη ζώνη του de facto ελεγχόμενου από τους Ρώσους θύλακα του Ντονμπάς. Εκεί, στις αυτοανακηρυγμένες και αυτοαποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, που δεν έχουν αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ, η ατμόσφαιρα παραπέμπει σε πεδία των μαχών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι δύο πλευρές είναι αντιμέτωπες κατά μήκος ενός σταθερού «συνόρου» 425 χλμ. Ο ηττημένος ουκρανικός στρατός εδρεύει σε ένα ρημαγμένο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, ενώ οι νικητές ένοπλοι ρωσόφωνοι αυτονομιστές, αντάρτες για τη Δύση, στο κατεστραμμένο παλιό αεροδρόμιο. Τα χωριά που βρίσκονται στο πεδίο των εχθρικών πυρών είναι ως επί το πλείστον εγκαταλειμμένα, 1,5 εκατομμύριο ψυχές κατάντησαν εσωτερικοί πρόσφυγες και αμέτρητες μεικτές ρωσο-ουκρανικές οικογένειες χωρίστηκαν εφιαλτικά. Στους κακοτράχαλους ερημωμένους δρόμους κυκλοφορούν πια εδώ και οκτώ χρόνια μόνο ελάχιστοι ηλικιωμένοι κάτοικοι που αρνήθηκαν να φύγουν, μένοντας σε ερειπωμένα σπίτια χωρίς στέγες από τις οβίδες.
Στο έξι μήνες χιονισμένο και άλλους έξι μήνες λασπωμένο περιβάλλον κυριαρχούν τάφροι, χαρακώματα, οχυρωμένα πολυβολεία, φράκτες με σκουριασμένα συρματοπλέγματα, γκρεμισμένα κτίρια και τσαλακωμένες κόκκινες μεταλλικές πινακίδες που προειδοποιούν για νάρκες που δεν έχουν εκραγεί. Κατά μήκος της γραμμής αντιπαράθεσης απαγορεύεται η χρήση βαρέων όπλων μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που υπέγραψαν οι αντιμαχόμενοι στο Μινσκ το 2015. Ωστόσο οι ελεύθεροι σκοπευτές δίνουν καθημερινές φονικές παραστάσεις, ενώ αναρίθμητες είναι οι εκατέρωθεν δολιοφθορές, με τους Ουκρανούς να χρησιμοποιούν εδώ και λίγο καιρό drones τουρκικής κατασκευής. Κατά τα άλλα επικρατεί άκρα του τάφου σιωπή. Μέχρι αυτή να πάψει να ισχύει. Η πρόσφατη ένταση έχει φέρει τη συνθήκη στο χείλος της κατάρρευσης, που επιφυλάσσει εκρηκτικό τσουνάμι εξάπλωσης της εμπόλεμης βίας στα βορειοανατολικά σύνορα της Ουκρανίας. Σε απόσταση μόλις 700 χλμ. από το Κίεβο.
Οι ευθύνες της Δύσης
Η σημερινή κλιμάκωση της σύγκρουσής τους είναι απότοκος ενός ακήρυχτου πολέμου που συνοψίζεται στην απροθυμία της «αυτοκρατορικής» Μόσχας να αποδεχθεί την ανεξαρτησία και την απόδραση του «δυτικόστροφου» Κιέβου από τη ζώνη επιρροής της. Με δυο λόγια, η Ρωσία ζητεί προκλητικά την άμεση επιστροφή της Ουκρανίας στο παλιό μαντρί της πρώτης. Και όσο η τελευταία στυλώνει τα πόδια τόσο η ρωσική «αρκούδα» βρυχάται απειλητικά: κινητοποιεί και συγκεντρώνει πανίσχυρα εξοπλισμένες μεραρχίες - εκτιμάται πάντως, δίχως επαρκή επιμελητεία για εκτεταμένη πολεμική δράση- κατά μήκος της παραμεθορίου των 2.000 χλμ. με την Ουκρανία, καθώς και στα 1.000 χλμ. των συνόρων που τη χωρίζουν από τον στενό σύμμαχο της πρώτης, τη Λευκορωσία.
Οι Αμερικανοί, από την πλευρά τους, κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα, αν και έχουν μερτικό από τις ουκρανικές στάχτες. Με την εξωτερική πολιτική τόσο του Τζορτζ Μπους όσο και του Μπαράκ Ομπάμα με αρχιτέκτονα τον αντιπρόεδρό του Τζο Μπάιντεν. Παρ’ όλα αυτά οι ΗΠΑ εχουν ήδη από το 2014 διαθέσει 2,5 δισ. δολάρια σε αμυντική βοήθεια στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων των 450 εκατ. μόνο για το 2021. Είναι χαρακτηριστικό ότι προχθές κιόλας αποδέσμευσαν ακόμη 200 εκατ. για την ασφάλεια της χώρας.
Προφανώς, όμως, δεν αρκούν στην περίπτωση που κατισχύσει της διπλωματίας μια πολυμέτωπη στρατιωτική επίθεση, τέτοιας έκτασης που η Γηραιά Ηπειρος έχει να ζήσει από την εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία το 1939. Αναγκαστικά, το State Department άναψε το πράσινο φως ώστε οι σύμμαχοι και νατοϊκοί εταίροι των ΗΠΑ στις χώρες της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, αλλά και στη Βρετανία να στείλουν αμερικανικής κατασκευής πυραύλους και άλλον στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία για να ενισχύσει την άμυνά της στην περίπτωση της ζημιάς ενός θερμού επεισοδίου.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν δημόσια δεσμευτεί για τον τερματισμό της επέκτασης της Ατλαντικής Συμμαχίας προς Ανατολάς, γεγονός που οι Ρώσοι θεωρούν κούφια υπόσχεση, μια και το ΝΑΤΟ αφήνει ανοικτό το θέμα της εγκατάστασης οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία. Ακόμη περισσότερο ο σημερινός Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, όσο και αν δεν εμπιστεύεται τη ρωσική ηγεσία, έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο αποστολής έστω και ενός Αμερικανού στρατιώτη στην περιοχή. Και δίχως τα άρβυλα των Γιάνκηδων στο χώμα της γης που πολύ παλιά λεγόταν Μαλαρωσία, δηλαδή Μικρή Ρωσία, η αδιαλλαξία των Μεγαλορώσων γειτόνων θεριεύει.
Παρομοίως, και οι πιθανές αντιδράσεις του Λευκού Οίκου με αντίποινα συντριπτικών οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας δεν φαίνεται να αποθαρρύνουν το Κρεμλίνο. Αντίθετα, μάλλον ενισχύουν τις μαξιμαλιστικές θέσεις του, με τις οποίες απαιτεί την ουσιαστική επιστροφή της Ουκρανίας στους όρους που επικρατούσαν την πρώτη δεκαετία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Από τότε βέβαια έχει κυλήσει πολύ νερό ανάμεσα στις όχθες του Βόλγα καθώς και του ποταμού Πότομακ. Η ουσία του Ψυχρού Πολέμου βρισκόταν στην απειλή ολέθριας πολεμικής σύγκρουσης, που τελικά λόγω γενικευμένου φόβου απέτρεπε την καταστροφική σύρραξη μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Σήμερα, σε έναν πολυπαραγοντικό κόσμο, είναι ασαφές αν ισχύει η ιδία παρωχημένη πλέον «διεξοδική» αρχή.
Είναι δυσδιάκριτο αν η στρατιωτική κινητοποίηση της Μόσχας αποτελεί μια ευκαιριακή απόπειρα επιθετικού εκφοβισμού για να ασκήσει ασφυκτική πίεση στο «ξεμυαλισμένο» με και από τη Δύση Κίεβο και να πάρει φθηνά την ταπεινωμένη επάνοδο του στη ρωσική στάνη, χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει ολόκληρο το δαπανηρό τίμημα μιας πολεμικής εκστρατείας. Από την άλλη, είναι πιο θολό και από την ομίχλη σε χειμωνιάτικο δάσος με σημύδες το αν οι Ρώσοι έχουν πάρει το ρίσκο και έχουν μπει στον μεγαλοϊδεατιστικό πειρασμό να εκδηλώσουν έμπρακτα τις απειλές τους, να ενεργήσουν σύμφωνα με τις ένοπλες προετοιμασίες, να ξεδιπλώσουν επί του πεδίου τους σχεδιασμούς και να υλοποιήσουν δίχως αυτοσυγκράτηση τις διατυπωμένες δεσμεύσεις τους στα διεθνή φόρα.
Με την επίδειξη δυναμικής αποφασιστικότητας ίσως στοχεύουν να διαμηνύσουν προς πάσα κατεύθυνση πως αρνούνται να αποδεχτούν την «περικύκλωση» της χώρας τους από νατοϊκούς εταίρους, να εξαναγκαστούν στην πλήρη αποκοπή τους από μερικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και, κυρίως, να ανεχτούν την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων σε απόσταση αναπνοής από την επικράτειά τους. Οπως δεν ανέχτηκαν και οι ΗΠΑ την εγκατάσταση σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα, στην ιστορική κρίση της δεκαετίας του ’60 που εγκυμονούσε έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κίνδυνος Αρμαγεδδώνα
Παρ’ όλα αυτά η Ουκρανία, η δεύτερη σε έκταση ευρωπαϊκή χώρα με πληθυσμό 40 εκατομμυρίων ανθρώπων, δεν είναι Τσετσενία ούτε Γεωργία, της οποίας το 2008 αναγνωρίσιμα ένστολες, ένοπλες ρωσικές δυνάμεις παραβίασαν απροκάλυπτα τα διεθνή σύνορα. Δεδομένων του μεγέθους της Ουκρανίας αλλά και των ατού που κρατεί κρυφά στο μανίκι ο Πούτιν, τόσο πιο επίφοβα πυροδοτούνται οι εξελίξεις στην περιοχή. Με συνέπεια να είναι ορατός ο κίνδυνος να μετατραπούν σε αποκαλυπτικό Αρμαγεδδώνα. Δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που οι εμπλεκόμενοι σε μια σύγκρουση γίνονται παρανάλωμα του πυρός, ασχέτως αν έδειχναν ότι είχαν την πρόθεση να το αποφύγουν. Εκτός πια αν έριχναν σκόπιμα στάχτη στα μάτια της παγκόσμιας κοινότητας. Εν τω μεταξύ η διπλωματία δεν υπόσχεται καμία αχτίδα ελπίδας.
