NASA: Η αποστολή Dart και ο ρόλος της Ελλάδας - Πρώτη φορά μία... συντριβή προκαλεί ενθουσιασμό
28.09.202209:17
H αποστολή, που προετοιμαζόταν ένα χρόνο, επιτρέπει στη NASA να κάνει πρόβα για την περίπτωση που αστεροειδής εγείρει μια μέρα απειλή να συγκρουστεί με τη Γη
Η συντριβή ενός διαστημικού σκάφους προκαλεί για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ενθουσιασμό. Και αυτό επειδή η αποστολή Dart (Double Asteroid Redirection Test) σηματοδότησε την πρώτη προσπάθεια της ανθρωπότητας να μετακινήσει έναν αστεροειδή στο διάστημα. Αν κρίνει κανείς από την αντίδραση επιστημόνων της NASA και του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς που μετά τη συντριβή χειροκροτούσαν και αγκάλιαζαν ο ένας τον άλλον, το πείραμα φαίνεται να εξελίχθηκε επιτυχώς.
Πιο συγκεκριμένα,διαστημόπλοιο-καμικάζι της NASA, προσέκρουσε σε αστεροειδή, ώστε να εκτρέψει τη πορεία του. Το διαστημόπλοιο με μέγεθος μικρότερο από αυτοκίνητο, έπεσε με ταχύτητα η οποία ξεπερνούσε τα 20.000 χιλιόμετρα την ώρα πάνω στον αστεροειδή. Λίγα λεπτά νωρίτερα, ο αστεροειδής Δίμορφος, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 2003 σε απόσταση περίπου 11 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη και ονομάστηκε αρχικά S/2003 (65803) 1, άρχιζε να μεγαλώνει σιγά-σιγά στις εντυπωσιακές εικόνες που μεταδίδονταν απευθείας από κάμερα στο σκάφος. Ήταν ευδιάκριτη η γκρίζα ακανόνιστη επιφάνεια του βράχου. Ειναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα μαθαίνει πώς να προστατευτεί από δυνητική μελλοντική απειλή.
Προηγήθηκαν 10 μήνες πτήσης στο διάστημα για το Διπλό Τεστ Ανακατεύθυνσης Αστεροειδών της NASA. Την πρώτη επίδειξη πλανητικής αμυντικής τεχνολογίας στον κόσμο που προσέκρουσε με επιτυχία στον στόχο του αστεροειδούς, στην πρώτη προσπάθεια της υπηρεσίας να μετακινήσει έναν αστεροειδή στο διάστημα. «Στον πυρήνα του, το DART αντιπροσωπεύει μια άνευ προηγουμένου επιτυχία για την πλανητική άμυνα, αλλά είναι επίσης μια αποστολή ενότητας με πραγματικό όφελος για όλη την ανθρωπότητα», δήλωσε ο διοικητής της NASA Μπιλ Νέλσον. «Καθώς η NASA μελετά το σύμπαν και τον πλανήτη μας, εργαζόμαστε επίσης για να προστατεύσουμε αυτό το σπίτι και αυτή η διεθνής συνεργασία μετέτρεψε την επιστημονική φαντασία σε επιστημονικό γεγονός, επιδεικνύοντας έναν τρόπο προστασίας της Γης».
Ο Δίδυμος, στα δεξιά, και ο Δίμορφος, 2,5 λεπτά πριν από τη σύγκρουση, από απόσταση 920 χιλιομέτρων
Ο Δίμορφος 11 δευτερόλεπτα πριν προσκρούσει πάνω του το DART. Εδώ βρίσκεται σε απόσταση 68 χιλιομέτρων. Ο Δίμορφος, με πλάτος 160 μέτρα, είναι σχεδόν στρογγυλός και το έδαφος γεμάτο πέτρες και χαλίκια.
Δύο δευτερόλεπτα πριν από τη πρόσκρουση, η τελευταία καθαρή εικόνα από το DART. Εδώ είναι σε απόσταση 12 χιλιομέτρων, ενώ το πλάτος της εικόνας είναι περίπου 30 μέτρα.
Και μια ματιά από το LICIACube στη Γη που παρακολουθεί από απόσταση
Το DART στόχευσε το φεγγαρόφωτο του αστεροειδούς Δίμορφος, το μικρό σώμα με διάμετρο 160 μέτρων που αποτελεί δορυφόρο μεγαλύτερου αστεροειδή, του Διδύμου, και μέχρι τώρα έκανε πλήρη περιστροφή γύρω του σε 11 ώρες και 55 λεπτά. Η κατασκευή του Dart (βέλος) και ο χειρισμός του έγιναν με την επίβλεψη της ομάδας του πανεπιστημίου Johns Hopkins, με τη χρηματοδότηση της NASA. Στον σχεδιασμό της αποστολής και στην εκτίμηση των αποτελεσμάτων συμμετέχουν, όμως, πολλές επιστημονικές μελέτες από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Κανένας από τους δύο αστεροειδείς (Δίδυμος, Δίμορφος) δεν αποτελεί απειλή για τη Γη. «Εισερχόμαστε σε νέα εποχή, στην οποία δυνητικά έχουμε τη δυνατότητα να προστατευτούμε από την σύγκρουση με επικίνδυνους αστεροειδείς», συνόψισε η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια πλανητικών επιστημών στη NASA.
Η NASA θέλει να μειώσει την τροχιά κατά 10 λεπτά, με άλλα λόγια να τον κάνει να πλησιάσει τον Δ ίδυμο. Θα χρειαστεί αναμονή ημερών ως εβδομάδων προτού οι επιστήμονες να μπορέσουν να επιβεβαιώσουν πως η τροχιά του αστεροειδή πράγματι μεταβλήθηκε. Θα το διαπιστώσουν μέσω τηλεσκοπίων στη Γη που παρατηρήσουν διαρκώς τη διακύμανση της τροχιάς του μικρότερου αστεροειδή γύρω από τον μεγαλύτερο μετά την πρόσκρουση.
Αν και ο στόχος είναι πολύ λιγότερο θεαματικός σε σύγκριση με τα σενάρια ταινιών επιστημονικής φαντασίας όπως το φιλμ Αρμαγεδδών, αυτή η άσκηση “πλανητικής άμυνας”, που βαπτίστηκε DART (βέλος στα αγγλικά, ακρώνυμο του όρου Double Asteroid Redirection Test) σηματοδοτεί την πρώτη δοκιμή της τεχνικής αυτής. Επιτρέπει στη NASA να κάνει πρόβα για την περίπτωση που αστεροειδής εγείρει μια μέρα απειλή να συγκρουστεί με τη Γη. Τρία λεπτά μετά την πρόσκρουση δορυφόρος μικρού μεγέθους -περίπου όσο ένα κουτί παπουτσιών- με την ονομάασία LICIACube αφέθηκε από το σκάφος προτού γίνει η σύγκρουση. Αναμένεται να περάσει σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από τον αστεροειδή για να συλλέξει εικόνες.
Το εγχείρημα παράλληλα θα παρακολουθείται από τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και James Webb που επρόκειτο να εντοπίσουν το σύννεφο σκόνης ώστε να μπορέσει να υπολογιστεί η ποσότητα της ύλης που εκτινάχθηκε. Θα επιτραπεί επίσης να κατανοηθεί καλύτερα η σύνθεση του Δίμορφου, που είναι αντιπροσωπευτικός των αστεροειδών που απαντώνται συχνά, άρα να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Το ευρωπαϊκό σκάφος Ήρα, που αναμένεται να εκτοξευτεί το 2024, θα παρατηρήσει από κοντά τον Δίμορφο το 2026, για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της πρόσκρουσης και να μετρηθεί, για πρώτη φορά, η μάζα του αστεροειδούς.
Οι αστεροειδείς έχουν επιφυλάξει εκπλήξεις για τους επιστήμονες στο παρελθόν. Το 2020, το αμερικανικό σκάφος Osiris-Rex παρεισέφρησε βαθύτερα από ό,τι αναμενόταν στην επιφάνεια του αστεροειδή Μπένου.
Όπως και να έχει, η ακριβής σύνθεση του Δίμορφου δεν είναι γνωστή μέχρι στιγμής. «Αν ο αστεροειδής αντιδράσει στην πρόσκρουση του DART με τρόπο εντελώς απρόβλεπτο, αυτό μπορεί να μας οδηγήσει να επανεξετάσουμε αν η κινητική πρόσκρουση είναι τεχνική που μπορεί να έχει γενική εφαρμογή», επισήμανε ο Τομ Στάτλερ, επιστημονικός επικεφαλής της αποστολής.
Πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, οι δεινόσαυροι εξαλείφθηκαν εξαιτίας της σύγκρουσης αστεροειδούς διαμέτρου 10 χιλιομέτρων με τη Γη. Μια νέα μελέτη, μάλιστα, που δημοσιεύθηκε στο«Scientific Reports» από μία έγκριτη ομάδα ερευνητών παρουσιάζει το τί πραγματικά συνέβη αμέσως μετά την τρομερή πρόσκρουση του τεράστιου αστεροειδή στη Γη. Η μελέτη επιβεβαιώνει το σενάριο της εκδήλωσης φοβερών πυρκαγιών και σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών από τα ευρήματα που εντόπισαν και ανέλυσαν εκδηλώθηκαν πυρκαγιές σε μια έκταση 2,5 χιλιάδων χλμ. από το σημείο της πρόσκρουσης.
Σχεδόν 30.000 αστεροειδείς κάθε μεγέθους έχουν παρατηρηθεί κοντά στη Γη. Σήμερα, κανένας από τους γνωστούς αστεροειδείς δεν απειλεί τον πλανήτη μας, τουλάχιστον για τα επόμενα 100 χρόνια. Εκτός αν πρόκειται για κάποιον που μας έχει διαφύγει και δεν έχει καταγραφεί ακόμα. Οι επιστήμονες καθησυχάζουν ότι όσοι έχουν μέγεθος τουλάχιστον ενός χιλιομέτρου, έχουν καταγραφεί. Προσθέτουν, όμως, ότι δεν είναι καταγεγραμμένο παρά μόλις το 40% των αστεροειδών μεγέθους 140 μέτρων και πλέον, που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή σε μεγάλες περιοχές. Πολλοί ήταν πάντως και εκείνοι που παρακολούθησαν διαδικτυακά την επιχείρηση.
Ένας χρήστης του Twitter δημιούργησε έναν λογαριασμό με το όνομα χρήστη "DART the asteroid slayer" και έγραψε στο Twitter: "Πρόκειται να καταστρέψω ολόκληρη την καριέρα αυτού του αστεροειδούς". Και αργότερα: «ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΥΣ».