Ελισάβετ Λινού: Η ανάλυση της ανθρώπινης συμπεριφοράς θα κάνει καλύτερες τις δημόσιες υπηρεσίες

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξη παραχώρησε στο Faculty Focus του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ η κα Ελισάβετ Λινού, επιστήμονας, ερευνήτρια και καθηγήτρια δημόσιας διοίκησης. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία της στο συγκεκριμένο τομέα, ύστερα από πολυετείς έρευνες στις ΗΠΑ, αποκαλύπτουν εμμέσως μια «άγνωστη ήπειρο», αυτή της επιστημονικής προσέγγισης στο δημόσιο τομέα.

            Η Ελισάβετ Λινού είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δημόσιας Διοίκησης (Public Policy and Management), με την επώνυμη έδρα Emma Bloobmerg  και διευθύντρια του εργαστηρίου «The People Lab» στο Kennedy School του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Το αντικείμενο της διδασκαλίας, καθώς και της ερευνητικής εργασίας η οποία διεξάγεται υπό την καθοδήγησή της στο «The People Lab», εστιάζει στην επιστημονική ανάλυση ζητημάτων όπως η πρόσληψη και η εκπαίδευση των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα, η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και η αξιοποίηση των ερευνητικών δεδομένων στο στρατηγικό σχεδιασμό του δημοσίου.

            «Η έρευνά μου» επισημαίνει στη συνέντευξή της η κα Λινού «κινείται σε μια περιοχή όπου διασταυρώνεται η επιστήμη της ανθρώπινης συμπεριφοράς με τη δημόσια διοίκηση. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι δεν κάνω σχεδόν τίποτε άλλο εκτός από το να σκέφτομαι το πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα ευρήματα της ψυχολογίας και της πολιτικής οικονομίας, προκειμένου να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που απασχολούνται στο δημόσιο τομέα να βελτιώσουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν».

            Η Ελισάβετ Λινού τονίζει επίσης ότι «το καλό είναι ότι το ερευνητικό αντικείμενό μου ταυτίζεται με το διδακτικό. Το τρέχον εξάμηνο διδάσκω στο Kennedy School του Χάρβαρντ το μάθημα ‘Δημόσια διοίκηση βασισμένη στην ανάλυση δεδομένων’. Στόχος μου ως διδάσκουσας είναι να κάνω τους φοιτητές μου να καταλάβουν πόσα πολλά μπορούν να μάθουν από τη συγκέντρωση και την ανάλυση των δεδομένων. Επίσης, μέρος του μαθήματος είναι η απευθείας επαφή με πραγματικούς εργαζόμενους στο δημόσιο, με εμπειρία δεκαετιών στην εξυπηρέτηση του πολίτη. Επομένως, η φιλοδοξία μου γι' αυτό το μάθημα είναι το να αποκτήσουν οι φοιτητές μου καλύτερα εφόδια ώστε να αντεπεξέλθουν με επιτυχία στις προκλήσεις που θα συναντήσουν όταν θα κληθούν να πάρουν στρατηγικές αποφάσεις για το σχεδιασμό της δημόσιας διοίκησης».

           Ένα σημαντικό στοιχείο το οποίο εντοπίζει η κα Λινού, αφορά στην ορθή ανάγνωση των αναπόφευκτων παθογενειών: «Ένα από τα παράπλευρα αλλά κρίσιμα διδάγματα που παίρνουμε από την έρευνά μας, είναι ότι υπάρχουν δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι στ' αλήθεια εργάζονται σκληρά προσπαθώντας να επιλύσουν τα πιο πιεστικά προβλήματα που συναντούν στην καθημερινή άσκηση του λειτουργήματός τους. Κι αν η αναμενόμενη πρόοδος δεν επιτυγχάνεται, υπαίτιοι δεν είναι πάντα οι άνθρωποι, επειδή ενδεχομένως είναι οκνηροί, δεν βάζουν το μυαλό τους να σκεφτεί, δεν ασχολούνται όσο πρέπει κ.ο.κ. Από τη φύση τους τα προβλήματα που παρουσιάζονται στο δημόσιο τομέα είναι τόσο μεγάλα -όπως και οι απαιτήσεις των πολιτών από τους κρατικούς φορείς- ώστε απαιτούνται πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις για την ενίσχυση του δημοσίου, ειδικά σε ό,τι αφορά στη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων».

         Όπως εξηγεί η κα Ελισάβετ Λινού, η έρευνα στο εργαστήριο που διευθύνει διεξάγεται σε τρεις διαφορετικούς άξονες: α) Τη στελέχωση του δημόσιου τομέα, β) την παροχή υπηρεσιών στον πολίτη και γ) τις δυνατότητες επανασχεδιασμού των καθιερωμένων διαδικασιών με βάση την επιστημονική και συστηματική ανάλυση των δεδομένων, σε ένα ανώτερο, στρατηγικό επίπεδο. Φυσικά, το «The People Lab» δεν παρακάμπτει το στάδιο της σύνθεσης όλων των επιμέρους ευρημάτων, επιστρέφοντας στα θεμελιώδη ερωτήματα, δηλαδή το πώς θα πειστούν οι δημόσιοι υπάλληλοι να ενστερνιστούν τις βελτιώσεις που υποδεικνύει η επιστήμη και, ταυτόχρονα, το πώς εκείνοι που αναλαμβάνουν να σχεδιάσουν την πολιτική της δημόσιας διοίκησης θα αντιληφθούν πόσο σημαντική είναι η αξιοποίηση των στατιστικών (και όχι μόνο) δεδομένων. Η Ελισάβετ Λινού, πάντως, δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι «αξιοποιώντας τα συμπεράσματα από την επιστήμη της ανάλυσης δεδομένων, θα έχουμε καλύτερο δημόσιο».

          «Σε καθένα από τα τρία αυτά πεδία έχουμε ευρήματα που εκπλήσσουν» επισημαίνει η κα Λινού. Και εξηγεί ότι «σε ό,τι αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό, καταπιαστήκαμε με το φαινόμενο της εξάντλησης, το οποίο ήταν ιδιαίτερα έντονο στην περίοδο της πανδημίας. Ανακαλύψαμε ότι το burnout των εργαζομένων μετριάζεται όταν στο χώρο εργασίας αναπτύσσονται απλές διαδικασίες ανθρώπινης επαφής. Όταν οι εργαζόμενοι αρχίζουν και μοιράζονται τις εμπειρίες τους, όταν συμβουλεύει ο ένας τον άλλον, το burnout μετριάζεται. Αυτό ήταν κάτι αναπάντεχο -και εξαιρετικά σημαντικό».

           Σε ό,τι αφορά στα ευρήματα από τις έρευνες που διευθύνει η κα Λινού για την παροχή των υπηρεσιών στους πολίτες από το δημόσιο, το αξιοπερίεργο -αλλά ειδικά για τις ΗΠΑ- είναι η απροθυμία μιας μερίδας δικαιούχων να δεχτεί επιδόματα, βοηθήματα κ.λπ. από το αμερικανικό κράτος. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 20 έως 50% και οφείλεται μάλλον στην κυρίαρχη αντίληψη, ότι η φτώχεια είναι στίγμα, μια κατάσταση για την οποίαν θα πρέπει κάποιος να ντρέπεται.

          Τέλος, ένα εύρημα που έχει εντυπωσιάσει την κα Λινού, αφορά στη διστακτικότητα ή την καθολική άρνηση των οργανισμών να εφαρμόσουν τις αλλαγές που προτείνει η επιστημονική ομάδα του «The People Lab» για τη βελτίωση των υπηρεσιών του δημοσίου τομέα. «Μόνο το 30% υιοθετεί τις υποδείξεις μας» αποκαλύπτει η κα Ελισάβετ Λινού «παρόλον ότι, για την πραγματοποίηση της έρευνας απαιτήθηκε η συνεργασία με τους ίδιους οργανισμούς που εν τέλει αδιαφορούν για τα πορίσματά μας».

           Κλείνοντας τη συνέντευξή της, η κα Λινού εξομολογείται πως «ελπίζω ότι το 'People Lab' μαζί με άλλα εργαστήρια του Kennedy School στο Χάρβαρντ, δημιουργεί πρότυπα για την ενδελεχή έρευνα των διαδικασιών που ακολουθούνται στο δημόσιο. Και είμαι πεπεισμένη ότι υπάρχουν πολλοί φοιτητές που θα συμβάλλουν στον επαναπροσδιορισμό του τι σημαίνει να κάνεις μια σωστή έρευνα στον δημόσιο τομέα, εκπληρώνοντας ένα διπλό καθήκον: Από τη μία είναι οι βελτιωτικές παρεμβάσεις στην καθημερινή συνδιαλλαγή του πολίτη με το δημόσιο και, ταυτόχρονα, η αφοσίωση στην επιστημονική έρευνα. Πιστεύω ότι είναι εφικτό να γίνουν και τα δύο παράλληλα».

Ποια είναι η Ελισάβετ Λινού 
          Η Ελισάβετ Λινού είναι απόφοιτος μετ’ επαίνων του πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Οι προπτυχιακές σπουδές της αφορούσαν στη Διοίκηση και την Οικονομία. Στο Χάρβαρντ υποστήριξε επίσης τη διδακτορική διατριβή της, στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης, όπου και ανέπτυξε την εξειδίκευσή της, ως συνεργάτις ερευνητικών κέντρων στις ΗΠΑ. Μάλιστα, κατά το διάστημα 2009-2011 διετέλεσε σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου επί ζητημάτων διοικητικής μεταρρύθμισης του ελληνικού δημοσίου. Ακολούθως η κα Λινού ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα διδάσκοντας σε κορυφαία εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως το πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ και, πλέον, το Χάρβαρντ. Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη εδώ