Εκλογές στη Γαλλία: Οι «εφεδρείες» για τον Μακρόν για την τελική μάχη με τη Λεπέν και τα μηνύματα της κάλπης

Το εκλογικό αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των Προεδρικών Εκλογών στη Γαλλία θάμπωσε την εικόνα του Ελιζέ, καθώς ο βασικός ένοικός του, Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε να διατηρεί προβάδισμα μόλις 4,7%, σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα της προχθεσινής εκλογικής βραδιάς, κόβοντας, ωστόσο, πρώτος το νήμα με ποσοστό 27,84% έναντι της Μαρίν Λε Πεν, η οποία ήρθε δεύτερη, με ποσοστό 23,15%.

Οι δύο τους θα βρεθούν για δεύτερη φορά -στην πρόσφατη ιστορία των Προεδρικών εκλογών στη Γαλλία- μαζί στο δεύτερο γύρο, στις 24 Απριλίου (ανήμερα του Ορθόδοξου Πάσχα), μόνο που η επικράτηση του Μακρόν δε φαντάζει τόσο βέβαιη, όσο φάνταζε το 2017. Τότε, ο σημερινός Γάλλος Πρόεδρος νίκησε κατά κράτος την αντίπαλό του με το νεοσύστατο κόμμα του «Εμπρός», συγκεντρώνοντας ποσοστό 66,10% με την Λε Πεν να έρχεται δεύτερη καθαρά, αφού το ποσοστό της διαμορφώθηκε μετά βίας στο 33,90%, ενώ η ήττα του «Εθνικού Μετώπου» είχε σχεδόν προεξοφληθεί, πριν στηθεί η κάλπη του δεύτερου γύρου, στις 7 Μάϊου 2017.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, ωστόσο, με τον Μακρόν να ηγείται μιας από τις πλέον εμβληματικές και εύρωστες χώρες της Ευρώπης, αλλά και μιας οικουμενικών διαστάσεων δύναμης λόγω κυρίως των αποικιοκρατικών της καταβολών, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα ανέμενε ο ίδιος και κυρίως η γαλλική κοινωνία, η οποία παρουσίασε εικόνα ανησυχητικού κατακερματισμού στην κάλπη της Κυριακής.

Μολονότι η Γαλλία υπήρξε υπόδειγμα πολιτικής πολυφωνίας στην κάλπη, με πολυετή και ισχυρή κομματική παράδοση, τα τελικά αποτελέσματα όμως του πρώτου γύρου των Προεδρικών Εκλογών, αφήνουν μια πικρή γεύση. Αφενός γιατί η επίδοση Μακρόν δεν πριμοδοτήθηκε από τα πεπραγμένα της διακυβέρνησής του, ούτε την παγκόσμια ακτινοβολία του και αφετέρου γιατί η διαμόρφωση νέων πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών που αποτυπώθηκε στην κάλπη, περνά μέσα από αντισυστημικές φωνές και ακραίες θέσεις, κόντρα στην μέχρι σήμερα μετριοπαθή, γαλλική πολιτική κουλτούρα.

Οι αδυναμίες Μακρόν

Παρότι ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν επιχείρησε να φιλοτεχνήσει ένα προφίλ ηγέτη παγκόσμιου βεληνεκούς, «πατώντας» πάνω σε διακεκριμένες μορφές της Γαλλικής Προεδρίας και στη δυναμική της εικόνας του, η προχθεσινή απόδοσή του, ωστόσο, στην εκλογική αναμέτρηση, αποκάλυψε τις εγγενείς αδυναμίες του προγραμματικού του λόγου, αλλά και του κυβερνητικού του έργου.

1. Εσωτερική ατζέντα: Διανύοντας την εκλογική κούρσα ως ο εν ενεργεία Πρόεδρος της Γαλλίας, ο Μακρόν φαίνεται πως υποτίμησε την εσωτερική ατζέντα, σε μια περίοδο που οι συνέπειες της πανδημίας, αλλά και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία έχουν καταστεί πλήρως αντιληπτές στις τσέπες των Ευρωπαίων -και συνακόλουθα των Γάλλων- καταναλωτών. Το κόστος ζωής στις γαλλικές μεγαλουπόλεις παραμένει ανυπέρβλητο, η νέα γενιά των Γάλλων δυσκολεύεται να αποκατασταθεί και όλο και μεγαλύτερα στρώματα του πληθυσμού βρίσκονται αντιμέτωπα καθημερινά με την ακραία φτώχεια, ξεθωριάζοντας το «γαλλικό όνειρο».

Η ραγδαία πτώση του βιοτικού τους επιπέδου για εκατομμύρια Γάλλους πολίτες δεν αντιμετωπίστηκε δραστικά – εν μέρει λόγω της επιβράδυνσης στην οικονομία εξαιτίας της πανδημίας- ενώ το «mea culpa» του Μακρόν το 2019 (σ.σ. «Το στοίχημά μου είναι να ακούω τους ανθρώπους πολύ καλύτερα και δεν το έκανα στη αρχή της θητείας») μπροστά στο μαζικό «Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων», δεν έφτασε στην κοινωνική βάση μέσα από πράξεις, όπως φάνηκε και από το εκλογικό αποτέλεσμα. Την ίδια στιγμή, η μεταρρυθμιστική ορμή, την οποία ο Μακρόν «ευαγγελίστηκε» στην πρώτη εκλογή του, επιβραδύνθηκε στο πέρασμα του χρόνου, χωρίς να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στη γαλλική οικονομία και κοινωνία, ώστε να προσελκύσει νέους ψηφοφόρους και άλλων πολιτικών χώρων, δεδομένου ότι ο ίδιος δεν «κουβαλούσε» στις πλάτες του μια δεδομένη κομματική δεξαμενή.

Στις κοινωνικές αναταράξεις της πρώτης θητείας, ως απόρροια της δημοσιονομικής πολιτικής Μακρόν, ήρθε να προστεθεί και το πολυπολιτισμικό μοντέλο οργάνωσης της γαλλικής κοινωνίας, καθώς η παραδοσιακή ανθεκτικότητα δοκιμάστηκε με αφορμή τη χρήση της ισλαμικής μαντήλας, διχάζοντας ακόμη και τον κυβερνητικό σχηματισμό. Με νωπές τις μνήμες από τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2015 και τη δολοφονία του δασκάλου, Σαμουέλ Πατί, η αμφισημία της κυβέρνησης Μακρόν άφησε πολύτιμο έδαφος στην επιχειρηματολογία της Λε Πεν, η οποία με τη σειρά της ενέδυσε την ακροδεξιά ρητορική της με την οικονομική ανασφάλεια και το Ισλάμ, στοχεύοντας στην αγωνία της καθημερινής επιβίωσης της «λευκής εργατικής τάξης», στα χνάρια του Προέδρου Τραμπ.

2. Ευρωπαίος Ηγέτης: Με βατήρα την ιστορική παρακαταθήκη Γάλλων ηγετών που αναδείχθηκαν ως ταγοί της Ευρώπης, ο Εμανουέλ Μακρόν υπερεκτίμησε τον προσωπικό του ρόλο στα ευρωπαϊκά συμφραζόμενα, θεωρώντας, εν πολλοίς, πως η Ευρώπη -μετά την Μέρκελ- θα έφερε κατά πολύ την προσωπική του σφραγίδα. Επιπλέον, επιχείρησε να ανοίξει ηγετικό βηματισμό -λόγω και των γαλλικών συμφερόντων- στην Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, χωρίς, ωστόσο, να έχει κλείσει ικανοποιητικά τα μέτωπα στο εσωτερικό πεδίο. Η «ώρα Μακρόν», μετά την «απόσυρση» της Γερμανίδας Καγκελάριου, Άνγκελας Μέρκελ, στην ΕΕ υποστηρίχθηκε και από το γεγονός ότι από την 1η Ιανουαρίου και μέχρι τα τέλη του Ιουνίου η Γαλλία ασκεί την Προεδρία της ΕΕ, δίνοντας -όπως εκτιμήθηκε από το επιτελείο του- νέα ώθηση στην προεκλογική του καμπάνια για τις Προεδρικές εκλογές, την οποία ταύτισε με την ευρωπαϊκή του δραστηριότητα.

Το γεγονός, ωστόσο, ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία βρήκε τον Εμανουέλ Μακρόν να ηγείται τυπικά της ΕΕ, κόστισε πολλαπλά στην προσωπική του εικόνα, καθώς ο ρόλος του «αρχιστράτηγου» ή του «διαπραγματευτή» μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων μερών δεν ανακούφισε ούτε οικονομικά, ούτε γεωπολιτικά τις αγωνίες των Γάλλων, ούτε και συνοδεύτηκε με την ανάληψη προσωπικών του πρωτοβουλιών, λόγω και της ευρωπαϊκής Προεδρίας, για τον μετριασμό των συνεπειών για το γαλλικό λαό στο πεδίο της ενέργειας και της ακρίβειας.

Στον αντίποδα, μερίδα της γαλλικής κοινής γνώμης καταλογίζει υποχώρηση της Γαλλίας στον παγκόσμιο καταμερισμό ισχύος στον Πρόεδρο Μακρόν, λόγω της υποβάθμισης της Γαλλίας μετά το Σύμφωνο Ασφάλειας AUKUS, το οποίο «ανέστησε» τον αγγλοσαξωνικό άξονα, ακυρώνοντας την ίδια ώρα την παραγγελία γαλλικών υποβρυχίων από πλευράς της Αυστραλίας.

3.Illustration Καμπάνια: Σε επίπεδο συμβολισμών, η ρευστή οικονομική και κοινωνική κατάσταση στο εσωτερικό της Γαλλίας, αλλά και οι βασικοί προβληματισμοί του γαλλικού λαού δεν απαντήθηκαν επαρκώς ορατή στην προεκλογική καμπάνια του Γάλλου Προέδρου, η οποία επέλεξε μια illustration life style εικόνα σε μεγάλο βαθμό, ενισχύοντας τους αντιπάλους του, οι οποίοι τον παρουσιάζουν ως απόμακρο, αδιάφορο και ανίκανο να αφουγκραστεί τις καθημερινές αγωνίες της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Για παράδειγμα, μερίδα του γαλλικού Τύπου στάθηκε στην εικόνα star που εμφάνισε ο Μακρόν στην κεντρική πολιτική ομιλία -παρουσία 35.000 Γάλλων- καθώς οι εξαγγελίες του -στην πλειοψηφία τους με κοινωνικό πρόσημο- όπως η ελάχιστη σύνταξη στα 1.500 ευρώ, η πάταξη της φοροδιαφυγής και ο διπλασιασμός των αστυνομικών περιπολιών, επισκιάστηκαν από τις εικόνες του στα αποδυτήρια με τη σύζυγό του, Μπριζίτ.

4. «Οχυρά» της Λε Πεν: Σε επίπεδο γεωγραφίας της ψήφου, η Μαρίν Λε Πεν κατάφερε να διατηρήσει- ως δομημένα πια- εκλογικά κοινά που «έχτισε» συστηματικά τα τελευταία χρόνια, ιδίως στη γαλλική ύπαιθρο και στις αποβιομηχανοποιημένες περιοχές της χώρας. Η έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας του Μακρόν για το δεύτερο γύρο χθες από το Καρβέν της βόρειας Γαλλίας, μια πόλη που γνώρισε τη συρρίκνωση της βιομηχανικής της δραστηριότητας μέχρι τη δεκαετία του 1990 (κυρίως στα ορυχεία άνθρακα) μαρτυρά την προσπάθεια του επιτελείου του Γάλλου Προέδρου να προβεί σε διορθωτικές παρεμβάσεις στο προφίλ του, αφού φάνηκε ανοιχτός για τα όρια συνταξιοδότησης και πιο φιλικός απέναντι στην εργατική τάξη και τα πιο χαμηλά στρώματα.

Εκτός από την «λευκή εργατική τάξη», ισχυρά ερείσματα διατηρεί η Μαρίν Λε Πεν και στον αγροτικό κόσμο, τα οποία η διοίκηση Μακρόν δεν κατάφερε να κάμψει, ιδίως όταν ο αγροτικός κόσμος της Γαλλίας «πρωταγωνίστησε» στο Κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων», με το Ελιζέ να επιδεικνύει ισχνά αντανακλαστικά στην ανάγνωση των εξελισσόμενων, κοινωνικών διεργασιών.

Εκτός, όμως, από την μετανάστευση και την πολυπολιτισμικότητα, η Μαρίν Λε Πεν «μάχεται» με το ίδιο πάθος και κατά της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ, υποστηρίζοντας πως δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και προωθεί την εξαφάνιση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, γνωρίζοντας υψηλά ποσοστά στην ψήφο των Γάλλων αγροτών.

5. Το «παράδειγμα» Ζεμούρ

Την πιθανότητα η Μαρίν Λε Πεν να αναδειχθεί αυτή τη φορά σε Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας εντείνει και η ενισχυμένη παρουσία του ακροδεξιού τηλεαστέρα, Ερίκ Ζεμούρ, ο οποίος συγκέντρωσε ποσοστό 7,07% στον πρώτο γύρο των Προεδρικών εκλογών. Ο ίδιος εκτιμάται ότι θα ταχθεί ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Λε Πεν στην μάχη του δεύτερου γύρου, καθώς το αποτέλεσμα που συγκέντρωσε αρχικά (ήτοι 2.485.935 ψήφοι) ενισχύει τον αέρα διαπραγμάτευσής του με το «Εθνικό Μέτωπο».

Το ποσοστό Ζεμούρ κρύβει, ωστόσο, δύο ανησυχητικές συνυποδηλώσεις, καθώς αποδεικνύει τον υψηλό βαθμό παγίωσης του ακροδεξιού και συνωμοσιολογικού λόγου στη γαλλική πολιτική σκηνή, κόντρα σε μια προοδευτική πολιτική παράδοση δεκαετιών. Ταυτόχρονα, όμως, αντανακλά και «το τέλος της Ιστορίας» των παραδοσιακών κομματικών σχηματισμών, τα οποία αντικαθίστανται -ακόμη και στην περίπτωση της πολιτικής γεωγραφίας που «γέννησε» η Γαλλική Επανάσταση- από προσωποπαγή κόμματα τυχοδιωκτικών ηγετών.

Ακόμη και αν το «Εμπρός» του Μακρόν έσπασε τα στεγανά της Γκολικής Δεξιάς, η παρουσία ακροδεξιών σχημάτων, όπως αυτό του Ζεμούρ, μετατοπίζει το δείκτη ακόμη περισσότερο προς τα άκρα, συμπαρασύροντας – με τη βοήθεια της οικονομικής πίεσης- ολόκληρα στρώματα του πληθυσμού προς την ίδια κατεύθυνση. Ο «ενταφιασμός» της γαλλικής κομματικής παράδοσης αποτυπώθηκε -εκτός των ποσοστών της Πεκρές- ακόμη πιο εμφατικά στα πρωτοφανή, οριακά ποσοστά των Γάλλων Σοσιαλιστών, που «εξαέρωσαν» έναν από τους βασικούς μεταπολεμικούς πυλώνες του γαλλικού πολιτικού συστήματος.

Η μετάβαση σε μια νέα, πολιτική γεωγραφία στη Γαλλία καθίσταται ακόμη πιο προβληματική, όχι μόνο γιατί πριμοδοτεί -λόγω και της μεγάλης αποχής- τις αντισυστημικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά και γιατί τείνει να κανονικοποιήσει ακραίες πολιτικές φωνές, με πρώτη την υποψήφια Πρόεδρο, Μαρίν Λε Πεν. Τη στιγμή, μάλιστα, που σε απόλυτους αριθμούς, η επίσημη Κεντροδεξιά και Σοσιαλδημοκρατία έλαβαν μαζί 6,53% (4,78% η Πεκρές και 1,75% οι Γάλλοι Σοσιαλιστές υπό την Ινταλγκό), δηλαδή ποσοστό μικρότερο του Ζεμούρ, παρότι αμφότερα τα δύο κόμματα τάχθηκαν υπέρ του Μακρόν στο δεύτερο γύρο.

Τρείς «εφεδρείες» για τον Μακρόν

Παρότι ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν ένιωσε για πρώτη φορά τόσο κοντά την ανάσα της Μαρίν Λε Πεν στην κούρσα για την Προεδρική εκλογή, ο ίδιος εξακολουθεί, ωστόσο, να διατηρεί εφεδρείες, οι οποίες κρατούν ακόμη ζωντανό το σενάριο της καθαρής επικράτησής του για δεύτερη φορά, έναντι της αντιπάλου του.

1.Ο παράγοντας Μελανσόν: Ρόλο-κλειδί διαδραματίζει μοιραία ο τρίτος υποψήφιος στην κατάταξη του πρώτου γύρου, εν προκειμένω ο ηγέτης της γαλλικής Αριστεράς, Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ο οποίος αύξησε οριακά τις δυνάμεις του από το 19,58% το 2017, στο 21,95% προχθές, παρά τις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες στο εσωτερικό της γαλλικής κοινωνίας. Μετά τη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος του πρώτου γύρου, ο κ. Μελανσόν κάλεσε τους ψηφοφόρους του να «μην δώσουν ούτε μία ψήφο στη Λε Πεν», ώστε να μην ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η ακροδεξιά. Παρά την αρχική τοποθέτηση Μελανσόν κατά της Λε Πεν, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι ψηφοφόροι του θα συμμετάσχουν μαζικά στο δεύτερο γύρο, καθώς αισθάνονται από τη μια απογοήτευση για τις επιδόσεις του ηγέτη τους, αλλά και ψυχική απόσταση από την άλλη σε σχέση με την ατζέντα των άλλων, δύο υποψηφίων για την Προεδρία, ώστε να ελλοχεύει ισχυρός κίνδυνος να επιλέξουν στο τέλος την αποχή. Αν, ωστόσο, ο ηγέτης ευρωπαϊκής Αριστεράς αρθεί στο υψος των περιστάσεων και επιμείνει στην πλήρη κινητοποίηση του ακροατηρίου του στο μεσοδιάστημα, αυτό ενισχύει κατά πολύ τις πιθανότητες υπέρ του Μακρόν.

2. «Σταυροφορία» κατά της αποχής

Λίγο έλειψε τον πρώτο γύρο των γαλλικών Προεδρικών εκλογών να κερδίσει η… αποχή, η οποία κυμάνθηκε στο 26, 31%, όταν ο Εμανουελ Μακρόν συγκέντρωσε στον ίδιο γύρο ποσοστό 27,84%. Στην πραγματικότητα, η κινητοποίηση χιλιάδων πολιτών, για να ψηφίσουν στο δεύτερο γύρο, μπορεί να γείρει την πλάστιγγα υπέρ του Μακρόν, καθώς οι ψηφοφόροι της Λε Πεν εμφανίζουν υψηλότερη συσπείρωση, εξαιτίας και της ανάγκης τους να επικρατήσουν του σημερινού Προέδρου, σε σχέση με την ήττα του 2017.

Αν το επιτελείο του Μακρόν εντοπίσει εύστοχα τις αδυναμίες του στο εκλογικό σώμα, αδυναμίες κοινωνικο-πολιτισμικές και γεωγραφικές, η πίεση προς τις συγκεκριμένες ομάδες πολιτών ώστε να προσέλθουν στις κάλπες κυρίως μπροστά στο φόβητρο της ακροδεξιάς, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά-ιδίως για το προοδευτικό γαλλικό ακροατήριο- εξασφαλίζοντας τελικά την επανεκλογή Μακρόν.

3. Μεταποικιοκρατική Γαλλία

Μια ακόμη δεξαμενή που δεν μπορεί να προσεγγίσει επουδενί η Μαρίν Λε Πεν -σε αντίθεση με τον Εμανουέλ Μακρόν- είναι οι ψήφοι των μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς από τη Βόρεια Αφρική, αλλά και τις πρώην αποικίες της Γαλλίας, που διαμένουν στη γαλλική ενδοχώρα. Στην ίδια δεξαμενή περιλαμβάνονται και άλλοι μετανάστες εγκατεστημένοι μόνιμα στη Γαλλία, όπως πολλοί μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, που αποτελούν «κόκκινο πανί» για την υποψήφια του «Εθνικού Μετώπου», παρά τον μεγάλο αριθμό τους, όπως αυτός εμφανίζεται στη σύνθεση της σύγχρονης, γαλλικής κοινωνίας.


Ειδήσεις σήμερα

Γενικά αίθριος σήμερα ο καιρός - Στους 20 βαθμούς ο υδράργυρος

Σοκ από τις καταγγελίες για χημικά στη Μαριούπολη – Tο ρωσικό σχέδιο για διχοτόμηση της χώρας

Οργή για τον Εμμανουήλ στο Survivor: «Η οικογένεια είναι άβατο»