Πόλεμος στην Ουκρανία - Γιατί κατέρρευσε σε οκτώ μήνες ο «κόκκινος στρατός»

Σαν καλογυαλισμένη μεσαιωνική πανοπλία σε περίοπτη βιτρίνα, που, αν και από μασίφ σίδερο, στερείται μάχιμου σώματος και λειτουργικών διασυνδέσεων μοιάζει ο ρωσικός στρατός, καθώς οι επιδόσεις του επί οχτώ μήνες στο πεδίο της μάχης λογίζονται κάτι περισσότερο από απογοητευτικές, ερμηνεύοντας τη δυστοκία του Κρεμλίνου να ξεδιπλώσει πλήρως το επεκτατικό του σχέδιο απέναντι στην Ουκρανία.

Κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σκόνταψε στο ίδιο του το στράτευμα, παρότι καυχιόταν με κάθε ευκαιρία για την πολεμική μηχανή του, την οποία συστηματικά οικοδομούσε στα 22 χρόνια διακυβέρνησής του, εμμένοντας, ωστόσο, στα φαραωνικά οπλικά συστήματα, αντί της εντατικής εκπαίδευσης και της εξοικείωσης του έμψυχου δυναμικού του ρωσικού στρατού με τις νέες τεχνολογίες.

Πέρα, όμως, από τις εντυπωσιακές παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία, οι ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις -εκτός ηθικού και οράματος- στερούνται διοικητικής μέριμνας, υψηλής τεχνογνωσίας και σύγχρονων τεχνολογικών συστημάτων, εκπαιδευτικής εξέλιξης, πυρομαχικών, συνδυασμένων όπλων, επιμελητείας και δικτύων ανεφοδιασμού και, τέλος, ανθρώπινου δυναμικού, παρότι πριν από την 24η Φεβρουαρίου καταλάμβαναν τη δεύτερη θέση παγκοσμίως σε επίπεδο ισχύος. Καθώς, όμως, η εισβολή στην Ουκρανία έσχισε απότομα το αστραφτερό περιτύλιγμα, η εικόνα των ρωσικών σχηματισμών κάθε άλλο παρά σε εορταστική ατμόσφαιρα παραπέμπει, αφού αποκαλύπτει την παρασιτική συνύπαρξη απολιθωμάτων του σοβιετικού παρελθόντος με τον «νεοτσαρικό» αυτοκρατορισμό του Ρώσου προέδρου, στοιχεία που έχουν καταστήσει τον στρατό εικονική πραγματικότητα.

Παρότι ο ρωσικός στρατός ξηράς μετρά περισσότερους από πέντε αιώνες ζωής, καθώς ιδρύθηκε το 1550 με διάταγμα του Ιβάν του Τρομερού, η μακραίωνη παράδοσή του δεν αντανακλάται σε καμία περίπτωση στο σημερινό αξιόμαχό του, ιδίως όταν εικόνες με ουκρανικά τρακτέρ να ρυμουλκούν παρατημένα πανάκριβα ρωσικά άρματα κάνουν τον γύρο του κόσμου ως μνημεία κατάρρευσης και απάθειας. Ακόμη κι αν η τσαρική παράδοση (αφού η καθολική θητεία θεσπίστηκε το 1861 επί των ημερών του τσάρου Αλέξανδρου Β’) διαγράφηκε με βία από τη συλλογική μνήμη των Ρώσων κατά τη σοβιετική περίοδο, ούτε οι επιδόσεις του περιώνυμου «Κόκκινου Στρατού» υπήρξαν ιστορικά ανυπέρβλητες. Στα όσα, μάλιστα, χαρακτηριστικά της σοβιετικής περιόδου παραμένουν μέχρι σήμερα εμφανή στη λειτουργία του ρωσικού στρατού συγκαταλέγονται οι διώξεις των στρατηγών του, οκτώ εκ των οποίων εκτελέστηκαν το 1937 επί Ιωσήφ Στάλιν.

Ούτε, όμως, η προσωπικότητα του Λέοντος Τρότσκι κατάφερε να θεμελιώσει σε στέρεες βάσεις τον «Κόκκινο Στρατό», όταν αυτός τέθηκε επικεφαλής κατά τη δημιουργία του το 1917 ως «Στρατού των αγροτών και των εργατών», βασισμένου σε αξιωματικούς αρχικά του τσαρικού παρελθόντος. Αντίθετα, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’30 σχεδόν το μισό στράτευμα αποτελούσαν κομματικά μέλη, ενώ οι αξιωματικοί του προκρίνονταν για φοίτηση στις στρατιωτικές σχολές από το Κόμμα! Κορυφαία στιγμή υπήρξε η συμμετοχή του με 11.365.000 άνδρες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (δεξαμενή αναλογικά πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τους 300.000 εφέδρους της Ουκρανίας), για να αρχίσει έκτοτε μια πορεία πτώσης, βάζοντας τέλος το 1946 στον τίτλο «Κόκκινος Στρατός» και μαζί σε κάθε απόπειρα εκσυγχρονισμού, με εξαίρεση το 1960, όταν εισήχθησαν σοβαρές πειθαρχικές ποινές.

Παρά τους μεγάλους αριθμούς, καθώς «και η ποσότητα έχει την ποιότητά της», όπως συνήθιζε να σχολιάζει ο Στάλιν αναφορικά με τα εκατομμύρια των «κόκκινων στρατιωτών», ο στρατός υπήρξε ανέκαθεν η αχίλλειος πτέρνα της χώρας σε κάθε ιστορική προσπάθειά της να αναπτύξει διεθνή ηγεμονισμό. Τα δομικά ελλείμματά του διέγνωσε καθαρά πρώτος στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρέιγκαν, σπρώχνοντας τη Μόσχα σε μια κούρσα εξοπλισμών που επ’ ουδενί μπορούσε να αντέξει, με αποτέλεσμα οι υπέρογκες εξοπλιστικές δαπάνες να επιταχύνουν την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Η μετασοβιετική φαντασίωση

Ως οδυνηρή στρατιωτική συνέπειά της, τα σοβιετικά οπλικά συστήματα λεηλατήθηκαν μετά το 1991, κυρίως από τους χαμηλόμισθους μέχρι τότε στρατηγούς και στελέχη της KGB, όπως ο γνωστός λαθρέμπορος όπλων Βίκτορ Μπουτ, που άδειασαν εν μια νυκτί τις ξεχασμένες σοβιετικές αποθήκες. Η αποψίλωση του εξοπλισμού ήταν, ωστόσο, το μικρότερο κακό, καθώς η κεκτημένη ταχύτητα την οποία είχε αναπτύξει ο σοβιετικός στρατός στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, τροφοδότησε τη μετασοβιετική αυταπάτη της ανωτερότητας των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων έναντι του τακτικού στρατού των μετασοβιετικών δημοκρατιών, ακόμη κι αν κάποιες από αυτές είχαν συνάψει ήδη εταιρικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ. Οπως υποστηρίζει η δεξαμενή σκέψης Atlantic Council, «στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Ρωσία χρησιμοποίησε τον τεράστιο στρατό που κληρονόμησε από την ΕΣΣΔ για να επιβάλει συγκρούσεις και στρατιωτικές βάσεις στους πιο αδύναμους μετασοβιετικούς γείτονές της», πιστεύοντας ότι παραμένει διαχρονικά άτρωτη. Μόνο που οι στρατιωτικές νίκες της Ουκρανίας «γκρέμισαν τον μύθο της ρωσικής στρατιωτικής ισχύος», επισημαίνει το Atlantic Council, συμπεραίνοντας ότι «η δύναμη εισβολής του Πούτιν υποφέρει από ολοένα πιο εμφανείς ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού που εμπαίζουν τις προσπάθειες να απεικονιστεί η Ρωσία ως η Νο 2 στρατιωτική δύναμη στον κόσμο».

Ηδη «διαμορφώνεται το σκηνικό για μια αποφασιστική καταστροφή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία», εξήγησε ο σερ Ρίτσαρντ Σίρεφ, πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ, στην εφημερίδα «The Sun». Αιτία της δυνητικής ολικής κατάρρευσής του συνιστά, κατά τον ίδιο, η απώλεια ηθικού, αφού ο ρωσικός στρατός διαθέτει στρατιώτες «που απλά δεν θέλουν να πολεμήσουν», τη στιγμή που «εννοιολογικά οι Ρώσοι δεν καταλαβαίνουν τον πόλεμο συνδυασμένων όπλων, δεν έχουν εκπαιδευτεί σωστά, σωματικά δεν έχουν τον σωστό εξοπλισμό, και αυτόν που έχουν είναι σκουπίδια, και ηθικά είναι εντελώς χρεοκοπημένοι».

Παρά τον διακηρυγμένο στόχο του Ρώσου προέδρου να οδηγήσει τους Ουκρανούς σε έναν δριμύ πολεμικό χειμώνα και να τους νικήσει, η πλειονότητα των αναλυτών πιστεύει ότι τα πρώτα χιόνια θα είναι ο καταλύτης για τις ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις, καθώς τα προβλήματα λειτουργίας, συντονισμού και απόδοσης έχουν συσσωρευτεί σε τέτοιον βαθμό ώστε είναι θέμα χρόνου να πυροδοτήσουν μια χιονοστιβάδα, ικανή να καταπιεί ολοκληρωτικά τη ρωσική πολεμική μηχανή. Ρόλο επιταχυντή της ρωσικής ήττας διαδραματίζει ο ίδιος ο Πούτιν, παραμένοντας φαινομενικά απτόητος από την έκρηξη δυσαρέσκειας στρατιωτικών αναλυτών, Ρώσων bloggers και τηλεσχολιαστών για τις επιδόσεις του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία. Κοινό νήμα της κριτικής τους, ωστόσο, που φτάνει για πρώτη φορά στην αυλή του Κρεμλίνου, είναι ότι ο ρωσικός στρατός, παρά τον τεράστιο αμυντικό προϋπολογισμό του (περίπου 60 δισ. δολάρια ετησίως), «αποδείχθηκε απροετοίμαστος για έναν πραγματικό πόλεμο, εξαιτίας της προσωπικότητας του Ρώσου προέδρου», όπως παρατηρούν οι «New York Times».

Τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, «το συλλογικό-συμβουλευτικό μοντέλο στο οποίο η γνώμη του περιβάλλοντος του προέδρου θεωρήθηκε σημαντική, μερικές φορές ακόμη και οριστική, έχει δώσει τη θέση της σε μια κατάσταση στην οποία όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από ένα μόνο άτομο: τον πρόεδρο», περιγράφει η δεξαμενή σκέψης Carnegie Endowment for International Peace αναφορικά με τη συνεδρίαση του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας στις 21 Φεβρουαρίου, που άναψε το πράσινο φως για την εκκίνηση της εισβολής στην Ουκρανία. Συνεπώς, όπως αναφέρει η Σελέστ Γουολάντερ, βοηθός υπουργός Αμυνας για θέματα διεθνούς ασφάλειας, «αυτό που βλέπουμε είναι μια ηγεσία που δεν άκουσε τις εναλλακτικές απόψεις, που πραγματικά έκανε ό,τι ήθελε το αφεντικό, και αυτό είναι το τέλμα στο οποίο, δυστυχώς, βρίσκεται η Ρωσία» - αντίληψη που βραχυκυκλώνει τις όποιες αποφάσεις και ικανότητες της ρωσικής στρατιωτικής ηγεσίας.

Καρατομήσεις και φόβος

Παρασκηνιακά, «οι στρατηγοί της Ρωσίας υπονομεύουν τον Πούτιν», υποστηρίζει το ειδησεογραφικό δίκτυο Bloomberg, ιδίως όταν στα χρόνια του έχουν εξελιχθεί σε εξαιρετικά... αναλώσιμο είδος. Τουλάχιστον οκτώ στρατηγοί και ναύαρχοι, μεταξύ των οποίων οι Αλεξάντρ Ντβορνίκοφ, Αλεξάντρ Τσάικο, Αντρέι Σερντιούκοφ, Ντμίτρι Μπουλγκάκοφ, Αλεξάντρ Ζουράβλεφ και Ιγκόρ Οσίποφ, αντικαταστάθηκαν το τελευταίο επτάμηνο, ενώ δέκα έπεσαν στο πεδίο της μάχης, ένδειξη, κατά τη «Washington Post», των προβλημάτων του ρωσικού στρατού. Ο τελευταίος «πάσχει από ενδημική διαφθορά, χαμηλό ηθικό και κακή ηγεσία, με την ατομική πρωτοβουλία να είναι ανεπαρκής και τους διοικητές βαθιά απρόθυμους να δεχτούν την προσωπική ευθύνη», παρατηρεί το Atlantic Council, το οποίο επικαλείται ως αιτία της στρατιωτικής κατάρρευσης «τη δυσλειτουργική κουλτούρα ηγεσίας εντός του στρατού, όπου ο φόβος της αποτυχίας ήταν το κυρίαρχο ένστικτο από την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης».

Με την κορυφή της στρατιωτικής ηγεσίας να παλεύει καθημερινά για την επιβίωσή της, η πλειονότητα των αξιωματικών λειτουργεί «όπως τα πιστά γρανάζια στο σύστημα», ενώ η έλλειψη ουσιαστικής λογοδοσίας εξηγεί, μεταξύ άλλων, την αναποτελεσματικότητα του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία, σε σημείο που «να μην είναι σαφές ποιος στρατηγός διευθύνει αυτή τη στιγμή τη γενική ρωσική πολεμική επιχείρηση», σύμφωνα με τη «Washington Post». Διαβρωτικά ως προς την εκτέλεση των εντολών προς τα κάτω λειτουργεί και η παρα-ιεραρχία, καθώς πολιτικοί παράγοντες, όπως ο Τσετσένος πολέμαρχος Ραμζάν Καντίροφ, αλλά και στρατιωτικοί χωρίς τα ενδεδειγμένα προσόντα, όπως ο νέος Ρώσος διοικητής του πολέμου της Ουκρανίας Σεργκέι Σουροβίκιν, εκτοξεύονται στη στρατιωτική ιεραρχία, με την επιλογή τους να υποκινείται αποκλειστικά και μόνο από πολιτικά και ιδιοσυγκρασιακά ελατήρια.

Ανύπαρκτα logistics

Πέρα από την προβληματική κουλτούρα διοίκησης, αγκάθι για τη Μόσχα παραμένει η διοικητική μέριμνα, σε σημείο που ο στρατός να ξεμένει μέρα με τη μέρα από αναλώσιμα, πυρομαχικά, καύσιμα και ανταλλακτικά, παρά τον αυξημένο ετήσιο προϋπολογισμό του, όπως αποκάλυψαν οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με το Σκανδιναβικό Ινστιτούτο Στρατιωτικών Μελετών, τα ρωσικά logistics, δηλαδή η εφοδιαστική αλυσίδα του ρωσικού στρατού, δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στον ρυθμό των επιχειρήσεων στην Ουκρανία, ούτε να υπολογίσει με ακρίβεια τις πραγματικές ανάγκες (αφού είχε μείνει στο σοβιετικό πρότυπο υπολογισμού κλιμάκων κατανάλωσης), με αποτέλεσμα να εμφανιστεί λογιστικό κενό στη διοικητική υποστήριξη και να εξαντληθούν γρήγορα όλοι οι διαθέσιμοι πόροι εξαιτίας της γεωγραφικής επέκτασης των επιχειρήσεων που μοιραία μεγαλώνει τις μεταφορικές αποστάσεις. Εκτιμήσεις Δυτικών αξιωματούχων θέλουν, άλλωστε, τη Μόσχα να έχει εξαντλήσει ήδη μεγάλο μέρος των κατευθυνόμενων πυρομαχικών ακριβείας της και ενώ η αμυντική βιομηχανία της δεν πορεί να κατασκευάσει όλων των ειδών τα πυρομαχικά και τα οπλικά συστήματα λόγω των κυρώσεων της Δύσης.

Οι αδύναμες ρωσικές γραμμές επιμελητείας αποδίδονται από αρκετούς στρατιωτικούς αναλυτές στην ελλιπή σχεδίαση της (αρχικά σύντομης) εισβολής στην Ουκρανία και, κυρίως, στο μικρό μέγεθος των ρωσικών επιτελείων (μικρότερων των νατοϊκών), τα οποία υποτίμησαν τη διοικητική μέριμνα αφήνοντας νηστικούς ακόμη και τους εφέδρους. Τις όποιες ελλείψεις επέτειναν οι συχνές βλάβες των παρωχημένων στρατιωτικών οχημάτων μεταφοράς και κυρίως το σιδηροδρομικό δίκτυο, στο οποίο οι Ρώσοι αξιωματικοί βάσιζαν συστηματικά τον ανεφοδιασμό τους κατά τη σοβιετική παράδοση (όπως διαφάνηκε στην περίπτωση της πόλης Λιμάν που ανακατέλαβαν οι Ουκρανοί), ακόμη και αν ο σιδηρόδρομος υπήρξε ένας από τους πρωταρχικούς στόχους των πολεμικών επιχειρήσεων από την αντίπαλη πλευρά.