Η τελευταία φορά που οι δύο πλευρές συναντήθηκαν ήταν τον Δεκέμβριο του 2019 στο Παρίσι, όταν ύστερα από γερμανική και γαλλική μεσολάβηση κάθισαν στο ίδιο τραπέζι στο περιθώριο της 70ής επετείου από τους εορτασμούς της Ημέρας της Απόβασης των Συμμάχων στη Νορμανδία. Εκτοτε, όμως, ο Πούτιν υιοθέτησε μια πεισματάρικη στρατηγική, τύπου αγέρωχης τσαρικής υπεροχής απέναντι στον νεοεκλεγμένο Ουκρανό πρόεδρο. Ο παλιός καγκεμπίτης, εξασκημένος στην ακονισμένη χειραγώγηση και την αιχμηρή επικοινωνία, αντιμετώπιζε περιφρονητικά, σαν μαριονέτα της Δύσης, τον 43χρονο Ουκρανό ομόλογό του Βολοντιμίρ Ζελένσκι.
Ο φιλοευρωπαίος και φιλονατοϊκός Ζελένσκι, κωμικός στο επάγγελμα, έγινε το 2015 δημοφιλής στη πατρίδα του χάρη στην τηλεοπτική σειρά «Υπηρέτης του Λαού», στην οποία πρωταγωνιστούσε υποδυόμενος τον ρόλο του προέδρου της χώρας. Τον Μάρτιο του 2018 δημιούργησε πολιτικό κόμμα με όνομα τον τίτλο του σίριαλ, έθεσε υποψηφιότητα και εξελέγη το 2019 πρόεδρος. Με δυο λόγια έκανε τον ρόλο του επίσημο αξίωμα. Για τον έμπειρο Πούτιν, εν προκειμένω, ανοίχτηκε μια απίθανη ευκαιρία να μετατρέψει σε δράμα διαρκείας ό,τι φάνταζε ως φαρσοκωμωδία στην ασυμμόρφωτη στις επιταγές του Ουκρανία.
Ετσι, ενέτεινε τον σκιώδη υβριδικό, ασύμμετρο, αντισυμβατικό, ή όπως αλλιώς λέγεται, πόλεμο που είχε ήδη ξεκινήσει κατά της γειτονικής χώρας και επιδόθηκε σε μια γκρίζα σύγκρουση μετερχόμενος όλων των σκόπιμων εργαλείων δολιοφθοράς: οικονομικός καταναγκασμός, πεμπτοφαλαγγίτικες προβοκάτσιες, υπονόμευση, αποσταθεροποίηση, κατασκοπεία, διασπορά fake news, προπαγάνδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μαζικές κυβερνοεπιθέσεις με χακάρισμα δεκάδων επίσημων ιστότοπων της ουκρανικής κυβέρνησης κ.λπ. Ολα σχεδιασμένα με στόχο την αποδυνάμωση της Ουκρανίας προκειμένου να της αποσπάσει παραχωρήσεις. Με την προϋπόθεση της αθόρυβης συνηγορίας ή των επίσημων συμβιβαστικών εγγυήσεων της Δύσης, η οποία τις αρνούνταν κατηγορηματικά.
Στην πραγματικότητα για τον Πούτιν και το στενό απολυταρχικό περιβάλλον του αυτή η «ασαφής» εναλλακτική σύγκρουση με την Ουκρανία δεν ήταν πανάκεια για τις ρωσικές φιλοδοξίες στην περιοχή. Μακροπρόθεσμα η φούρια θα βάλτωνε και η επιθετικότητα θα σιγόβραζε μέχρι να εξατμιστεί, καθώς η αποτρεπτική άμυνα του αντιπάλου θα δυνάμωνε. Αναγκαστικά πια στο Κρεμλίνο ανοίγονταν άλλες επιλογές. Με πιο δυναμική γρήγορη και εμφατική επιλογή την εισβολή -μικρή ή μεγάλη αδιάφορο- ρωσικών στρατευμάτων μέσω των συνόρων στην Ουκρανία.
Οι συνέπειες του χαλασμού που θα επακολουθούσε είναι εκ των προτέρων ανυπολόγιστες. Ωστόσο το στρατηγικό επιτελείο του Ρώσου προέδρου επεξεργάζεται και άλλα σενάρια. Οπως εκείνο της εσκεμμένης αυτοσυγκράτησης και της συνέχισης του ασύμμετρου πολέμου με επιχειρήσεις των Ειδικών Δυνάμεων στα εδάφη της Ουκρανίας που θα δημιουργούσαν αστάθεια στη χώρα. Σε μια παραλλαγή του ίδιου σεναρίου και με την προκάλυψη μιας μεθοδευμένης προβοκάτσιας στα σύνορα θα έστελναν δήθεν ειρηνευτικό σώμα για να καταστείλει τις αναταραχές, σε στυλ της πρόσφατης στρατιωτικής αποστολής στο Καζακστάν.
Θα σώζονταν κάπως τα προσχήματα του κύρους μια ισχυρής χώρας, αλλά η αλήθεια είναι πως με αυτόν τον τρόπο θα κλωτσούσαν το άδειο κονσερβοκούτι του προβλήματος λίγο παρακάτω στον δρόμο. Μια τέτοια κίνηση για τους θερμοκέφαλους ισοδυναμεί με παραδοχή ήττας, αλλά από την άλλη το κόστος ενός ανοιχτού πολέμου θα είναι τεράστιο. Οσοι, όμως, επείγονται να μπουκάρουν είναι ευέξαπτοι στρατιωτικοί, όχι συνεσταλμένοι λογιστές. Τέλος, πάντα υπάρχει η αναμφίβολα δυσάρεστη για τους πιο ξεροκέφαλους Ρώσους υπερπατριώτες επιλογή να εγκαταλείψουν το στρατιωτικό πεδίο χωρίς να αποδεχθούν την απώλεια της επιρροής τους στην Ουκρανία.
Απλώς να προφασιστούν, χωρίς να δαιμονοποιηθούν παγκοσμίως, ότι εμπιστεύονται τη διεθνή διαμεσολάβηση και τη διπλωματία ώστε να εναποθέσουν το επίμαχο ζήτημα στις ελληνικές καλένδες και στις ατέρμονες διαπραγματεύσεις μέχρι το βάθος της αιωνιότητας. Ποιος ξέρει; Πάντα υπάρχει θεωρητικά η πιθανότητα να φυτευτεί μελλοντικά στον προεδρικό θώκο της Ουκρανίας, με την προβιά του φιλοδυτικού, ένας φιλορώσος πρόεδρος. Για την ώρα, πάντως, αυτοί οι σχεδιασμοί βρίσκονται πότε ξεδιπλωμένοι και ακέραιοι στο τραπέζι και πότε τσαλακωμένοι και πεταμένοι στο καλάθι των αχρήστων. Επί του παρόντος το πιο απαισιόδοξο. είναι το άκουσμα του βρόντου από τις αρβύλες 100.000 και πλέον Ρώσων στρατιωτών στα σύνορα και το στρίγκλισμα των ερπυστριών των τεθωρακισμένων που κουβαλούν δυσοίωνα τους ήχους μιας επερχόμενης ολέθριας καταιγίδας. Μακάρι να τους πάρει μακριά ο άνεμος της σύνεσης.
Ειδήσεις σήμερα:
Ο Τσιτσιπάς γίνεται viral... σώζοντας ένα ball girl από ένα έντομο - Δείτε βίντεο
Τεράστια προβλήματα στην ηλεκτροδότηση - Μέχρι το βράδυ θα έχει αποκατασταθεί η συντριπτική πλειοψηφία των βλαβών, λέει ο Σκρέκας
Σούπερ μάρκετ: Κλείνουν νωρίτερα λόγω της κακοκαιρίας, δείτε το ωράριο λειτουργίας
Με τον καιρό η φάση άλλαξε δραματικά. Ακολούθησε επί χρόνια ένας σχεδόν απόκοσμος μύλος φιλοδοξιών και επίκλησης κεκτημένων που άλεθε μίσος. Νοθευμένες εκλογές, φιλοδυτικοί πρόεδροι αλλά και φιλορώσοι, που αφού έκαναν τη «δουλειά» -ματαίωσαν το σχέδιο Μπους για ενσωμάτωση της χώρας στο ΝΑΤΟ και πάγωσαν τη συμφωνία σύνδεσης της χώρας με την Ε.Ε.- την κοπάνησαν για τη Μόσχα. Τα επεισόδια διαδέχονταν καταιγιστικά τον ένα το άλλο. Γιγαντιαίες φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις, «Πορτοκαλί Επανάσταση», οικονομικοί καταναγκασμοί με εμπάργκο στα ουκρανικά προϊόντα και αυταρχική διακοπή παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία κ.λπ.
Ολα συνέθεταν ένα σκηνικό αμοιβαίας απέχθειας. Η σκληρή και δόλια συμπεριφορά της Μόσχας, που έθετε αμείλικτα σε κίνδυνο την επιβίωση των Ουκρανών πολιτών, φούντωσε την «προκατακλυσμιαία» αμοιβαία καχυποψία και την παμπάλαιη αποστροφή ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η σημερινή κλιμάκωση της σύγκρουσής τους είναι απότοκο ενός ακήρυχτου πολέμου που συνοψίζεται στην απροθυμία της «αυτοκρατορικής» Μόσχας να αποδεχθεί την ανεξαρτησία και την απόδραση του «δυτικόστροφου» Κιέβου από τη ζώνη επιρροής της. Με δυο λόγια, η Ρωσία ζητεί προκλητικά την άμεση επιστροφή της Ουκρανίας στο παλιό μαντρί της. Και όσο η τελευταία στυλώνει τα πόδια, τόσο η «ρωσική αρκούδα» βρυχάται απειλητικά
Οι αναμμένες πυρκαγιές εχθρότητας άνοιγαν τις κολασμένες πύλες της μοχθηρίας και της μνησικακίας. Μεσολάβησε η προσάρτηση, τον Μάρτιο του 2014, της Κριμαίας, με την εθνορωσική πλειοψηφία κατοίκων, στη Ρωσία. Σχεδόν ταυτόχρονα ακολούθησε και η απόσπαση εδαφών της ανατολικής Ουκρανίας από Ρώσους παραστρατιωτικούς αυτονομιστές των εκεί περιοχών με την ένοπλη υποστήριξη της Μόσχας. Περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε σχεδόν οκτώ χρόνια ανελέητων μαχών σε αυτή την παρακμιακής φθοράς «παγωμένη» εμπόλεμη ζώνη του de facto ελεγχόμενου από τους Ρώσους θύλακα του Ντονμπάς. Εκεί, στις αυτοανακηρυγμένες και αυτοαποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, που δεν έχουν αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ, η ατμόσφαιρα παραπέμπει σε πεδία των μαχών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι δύο πλευρές είναι αντιμέτωπες κατά μήκος ενός σταθερού «συνόρου» 425 χλμ. Ο ηττημένος ουκρανικός στρατός εδρεύει σε ένα ρημαγμένο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, ενώ οι νικητές ένοπλοι ρωσόφωνοι αυτονομιστές, αντάρτες για τη Δύση, στο κατεστραμμένο παλιό αεροδρόμιο. Τα χωριά που βρίσκονται στο πεδίο των εχθρικών πυρών είναι ως επί το πλείστον εγκαταλειμμένα, 1,5 εκατομμύριο ψυχές κατάντησαν εσωτερικοί πρόσφυγες και αμέτρητες μεικτές ρωσο-ουκρανικές οικογένειες χωρίστηκαν εφιαλτικά. Στους κακοτράχαλους ερημωμένους δρόμους κυκλοφορούν πια εδώ και οκτώ χρόνια μόνο ελάχιστοι ηλικιωμένοι κάτοικοι που αρνήθηκαν να φύγουν, μένοντας σε ερειπωμένα σπίτια χωρίς στέγες από τις οβίδες.
Στο έξι μήνες χιονισμένο και άλλους έξι μήνες λασπωμένο περιβάλλον κυριαρχούν τάφροι, χαρακώματα, οχυρωμένα πολυβολεία, φράκτες με σκουριασμένα συρματοπλέγματα, γκρεμισμένα κτίρια και τσαλακωμένες κόκκινες μεταλλικές πινακίδες που προειδοποιούν για νάρκες που δεν έχουν εκραγεί. Κατά μήκος της γραμμής αντιπαράθεσης απαγορεύεται η χρήση βαρέων όπλων μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που υπέγραψαν οι αντιμαχόμενοι στο Μινσκ το 2015. Ωστόσο οι ελεύθεροι σκοπευτές δίνουν καθημερινές φονικές παραστάσεις, ενώ αναρίθμητες είναι οι εκατέρωθεν δολιοφθορές, με τους Ουκρανούς να χρησιμοποιούν εδώ και λίγο καιρό drones τουρκικής κατασκευής. Κατά τα άλλα επικρατεί άκρα του τάφου σιωπή. Μέχρι αυτή να πάψει να ισχύει. Η πρόσφατη ένταση έχει φέρει τη συνθήκη στο χείλος της κατάρρευσης, που επιφυλάσσει εκρηκτικό τσουνάμι εξάπλωσης της εμπόλεμης βίας στα βορειοανατολικά σύνορα της Ουκρανίας. Σε απόσταση μόλις 700 χλμ. από το Κίεβο.
Οι ευθύνες της Δύσης
Η σημερινή κλιμάκωση της σύγκρουσής τους είναι απότοκος ενός ακήρυχτου πολέμου που συνοψίζεται στην απροθυμία της «αυτοκρατορικής» Μόσχας να αποδεχθεί την ανεξαρτησία και την απόδραση του «δυτικόστροφου» Κιέβου από τη ζώνη επιρροής της. Με δυο λόγια, η Ρωσία ζητεί προκλητικά την άμεση επιστροφή της Ουκρανίας στο παλιό μαντρί της πρώτης. Και όσο η τελευταία στυλώνει τα πόδια τόσο η ρωσική «αρκούδα» βρυχάται απειλητικά: κινητοποιεί και συγκεντρώνει πανίσχυρα εξοπλισμένες μεραρχίες - εκτιμάται πάντως, δίχως επαρκή επιμελητεία για εκτεταμένη πολεμική δράση- κατά μήκος της παραμεθορίου των 2.000 χλμ. με την Ουκρανία, καθώς και στα 1.000 χλμ. των συνόρων που τη χωρίζουν από τον στενό σύμμαχο της πρώτης, τη Λευκορωσία.
Οι Αμερικανοί, από την πλευρά τους, κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα, αν και έχουν μερτικό από τις ουκρανικές στάχτες. Με την εξωτερική πολιτική τόσο του Τζορτζ Μπους όσο και του Μπαράκ Ομπάμα με αρχιτέκτονα τον αντιπρόεδρό του Τζο Μπάιντεν. Παρ’ όλα αυτά οι ΗΠΑ εχουν ήδη από το 2014 διαθέσει 2,5 δισ. δολάρια σε αμυντική βοήθεια στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων των 450 εκατ. μόνο για το 2021. Είναι χαρακτηριστικό ότι προχθές κιόλας αποδέσμευσαν ακόμη 200 εκατ. για την ασφάλεια της χώρας.
Προφανώς, όμως, δεν αρκούν στην περίπτωση που κατισχύσει της διπλωματίας μια πολυμέτωπη στρατιωτική επίθεση, τέτοιας έκτασης που η Γηραιά Ηπειρος έχει να ζήσει από την εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία το 1939. Αναγκαστικά, το State Department άναψε το πράσινο φως ώστε οι σύμμαχοι και νατοϊκοί εταίροι των ΗΠΑ στις χώρες της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, αλλά και στη Βρετανία να στείλουν αμερικανικής κατασκευής πυραύλους και άλλον στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία για να ενισχύσει την άμυνά της στην περίπτωση της ζημιάς ενός θερμού επεισοδίου.
Πάνω από 100.000 Ρώσοι στρατιώτες περιμένουν έτοιμοι να εισβάλουν - Η Δύση μεταφέρει επειγόντως νατοϊκό εξοπλισμό στο Κίεβο, κατάσκοποι και δορυφόροι δουλεύουν πυρετωδώς, η διπλωματία δεν αφήνει καμία αχτίδα ελπίδας και όλοι τρέμουν έναν ολέθριο πόλεμο
Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν δημόσια δεσμευτεί για τον τερματισμό της επέκτασης της Ατλαντικής Συμμαχίας προς Ανατολάς, γεγονός που οι Ρώσοι θεωρούν κούφια υπόσχεση, μια και το ΝΑΤΟ αφήνει ανοικτό το θέμα της εγκατάστασης οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία. Ακόμη περισσότερο ο σημερινός Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, όσο και αν δεν εμπιστεύεται τη ρωσική ηγεσία, έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο αποστολής έστω και ενός Αμερικανού στρατιώτη στην περιοχή. Και δίχως τα άρβυλα των Γιάνκηδων στο χώμα της γης που πολύ παλιά λεγόταν Μαλαρωσία, δηλαδή Μικρή Ρωσία, η αδιαλλαξία των Μεγαλορώσων γειτόνων θεριεύει.
Παρομοίως, και οι πιθανές αντιδράσεις του Λευκού Οίκου με αντίποινα συντριπτικών οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας δεν φαίνεται να αποθαρρύνουν το Κρεμλίνο. Αντίθετα, μάλλον ενισχύουν τις μαξιμαλιστικές θέσεις του, με τις οποίες απαιτεί την ουσιαστική επιστροφή της Ουκρανίας στους όρους που επικρατούσαν την πρώτη δεκαετία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Από τότε βέβαια έχει κυλήσει πολύ νερό ανάμεσα στις όχθες του Βόλγα καθώς και του ποταμού Πότομακ. Η ουσία του Ψυχρού Πολέμου βρισκόταν στην απειλή ολέθριας πολεμικής σύγκρουσης, που τελικά λόγω γενικευμένου φόβου απέτρεπε την καταστροφική σύρραξη μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Σήμερα, σε έναν πολυπαραγοντικό κόσμο, είναι ασαφές αν ισχύει η ιδία παρωχημένη πλέον «διεξοδική» αρχή.
Είναι δυσδιάκριτο αν η στρατιωτική κινητοποίηση της Μόσχας αποτελεί μια ευκαιριακή απόπειρα επιθετικού εκφοβισμού για να ασκήσει ασφυκτική πίεση στο «ξεμυαλισμένο» με και από τη Δύση Κίεβο και να πάρει φθηνά την ταπεινωμένη επάνοδο του στη ρωσική στάνη, χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει ολόκληρο το δαπανηρό τίμημα μιας πολεμικής εκστρατείας. Από την άλλη, είναι πιο θολό και από την ομίχλη σε χειμωνιάτικο δάσος με σημύδες το αν οι Ρώσοι έχουν πάρει το ρίσκο και έχουν μπει στον μεγαλοϊδεατιστικό πειρασμό να εκδηλώσουν έμπρακτα τις απειλές τους, να ενεργήσουν σύμφωνα με τις ένοπλες προετοιμασίες, να ξεδιπλώσουν επί του πεδίου τους σχεδιασμούς και να υλοποιήσουν δίχως αυτοσυγκράτηση τις διατυπωμένες δεσμεύσεις τους στα διεθνή φόρα.
Με την επίδειξη δυναμικής αποφασιστικότητας ίσως στοχεύουν να διαμηνύσουν προς πάσα κατεύθυνση πως αρνούνται να αποδεχτούν την «περικύκλωση» της χώρας τους από νατοϊκούς εταίρους, να εξαναγκαστούν στην πλήρη αποκοπή τους από μερικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και, κυρίως, να ανεχτούν την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων σε απόσταση αναπνοής από την επικράτειά τους. Οπως δεν ανέχτηκαν και οι ΗΠΑ την εγκατάσταση σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα, στην ιστορική κρίση της δεκαετίας του ’60 που εγκυμονούσε έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κίνδυνος Αρμαγεδδώνα
Παρ’ όλα αυτά η Ουκρανία, η δεύτερη σε έκταση ευρωπαϊκή χώρα με πληθυσμό 40 εκατομμυρίων ανθρώπων, δεν είναι Τσετσενία ούτε Γεωργία, της οποίας το 2008 αναγνωρίσιμα ένστολες, ένοπλες ρωσικές δυνάμεις παραβίασαν απροκάλυπτα τα διεθνή σύνορα. Δεδομένων του μεγέθους της Ουκρανίας αλλά και των ατού που κρατεί κρυφά στο μανίκι ο Πούτιν, τόσο πιο επίφοβα πυροδοτούνται οι εξελίξεις στην περιοχή. Με συνέπεια να είναι ορατός ο κίνδυνος να μετατραπούν σε αποκαλυπτικό Αρμαγεδδώνα. Δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που οι εμπλεκόμενοι σε μια σύγκρουση γίνονται παρανάλωμα του πυρός, ασχέτως αν έδειχναν ότι είχαν την πρόθεση να το αποφύγουν. Εκτός πια αν έριχναν σκόπιμα στάχτη στα μάτια της παγκόσμιας κοινότητας. Εν τω μεταξύ η διπλωματία δεν υπόσχεται καμία αχτίδα ελπίδας.
Η τελευταία φορά που οι δύο πλευρές συναντήθηκαν ήταν τον Δεκέμβριο του 2019 στο Παρίσι, όταν ύστερα από γερμανική και γαλλική μεσολάβηση κάθισαν στο ίδιο τραπέζι στο περιθώριο της 70ής επετείου από τους εορτασμούς της Ημέρας της Απόβασης των Συμμάχων στη Νορμανδία. Εκτοτε, όμως, ο Πούτιν υιοθέτησε μια πεισματάρικη στρατηγική, τύπου αγέρωχης τσαρικής υπεροχής απέναντι στον νεοεκλεγμένο Ουκρανό πρόεδρο. Ο παλιός καγκεμπίτης, εξασκημένος στην ακονισμένη χειραγώγηση και την αιχμηρή επικοινωνία, αντιμετώπιζε περιφρονητικά, σαν μαριονέτα της Δύσης, τον 43χρονο Ουκρανό ομόλογό του Βολοντιμίρ Ζελένσκι.
Ο φιλοευρωπαίος και φιλονατοϊκός Ζελένσκι, κωμικός στο επάγγελμα, έγινε το 2015 δημοφιλής στη πατρίδα του χάρη στην τηλεοπτική σειρά «Υπηρέτης του Λαού», στην οποία πρωταγωνιστούσε υποδυόμενος τον ρόλο του προέδρου της χώρας. Τον Μάρτιο του 2018 δημιούργησε πολιτικό κόμμα με όνομα τον τίτλο του σίριαλ, έθεσε υποψηφιότητα και εξελέγη το 2019 πρόεδρος. Με δυο λόγια έκανε τον ρόλο του επίσημο αξίωμα. Για τον έμπειρο Πούτιν, εν προκειμένω, ανοίχτηκε μια απίθανη ευκαιρία να μετατρέψει σε δράμα διαρκείας ό,τι φάνταζε ως φαρσοκωμωδία στην ασυμμόρφωτη στις επιταγές του Ουκρανία.
Ετσι, ενέτεινε τον σκιώδη υβριδικό, ασύμμετρο, αντισυμβατικό, ή όπως αλλιώς λέγεται, πόλεμο που είχε ήδη ξεκινήσει κατά της γειτονικής χώρας και επιδόθηκε σε μια γκρίζα σύγκρουση μετερχόμενος όλων των σκόπιμων εργαλείων δολιοφθοράς: οικονομικός καταναγκασμός, πεμπτοφαλαγγίτικες προβοκάτσιες, υπονόμευση, αποσταθεροποίηση, κατασκοπεία, διασπορά fake news, προπαγάνδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μαζικές κυβερνοεπιθέσεις με χακάρισμα δεκάδων επίσημων ιστότοπων της ουκρανικής κυβέρνησης κ.λπ. Ολα σχεδιασμένα με στόχο την αποδυνάμωση της Ουκρανίας προκειμένου να της αποσπάσει παραχωρήσεις. Με την προϋπόθεση της αθόρυβης συνηγορίας ή των επίσημων συμβιβαστικών εγγυήσεων της Δύσης, η οποία τις αρνούνταν κατηγορηματικά.
Στην πραγματικότητα για τον Πούτιν και το στενό απολυταρχικό περιβάλλον του αυτή η «ασαφής» εναλλακτική σύγκρουση με την Ουκρανία δεν ήταν πανάκεια για τις ρωσικές φιλοδοξίες στην περιοχή. Μακροπρόθεσμα η φούρια θα βάλτωνε και η επιθετικότητα θα σιγόβραζε μέχρι να εξατμιστεί, καθώς η αποτρεπτική άμυνα του αντιπάλου θα δυνάμωνε. Αναγκαστικά πια στο Κρεμλίνο ανοίγονταν άλλες επιλογές. Με πιο δυναμική γρήγορη και εμφατική επιλογή την εισβολή -μικρή ή μεγάλη αδιάφορο- ρωσικών στρατευμάτων μέσω των συνόρων στην Ουκρανία.
Οι συνέπειες του χαλασμού που θα επακολουθούσε είναι εκ των προτέρων ανυπολόγιστες. Ωστόσο το στρατηγικό επιτελείο του Ρώσου προέδρου επεξεργάζεται και άλλα σενάρια. Οπως εκείνο της εσκεμμένης αυτοσυγκράτησης και της συνέχισης του ασύμμετρου πολέμου με επιχειρήσεις των Ειδικών Δυνάμεων στα εδάφη της Ουκρανίας που θα δημιουργούσαν αστάθεια στη χώρα. Σε μια παραλλαγή του ίδιου σεναρίου και με την προκάλυψη μιας μεθοδευμένης προβοκάτσιας στα σύνορα θα έστελναν δήθεν ειρηνευτικό σώμα για να καταστείλει τις αναταραχές, σε στυλ της πρόσφατης στρατιωτικής αποστολής στο Καζακστάν.
Θα σώζονταν κάπως τα προσχήματα του κύρους μια ισχυρής χώρας, αλλά η αλήθεια είναι πως με αυτόν τον τρόπο θα κλωτσούσαν το άδειο κονσερβοκούτι του προβλήματος λίγο παρακάτω στον δρόμο. Μια τέτοια κίνηση για τους θερμοκέφαλους ισοδυναμεί με παραδοχή ήττας, αλλά από την άλλη το κόστος ενός ανοιχτού πολέμου θα είναι τεράστιο. Οσοι, όμως, επείγονται να μπουκάρουν είναι ευέξαπτοι στρατιωτικοί, όχι συνεσταλμένοι λογιστές. Τέλος, πάντα υπάρχει η αναμφίβολα δυσάρεστη για τους πιο ξεροκέφαλους Ρώσους υπερπατριώτες επιλογή να εγκαταλείψουν το στρατιωτικό πεδίο χωρίς να αποδεχθούν την απώλεια της επιρροής τους στην Ουκρανία.
Απλώς να προφασιστούν, χωρίς να δαιμονοποιηθούν παγκοσμίως, ότι εμπιστεύονται τη διεθνή διαμεσολάβηση και τη διπλωματία ώστε να εναποθέσουν το επίμαχο ζήτημα στις ελληνικές καλένδες και στις ατέρμονες διαπραγματεύσεις μέχρι το βάθος της αιωνιότητας. Ποιος ξέρει; Πάντα υπάρχει θεωρητικά η πιθανότητα να φυτευτεί μελλοντικά στον προεδρικό θώκο της Ουκρανίας, με την προβιά του φιλοδυτικού, ένας φιλορώσος πρόεδρος. Για την ώρα, πάντως, αυτοί οι σχεδιασμοί βρίσκονται πότε ξεδιπλωμένοι και ακέραιοι στο τραπέζι και πότε τσαλακωμένοι και πεταμένοι στο καλάθι των αχρήστων. Επί του παρόντος το πιο απαισιόδοξο. είναι το άκουσμα του βρόντου από τις αρβύλες 100.000 και πλέον Ρώσων στρατιωτών στα σύνορα και το στρίγκλισμα των ερπυστριών των τεθωρακισμένων που κουβαλούν δυσοίωνα τους ήχους μιας επερχόμενης ολέθριας καταιγίδας. Μακάρι να τους πάρει μακριά ο άνεμος της σύνεσης.
Ειδήσεις σήμερα:
Ο Τσιτσιπάς γίνεται viral... σώζοντας ένα ball girl από ένα έντομο - Δείτε βίντεο
Τεράστια προβλήματα στην ηλεκτροδότηση - Μέχρι το βράδυ θα έχει αποκατασταθεί η συντριπτική πλειοψηφία των βλαβών, λέει ο Σκρέκας
Σούπερ μάρκετ: Κλείνουν νωρίτερα λόγω της κακοκαιρίας, δείτε το ωράριο λειτουργίας
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr