Ψάκι vs Ζαχάροβα: Δύο γυναίκες στην «πρώτη γραμμή» του ίδιου πολέμου
04.03.202213:38
Αποτελούν τηνεπίσημη φωνή της χώρας τους, αλλά έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και στυλ-Η μία ως εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου και η άλλη ως εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας- Το παρελθόν τους και η σχέση τους με τον Μπάϊντεν και τον Πούτιν αντίστοιχα
Η επικοινωνία στην εποχή του πολέμου είναι γένος θηλυκού. Ενόπλως συγκρούονται Ρωσία και Ουκρανία. Κανείς δεν αμφισβητεί, όμως, ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία είναι που κονταροχτυπιούνται στο πλαίσιο του δυστοπικού νέου Ψυχρού Πολέμου. Στον επικοινωνιακό αυτό πόλεμο πρωταγωνιστούν δύο γυναίκες. Από τη μία είναι η Μαρία Βλαντιμίροβνα Ζαχάροβα κι από την άλλη η Τζένιφερ Ψάκι.
Και οι δύο αποτελούν την επίσημη φωνή της χώρας τους. Η μία ως εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας και η άλλη ως εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου. Τα μεταξύ τους κοινά περιορίζονται στο ότι και οι δύο είναι γυναίκες, σχεδόν συνομίληκες και στην πρώτη γραμμή κατά τη διάρκεια αυτής της τόσο κρίσιμης συγκυρίας. Κατά τ’ άλλα, βέβαια, βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα.
Η Ζαχάροβα είναι η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε τη θέση εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Ο τίτλος της, όμως, είναι ολίγον τί παραπλανητικός. Στην πραγματικότητα, έχει μετατραπεί στην επίσημη φωνή του Κρεμλίνου, μπαίνοντας στα χωριάφια ακόμα και του εκπροσώπου του. Έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του του Ρώσου προέδρου και είναι αυτός που της έχει δώσει το πράσινο φως για να βγαίνει μπροστά. Η ικανότητα, τα αντανακλαστικά της, σε συνδυασμό με το φύλο και την εμφάνισή της έπαιξαν ρόλο στη μετεωρική ανοδό της. Το καθεστώς Πούτιν επιθυμούσε μία γυναίκα ως επίσημη φωνή του και η Ζαχάροβα κρίθηκε ιδανική επιλογή.
Την απόλυτη εμπιστοσύνη του Αμερικανού προέδρου απολαμβάνει και η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, ή αλλιώς η ροκ σταρ της κυβέρνησης Μπάιντεν, Ψάκι. Δεν είναι η πρώτη γυναίκα που επιλέχθηκε για τον ρόλο αυτό, καθώς μονάχα ο Ντόναλντ Τραμπ είχε αλλάξει πέντε εκπροσώπους Τύπου, όλες θηλυκού γένους. Προκρίνεται με διαφορά, όμως, ως η καλύτερη από τις προκατόχους της.
Διατηρεί άριστες σχέσεις με τους δημοσιογράφους, ενώ ο Τζο Μπάιντεν την έχει χαρακτηρίστει «αναντικατάστατη». Συνεργάζονται από την εποχή που εκείνος ήταν αντιπρόεδρος και εκείνη συνεργάτης του προέδρου Ομπάμα. Αν και έχει ανακοινώσει την επικείμενη αποχώρησή της, οι φήμες την θέλουν να παραμένει –κατόπιν πίεσης του ίδιου του Μπάιντεν– μέχρι να τελειώσει όχι μόνο η πολεμικη αυτή σύρραξη, αλλά και η παγκόσμια κρίση.
Η 46χρονη Ζαχάροβα είναι κόρη διπλωμάτη. Πέρασε τα παιδικά της χρόνια στο Πεκίνο, όπου ο πατέρας της ήταν πρέσβης εκεί επί 13 χρόνια. Εκείνος της καλλιέργησε την αγάπη της για την Ανατολή και την ιστορία. Συνήθιζαν να διαβάζουν μαζί αρχαία ελληνική μυθολογία, κινέζικη και ευρωπαϊκή ιστορία. Μιλάει άπταιστα κινέζικα και από μικρή ακόμα ηλικία ονειρευόταν να ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα της. Ήταν άριστη μαθήτρια και ακόμα πιο επιμελής φοιτήτρια με σπουδές στη δημοσιογραφία και στις ανατολικές χώρες στο κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων ΜGIMO που υπάγεται στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Η πορεία της έμοιαζε ολίγο τί προδιαγεγραμμένη. Η διπλωματική της καριέρα ξεκίνησε στην ρωσική πρεσβεία της Κίνας, στην οποία, αν και χαμηλόβαθμη, ξεχώρισε. Δεν άργησε να πάρει μετάθεση για την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών. Εκεί ξεκίνησε από το Γραφείο Τύπου, γεγονός που δεν την χαροποίησε. Αρχικά, έγραφε δελτία Τύπου. Έξυπνη, φιλόδοξη και αρεστή στους σωστούς ανθρώπους, είδε την καριέρα της να εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς.
Υπηρέτησε στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη. Στη Νέα Υόρκη ήταν που τελέστηκε και ο γάμος της με τον επιχειρηματία Αντρέι Μακάροβ. Στην τελετή δεν παρεβρέθηκε κανείς εκτός απο το ζευγάρι και τους κουμπάρους. Πέντε χρόνια αργότερα απέκτησαν την κόρη τους Μαριάννα. Η συνέχεια είναι γνωστή. Κατά την επιστροφή της στη Μόσχα και στο υπουργείο Εξωτερικών μετατράπηκε σε μία από τις πιο αναγνωρίσιμες προσωπικότητες της χώρας της. Τον Αύγουστο 2015 ανέλαβε τη θέση της διευθύντριας Πληροφοριών και Τύπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Λίγο αργότερα, βρέθηκε στις 100 πιο ισχυρές γυναίκες στη λίστα του ΒΒC.
Η Ψάκι μεγάλωσε στο Κονέκτικατ, σε μία οικογένεια χωρίς ιδιαίτερη σχέση με την πολιτική. Ο πατέρας της είναι κτημοταμεσίτης και Έλληνας από τη Μεσσηνία. Η μητέρα της ψυχίατρος και Ιρλανδέζα. Μετά της σπουδές της στην αγγλική φιλολογία και στην κοινωνιολογία συνειδητοποίησε ότι ήθελε να καταπιαστεί με την πολιτική. Η πρώτη της δουλειά την είχε οδηγήσει στην Αϊόβα, όπου και εργάστηκε στο επιτελείο του κυβερνήτη Τομ Βίλσακ.
Σε ηλικία 26 ετών ήταν ήδη αναπληρώτρια εκπρόσωπος του Τζον Κέρι, όταν εκείνος το 2004 διεκδίκησε χωρίς επιτυχία την προεδρία. Ακολούθησαν συνεργασίες με Δημοκρατικούς βουλευτές στην Ουάσιγκτον. Εργάστηκε ως συνεργάτης του Ινστιτούτου Κάρνεγκι, ως εντεταλμένη του οίκου συμβούλων Westetex, ως σχολιάστρια στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN.
Στη διάρκεια της διακυβέρνησης Ομπάμα είχε υπηρετήσει σε διαφορετικές θέσεις. Μεταξύ άλλων είχε υπηρετήσει ως διευθύντρια επικοινωνίας, καθώς και αναπληρώτρια εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008. Κατείχε τη θέση της Διευθύντριας Επικοινωνίας του Λευκού Οίκου από το 2015 έως το 2017. Προηγουμένως, ήταν εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Είναι παντρεμένη με οικονομικό υποδιευθυντή της Επιτροπής για την προεκλογική Εκστρατεία υποψηφίων του Δημοκρατικού Κόμματος για το Κογκρέσο και έχουν αποκτήσει δύο μικρά παιδιά.
Εδώ και ημέρες, τόσο η Ζαχάροβα, όσο και η Ψάκι έχουν δει την καθημερινότητά τους να αλλάζει. Είναι εκπρόσωποι Τύπου εν καιρώ πολέμου. Αν και η καθε μία με το δικό της στυλ επιχειρεί να προωθήσει το μήνυμα της κυβέρνησής της και οι δύο διακατέχονται από μία αίσθηση ειρωνίας και καυστικότητας. Η Ψάκη υιοθετεί ένα ψύχραιμο, κατανοητό, κάποιες φορές ανάλαφρο τρόπο με αναλαμπές χιούμορ.
Η Ζαχάροβα είχε δείξει τα δόντια της στο παρελθόν. Το βλοσυρό και δηκτικό ύφος είναι το σήμα κατατεθέν της. Απαντώντας στην ανάρτηση της εφημερίδας New York Times, όταν εκείνη έψαχνε έναν ειδικό απεσταλμένο για τη Ρωσία, είχε πει ειρωνικά. «Έχει η εφημερίδα το δικαίωμα να ρισκάρει τη ζωή ενός ανταποκριτή, στέλνοντάς τον να εργαστεί σε τέτοιες απάνθρωπες συνθήκες;» Πρόσθεσε, μάλιστα, στο ίδιο ύφος: «Ακόμα και η ζωή των Αμερικανών δημοσιογράφων μετράει, ειδικά αν εργάζονται για τους New York Times. Δεν χρειάζεται, όμως, να μένουν στη Ρωσία για να διασπείρουν ψέμματα. Μπορούν να το κάνουν άνετα και από απόσταση».
Έχει κάνει και άλλες αμφιλεγόμενες δηλώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο παρελθόν. Παλαιότερα, ο πρόεδρος Πούτιν και ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ αναγκάστηκαν να ζητήσουν συγγνώμη από τον Πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, όταν η Ζαχάροβα έκανε μια ανάρτηση στο Facebook που έμοιαζε να τον κοροϊδεύει.
Η Ψάκι δεν καταφέρεται εναντίον εφημερίδων, ούτε υιοθετεί τόσο προκλητικό ύφος και ειρωνική γλώσσα. Κατά καιρούς, όμως, “έχει κάνει με τα κρεμμυδάκια” συντηρητικούς δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των δημοσιογράφων. Όταν ένας ανταποκριτής του Fox την πίεζε για το ζήτημα της έκτρωσης και αναρωτιόταν γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος είναι υπέρμαχος αυτής της «απάνθρωπης διαδικασίας», απάντησε: «Κύριε, έχετε μήτρα; Μάλλον όχι... Ξέρω ότι δεν έχετε αντιμετωπίσει τέτοιες επιλογές, ούτε έχετε μείνει έγκυος, αλλά για τις γυναίκες εκεί έξω που έχουν αυτές τις επιλογές είναι εξαιρετικά δύσκολο και ο πρόεδρος πιστεύει ότι χρήζουν σεβασμού».
Πλέον, και οι δύο γυναίκες τα έχουν “δώσει όλα”. Μεταξύ άλλων, η Ζαχάροβα έκανε μία δριμεία λεκτική επίθεση στη Γερμανία για την παράδοση οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία. «Πυροδοτούνται πολλοί θλιβεροί συνειρμοί που εύκολα μπορούν να δώσουν πάτημα σε νεοναζί», σχολίασε. Τέλος, διερωτήθηκε πόσο ολοκληρωμένη ήταν η διαδικασία αποναζιστικοποίησης στη Γερμανία μετά την ήττα της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ήταν η ίδια που διαμήνυσε ότι η Ρωσία απειλεί με συνέπειες τις δύο σκανδιναβικές χώρες, σε περίπτωση που προχωρήσουν στην ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Αυτή ήταν επίσης που ενημέρωσε τη Δύση ότι ένα άλλο «καθήκον της στρατιωτικής επιχείρησης είναι να φέρει στη Δικαιοσύνη, το καθεστώς των ανδρείκελων που ήρθε στην εξουσία το 2014». Επιπλέον, δήλωσε ότι «ο πόλεμος της Ουκρανίας ξεκίνησε πριν οκτώ χρόνια και τώρα η Ρωσία το τερματίζει».
Η πιο εμβληματική ατάκα της, όμως, πιθανότατα θα παραμείνει εκείνη που έκανε πριν την εισβολή: «Θα ήθελα να ζητήσω από τα Μέσα παραπληροφόρησης των ΗΠΑ και της Βρετανίας Bloomberg, The New York Times και The Sun να δημοσιεύσουν το πρόγραμμα των επερχόμενων εισβολών μας για το έτος. Θα ήθελα να προγραμματίσω τις διακοπές μου», δήλωσε στο κανάλι της στο Telegram.
Δεν πάει πίσω, όμως, και η Ψάκι, η οποία έχει ανεβάσει ιδιαίτερα τους τόνους. Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC είπε ότι «ο Ρώσος πρόεδρος φέρεται περίεργα… Κάτι δεν πάει καλά. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να φταίει η πανδημία γι’ αυτό… Είχε περάσει καιρό απομονωμένος, αρχικά λόγω των προστατευτικών μέτρων που έπαιρνε –για πολλούς μήνες δεν πήγαινε στο Κρεμλίνο, αλλά διοικούσε τη Ρωσία από την κατοικία του έξω από τη Μόσχα– ενώ τον Σεπτέμβριο μολύνθηκαν με κορωνοϊό μέλη του στενού κύκλου του και μπήκε πάλι σε καραντίνα».
Με τον έμμεσο αυτόν τρόπο αμφισβήτησε την διανοητική διαύγεια του Πούτιν. Ήταν οπωσδήποτε μία ασυνήθιστη δήλωση εκπροσώπου Τύπου. Στις κορυφαίες ατάκες της Ψάκι συγκαταλέγεται κι αυτή που χαρακτηρίζει τον Πούτιν «τον άνθρωπο που κατάφερε να γίνει ο γίγαντας που θα έχει ενοποιήσει το ΝΑΤΟ στη σύγχρονη Ιστορία». Ήταν τότε που ανακοίνωσε την επιβολή ειδικών κυρώσεων στον Ρώσο πρόεδρο, καθώς και σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Μόσχας.
Δύο γυναίκες, δύο αντίπαλα στρατόπεδα σε εποχή οξύτατης αντιπαράθεσης, κατά τη διάρκεια της οποίας ξεθάφτηκαν όπλα που κανείς δεν θέλει να θυμάται την ύπαρξή τους. Και μεσούσης αυτής της σημερινής δυστοπικής πραγματικότητας, δύο γυναίκες στην πρώτη γραμμή του πολέμου των λέξεων…