Ιστορική συμφωνία Ισραήλ και Λιβάνου για την ΑΟΖ - Τι περιλαμβάνει, ποια τα «αγκάθια»
11.10.202222:53
Δύο χώρες χωρίς διπλωματικές σχέσεις κατέληξαν, με τη βοήθεια των ΗΠΑ, σε συμφωνία για την εκμετάλλευση μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου - Τι μπορεί να «παγώσει» την υπογραφή και υλοποίηση της συμφωνίας
Σε μια συμφωνία που κλείνει άλλη μια εκκρεμότητα χάραξης των ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο κατέληξαν το Ισραήλ και ο Λίβανος.
Ωστόσο, αν και οι δύο χώρες έσπευσαν να χαιρετίσουν ως «ιστορική» τη συμφωνία, με τη διεθνή κοινότητα και την Ελλάδα να κινείται στο ίδιο μήκος κύματος, υπάρχουν κάποια σημεία που ίσως σκιάσουν τη διπλωματική επιτυχία.
Με τη βοήθεια και τη μεσολάβηση των ΗΠΑ εδώ και δύο χρόνια (Ισραήλ και Λίβανος δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις) οι δύο χώρες συμφώνησαν για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τους και την άρση των εμποδίων στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο.
Και οι δύο πλευρές τονίζουν ότι το ιστορικό επίτευγμα θα φέρει σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και για τις οικονομίες τους μεγάλες πηγές εσόδων, ειδικά μάλιστα για αυτή του Λιβάνου, μιας χώρας σε παρατεταμένη, βαθιά οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια.
Τι συμφωνήθηκε
Η επίμαχη περιοχή έχει έκταση περίπου 850 τετραγωνικά χιλιόμετρα, τονίζει το Axios, και ενδεχομένως να αξίζει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια λόγω των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι το κοίτασμα φυσικού αερίου Καρίς (νότια από την επίμαχη περιοχή) θα ελέγχεται από το Ισραήλ και το κοίτασμα Κανά, που βρίσκεται πιο βορειοανατολικά, από τον Λίβανο. Αλλά καθώς ένα μέρος του κοιτάσματος αυτού περνά τη μελλοντική γραμμή οριοθέτησης, το Ισραήλ θα λαμβάνει μέρος των μελλοντικών εσόδων από την εκμετάλλευση του Κανά.
Αντίθετα με το Καρίς, το κοίτασμα του Κανά απέχει πολύ από το να ξεκινήσει να μπορεί να παράγει φυσικό αέριο.
Ποιος και γιατί αντιδρά
Παρά ταύτα, υπάρχουν και οι δυσκολίες που φαίνεται ότι θα ανακύψουν το προσεχές διάστημα.
Η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ δεν έχει σχολιάσει τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια των έμμεσων διαπραγματεύσεων, αλλά έχει επισημάνει ότι θα συμφωνήσει με τη θέση της κυβέρνησης του Λιβάνου. Πάντως η εκεμτάλλευση του Καρίς από το Ισραήλ ήταν «κόκκινη γραμμή» από την οργάνωση.
Στο Ισραήλ ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε επικρίνει την προηγούμενη εβδομάδα το σχέδιο συμφωνίας, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι «παραχωρεί κυρίαρχο έδαφος του Ισραήλ», ενώ είχε απειλήσει ότι δεν θα σεβαστεί τη συμφωνία αν βρεθεί ξανά στην πρωθυπουργία μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου.
Ο Νετανιάχου έχει επίσης ζητήσει το σχέδιο της συμφωνίας να υποβληθεί προς έγκριση στην Κνεσέτ ή να διεξαχθεί δημοψήφισμα.
Τυπικά το σχέδιο πρέπει να εγκριθεί από το συμβούλιο ασφαλείας της ισραηλινής κυβέρνησης. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ναφτάλι Μπένετ έχει δικαίωμα βέτο, αλλά φαίνεται ότι δεν θα το χρησιμοποιήσει. Έπειτα θα περάσει στην Κνεσέτ, την ισραληλινή Βουλή, που θα εξετάσει το σχέδιο για δύο εβδομάδες και μετά στην ολομέλεια της κυβέρνησης.
Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι. Ισραηλινές ΜΚΟ που κινούνται στον χώρο της Δεξιάς προσέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ κατά της συμφωνίας. Είναι πιθανό ότι το Δικαστήριο θα παγώσει την τελική έγκριση και ίσως τη σταματήσει εντελώς μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου.
Χαιρετίζουν οι ΗΠΑ
Εν τω μεταξύ και οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτησαν τη συμφωνία με ανακοίνωση του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος τονίζει ότι«η ενέργεια -ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο- θα πρέπει να χρησιμεύει ως εργαλείο συνεργασίας, σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας και όχι ως εργαλείο σύγκρουσης».
Αναφέρθηκε και στον ρόλο των ΗΠΑ, λέγοντας ότι μετά από αρκετούς μήνες διαμεσολάβησης, οι κυβερνήσεις του Ισραήλ και του Λιβάνου συμφώνησαν να τερματίσουν επίσημα τη διαμάχη τους για τα θαλάσσια σύνορα.
Όπως πρόσθεσε, «η συμφωνία προστατεύει επίσης την ασφάλεια και τα οικονομικά συμφέροντα του Ισραήλ που είναι κρίσιμα για την προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και παρέχει στον Λίβανο την δυνατότητα να αρχίσει την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων».