Μητέρα Τερέζα: Αγία ή αμαρτωλή; - Τι ισχυρίζεται νέα βρετανική σειρά ντοκιμαντέρ
11.05.202222:22
Η Μητέρα Τερέζα αγιοποιήθηκε για ανθρωπιστική δράση και το ιεραποστολικό έργο της, ωστόσο μια συναρπαστική νέα βρετανική σειρά ντοκιμαντέρ ισχυρίζεται ότι υπήρχε μια πολύ πιο σκοτεινή πλευρά της μοναχής... και θέτει το ερώτημα: «Ήταν αγία ή αμαρτωλή;»
Το ντοκιμαντέρ του Sky, με τίτλο «For the Love of God», που προβάλλεται στο συνδρομητικό κανάλι στη Βρετανία, ισχυρίζεται ότι η Μητέρα Τερέζα, αυτή που μπόρεσε να σταματήσει πολέμους, να γίνει φίλη με τους προέδρους πολυάριθμων κρατών, να χτίσει μια παγκόσμια αυτοκρατορία ορφανοτροφείων και να απελευθερώσει άρρωστους κρατούμενους από τη φυλακή, κάλυψε επίσης τις χειρότερες υπερβολές και αμαρτίες της Καθολικής Εκκλησίας ενώ φαινόταν να την ελκύει περισσότερο η φτώχεια και ο πόνος, παρά το να βοηθά τους ανθρώπους να ξεφύγουν από αυτήν.
Αυτό ισχυρίζεται η νέα σειρά, η οποία μιλά με μερικούς από τους πιο στενούς της φίλους και πικρόχολους επικριτές και επιχειρεί μια διεξοδική επανεκτίμηση μιας από τις πιο διάσημες γυναίκες του περασμένου αιώνα.
Από τα Σκόπια στην Καλκούτα της Ινδίας
Η Μητέρα Τερέζα γεννήθηκε στα Σκόπια με το όνομα 'Αγκνες Γκόντσα Μπογιάντσου το 1910.Ο πατέρας της πέθανε όταν εκείνη ήταν οκτώ ετών, βυθίζοντας την οικογένεια στη φτώχεια. Εκείνη, βρήκε παρηγοριά στην Εκκλησία και, σε ηλικία 12 ετών, αποφάσισε να γίνει μοναχή. Στα 18 της πήγε στο Δουβλίνο για να ενταχθεί στο τάγμα των Καθολικών Αδελφών του Λορέτο και ένα χρόνο αργότερα μετακόμισε στην Καλκούτα για να γίνει δασκάλα.
Έζησε από κοντά τη δυστυχία και τον θάνατο που προκλήθηκε από τον λιμό της Βεγγάλης του 1943 (σ.σ. λιμός ο οποίος ξέσπασε στην επαρχία της Βεγγάλης στην Βρετανική Ινδία (τα εδάφη της ανήκουν πλέον στο Μπαγκλαντές και στην ανατολική Ινδία) κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπολογίζεται ότι μόνο στην επαρχία της Βεγγάλης 3 εκατομμύρια άτομα πέθαναν από πείνα, ελονοσία και άλλες ασθένειες– με πολλά πτώματα να μένουν άταφα στους δρόμους – κάτι που είχε βαθιά επίδραση πάνω της. Τρία χρόνια αργότερα η μητέρα Τερέζα ισχυρίστηκε ότι ο Ιησούς της μίλησε όταν ταξίδευε σε ένα τρένο, δίνοντάς της οδηγίες: «Έπρεπε να φύγω από το μοναστήρι και να βοηθήσω τους φτωχούς», έγραψε αργότερα. «Ήταν μια διαταγή. Η αποτυχία μου θα ήταν αμφισβήτηση της δύναμης της πίστης».
Η Καθολική Εκκλησία της έδωσε την άδεια να ιδρύσει το δικό της Τάγμα, τους Ιεραπόστολους της Φιλανθρωπίας, κι εκείνη επέλεξε να φορά ένα απλό λευκό βαμβακερό σάρι με μπλε περίγραμμα. Από την αρχή, η συμπόνια που έδειχνε στους ταλαιπωρημένους φτωχούς μαζί με την προσωπική λάμψη και γοητεία που την περιέβαλαν δημιούργησαν μια ακαταμάχητα ατσαλένια προσωπικότητα.
