Ντοκιμαντέρ BBC: Είναι «ελληνικής κατασκευής» ο Πήλινος Στρατός της Κίνας;

Δύο γίγαντες της ενημέρωσης, το τηλεοπτικό δίκτυο BBC και το «National Geographic», ένωσαν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ με θέμα τον περίφημο στρατό 8.000 αγαλμάτων από τερακότες και την πιθανή ελληνική επιρροή που υπάρχει σε αυτόν. Με τίτλο «Ο μεγαλύτερος τάφος του κόσμου», η τηλεοπτική αυτή παραγωγή καταπιάστηκε με τη θεωρία ότι ο Πήλινος Στρατός δημιουργήθηκε υπό την καθοδήγηση Ελλήνων τεχνιτών. Η θεωρία αυτή δεν είναι νέα. Με τα χρόνια, όμως, ενισχύθηκε και πλέον κερδίζει ολοένα μεγαλύτερη επιστημονική απήχηση προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια των Κινέζων. Δεν είναι τυχαίο ότι όσοι Κινέζοι αρχαιολόγοι είχαν συνεργαστεί και εμφανιστεί στο ντοκιμαντέρ στη συνέχεια ανακάλεσαν. Οι Αρχές της Κίνας, δικαίως ή αδίκως, εθίγησαν...

Αρχικά, στο ντοκιμαντέρ οι ειδικοί αναφέρονταν, ως επί το πλείστον, στη γενική ευρωπαϊκή καλλιτεχνική επιρροή που εντοπίζεται στη δημιουργία του Πήλινου Στρατού. Η γλυπτική δεν εντασσόταν στην κινεζική κουλτούρα και ενδεικτικό αυτού είναι ότι ποτέ ξανά δεν βρέθηκαν παρόμοιας αισθητικής αγάλματα παρά μόνο μικρά ειδώλια. Και αυτά, όμως, ποτέ σε τάφους. Αυτό το επιβεβαιώνει και η αρθρογράφος του Πολιτιστικού του «Ιndependent» Χάνα Φέρνες.

Σε σχετικό αφιέρωμά της καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πριν από την εμφάνιση των πολεμιστών από τερακότα, οι Κινέζοι γλύπτες δεν είχαν καμία παράδοση στην κατασκευή αγαλμάτων σε φυσικό μέγεθος. Το άλμα από την παντελή έλλειψη εμπειρίας στη δημιουργία ενός στρατού 8.000 στρατιωτών σε φυσικό μέγεθος προϋποθέτει κάποια εξωτερική επιρροή ή βοήθεια. «Αυτή θα μπορούσε να έχει έρθει μόνο από την Ελλάδα. Εκεί βρίσκονταν οι μοναδικοί φημισμένοι γλύπτες στην Ευρώπη», σχολιάζει.

Δείτε το βίντεο: Ο πήλινος στρατός της Κίνας και η  ελληνική επίδραση 

Η «Telegraph» θεωρεί ότι η ανακάλυψη αυτή μπορεί να είναι σημαντικότερη ακόμα και από την ίδια την ανακάλυψη του Πήλινου Στρατού (έγινε το 1974 κοντά στο παλάτι του Τσιν Σι Χουάνγκ στην Κεντρική Κίνα). Και βέβαια μαρτυρά την πρώτη επαφή δυτικού και ανατολικού πολιτισμού και ενδεχομένως στοιχειοθετεί και αυτή τη σχέση σεβασμού και αγάπης που υπάρχει μεταξύ Κίνας και Ελλάδας παραδοσιακά.

Δεν είναι λοιπόν περίεργο που με τα χρόνια και την εξέλιξη της επιστήμης το ερώτημα για το πώς δημιουργήθηκε κάτι τόσο περίτεχνο, που δεν είχε καμία σύνδεση με την κινεζική παράδοση, έγινε όλο και πιο επίμονο.