Το χάος της επιστράτευσης

Υπό αυτές τις συνθήκες και με τους Ουκρανούς να αντεπιτίθενται επιτυχώς με την έλευση του φθινοπώρου, ο Ρώσος πρόεδρος έβγαλε από το συρτάρι το διάταγμα της μερικής επιστράτευσης 300.000 εφέδρων στα τέλη Σεπτεμβρίου, προκειμένου να αιμοδοτήσει, ελλείψει ανθρώπινου δυναμικού, την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Εκτός από τους νεαρούς δυνάμει εφέδρους, απελπισία και απόγνωση κατέκλυσε και τους στρατιωτικούς επιτελείς του Κρεμλίνου, καθώς η πρωτοβουλία του Πούτιν ερμηνεύτηκε διεθνώς ως «ένδειξη απόγνωσης και παραδοχή ότι η Ρωσία έχει χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία», όπως επισημαίνει η δεξαμενή σκέψης Center for Strategic and International Studies (CSIS), διαβλέποντας ταυτόχρονα ότι «ελλείψει κατάλληλης εκπαίδευσης, εξοπλισμού και διοίκησης, η κλήση μπορεί μόνο να παρατείνει τη σφαγή». Το μέγεθος της αποτυχίας της επιστράτευσης αντανακλά η άρνηση του στρατηγού πλέον Καντίροφ να εφαρμόσει την επιστράτευση στην Τσετσενία, εικάζοντας πιθανώς ότι τα στρατεύματά του μπορεί σύντομα να χρειαστούν εκεί.

Σχεδόν αναπόδραστα, τις όποιες αρχικές εντυπώσεις από την πρωτοβουλία Πούτιν να καλέσει στα όπλα τη ρωσική νεολαία υπερκέρασαν η δαιδαλώδης γραφειοκρατία και η έλλειψη διοικητικού κέντρου, σύμφωνα με το CSIS, καθώς το προσωπικό «πρέπει να αναγνωριστεί, να ειδοποιηθεί, να αξιολογηθεί ιατρικά, να τεθεί διοικητικά στην ενεργό υπηρεσία και στη συνέχεια να σταλεί σε εκπαιδευτικό ίδρυμα. Κατά τη διάρκεια αυτής της διοικητικής περιόδου το προσωπικό πρέπει να σιτίζεται και να στεγάζεται», διαδικασία καθόλου αυτονόητη για τη δύσκαμπτη διοίκηση που επέβαλε η 20ετία Πούτιν. Στα γραφειοκρατικά εμπόδια ήρθε να προστεθεί και το σύστημα διακυβέρνησης της Ρωσίας, καθώς η κινητοποίηση των εφέδρων διεξάγεται με ποσοστώσεις που επιβάλλονται στις περιφέρειες, ο υπολογισμός των οποίων απαιτεί κόπο και χρόνο.

Πίσω από τις αστοχίες της επιστράτευσης (με την κλήτευση, μεταξύ άλλων, υπερηλίκων, ασθενών και αστέγων) ξεπροβάλλει το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο είναι η ατελέσφορη προσπάθεια της Ρωσίας να μετατρέψει τη δυνητική στρατιωτική της δύναμη σε πραγματική, στόχος καθόλου αυτονόητος, ακόμη και αν ο ρωσικός πληθυσμός είναι τριπλάσιος από αυτόν της Ουκρανίας (146 εκατομμύρια έναντι 41 εκατομμυρίων), με μεγαλύτερες Ενοπλες Δυνάμεις και πολύ μεγαλύτερη οικονομία. Ωστόσο, αντί για έναν μεγάλο πόλεμο φθοράς στον οποίο η Μόσχα θα ήταν ανθεκτική, «το πρόβλημα της Ρωσίας ήταν η μετατροπή της πιθανής ισχύος σε δυνατότητες πεδίου μάχης», αναφέρει το CSIS, όταν εκ του αποτελέσματος ο ρωσικός στρατός «δεν μπόρεσε να χρησιμοποιήσει πολλούς στρατεύσιμους, παρόλο που αυτοί αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των χερσαίων δυνάμεων».