Ο Ναβίν Τσαουλά, δημόσιος υπάλληλος που υπήρξε στενός φίλος της , έζησε από κοντά το πόσο ακαταμάχητη μπορούσε να γίνει, όταν η Μητέρα Τερέζα ζήτησε από έναν περιφερειακό αντικυβερνήτη να της παραχωρήσει ένα κομμάτι γης όπου θα μπορούσε να φροντίζει τους λεπρούς. Έκανε τον άκαμπτο στρατιωτικό να δακρύσει και τελικά της δόθηκε υπερδιπλάσια έκταση γης από εκείνη που ήλπιζε να λάβει: «Είχε την εξυπνάδα και την πονηριά μιας χωριάτισσας», θυμάται ο Νταβίν. «Ήταν πολύ συγκεντρωμένη, ελαφρώς πεισματάρα. Την αγάπησα μεμιάς».
Έγινε παγκοσμίως γνωστή από ντοκιμαντέρ του BBC
Με τον καιρό η φιλανθρωπική της δράση άρχισε να γίνεται γνωστή ανά την υφήλιο και το 1969 μια ομάδα δημοσιογράφων ντοκιμαντέρ του BBC άρχισε να ερευνά. «Δεν ήξερα αν αρρώσταινα από αυτά που έβλεπα ή αν έκλαιγα με λυγμούς», θυμάται ο παραγωγός Πίτερ Τσέιφερ για την ημέρα που η Μητέρα Τερέζα τους πήγε στις αποστολές της. «Η εμπειρία από εκείνα τα μέρη ήταν αβάσταχτη. Κι όμως, εδώ ήταν αυτή η καλόγρια που είχε αναλάβει αυτό που θα απέφευγαν οι περισσότεροι. Ήταν μια εξαιρετική γυναίκα. Σκέφτηκα, "ας προσπαθήσουμε να την κάνουμε διάσημη, να μάθει ο κόσμος γι΄ αυτήν". Όταν βγήκε το ντοκιμαντέρ, όλοι ξετρελάθηκαν». Η Μητέρα Τερέζα έγινε διάσημη από τη μια μέρα στην άλλη, τα χρήματα άρχισαν να πέφτουν βροχή και το 1979 κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης. Ήταν όμως όλα όπως φαίνονταν;
Παρά τα εκατοντάδες εκατομμύρια η ιατρική φροντίδα ήταν ανύπαρκτη
Η σειρά δείχνει ότι ο Βρετανός γιατρός Τζακ Πρέιτζερ που συνεργάστηκε με τη φιλανθρωπική οργάνωση της Μητέρας Τερέζας όχι μόνο εντόπισε κάποια προβλήματα αλλά σοκαρίστηκε με αυτά που είδε. «Οι καλόγριες δεν πρόσφεραν την κατάλληλη φροντίδα», λέει. «Οι βελόνες χρησιμοποιούνταν ξανά και ξανά χωρίς να αποστειρώνονται μετά από κάθε χρήση. Σε μια γυναίκα με εγκαύματα αρνήθηκαν να δώσουν παυσίπονα κι εγώ αναγκάστηκα να της δώσω στα κρυφά μερικά. Είχαν τα χρήματα για να λειτουργήσουν ένα αξιοπρεπές νοσοκομείο για φτωχούς ανθρώπους, αλλά δεν το έκαναν ποτέ. Έλεγαν: «Θα προσευχηθούμε για την ανακούφιση του πόνου χωρίς να δίνουμε φάρμακα».
Ο πόνος δεν ήταν απλώς ένα υποπροϊόν της δουλειάς της, αλλά αναπόσπαστο μέρος της. Οι καλόγριες είχαν οδηγίες να αυτομαστιγώνονται και να φορούν συρμάτινες αλυσίδες με καρφιά! Η Μαίρη Τζόνσον, η οποία εργάστηκε με τη Μητέρα Τερέζα για 20 χρόνια, λέει: «Η πνευματικότητά της ήταν συνδεδεμένη με τον Ιησού στο σταυρό.
Έδωσε τη ζωή Του με πόνο κι εκείνη πίστευε ότι το να δίνεις στον εαυτό σου βάσανα ήταν η μεγαλύτερη αξία. Η ιδέα ήταν ότι τα βάσανα θα λυτρώσουν τον κόσμο». Εξίσου σοκαριστικές είναι και οι αποκαλύψεις για την οικονομική διαχείριση των χρημάτων που προσφέρονταν για το φιλανθρωπικό της έργο καθώς, σύμφωνα με την σειρά, από τα περίπου 100 εκατομμύρια λίρες που έμπαιναν ετησίως στον λογαριασμό του Οργανισμού της, το μεγαλύτερο μέρος τους κατέληγε στην τράπεζα του Βατικανού και όχι στους φτωχούς: «Πίστευε ότι το να είναι κάποιος φτωχός είναι καλό διότι ο Ιησούς ήταν φτωχός. Είναι σχιζοφρενικό», λέει η Μαίρη Τζόνσον.
Κάλυψε το σκάνδαλο της κακοποίησης παιδιών από ιερείς της καθολικής εκκλησίας
Η τελευταία δεκαετία της ζωής της Μητέρας Τερέζας ήταν ίσως η πιο δύσκολη. Πάλευε με τα γηρατειά, αλλά η Καθολική Εκκλησία ζητούσε τη βοήθειά της για να σωθεί από το συνεχώς διογκούμενο σκάνδαλο της παιδικής κακοποίησης από ιερείς: «Την έστελναν σε πόλεις όπου αποκαλύπτονταν σκάνδαλα παιδικής κακοποίησης κι εκείνη πήγαινε για λογαριασμό της Εκκλησίας», λέει η Μαίρη.
«Θα μπορούσε να έχει αλλάξει την ιστορία». Είναι αδύνατο να γνωρίζει κάποιος πόσα γνώριζε αλλά, όπως αποκαλύπτεται στην εκπομπή, όταν ο ύποπτος για παιδική κακοποίηση αιδεσιμότατος Ντόναλντ Μακγκουάιαρ έγραψε μια επιστολή στο Τάγμα των Ιησουιτών επιμένοντας να τον επανατοποθετήσουν στη θέση του επειδή όπως ισχυριζόταν δεν είχε πειράξει κανένα παιδί, η Μητέρα Τερέζα παρενέβη αφήνοντάς τον ελεύθερο να κακοποιήσει εκατοντάδες αγόρια για άλλη μια δεκαετία. Η εμπλοκή της στο σκάνδαλο αποσιωπήθηκε, αλλά η κληρονομιά της είχε κηλιδωθεί.
Η διαφωνία για το έργο της Μητέρας Τερέζας δεν είναι κάτι καινούργιο. Το 2012, ο Κρίστοφερ Χίτσενς, Αγγλοαμερικανός συγγραφέας και αρθρογράφος ο οποίος έγινε ευρύτερα γνωστός ως δημοσιογράφος σε διάφορα αμερικανικά και βρετανικά έντυπα πολιτικού περιεχομένου, είχε αμφισβητήσει το έργο της.
Το 2010, ένα μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ είχε επίσης μιλήσει για μια λιγότερο από κολακευτική εικόνα της Μητέρας Τερέζας. Το 2012, μια αρχισυντάκτρια στο περιοδικό Time είπε ότι ήταν «γκουρού του μάρκετινγκ» και «καλλιέργησε τη διασημότητά της». Υπάρχουν και πολλές άλλες δημοσιεύσεις σχετικά με τις συνθήκες, που επικρατούσαν στο Φιλανθρωπικό της Ίδρυμα, μάλιστα σε μια από αυτές το περιβάλλον παραλληλίστηκε με στρατόπεδο συγκέντρωσης του Β΄ Παγκοσίου Πολέμου. Ήταν τελικά αγία ή αμαρτωλή... ή λίγο κι απ΄ τα δύο;