Πόλεμος διαρκείας ή διπλωματική λύση; - Το BBC προσπαθεί να προβλέψει την επόμενη μέρα στην Ουκρανία

Άμεση ανάλυση για το πώς θα μπορούσε να ολοκληρωθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία επιχειρεί το BBC. Όπως αναφέρει, μέσα σε καθεστώς πολέμου, είναι δύσκολο για κάποιον να δει τι ακολουθεί, αφού κυριαρχούν τα νέα από το πεδίο της μάχης, οι διπλωματικές συνομιλίες, η συγκίνηση αυτών που πενθούν, οι εκτοπισμένοι. Όμως πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση; Λίγοι μπορούν να προβλέψουν το μέλλον με σιγουριά. 

1. Ένας σύντομος πόλεμος

Η Ρωσία κλιμακώνει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις. Η ρωσική αεροπορία εξαπολύει καταστροφικές ενώ μαζικές κυβερνοεπιθέσεις παραλύουν βασικές υποδομές της Ουκρανίας.

Διακόπτεται η ηλεκτροδότηση όπως και τα δίκτυα επικοινωνιών. Χιλιάδες άμαχοι πεθαίνουν. Παρά τη γενναία αντίσταση, το Κίεβο «πέφτει» στα χέρια των Ρώσων μέσα σε λίγες μέρες. Η κυβέρνηση αντικαθίσταται με ένα καθεστώς «μαριονέτας» που υποτάσσεται στη Μόσχα. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είτε δολοφονείται είτε βρίσκει καταφύγιο στη δυτική Ουκρανία ή ακόμα και στο εξωτερικό, για να σχηματίσει μια εξόριστη κυβέρνηση.

Ο πρόεδρος Πούτιν κηρύσσει τη νίκη και αποσύρει ορισμένες δυνάμεις, αφήνοντας αρκετές πίσω του για να διατηρεί κάποιο έλεγχο. Χιλιάδες πρόσφυγες συνεχίζουν να εγκαταλείπουν τη χώρα στα δυτικά. Η Ουκρανία γίνεται κάτι σαν τη Λευκορωσία, ένα «κράτος- δορυφόρος» της Μόσχας.

Ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου αδύνατο, αλλά θα εξαρτηθεί από πολλούς ευμετάβλητους παράγοντες: Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καλύτερες δυνατότητες, οι περισσότερες από τις δυνάμεις τους έχουν ήδη αναπτυχθεί και το εξαιρετικό μαχητικό πνεύμα της Ουκρανίας εξασθενεί. Ο Πούτιν μπορεί να επιτύχει την αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο και να τερματίσει τα σχέδια δυτικής ολοκλήρωσης της Ουκρανίας.

Ωστόσο, οποιαδήποτε φιλορωσική κυβέρνηση θα ήταν παράνομη και ευάλωτη στην εξέγερση. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα παρέμενε ασταθές και το ενδεχόμενο να ξεσπάσουν ξανά συγκρούσεις, θα θα παρέμενε μεγάλος.


2, Πόλεμος μακράς διαρκείας

Το πλέον πιθανό ίσως από τα σενάρια είναι ότι ο πόλεμος αυτός θα τραβήξει. Ίσως να καμφθούν οι ρωσικές αντιστάσεις και να επηρεαστεί η πολεμική τους ικανότητα από το πεσμένο ηθικό του στρατού, οι ρωσικές δυνάμεις να ξεμείνουν από εφόδια και η ηγεσία να μην χειρίζεται σωστά την κατάσταση. Ίσως απαιτηθεί περισσότερος χρόνος για τις ρωσικές δυνάμεις να καταλάβουν πόλεις όπως η ουκρανική πρωτεύουσα, καθώς οι Ουκρανούς πολεμούν στους δρόμους του Κιέβου.

Οι μάχες θα παραπέμπουν στο μακροχρόνιο αγώνα της Ρωσίας τη δεκαετία του ' 90 να καταλάβει και να καταστρέψει σε μεγάλο το Γκρόζνι, πρωτεύουσα της Τσετσενίας.

Ωστόσο, ακόμη και αν τα ρωσικά στρατεύματα διασφαλίσουν κάποια παρουσία σε ουκρανικές πόλεις, ίσως να δυσκολευτούν να διατηρήσουν τον έλεγχό τους. Πιθανόν η Ρωσία να μην έχει διαθέσιμους αρκετούς στρατιώτες για μία μεγάλη χώρα, όσο η Ουκρανία. Η Δύση, από την πλευρά της, συνεχίζει να παρέχει όπλα και πυρομαχικά.

Ίσως μετά από αρκετά χρόνια και με νέα ηγεσία στη Μόσχα, οι ρωσικές δυνάμεις τελικά να αποχωρήσουν από την Ουκρανία, ταπεινωμένες όπως στο Αφγανιστάν το 1989, έπειτα από έναν δεκαετή πόλεμο κατά των ισλαμιστών ανταρτών.

3. Ευρωπαϊκός πόλεμος

Θα μπορούσε αυτός ο πόλεμος να φθάσει πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας;

Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν θα μπορούσε να επιδιώξει να ανακτήσει περισσότερα τμήματα της πρώην ρωσικής αυτοκρατορίας στέλνοντας στρατεύματα σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες όπως η Μολδαβία και η Γεωργία, που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, ο Πούτιν ίσως θεωρήσει την αποστολή δυτικών όπλων στις ουκρανικές δυνάμεις ως κίνηση επιθετικότητας που δικαιολογεί αντίποινα. Και με αυτό τον τρόπο να απειλήσει να στείλει στρατεύματα στα κράτη της Βαλτικής – που είναι μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Λιθουανία.

Κάτι όμως ιδιαίτερα επικίνδυνο που θα διακινδύνευε πόλεμο με την Ατλαντική Συμμαχία. Ο Πούτιν όμως μπορεί να έπαιρνε το ρίσκο αν νόμιζε ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να παραμείνει στην εξουσία. Εάν αντιμετωπίσει την προοπτική ήττας στην Ουκρανία, τότε πιθανό να μπει στον πειρασμό να προχωρήσει σε περαιτέρω κλιμάκωση. Αυτή την εβδομάδα, ο Ρώσος πρόεδρος έθεσε το πυρηνικό του οπλοστάσιο σε υψηλότερο επίπεδο συναγερμού.

4. Διπλωματική λύση

«Αυτή τη στιγμή, μιλούν τα όπλα, αλλά ο δρόμος του διαλόγου πρέπει πάντα να παραμένει ανοικτός», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Ο διάλογος συνεχίζεται. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν. Και πολλοί εξεπλάγησαν με τις συνομιλίες Ρώσων και Ουκρανών αξιωματούχων στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Αν και οι συνομιλίες δεν έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο, το γεγονός ότι ο Πούτιν συμφωνεί για την επίτευξή τους, δείχνει ότι τουλάχιστον έχει αποδεχθεί την πιθανότητα μιας ανακωχής κατόπιν διαπραγμάτευσης.

Το βασικό ερώτημα είναι εάν η Δύση μπορεί να προσφέρει αυτό που οι διπλωμάτες αποκαλούν «σημείο εξόδου», καθώς θεωρούν ότι είναι σημαντικό να γνωρίζει ο Ρώσος ηγέτης τι χρειάζεται για την άρση των δυτικών κυρώσεων.

Υπάρχει και η εξής υπόθεση: Ο πόλεμος δεν εξελίσσεται καλά για τη Ρωσία και οι κυρώσεις αρχίζουν να ερεθίζουν τη Μόσχα. Η αντίδραση στον πόλεμο του Πούτιν λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις με τα φέρετρα να καταφθάνουν στη χώρα. Ο Ρώσος πρόεδρος διερωτάται μήπως το παρατράβηξε. Εκτιμά ότι, αν συνεχίσει τον πόλεμο, θα υποστεί μεγαλύτερη απειλή από την ταπείνωση του τερματισμού των εχθροπραξιών. Η Κίνα παρεμβαίνει, ασκώντας πίεση στη Μόσχα για συμβιβασμό, προειδοποιώντας ότι θα σταματήσει να προμηθεύεται ρωσικό πετρέλαιο και αέριο αν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση. Κι έτσι ο Πούτιν αναζητεί ένα σημείο διαφυγής.

Στο μεταξύ, οι ουκρανικές αρχές, βλέποντας τη χώρα τους να καταστρέφεται, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, ένας πολιτικός συμβιβασμός μπορεί να είναι προτιμότερος από τις ανθρώπινες απώλειες. Με τους διπλωμάτες να ξεκινούν συνομιλίες, φθάνουν τελικά σε συμφωνία. Η Ουκρανία θα μπορούσε να αποδεχτεί τη ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία και σε τμήματα του Ντονμπάς. Και ο Πούτιν αποδέχεται την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και το δικαίωμά της να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ευρώπη. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό, θα μπορούσε να αναδυθεί από τα συντρίμμια του πολέμου.

5.  Ανατροπή του Πούτιν

Όταν ο Ρώσος πρόεδρος ξεκίνησε τον πόλεμο στην Ουκρανία, έστειλε το μήνυμα: «Είμαστε έτοιμοι για όλα».

Τι θα γίνει όμως εάν χάσει την εξουσία; Μπορεί το ενδεχόμενο αυτό να φαντάζει αδύνατο, όμως ο κόσμος έχει αλλάξει τις τελευταίες ημέρες και τα πάντα περνούν από το ανθρώπινο μυαλό.

Για τον σερ Λόρενς Φρίντμαν, καθηγητή στο «King’s College» του Λονδίνου, «Όσο πιθανό είναι να αλλάξει το καθεστώς στο Κίεβο, τόσο είναι να αλλάξει και στη Μόσχα».

Πιθανόν ο Πούτιν να επιδιώξει έναν καταστροφικό πόλεμο κάτι που σημαίνει ότι χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες θα χάσουν τη ζωή τους. Οι δυτικές οικονομικές κυρώσεις «δαγκώνουν». Ο Ρώσος πρόεδρος χάνει τη λαϊκή υποστήριξη, ενώ παράλληλα αναδύεται ο κίνδυνος λαϊκής εξέγερσης. Επιστρατεύει τις δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας της Ρωσίας για να καταστείλει τις κινητοποιήσεις. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να γυρίσει «μπούμερανγκ» στην περίπτωση που στρέφονταν εναντίον του μέλη της στρατιωτικής, πολιτικής και οικονομικής ελίτ.

Η Δύση επισημαίνει ότι εάν ο Πούτιν αντικατασταθεί από έναν πιο μετριοπαθή πρόεδρο, τότε θα άρει ορισμένες κυρώσεις και θα αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με την Ρωσία. Ένα πραξικόπημα στο Κρεμλίνο θα έχει ως αποτέλεσμα την εκδίωξη του Πούτιν. Ένα τέτοιο σενάριο δεν είναι πιθανό αυτή τη στιγμή, όπως σχολιάζει το BBC, αλλά δεν θα είναι απίθανο εάν όσοι έχουν επωφεληθεί από τον Πούτιν, καταλάβουν ότι δεν μπορεί πλέον να υπερασπιστεί τα συμφέροντά τους. Όλα τα ενδεχόμενα δεν αποκλείουν το ένα το άλλο, και θα μπορούσαν να συνδυαστούν.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου, ο κόσμος μας έχει αλλάξει. Οι σχέσεις της Ρωσίας με τον υπόλοιπο κόσμο θα είναι διαφορετικές και η στάση της Ευρώπης απέναντι σε ζητήματα ασφάλειας θα διαφοροποιηθεί.


Ειδήσεις σήμερα:

Τρεις νεκροί Ουκρανοί στρατιώτες από τις μάχες στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια


«Καυτή» εβδομάδα ανατιμήσεων για τα καύσιμα, κάνουν ρεκόρ διετίας λόγω Ουκρανίας

Η Ουκρανία βύθισε τη ναυαρχίδα του Πολεμικού Ναυτικού της για να μην πέσει στα χέρια των Ρώσων