Moderna vs Pfizer - Πόλεμος για το «χρυσάφι» του mRNA

Η μήνυση της Moderna εις βάρος των Pfizer/BioNTech για υπεξαίρεση πνευματικής ιδιοκτησίας, σειράς ευρεσιτεχνιών κ.λπ. γύρω από τη βιοτεχνολογία των εμβολίων τύπου mRNA κατά του κορωνοϊού αναμένεται να εξελιχθεί σε δικαστικό σίριαλ μακράς διαρκείας. Κι αυτό διότι, όπως είναι ευνόητο, διακυβεύονται δεκάδες δισ. δολαρίων σε αποζημιώσεις - αν και εφόσον επιδικαστούν υπέρ της Moderna. Ενδεικτικά της τάξης μεγέθους στην οποία βρίσκονται οι δύο, διάδικοι πλέον, φαρμακευτικοί οργανισμοί, είναι τα προβλεπόμενα έσοδά τους, μόνο για την τρέχουσα χρονιά και μόνο από τα εμβόλια κατά της COVID-19: 32 δισ. δολάρια για την κοινοπραξία Pfizer/BioNTech και 19 δισ. για τη Moderna.

Σημειωτέον, δε, ότι επί του παρόντος το εν λόγω εμβόλιο είναι το μόνο εμπορικό προϊόν που διαθέτει η Moderna. Παρ’ όλα αυτά, ο επικείμενος δικαστικός αγώνας Moderna και Pfizer/BioNTech αφορά κάτι πολύ ευρύτερο και ακόμη πιο προσοδοφόρο: τα φάρμακα που θα παραχθούν στο μέλλον στη βάση της βιοτεχνολογίας mRNA. Αυτό είναι το πραγματικό διακύβευμα πίσω από την τρέχουσα κόντρα - και όχι αδίκως, καθώς ο κλάδος των σκευασμάτων mRNA προβλέπεται ότι θα εξελιχθεί σε χρυσωρυχείο, απείρως μεγαλύτερο απ’ ό,τι είναι ήδη.

Η Moderna θεωρεί ότι πλέον έχει πάψει να ισχύει η συμφωνία προσωρινής κατάπαυσης των «εχθροπραξιών» ανάμεσα στις φαρμακοβιομηχανίες γύρω από ζητήματα που ανέκυψαν κατά τη φρενήρη κούρσα παρασκευής και διάθεσης των εμβολίων. Ωστόσο, η σύγκρουση που θα εκτυλιχθεί στις δικαστικές αίθουσες, εκ παραλλήλου σε ΗΠΑ και Γερμανία, αναμένεται να περιπλακεί.

Μεταξύ άλλων και λόγω της δέσμευσης στην οποία είχε προχωρήσει η Moderna τον Οκτώβριο του 2020, βάσει της οποίας θα επιδείκνυε αυξημένη κατανόηση ή και ανοχή ως προς τη χρήση των δικών της τεχνολογικών ευρεσιτεχνιών από άλλους φαρμακευτικούς οργανισμούς, προκειμένου να μην επιβραδυνθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο η διαδικασία παρασκευής του εμβολίου κατά της COVID-19. Οι Pfizer/BioNTech από τη δική τους πλευρά δικαιούνται να επικαλούνται αυτήν ακριβώς τη δέσμευση του 2020, αμφισβητώντας ακόμη και την υπόσταση της μήνυσης. Εντούτοις, τα αρμόδια δικαστήρια θα χρειαστούν τουλάχιστον έναν χρόνο έως ότου καταλήξουν σε ετυμηγορία για τη συνέχιση ή τη ματαίωση της νομικής διαδικασίας.

Πάντως, σε δεύτερη φάση η Moderna τροποποίησε την αρχική της δέσμευση ως εξής: Τον Μάρτιο του 2022 ανακοίνωσε ότι από τότε και στο εξής όλοι οι παρασκευαστές εμβολίων mRNA αντι-COVID θα έπρεπε να αποδεικνύουν εμπράκτως ότι σέβονται τις ευρεσιτεχνίες της Moderna και καταβάλλουν τα δέοντα για το δικαίωμα χρήσης της αντίστοιχης τεχνολογίας. Αυτό ισχύει κατά προτεραιότητα στα εύπορα κράτη. Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη ανακοίνωση δεν ήταν παρά το επόμενο βήμα της Moderna, η μήνυση κατά των Pfizer/BioNTech.