Η επικεφαλής αρχαιολόγος του Μουσείου του Μαυσωλείου, καθηγήτρια Αρχαιολογίας Λι Ξιουζέν, ανέφερε σχετικά στο «National Geographic»: «Οι Ελληνες μπορεί να συνέβαλαν στην κατασκευή αυτών των ξακουστών κινεζικών αγαλμάτων, των 8.000 στρατιωτών που βρέθηκαν παρατεταγμένοι στο μαυσωλείο του τρανού αυτοκράτορα και η κατασκευή πρέπει να έγινε υπό τις οδηγίες γλύπτη που συνεργάστηκε με τους ντόπιους. Ακόμα κι αν δεν ήταν Ελληνας, πρέπει να είχε δεχτεί επιρροές από την γλυπτική της Αρχαίας Ελλάδας».

Δείτε το βίντεο: Ο Πήλινος Στρατός της Κίνας είναι η μεγαλύτερη αρχαιολογική ανάληψη του 20ου αιώνα

Εξετάζεται, λοιπόν, πώς Ελληνες τεχνίτες βρέθηκαν εκεί για να διδάξουν την τέχνη τους, σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν και από τα δύσκολα χρόνια και τις συγκρούσεις των ελληνιστικών βασιλείων. «Φαντάζομαι ότι ένας Ελληνας γλύπτης μπορεί να βρισκόταν στον χώρο για να εκπαιδεύσει τους ντόπιους», είπε ο Λούκας Νικέλ, πρόεδρος της Ασιατικής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και μέλος της ομάδας που εργάζεται για την ιστορία του Στρατού Τερακότα.

Κατά τη γνώμη του, είναι πιθανόν η ελληνική επιρροή να σχετίζεται με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία. Οι Κινέζοι ήρθαν σε επαφή με τους Μακεδόνες στην κοιλάδα της Φεργκάνα. Μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Φεργκάνα έχει γίνει μέρος του βασιλείου των Σελευκιδών και του βακτριανού βασιλείου. Η νέα θεωρία προχωρά παραπέρα, υποδηλώνοντας ότι τον αιώνα μετά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,ελληνικά αγάλματα θα μπορούσαν να είχαν φτάσει στην Κίνα αποτελώντας πηγή έμπνευσης για τον Πήλινο Στρατό.

Πηγή έμπνευσης

Αυτή η ιστορία προσφέρει στοιχεία πρώιμης επαφής μεταξύ Κίνας και Ελλάδας, επαφές που ο Λούκας Νικέλ λέει ότι ενέπνευσαν τον πρώτο Κινέζο αυτοκράτορα όχι μόνο να αντιγράψει τα 12 γιγάντια αγάλματα, αλλά και να χτίσει τον τεράστιο στρατό από τερακότα. Συγκεκριμένα, ο Νικέλ μετέφρασε αρχαία κινεζικά αρχεία που αφηγούνται μια ιστορία για 12 γιγάντια αγάλματα, ντυμένα με «ξένες ρόμπες» που εμφανίστηκαν στο Λιντάο, το δυτικότερο μέρος της Κίνας. Η λέξη «Λιντάο» μπορεί επίσης να σημαίνει οποιοδήποτε μέρος μακριά στα δυτικά.

Τα αρχεία δεν αναφέρουν πώς έγινε η εμφάνιση των τεράστιων αγαλμάτων, ποιος τα έφερε, ποιος τα δημιούργησε και τι ακριβώς απεικόνιζαν. Αποκαλύπτουν, όμως, ότι τα αγάλματα έφταναν ακόμα και τα 11,5 μέτρα σε ύψος, με πόδια που είχαν μήκος 1,38 μέτρα. Εντυπωσίασαν τόσο τον πρώτο αυτοκράτορα που αποφάσισε να φτιάξει 12 αντίγραφα μπροστά στο παλάτι του, λιώνοντας χάλκινα όπλα που είχαν χρησιμοποιηθεί για πόλεμο. Σύμφωνα πάντα με τα αρχεία, χρειάστηκε βοήθεια από ανθρώπους που ήρθαν από τη Δύση. Αυτό υπονοεί ότι την ίδια βοήθεια χρειάστηκε και για την κατασκευή του τεράστιου Πήλινου Στρατού του.

Η ελληνική επιρροή στον Πήλινο Στρατό συνδέεται και με το γεγονός ότι έχει αποδειχθεί ότι η επαφή των Κινέζων με την Ελλάδα πρέπει να άρχισε πολύ προτού λειτουργήσει ως οδός εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών ο Δρόμος του Μεταξιού. Πράγματι, οι εμπνευστές του ντοκιμαντέρ, αλλά και όλοι οι θιασώτες της ιδέας ότι έχουν συμβάλει Ελληνες στη δημιουργία των 8.000 αγαλμάτων θεωρούν κομβικό το εύρημα οι Ελληνες να είχαν επαφή με την Κίνα από τότε. Σύμφωνα με αρχαιολόγους και ιστορικούς που εργάζονται τώρα στον περίφημο Πήλινο Στρατό της Κίνας, η ουσιαστική επαφή μεταξύ Ανατολής και Δύσης μπορεί να ξεκίνησε πολύ νωρίτερα.

Αν και ο Ιταλός εξερευνητής του 13ου αιώνα Μάρκο Πόλο μπορεί να ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που άφησε ένα λεπτομερές χρονικό των ταξιδιών του στην Ασία, σίγουρα δεν ήταν ο πρώτος που έκανε το ταξίδι. Κινέζοι ιστορικοί έχουν καταγράψει παλαιότερες επισκέψεις ανθρώπων που θεωρούνταν απεσταλμένοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά τον 2ο και 3ο αιώνα μ.Χ. Πιστεύουν, λοιπόν, ότι η ρεαλιστική εμφάνιση των αγαλμάτων μπορεί να είναι εμπνευσμένη ή διαμορφωμένη από αρχαία ελληνικά γλυπτά, υποδηλώνοντας δυτική επιρροή στην εποχή του πρώτου αυτοκράτορα της Κίνας, περίπου 1.500 χρόνια πριν από το διάσημο ταξίδι του Μάρκο Πόλο.

Πολύ πριν από το ντοκιμαντέρ, το 2012, αρχαιολόγοι και ιστορικοί εκτιμούσαν ότι η μεγάλη ζωντάνια που έχουν οι μορφές των αγαλμάτων μπορεί να ήταν αποτέλεσμα της παρουσίας κάποιου Ελληνα γλύπτη σε εκείνη τη μακρινή περιοχή. Επιπλέον, στην περιοχή του μαυσωλείου εντοπίστηκε και εύρημα με ευρωπαϊκό DNA, κάτι που όμως δεν δείχνει απαραιτήτως την παρουσία Ελλήνων γλυπτών, καθώς ίσως και άλλοι από την Ανατολική Ευρώπη μπορεί να είχαν βρεθεί εκεί για να εργαστούν περιπλανώμενοι είτε ως μισθοφόροι μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή ως αιχμάλωτοι.

Δείτε το βίντεο: Τα αξιοπερίεργα του Πήλινου Στρατού της Κίνας

Οι λαοί της Κεντρικής Ασίας εξάλλου ήταν γνωστοί από την αρχαιότητα και είχαν επαφές τόσο με την Κίνα όσο και με τη Μικρά Ασία. Ενα σενάριο που υποστηρίζουν με πάθος κάποιοι αρχαιολόγοι είναι ότι η δημιουργία του μαυσωλείου ήταν εμπνευσμένη από την Αρχαία Αλικαρνασσό στη Μικρά Ασία. Υποτίθεται ότι οι εργάτες προέρχονταν από την Κεντρική ή τη Δυτική Ασία.

Η ανακάλυψη

Ολα, πάντως, ξεκίνησαν με την επανεμφάνιση του «Στρατού από τον Κάτω Κόσμο». Τον Μάρτιο του 1974 δύο Κινέζοι αγρότες άρχισαν να σκάβουν σε μια αχανή και ξερή έκταση στα ανατολικά της πόλης Ξιαν, στην καρδιά της Κίνας. Προσπαθούσαν ανάμεσα σε λωτούς και ροδιές να εντοπίσουν νερό. Μετά από κάποιες ώρες ακούστηκε ένας περίεργος ήχος. Ενθουσιάστηκαν πιστεύοντας ότι είχαν μόλις ανακαλύψει ένα θαμμένο σεντούκι θησαυρού. Για την ακρίβεια, είχαν βρει κάτι ακόμα πιο πολύτιμο: ένα πήλινο άγαλμα. Το κεφάλι του είχε κοπεί στα δύο από την αξίνα.

