Ρίσι Σούνακ: Ο «Ινδός Τζον-Τζον» θα γίνει ο Ομπάμα της Βρετανίας;

Ο Ρίσι Σούνακ απλώς δεν μπορεί να αποτύχει. Οι Βρετανοί πολίτες, οι βουλευτές των Συντηρητικών ή οποιοσδήποτε άλλος θα μπορούσαν να του συγχωρήσουν την αποτυχία, εύκολα ή δύσκολα. Ο ίδιος όμως ο 42χρονος Ρίσι Σούνακ, ο εδώ και λίγες ημέρες νεότερος πρωθυπουργός στη σύγχρονη Ιστορία της χώρας του, δεν θα μπορούσε ποτέ να συγχωρήσει τον εαυτό του. Πρωτίστως διότι αποτελεί μέλος δύο οικογενειών, οι οποίες φαίνεται πως το μόνο που ξέρουν είναι να θριαμβεύουν. Η προσωπική ιστορία καθενός από τους προγόνους, τους δικούς του γονείς, αλλά πολύ περισσότερο των γονιών της συζύγου του είναι από μόνη της ένα σχεδόν μυθιστορηματικό success story.

Ανθρωποι που, «βάσει προδιαγραφών», μόνο με θαύμα θα διέφευγαν από το πεπρωμένο τους. Που δεν θα έφταναν ποτέ πιο μακριά από το να γίνουν, π.χ., παντοπώλες είτε στη Βομβάη είτε στο Λονδίνο. Αλλά πεθερός του Ρίσι Σούνακ, φέρ’ ειπείν, είναι ο αξιοσέβαστος και διάσημος ανά τον κόσμο για την επιχειρηματική επιτυχία, το ήθος και τις αγαθοεργίες του Ναραγιάνα Μούρτι. Περισσότερο γνωστός με το παρωνύμιο «ο Ινδός Μπιλ Γκέιτς», είναι ένας δισεκατομμυριούχος, εξαιρετικής μαθηματικής ευφυΐας εκ φύσεως και ένας από τους πρωτοπόρους επιχειρηματίες στον ψηφιακό τομέα. Δημιούργησε αμύθητη περιουσία μέσω της εταιρείας που ο ίδιος ίδρυσε στην αρχή της δεκαετίας του 1980, της Infosys.

Εν είδει ανεκδότου, αλλά χαρακτηριστική ενός ιδιαίτερου τρόπου σκέπτεσθαι αποτελεί η εξής αυτοβιογραφική διήγηση του Ναραγιάνα Μούρτι: «Το 1974 ταξίδευα στην Ευρώπη με τρένο. Διασχίζοντας τη Βουλγαρία είχα έναν διάλογο με κάποιους συνταξιδιώτες. Εκείνοι, δίχως αφορμή, με κατέδωσαν ως αντιδραστικό αντικομμουνιστή ή κάτι τέτοιο. Ξαφνικά βρέθηκα κρατούμενος από την τοπική αστυνομία. Ενστολοι με έσπρωχναν στην πλατφόρμα ενός σταθμού σαν να ήμουν εγκληματίας, ενώ κατέσχεσαν το διαβατήριο και τις αποσκευές μου. Με έκλεισαν σε ένα μικροσκοπικό κελί με πρωτόγονα μέσα υγιεινής και με άφησαν εκεί για ημέρες εντελώς νηστικό.

Ωσπου ένα πρωί με έριξαν στο βαγόνι ενός φορτηγού τρένου και με έδιωξαν από τη χώρα λέγοντάς μου: “Επειδή είσαι Ινδός και η χώρα σου είναι φίλη με τη Βουλγαρία, θα πάρεις το διαβατήριό σου μόλις φτάσεις στην Κωνσταντινούπολη. Σκέφτηκα, αν οι Βούλγαροι μεταχειρίζονται έτσι τους πολίτες μιας φίλης χώρας, φαντάσου τι κάνουν στους υπόλοιπους... Και τότε ακριβώς ξεκαθάρισε στο μυαλό μου ότι αυτό που έπρεπε να γίνω ήταν ένας ταγμένος καπιταλιστής - αλλά με συμπόνια για τους συνανθρώπους μου. Εως τότε ήμουν άλλος ένας αριστερίζων σε σύγχυση».