Στα δικαστήρια

Στην ουσία του, το επιχείρημα της Moderna συνίσταται στο ότι, όταν ξέσπασε η πανδημία, ούτε η Pfizer ούτε η BioNTech είχαν φτάσει στο απαιτούμενο επίπεδο τεχνογνωσίας ώστε να τελειοποιήσουν αμέσως εμβόλια τύπου mRNA για ιογενείς λοιμώξεις όπως η COVID-19. Ως εκ τούτου, όπως ισχυρίζεται η μηνύτρια εταιρεία, η σύμπραξη Pfizer/BioNTech απλώς αντέγραψε τη μεθοδολογία της Moderna, τον τρόπο κωδικοποίησης (ή «προγραμματισμού») του γενετικού υλικού της δραστικής πρωτεΐνης για την καταπολέμηση του κορωνοϊού στον εκάστοτε μολυσμένο ανθρώπινο οργανισμό.

Από τυπικής άποψης, η Moderna κατέθεσε μια δίδυμη μήνυση, σε ΗΠΑ και Γερμανία ταυτόχρονα, αφενός εναντίον της Pfizer στην ομοσπονδιακή δικαστική αρχή της Μασαχουσέτης και αφετέρου στο περιφερειακό δικαστήριο του Ντίσελντορφ κατά της BioNTech. Στο κείμενο της μηνυτήριας αναφοράς, η Moderna ισχυρίζεται μεταξύ άλλων ότι προχωρά σε αυτή την ενέργεια αποσκοπώντας στο να προστατεύσει την καινοτόμο τεχνολογική πλατφόρμα mRNA, στη δημιουργία της οποίας η ενάγουσα εταιρεία υπήρξε πρωτοπόρος.

Ενας από τους υψηλότατα ισταμένους στη Moderna, ο διευθύνων σύμβουλός της, Στεφάν Μπανσέλ, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «στη διάρκεια μιας ολόκληρης δεκαετίας πριν από την εκδήλωση της πανδημίας COVID-19, εμείς επενδύσαμε δισεκατομμύρια δολάρια και κατοχυρώσαμε τη βιοτεχνολογία mRNA».

Παρά τις καταγγελίες εις βάρος των Pfizer/BioNTech, το αίτημα της Moderna αφορά την καταβολή αποζημίωσης για την υφαρπαγή -όπως τη χαρακτηρίζουν οι εκπρόσωποι της μηνύτριας τουλάχιστον- των ευρεσιτεχνιών της. Η Moderna διευκρινίζει ότι η απαιτούμενη αποζημίωση θα πρέπει να αναλογεί στην περίοδο από την τροποποίηση της δημόσιας δέσμευσής της, δηλαδή από τον Μάρτιο του 2022. Και, επίσης, ότι η εταιρεία δεν έχει καμία πρόθεση να εκδιώξει τους ανταγωνιστές της από την αγορά. Επιπλέον,η Moderna δεν σκοπεύει να στραφεί κατά της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία όχι μόνο επέτρεψε αλλά και χρηματοδότησε τις Pfizer/Biontech.

Οσο για το ποια θα είναι η συνέχεια της υπόθεσης στην Ευρώπη, επί του παρόντος δεν υπάρχει σαφής πληροφόρηση, καθώς η Moderna δεν έχει τοποθετηθεί επίσημα. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η Moderna μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση υποβάλλοντας μήνυση σε κάθε χώρα-μέλος της Ε.Ε. όπου έχουν διατεθεί εμβόλια Pfizer/BioNTech τα οποία έχουν παρασκευαστεί στη Γερμανία.

Με το βλέμμα στον καρκίνο

Με την απόφασή της να κηρύξει νομικό πόλεμο κατά της σύμπραξης Pfizer/BioNTech, η Moderna επιχειρεί να οικειοποιηθεί κατά προτεραιότητα το πεδίο της βιοτεχνολογίας mRNA, όχι πια για τα εμβόλια, αλλά για τα μελλοντικά φάρμακα νέας γενιάς. Επομένως, η μήνυση εκ μέρους της Moderna έχει ένα κυριολεκτικό και ένα μεταφορικό ή συμβολικό νόημα: στοχεύει στο να προκαλέσει φθορά στο αντίπαλο στρατόπεδο Pfizer/BioNTech και ενδεχομένως σοβαρή οικονομική ζημία με τη μορφή καταβολής υπέρογκων αποζημιώσεων.

Ταυτόχρονα, όμως, η Moderna υψώνει οδοφράγματα κατά του συγκεκριμένου αλλά και κάθε επίδοξου ανταγωνιστή της στην αγορά των φαρμάκων mRNA, επισείοντας την απειλή της παραπομπής στα δικαστήρια, πάντα με την κατηγορία της κλοπής καινοτομιών τις οποίες θεωρεί αποκλειστικό κτήμα της. Διότι, κατά κοινή εκτίμηση των ειδημόνων, η αγορά φαρμακευτικών σκευασμάτων mRNA για πλήθος βαρέων νοσημάτων -ενδεχομένως ακόμη και του καρκίνου- ετοιμάζεται για απογείωση τα επόμενα χρόνια.

Στις επικείμενες δίκες, οι αντίπαλοι παίρνουν θέσεις, όχι μόνο ο ένας απέναντι στον άλλον, μα και σε σχέση με τις προοπτικές της αγοράς. Οι Pfizer/BioNTech θα προσπαθήσουν να πείσουν τους δικαστές ότι οι κατηγορίες της Moderna είναι ανυπόστατες, ότι υπήρξαν συμπτώσεις και όχι αντιγραφές. Επιπλέον, ότι η έρευνα για την τελειοποίηση των σκευασμάτων mRNA είχε ξεκινήσει ταυτόχρονα και παράλληλα -πλην χωρίς οποιαδήποτε ανταλλαγή πληροφοριών, απλώς συμπτωματικά- στα εργαστήρια της Moderna και της BioNTech.

Κατόπιν, βεβαίως, εξαιτίας της πανδημίας και χάρη στα μεγάλα μερίδιά τους στη χορήγηση 12,6 δισ. δόσεων σε όλο τον κόσμο, η κοινή μοίρα των δύο εταιρειών δεν περιορίστηκε μόνο στην έρευνα, αλλά και στα κολοσσιαία κέρδη. Γενικότερα, το παράδοξο είναι ότι η διαμάχη Moderna και Pfizer/BioNTech υπογραμμίζει το πόσο σημαντική -έως και επαναστατική- είναι η βιοτεχνολογία mRNA.

Ωστόσο, χωρίς τον κορωνοϊό η ίδια τεχνολογία που σήμερα διεκδικείται σαν επίζηλο μήλον της Εριδος, θα εξακολουθούσε, πιθανότατα, να αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφυλακτικότητα από την επιστημονική κοινότητα ή ακόμη και να αποφεύγεται σαν μη επαρκώς δοκιμασμένη, αποτελεσματική κ.τ.λ. Η απότομη μεταστροφή των αντιλήψεων για την mRNA επήλθε χάρη στα εμβόλια κατά της COVID-19 και τα αλλεπάλληλα ρεκόρ που καταρρίφθηκαν σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, από την αρχική σύλληψη της δράσης τους έως την τελική, μαζική χορήγησή τους σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους - ή αλλιώς στο 68% του συνολικού πληθυσμού της Γης, μέχρι στιγμής.