Ειδοποίησαν την Κινεζική Αρχαιολογία. Με τη σειρά τους οι Αρχές κάλεσαν τον Ζάο Κανγκμίν, επιμελητή ενός τοπικού μουσείου. Πράγματι, ο αρχαιολόγος πήγε στην περιοχή μαζί με έναν ακόμη συνεργάτη του. «Ημασταν τόσο ενθουσιασμένοι που ενώ πηγαίναμε με τα ποδήλατά μας είχαμε την εντύπωση ότι πετούσαμε», διηγήθηκε λίγο προτού φύγει από τη ζωή.

Μόλις διαπίστωσε περί τίνος επρόκειτο, ο Κανγκμίν κάλεσε τους αγρότες να βγάλουν τα σπασμένα κομμάτια των αγαλμάτων και να τα μεταφέρουν σε τρία φορτηγά προκειμένου να τα πάνε στο μικρό τοπικό μουσείο. Εκεί ξεκίνησε να τα συναρμολογεί - κάποια από αυτά είχαν μόλις το μέγεθος νυχιού! «Ηταν το τέλος της κινεζικής πολιτιστικής επανάστασης, όμως κάποιοι ήταν ακόμη αντίθετοι στην αποκατάσταση των αρχαίων αντικειμένων. Ετσι αποφασίσαμε να τα κρατήσουμε μυστικά», είχε αποκαλύψει.

Το μυστικό δεν μπόρεσε να κρατηθεί για καιρό. Οι Αρχές μόλις έμαθαν για την ανακάλυψη, έστειλαν μια μεγαλύτερη ομάδα αρχαιολόγων να δουλέψει μαζί του. Κανένας, όμως, δεν αμφισβήτησε ότι ο Ζάο Κανγκμίν ήταν ο πρώτος αρχαιολόγος που ταυτοποίησε τα πήλινα αγάλματα και κυρίως ανακάλυψε ότι χρονολογούνται στην εποχή της Δυναστείας Τσιν, ενώ στη συνέχεια ήταν ο πρώτος που πραγματοποίησε αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή που βρίσκεται στη βόρεια επαρχία Σαανσί της Κίνας. Χάρη σε αυτές, έναν χρόνο αργότερα ανακάλυψαν 6.000 πήλινα αγάλματα στρατιωτών του Πεζικού σε έναν λάκκο μήκους 230 μέτρων με 11 διαδρόμους. Δίπλα ακριβώς βρέθηκε ένας δεύτερος λάκκος με τοξότες, άλλοι σε όρθια στάση και άλλοι γονατιστοί. Ιππείς με τα άλογά τους και αρκετοί αρματηλάτες μαζί με πεζούς.

Σε κοντινή απόσταση ο τρίτος λάκκος που βρέθηκε έκρυβε 68 φιγούρες, που ίσως αποτελούσαν το αρχηγείο του στρατού. Ενας τέταρτος λάκκος που υπήρχε ήταν άδειος. Πιθανολογείται ότι κάποιου είδους εξέγερση δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση του έργου.

Οι ειδικοί κατέληξαν ότι συνολικά 8.000 πήλινοι στρατιώτες κατασκευάστηκαν και στήθηκαν σε παράταξη μάχης. Εχουν ύψος 1,80 μέτρα, ενώ κάποιοι λίγοι κρίνοντας από τα διακριτικά στις στολές που φορούν είναι οι βαθμοφόροι και έχουν ύψος 1,90 μέτρα. Τις επόμενες δεκαετίες η ανασκαφή έφερε στο φως δεκάδες χιλιάδες άρματα και χάλκινα όπλα. Μόνο τα βέλη αριθμούν 40.000, ενώ σε αυτό τον αριθμό δεν υπολογίζονται οι λόγχες, οι βαλλίστρες, οι άξονες και τα σπαθιά. Εκατοντάδες είναι και τα ομοιώματα αλόγων, τα οποία όλα είναι σε φυσικό μέγεθος.

Ο πρώτος αυτοκράτορας

Το πέρασμα των 2.000 ετών είχε καταστρέψει πάνω από 2.000 στρατιώτες. Ωστόσο, 5.000 είχαν διατηρηθεί σε άριστη κατάσταση καθιστώντας ακόμα πιο μοναδικό το γεγονός ότι είχαν θαφτεί όρθιοι, συνοδεύοντας τον ηγέτη τους. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον Τσιν Σι Χουάνγκ, τον «πρώτο κυρίαρχο αυτοκράτορα που ενοποίησε την αχανή χώρα και δήλωνε βέβαιος ότι η βασιλεία του θα διαρκέσει πάνω από 10.000 γενιές».

Το επίτευγμά του ήταν κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς ότι η Κίνα ήταν ένα μωσαϊκό από αντίπαλα κράτη, φατρίες, δυναστείες με διαφορετική γλώσσα, ήθη, έθιμα και πολιτισμό. Ως αποτέλεσμα, είχε προηγηθεί η Περίοδος των Εμπόλεμων Κρατών, κατά τη διάρκεια της οποίας επτά βασίλεια διεκδικούσαν την εξουσία. Στο τελευταίο από αυτά, το Τσιν, ανήκε ο άνδρας που έμελλε να τα κατακτήσει και να τα ενώσει αναδεικνυόμενος σε απόλυτο μονάρχη. Ονόμασε κατόπιν τον εαυτό του αυτοκράτορα (Χουάνγκ-τι) και ήταν ο πρώτος (Σι) από τη δυναστεία των Τσιν. Ετσι προέκυψε και το όνομά του με το οποίο έμεινε στην Ιστορία: Τσιν Σι Χουάνγκ-τι.

Eφυγε από τη ζωή σε ηλικία 50 ετών. Είχε, όμως, από την εφηβεία του παραγγείλει την κατασκευή του τάφου του και του Πήλινου Στρατού που θα τον συνόδευε σε αυτόν. Η κατασκευή του τάφου ξεκίνησε το 246 π.Χ., όταν ο μετέπειτα αυτοκράτορας ήταν μόλις 13 ετών. Πράγματι, χρειάστηκαν 38 ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρωθεί και πάνω από 700.000 εργάτες, πολλοί από τους οποίους έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των εργασιών. Η πλειονότητα αυτών ήταν σκλάβοι, υπηρεσιακοί υπάλληλοι, αιχμάλωτοι πολέμου και τεχνίτες. Κατασκεύασαν μια επιβλητική πυραμίδα σκεπασμένη με χώμα ύψους 100 μέτρων και πλάτους 500 μέτρων.

Γύρω από αυτή υπήρχαν λάκκοι γεμάτοι με περίπου 8.000 πήλινους πολεμιστές σε φυσικό μέγεθος, από τους οποίους κανένας δεν είναι ίδιος με τον άλλον. Ακόμα και όσοι εργάτες επιβίωσαν μετά το πέρας του έργου λέγεται ότι δολοφονήθηκαν, για να μείνει μυστική η τοποθεσία. Υπολογίζεται ότι αποκαλύφθηκε και έγιναν διάφορες εξεγέρσεις, αλλά και επιθέσεις από τους εχθρούς του νεκρού πλέον αυτοκράτορα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Xia junxian / Imaginechina / AFP / VISUALHELLAS.GR

Ειδήσεις σήμερα:

Ρίσι Σούνακ: Το παιδί Ινδών μεταναστών έγινε πρωθυπουργός - Η πάμπλουτη σύζυγός του

Μέγαρα: Ηλικιωμένη μπήκε αντίθετα στην Αθηνών-Κορίνθου και συγκρούστηκε με μηχανή - Δύο νεκροί

Ο συγκοινωνιακός «χάρτης» της Αττικής αλλάζει - Σχέδιο και για επέκταση του Ηλεκτρικού πέρα από την Κηφισιά