Χαρισματικό παιδί

Εξίσου διάσημη και με διεθνή, αυτόφωτη ισχύ επιρροής είναι επίσης η πεθερά του Σούνακ, η Σούντα Μούρτι. Συγγραφέας μιας σειράς συγγραμμάτων διαφορετικών ειδών (δοκίμια, τεχνικές μελέτες, μυθιστορήματα, παιδικά κ.λπ.), αλλά με κοινό άξονα την προσφορά βοήθειας και καθοδήγησης προς τους αναγνώστες της, η Σούντα Μούρτι είναι πρόεδρος του Ιδρύματος Infosys. Ως εκ τούτου, διαχειρίζεται το πρόγραμμα δωρεών του οργανισμού διαθέτοντας δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε πολλές και ποικίλες φιλανθρωπικές δράσεις.

Η ίδια υπήρξε υπόδειγμα της άρνησης να υποταχθεί στη μοίρα της, καθώς τόλμησε να διεκδικήσει το δικαίωμα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Μάλιστα, θέλησε να κάνει σπουδές μηχανικού, και δη με ειδίκευση στους υπολογιστές, μια επιλογή που τη δεκαετία του ’60 στην Ινδία θεωρούνταν αποκλειστικά ανδρικό προνόμιο και ταμπού για μια γυναίκα. Σε τέτοιο βαθμό ώστε η γιαγιά της την επιτίμησε σκαιότατα λέγοντας «και ποιος θα πάρει για νύφη μια γυναίκα μηχανικό;».

Σε ό,τι αφορά το προσωπικό γενεαλογικό δέντρο του -αν και σε μικρότερη κλίμακα από τους Μούρτι-, οι άθλοι των γονιών και των παππούδων του Ρίσι Σούνακ είναι εξίσου αξιοθαύμαστοι, ηρωικοί, συγκινητικοί. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της νοοτροπίας που κληρονόμησε ο Ρίσι και σταθερό πρότυπο για όλη την οικογένειά του ήταν η γιαγιά Σράκσα, από την πλευρά της μητέρας του. Οι γονείς της ήταν Ινδοί μετανάστες και εκείνη μεγάλωσε στην αφρικανική ύπαιθρο, σε ένα χωριό της Τανζανίας, όπου η θέα των λεόντων δεν προκαλεί καμία εντύπωση.

Στα 16 της χρόνια παντρεύτηκε με συνοικέσιο τον επίσης Ινδό Ραγκουμπίρ Μπέρι, έναν τεχνικό σιδηροδρόμων. Μετά τη γέννηση των τριών θυγατέρων της, το 1966, η Σράκσα αποφάσισε να εγκαταλείψει την Αφρική και να δοκιμάσει την τύχη της στη Βρετανία. Χρειάστηκε να πουλήσει όλα τα κοσμήματα που της είχαν δωρίσει στον γάμο και να ανταλλάξει τα χρυσαφικά της με ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή. Εγκαταστάθηκε στο Λέστερ, όπου και άρχισε να εργάζεται ως λογίστρια. Εναν χρόνο αργότερα κάλεσε την υπόλοιπη οικογένεια να μετοικήσει οριστικά στη Βρετανία. Η τόλμη της Σράκσα, η αποφασιστικότητά της να κάνει το μεγάλο βήμα προς το άγνωστο, άλλαξε για πάντα τη μοίρα των οικείων και των απογόνων της.

Η μία από τις κόρες της, η Ούσα, σπούδασε Φαρμακευτική και μέσω φίλων γνώρισε τον Γιασβίρ, έναν μάλλον ευκατάστατο φοιτητή στην Ιατρική Σχολή του Λίβερπουλ, ο οποίος καταγόταν από μια περιοχή της Ινδίας που σήμερα ανήκει στο Πακιστάν. Η Ούσα και ο Γιασβίρ παντρεύτηκαν το 1977 και τρία χρόνια αργότερα απέκτησαν το πρώτο από τα τρία παιδιά τους. Ο πρωτότοκος βαφτίστηκε Ρίσι και ήδη από τις επιδόσεις του στο νηπιαγωγείο κάποιοι διαισθάνθηκαν ότι πρόκειται για ένα πολύ ξεχωριστό, πνευματικά προικισμένο παιδί, προορισμένο να φτάσει ψηλά, πιθανώς ως καρδιοχειρουργός ή κάτι παρόμοιο. Θρυλείται ότι κάποιος κατέθεσε την πρόγνωση ότι «αυτό το παιδί μια μέρα θα κυβερνήσει τη Βρετανία»!

Μια χώρα στα βράχια

Η πινακοθήκη των προσώπων του οικογενειακού περιβάλλοντός του -δεδομένων και των ισχυρών δεσμών που παραδοσιακά αναπτύσσουν μεταξύ τους οι Ινδοί, κατεξοχήν στον στενό συγγενικό κύκλο τους- κατ’ ουσίαν είναι ένας έμμεσος τρόπος για να συντεθεί το προφίλ του Ρίσι Σούνακ. Η αληθινή δοκιμασία του ως πρωθυπουργού μόνο τυπικά και σε πρώτο επίπεδο συνίσταται στη νικηφόρα αναμέτρησή του με τη βαθιά, πολυδιάστατη και διαρκώς επιδεινούμενη κρίση που πλήττει τη Βρετανία, ουσιαστικά από το Brexit και μετά, δηλαδή περίπου την τελευταία τριετία.

Πέραν των προφανών, το στοιχείο που καθιστά την περίπτωσή του εντελώς ιδιάζουσα είναι ότι μαζί του στην εμβληματική πρωθυπουργική οικία στο νούμερο 10 της Downing Street, συμβολικά, εγκατέστησε δίπλα του έναν κύκλο προσώπων τα οποία θα του υπενθυμίζουν διαρκώς, σε κάθε δύσκολη απόφαση, σε κάθε δίλημμα, σε κάθε στιγμή της θητείας του ως επικεφαλής της βρετανικής κυβέρνησης, ότι η αποτυχία δεν είναι επιλογή. Πρακτικά, οι άθλοι των προγόνων -και από τις δύο οικογένειές του- έχουν ήδη απαγορεύσει στον Ρίσι Σούνακ το ενδεχόμενο να αποχωρήσει ηττημένος και με σκυμμένο κεφάλι από την πρωθυπουργία. Ο πεθερός του, ο Ναραγιάνα Μούρτι, είναι το άκρον άωτον της σεμνότητας και της μετριοφροσύνης (διαμένει πάντα στο ίδιο συνηθισμένο, ταπεινό διαμέρισμα και εξακολουθεί -σύμφωνα με μαρτυρία της συζύγου του- να καθαρίζει ο ίδιος ακόμη και την τουαλέτα).

Ταυτόχρονα όμως είναι και ο μεγιστάνας της Infosys, ο 41ος πλουσιότερος Ινδός, με περιουσία που, κατά το «Forbes», αγγίζει τα 4,3 δισ. δολάρια. Ο Μούρτι, λοιπόν, χαιρέτισε το γεγονός ότι ο γαμπρός του είναι ο νέος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου με την εξής δήλωση: «Συγχαρητήρια στον Ρίσι. Είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτόν και του ευχόμαστε να πετύχει. Είμαστε βέβαιοι ότι θα κάνει το καλύτερο για τον λαό της Βρετανίας». Στην επιλογή του α’ πληθυντικού, σε αυτό το «εμείς» αντί του «εγώ» που επέλεξε, συμπυκνώνεται η σχεδόν αβάσταχτη βαρύτητα του καθήκοντος που έχει αναλάβει ο Ρίσι Σούνακ.