Στους μύθους που έχουν εξυφανθεί, ακόμη, γύρω από τον ρωσικό στρατό εντάσσεται κι αυτός για το φημολογούμενο μέγεθός του, αφού οι σημερινές Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας είναι εξαιρετικά ολιγάριθμες: αν αναλογιστεί κανείς ότι η Σοβιετική Ενωση διατηρούσε στρατό περίπου 3,5 εκατομμυρίων στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία του Πούτιν έχει προσωπικό για τις Ενοπλες Δυνάμεις της περίπου 900.000, εκ των οποίων οι 280.000 υπηρετούν στον στρατό ξηράς. Εκτός από τον τακτικό στρατό, η μερική επιστράτευση αποκάλυψε και την έλλειψη ισχυρής εφεδρικής δύναμης, καθώς η Μόσχα διατηρεί λίστες δυνάμει εφέδρων κλειδωμένες στα ερμάρια, χωρίς επιπρόσθετη φροντίδα για εκπαίδευση και ετοιμότητα σε καιρό ειρήνης.

Ο Πούτιν, άλλωστε, έδωσε βαρύτητα στον υπερβολικό εξοπλισμό του ρωσικού στρατού με την προώθηση ενός προγράμματος υπερόπλων (με συνδυασμό συμβατικών και πυρηνικών) από το 2018 και εξής, διατηρώντας τελικά τις μάχιμες μονάδες με ένα πλήρες σύνολο εξοπλισμού, αλλά με ένα μερικό συμπλήρωμα προσωπικού. Ετσι, το πεζικό δεν επαρκεί για να προστατεύσει όλα τα οχήματα. Επιπλέον, οι Ρώσοι αρέσκονται στο να αποθησαυρίζουν οπλικά συστήματα, μόνο που όταν κλήθηκαν να τα χρησιμοποιήσουν κατά της Ουκρανίας τα αποτελέσματα υπήρξαν πενιχρά, καθώς η συσσώρευση πολεμικού υλικού στις αποθήκες αφορούσε κατάλοιπα της σοβιετικής εποχής (όπως τουφέκια ΑΜΚ και ΑΚ-74), την ώρα που το Κίεβο έχει εξοπλιστεί με όπλα τελευταίας τεχνολογίας, χάρη στην τροφοδοσία του από τη Δύση.

Ελλειμμα τεχνολογίας

Το πανάκριβο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Μόσχας δεν κατάφερε να απαντήσει στη δραματική υστέρηση του ρωσικού στρατού σε υψηλή τεχνολογία και σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά συστήματα, υστέρηση η οποία εξηγεί τον υψηλό βαθμό προβλεψιμότητας των κινήσεων του στρατού, παρόλο που η συγκεκριμένη αδυναμία έχει πολλάκις επισημανθεί προς το Κρεμλίνο. Με νωπό το κακό προηγούμενο της Κριμαίας το 2014, όταν η ταυτότητα των κομάντοςτου Ρώσου προέδρου που εισέβαλαν χωρίς διακριτικά προδόθηκε από τα διάτρητα ρωσικά τηλεπικοινωνιακά συστήματα, η Μόσχα ανέλαβε καθυστερημένα πρωτοβουλία προμήθειας νέων συστημάτων, μόνο που οι παραδόσεις των ασυρμάτων σύγχρονης τεχνολογίας δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, καθώς αυτοί έφεραν κινεζικά εξαρτήματα, η παραγωγή των οποίων επιβραδύνθηκε από τις κυρώσεις και την πανδημία. Ως συνέπεια αυτού, οι ρωσικές τηλεπικοινωνίες στην Ουκρανία βασίστηκαν σε μεγάλο μέρος σε επικοινωνίες βραχέων κυμάτων (HF) μη κρυπτασφαλισμένες στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, όπως και σε πολιτικού τύπου κινεζικά συστήματα ασυρμάτων, απολύτως προσβάσιμα για τους Δυτικούς.