Η «μητέρα» του mRNA

Πολύ σχηματικά, η επανάσταση του mRNA συνίσταται στον εσκεμμένο προγραμματισμό μορίων από το ανθρώπινο γενετικό υλικό, τα οποία χρησιμοποιούνται σαν αγγελιαφόροι. Επιφορτίζονται με την αποστολή να μεταφέρουν συγκεκριμένες εντολές στον οργανισμό, ώστε να οργανώσει καταλλήλως την άμυνά του ενάντια σε εξωγενείς απειλές - όπως ένας επιθετικός ιός, επί παραδείγματι. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του SARS-Cov-2. Η Pfizer είναι ένας υπεραιωνόβιος, πανίσχυρος κολοσσός, η οποία, χάρη στη διορατικότητα του διευθύνοντος συμβούλου της, του εβραϊκής καταγωγής Ελληνοαμερικανού Αλβέρτου Μπουρλά, διέκρινε αμέσως την ενδεδειγμένη οδό για την ταχύτερη δυνατή παραγωγή των εμβολίων κατά της COVID-19: Τον συνεταιρισμό με την BioNTech. Μια εταιρεία η οποία δεν υπήρχε πριν από το 2008, αλλά, ακριβώς όπως και η Moderna, ιδρύθηκε για να επενδύσει στην εξέλιξη της βιοτεχνολογίας mRNA.

Η αλήθεια είναι όμως ότι η ιστορία -ή μάλλον η περιπέτεια- του mRNA ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες σε κάποια πανεπιστημιακά εργαστήρια των ΗΠΑ. Εκεί, σαν νομάς της επιστήμης, η Καταλίν Καρικό, μία εξαιρετικά χαρισματική βιοχημικός, γεννημένη σε ένα χωριό της Ουγγαρίας όπου δεν υπήρχε καν τρεχούμενο νερό, κόρη ενός απλού κρεοπώλη, προσπαθούσε απελπισμένα να βρει χορηγούς που θα χρηματοδοτούσαν την έρευνά της. Ολοι τής γύριζαν την πλάτη, σχεδόν περιγελώντας την εμμονή της με το κρυμμένο δυναμικό του mRNA, το οποίο μόνο εκείνη διέκρινε έως τότε. Υστερα από σκληρές δοκιμασίες και κόντρα στην περιφρόνηση των συναδέλφων της, η Καρικό κατάφερε εν τέλει να σπάσει τον κώδικα του mRNA και να γνωστοποιήσει τα πορίσματα της έρευνάς της. Διαβάζοντας τις δυσνόητες, σαν τεχνολογικούς χρησμούς, δημοσιεύσεις της, κάποιοι επιστήμονες με ανοιχτούς ορίζοντες αντιλήφθηκαν ότι είχε βρεθεί μια φλέβα χρυσού. Και, πολύ γρήγορα, ίδρυσαν τις δύο εταιρείες που σήμερα διασταυρώνουν τα ξίφη τους πάνω από τo mRNA, την BioNTech στη Γερμανία και τη Moderna στις ΗΠΑ.

Η Καρικό, άθελά της, θα γινόταν μία επιπλέον πέτρα του σκανδάλου μεταξύ των αντιδίκων, καθώς από το 2013 προσφέρει τις υπηρεσίες της στην BioNTech, την εταιρεία των δύο αντικομφορμιστών -αν και δισεκατομμυριούχων πλέον- Τούρκων επιστημόνων, του Ουγκούρ Σαχίν και της συζύγου του, Εζλέμ Τουρετσί. Οσο για την πραγματική σκαπανέα του mRNA, δεν είχε φροντίσει ποτέ να κατοχυρώσει επίσημα την εκπληκτική ανακάλυψή της, την καινοτομία που μπορεί να έχει ήδη αλλάξει για πάντα την παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία.


Ειδήσεις σήμερα:

Έκτακτη ενημέρωση τη Δευτέρα για τα επικαιροποιημένα εμβόλια - Επισπεύδεται ο εμβολιασμός

«Αστακός» η Θεσσαλονίκη για τη ΔΕΘ με 3.500 αστυνομικούς, drone και ελικόπτερο της ΕΛ.ΑΣ

«Θα μπορούσε να έχει σκοτωθεί», λέει η μητέρα της 22χρονης για το ατύχημα στο Allou Fun Park