Υπερβολικά πλούσιος;

Κάποιες παράδοξες, έντονες αντιφάσεις περιζώνουν τον Ρίσι Σούνακ ήδη από τα πρώτα λεπτά της πρωθυπουργίας του. Η πλέον κρίσιμη αποτυπώνεται στο ερώτημα «μήπως ο Σούνακ είναι υπερβολικά πλούσιος για να λύσει το οικονομικό πρόβλημα του βρετανικού λαού;». Πράγματι, πώς είναι δυνατόν ένας πρωθυπουργός που είναι πλουσιότερος ακόμη και από τον βασιλιά Κάρολο (η περιουσία του και της συζύγου του εκτιμάται στα 700 εκατ. λίρες) να πείσει τα ήδη χειμαζόμενα, οικονομικά ασθενέστερα στρώματα της βρετανικής κοινωνίας ότι απαιτούνται ακόμη μεγαλύτερες περικοπές από όσες έχουν ήδη υποστεί;

Στο Διαδίκτυο κάνουν θραύση τα βίντεο με τις αδέξιες στιγμές του Σούνακ, ο οποίος δεν έχει ιδέα π.χ. σχετικά με το πώς ψωνίζουν οι απλοί άνθρωποι, πώς σκανάρεται το πλαστικό χρήμα κ.ο.κ. Οποτε δεν εμφανίζεται με κάποιο πανάκριβο σινιέ κοστούμι, ακόμη και όταν χαλαρώνει το στυλ του, φορά ρούχα και αξεσουάρ κόστους πολλαπλάσιου του βασικού μηνιαίου μισθού στη Βρετανία.

Μαζί με τη σύζυγό του, την Ακσάτα Μούρτι, και τις δύο κόρες τους, διαμένει στο Νότιο Κένσινγκτον, σε μια κατοικία αξίας 4,5 εκατ. λιρών. Ηδη από τη θητεία του ως υπουργού Οικονομικών στην κυβέρνηση Μπόρις Τζόνσον και παρά τη δημοτικότητα που απέκτησε χάρη σε ορισμένους γενναιόδωρους χειρισμούς του επί πανδημίας, δεν απέφυγε κάποιες δριμείες επικρίσεις για τη μηδαμινή στήριξη που προσέφερε σε τουλάχιστον 1,3 εκατομμύρια οικονομικά αδύναμους Βρετανούς. Σύμφωνα με τους πιο απαισιόδοξους αναλυτές, οι άνθρωποι αυτοί θα εκπέσουν νομοτελειακά στην κατώτατη τάξη, των εντελώς πτωχών.

Η φιλοσοφία του Σούνακ για το οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο της Βρετανίας προσιδιάζει σε εκείνο της Μάργκαρετ Θάτσερ. Ουδείς γνωρίζει όμως αν οι συχνά αιματηρές μεταρρυθμίσεις που επιβλήθηκαν στο πλαίσιο του εφαρμοσμένου θατσερισμού τη δεκαετία του ’80 μπορούν να επαναληφθούν το 2022. Επί του παρόντος, τα οικονομικά της Βρετανίας είναι στο ναδίρ, με πληθωρισμό άνω του 10%, συρρίκνωση-ρεκόρ του πραγματικού εισοδήματος για το σύνολο των πολιτών, τρομακτικές φήμες περί διακοπών ρεύματος στην καρδιά του επερχόμενου χειμώνα, ακόμη και ελλείψεις τροφίμων.

Η λεγόμενη «ανέχεια καυσίμων» προβλέπεται ότι θα επηρεάσει 10,7 εκατομμύρια Βρετανούς, ενώ έντονη ανησυχία εκφράζεται ακόμη και για τον επαρκή εφοδιασμό των ασθενοφόρων. Οι οικονομικές θεωρίες τις οποίες εμπέδωσε ο Σούνακ στη διάρκεια των λαμπρών σπουδών του σε κορυφαία πανεπιστήμια, όπως το Κολέγιο του Γουίντσεστερ, η Οξφόρδη και το Στάνφορντ, τον φέρνουν, νομοτελειακά, σε μετωπική σύγκρουση με την τρέχουσα ζοφερή πραγματικότητα της μετά Brexit Βρετανίας. Από την έκβαση αυτής της μάχης με τους κατιόντες οικονομικούς δείκτες θα κριθεί η μακροημέρευση της πρωθυπουργίας Σούνακ.

Γοητευτικό παρουσιαστικό

Πολλοί διερωτώνται πώς μπορεί ένας άνδρας με το παράστημα μοντέλου, με απαστράπτον χαμόγελο και παρουσιαστικό μελαμψού Τζον-Τζον (ο σύντροφος της Bibi-bo), με γκαρνταρόμπα υψηλής ραπτικής και αξίας εκατοντάδων χιλιάδων λιρών να πείσει τον μέσο Βρετανό ότι νιώθει τις αγωνίες της καθημερινότητάς του λόγω του πληθωρισμού, της αστάθειας που μοιραία προκαλεί το έλλειμμα εμπιστοσύνης των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα, της διάχυτης ανασφάλειας εξαιτίας των συνδυασμένων επιπτώσεων του Brexit, της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης;

Μια άλλη, δομική αντίφαση μεταξύ του βίου και της πολιτείας του Σούνακ είναι η αίσθηση της υπεροχής και της τεθωρακισμένης αυτοπεποίθησης που, εύλογα και δικαιολογημένα, διαθέτει ένας άνθρωπος ο οποίος έχει ήδη εκπληρώσει όλα τα όνειρα και όλους τους -μέχρι στιγμής- στόχους του. Στα 42 του είναι κιόλας πρωθυπουργός της Βρετανίας, της παλαιότερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στον σύγχρονο κόσμο, ενός κράτους με απαράμιλλη αίγλη και ισχύ - έστω κι αν εσχάτως ο μυθικός βρετανικός λέων μοιάζει να τελεί εν συγχύσει, μετά τις αλλεπάλληλες τρικλοποδιές που έβαλε στον εαυτό του. Ο Ρίσι Σούνακ, άλλωστε, προτού στραφεί στην ενεργή πολιτική, είχε μια θεαματικά επιτυχημένη σταδιοδρομία ως ανώτατο στέλεχος σε κορυφαίες εταιρείες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπως η Goldman Sachs. Ενδιαμέσως, βέβαια, στα φοιτητικά του χρόνια συνάντησε τη μετέπειτα σύζυγό του.

Συνομήλικη με τον Ρίσι, η νυν πρώτη κυρία του Ηνωμένου Βασιλείου Ακσάτα Μούρτι γεννήθηκε όταν οι γονείς της όχι μόνο δεν είχαν γίνει ζάπλουτοι, αλλά δεν είχαν καν τηλεφωνική σύνδεση στο σπίτι τους. Και ακριβώς επειδή οι γονείς της έκριναν πως έπρεπε να αφοσιωθούν στη νεοσυσταθείσα τότε Infosys και εργάζονταν νυχθημερόν στη Βομβάη, το 1980 έστειλαν τη νεογέννητη Ακσάτα στους γονείς της Σούντα στην επαρχία, όπου και παρέμεινε για αρκετό καιρό - όσο χρειαζόταν έως ότου αρχίσει να αναπτύσσεται η οικογενειακή επιχείρηση, η οποία θα εξελισσόταν σε έναν χρυσοφόρο κολοσσό. Περίπου τρία χρόνια μετά την Ακσάτα, το ζεύγος Μούρτι απέκτησε το δεύτερο παιδί του, τον Ρόχα, και καθώς η περιουσία του διογκωνόταν τάχιστα, αμφότερα τα τέκνα μεγάλωναν μαθαίνοντας να αποστρέφονται την επίδειξη και τη ματαιοδοξία και προκρίνοντας την εργατικότητα και τη φιλομάθεια.

H γνωριμία και ο γάμος

Η Ακσάτα επέλεξε να σπουδάσει Οικονομικά και Γαλλική Φιλολογία στην Καλιφόρνια. Κατόπιν, πήρε ένα ακόμη πτυχίο από μια σχολή μόδας πανεπιστημιακού επιπέδου και εργάστηκε στην Deloitte και τη Unilever. Ακολούθως, εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ για μεταπτυχιακές σπουδές στα Οικονομικά, στη διάρκεια των οποίων γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Ρίσι. Το ζεύγος παντρεύτηκε το 2009 και η Ακσάτα, παράλληλα με τη μητρότητα (έφερε στον κόσμο δύο κόρες, την Κρίσνα και την Ανούσκα, σήμερα 11 και 9 ετών αντίστοιχα), ασχολήθηκε με τη δημιουργία του δικού της οίκου μόδας υπό την επωνυμία Akshata Designs.

Παρά τις γνώσεις της στα Οικονομικά και την πρωτοτυπία των σχεδίων της με έντονες επιρροές από παραδοσιακά ινδικά μοτίβα, το επιχειρηματικό τόλμημά της ναυάγησε ύστερα από μια τριετία. Αν και δεν επιζητά τη δημοσιότητα, η Ακσάτα απασχόλησε για ένα διάστημα τα ΜΜΕ εξαιτίας κάποιων υπονοιών για φοροδιαφυγή. Το ζήτημα λύθηκε όταν εκείνη ανακοίνωσε πως θα αποδώσει στο βρετανικό κράτος οικειοθελώς όλους τους αναλογούντες φόρους (30.000 λίρες κατ’ έτος), παρότι η ίδια θεωρεί τη συμμετοχή της σε εξωχώρια εταιρεία απολύτως λογική.

Με το σύνολο των ιδιοτήτων της, αλλά και τη σταθερή πλην διακριτική παρουσία της στο πλευρό του συζύγου της είναι κάτι περισσότερο από το απαιτούμενο συμπλήρωμα του ισχυρού πολιτικού ανδρός. Εξάλλου, η πνοή υπεροχής που χαρακτηρίζει τον φιλόδοξο και μεθοδικό, όπως αποδεικνύεται, Ρίσι Σούνακ δεν χρειάζεται την αντιγραφή του προτύπου Μπαράκ και Μισέλ Ομπάμα. Ορισμένες ομοιότητες με τον τέως Αμερικανό πρόεδρο είναι ορατές μεν, αλλά ο Σούνακ, όσο προσεκτικά κι αν έχει χτίσει τη συμπεριφορική πανοπλία του, καλείται να ενσαρκώσει ένα πρότυπο πολιτικού ηγέτη πολύ διαφορετικό από αυτό που θα απέδιδε η παρομοίωση «Σούνακ, ο Βρετανοϊνδός Ομπάμα». Το ίματζ και τα συμπαρομαρτούντα μοιάζουν να μην είναι αρκετά πια ως εχέγγυα επιτυχίας για έναν πρωθυπουργό εκτάκτου ανάγκης, χωρίς περιθώρια λάθους και χωρίς δίχτυ ασφαλείας.

Ειδήσεις σήμερα:

Τρόμος για οδηγό λεωφορείου στον Ασπρόπυργο: Τον πυροβόλησαν ενώ οδηγούσε - Τρεις συλλήψεις

Ιστορικό ρεκόρ για τη Ρεβυθούσα - Εκφορτώθηκαν 60 φορτία LNG το α’ εξάμηνο

Όσα έγιναν στη συναυλία της Panik: Η συγκίνηση του Αργυρού, η αποθέωση για τον 50 Cent