Αμφιλεγόμενες, ωστόσο, υπήρξαν και οι λίγες επιλογές των ρωσικών επιτελείων απέναντι σε αναδυόμενες στρατιωτικές τεχνολογίες, όπως τα μη επανδρωμένα αεροχήματα (drones). Σε αντίθεση με αναβαθμισμένες εκδόσεις τους, όπως αυτές του Ισραήλ και της Τουρκίας, οι ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις προμηθεύτηκαν drones-καμικάζι (που εκρήγνυνται δηλαδή σαν πύραυλοι πάνω στον προκαθορισμένο στόχο) από το Ιράν, κυρίως λόγω του χαμηλού κόστους, αλλά και της αυτονομίας τους, καθώς η Τεχεράνη παράγει όλα τα εξαρτήματά τους, αν και «δεν είναι ιδιαίτερα γρήγορα», όπως υπογραμμίζει το περιοδικό «Foreign Policy».

Η Wagner

Το παζλ της παρακμής των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων συμπληρώνουν η υποτυπώδης υγειονομική περίθαλψη του μάχιμου δυναμικού, οι μικρές δυνάμεις υποστήριξης μάχης (ελάχιστες σε σχέση με τις νατοϊκές) και η αυταπάτη του Πούτιν ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα τελείωνε σύντομα και νικηφόρα, γνωρίζοντας μάλιστα τεράστια εγχώρια υποστήριξη εξαιτίας της παραπληροφόρησης των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, οι αναλυτές που συνηγορούν στο ότι πρώτος ο Πούτιν υπονόμευσε το εγχείρημα της δημιουργίας ενός αξιόμαχου τακτικού στρατού, καθώς ενίσχυε σκανδαλωδώς και με πακτωλό εκατομμυρίων ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, μισθοφορικές ομάδες και παραστρατιωτικούς θύλακες, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Wagner. Η τελευταία λογίζεται στο συλλογικό ρωσικό ασυνείδητο ως ο «ιδιωτικός στρατός του Πούτιν», με επικεφαλής τον γνωστό ολιγάρχη Γεβγένι Πριγκόζιν, που δεν δίστασε στα μέσα της εβδομάδας να εγκαλέσει την Κρατική Δούμα «επειδή δεν υποστήριξε αρκετά τον πόλεμο», καλώντας ταυτόχρονα τους Ρώσους βουλευτές να χρηματοδοτήσουν ιδιωτικούς στρατούς για την πρώτη γραμμή της Ουκρανίας, σε ένα κρεσέντο απαξίας του τακτικού ρωσικού στρατού.

Η υποδομή της Wagner, άλλωστε, είναι εφάμιλλη των σύγχρονων δυτικών στρατών, καθώς η παραστρατιωτική μισθοφορική ομάδα διαθέτει χιλιάδες στρατιώτες που δραστηριοποιούνται σε ειδικές αποστολές ανά τον πλανήτη εξυπηρετώντας τα ρωσικά συμφέροντα (όπως στη Λιβύη και την Υποσαχάρια Αφρική), εξοπλισμένους με drones, βαρύ οπλισμό, τεθωρακισμένα οχήματα και αεροπλάνα.

Δρώντας πέρα από τα όρια της Συνθήκης της Γενεύης (χωρίς δηλαδή κανέναν ηθικό φραγμό) η ομάδα Wagner κατηγορήθηκε ότι ενεργούσε ως σκιώδης εκστρατευτική δύναμη του Πούτιν, παρόλο που οι μισθοφόροι είναι τεχνικά παράνομοι στη Ρωσία. Διαθέτοντας, παρ’ όλα αυτά, υψηλές προσβάσεις, έχει επίσης συνδεθεί με την GRU, τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, από τις τάξεις της οποίας προέρχονται και ο αρχηγός της Wagner Ντμίτρι Ούτκιν, όπως και άλλα στελέχη της. Ακόμη, όμως, και οι πλέον σκληροτράχηλοι και ανθεκτικοί μισθοφόροι της Wagner, που υπολογίζονται σε 12.000 στα μέτωπα της Ουκρανίας, γονάτισαν, καθώς έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες λόγω της «αποδιοργάνωσης του ρωσικού στρατού», όπως έκανε γνωστό ο δικτυακός τόπος Middle East Eye.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / VISUALHELLAS.GR



Ειδήσεις σήμερα:

Γιατί προφυλακίστηκε η μητέρα της 12χρονης - Τα δύο στοιχεία που την «έκαψαν»

Πρωτοφανές, η Τουρκία ζητά αποπομπή Μηταράκη για τη φύλαξη των ελληνικών συνόρων

Το Nammos τρέχει... στο Κατάρ για να προλάβει το Μουντιάλ