Mπενιαμίν Nετανιάχου: Η επιστροφή του εφτάψυχου «Μπίμπι» και η ιστορία του

Στις 3 τα χαράματα της Τετάρτης 2 Νοεμβρίου, στο κεντρικό εκλογικό γραφείο του Λικούντ στην καρδιά του Τελ Αβίβ, παρέμεναν παρόντες καμιά 200ριά ξενυχτισμένοι οπαδοί του κόμματος. Οι κάλπες είχαν κλείσει το προηγούμενο βράδυ, με την προσέλευση των ψηφοφόρων να ξεπερνά κάθε προσδοκία καταγράφοντας την υψηλότερη συμμετοχή σε εθνικές εκλογές του Ισραήλ εδώ και 22 χρόνια. Πραγματική έκπληξη για ένα πολιτικό τοπίο στο οποίο έχουν διενεργηθεί πέντε εκλογικές αναμετρήσεις από το 2019. Παράλληλα, τα αποτελέσματα των exit polls που είχαν δημοσιοποιήσει την περασμένη νύχτα τα τρία κύρια τηλεοπτικά δίκτυα, παρουσίαζαν ότι ο δεξιός συνασπισμός θα εξασφάλιζε την κυβερνητική πλειοψηφία στην Κνεσέτ, τη Βουλή της χώρας. Αν επιβεβαιώνονταν οι εκτιμήσεις και στην καταμέτρηση, τότε ο 73χρονος Μπενιαμίν Νετανιάχου θα επέστρεφε στο σχεδόν μόνιμο πόστο του, μόλις ενάμιση χρόνο μετά την απομάκρυνσή του από την πρωθυπουργία.

Εκείνες τις βαριεστημένες μεταμεσονύκτιες ώρες της αναμονής στο συγκεκριμένο εκλογικό γραφείο παρατηρήθηκε ξαφνικά ασυνήθιστος αναβρασμός. Διαδιδόταν από στόμα σε στόμα ότι Νετανιάχου ήταν καθ’ οδόν. Ο «Μπίμπι», όπως χαϊδευτικά τον αποκαλούν οι συμπατριώτες του, κατέφθανε στη νυσταγμένη κομματική αίθουσα για να τη μετατρέψει προτού καλά-καλά ξημερώσει σε σκηνή εορταστικού θριάμβου.

Αποθέωση

Φρέσκος, με μπλε σακάκι, λευκό πουκάμισο, γαλάζια γραβάτα και χτένισμα καμουφλάζ με τα άσπρα μαλλιά των κροτάφων για την κάλυψη της αραίωσης της τριχοφυΐας της κεφαλής του, απευθύνθηκε με ήπιο τόνο στους παραβρισκόμενους. Συνοδευόμενος αγκαζέ από την τρίτη -με την οποία είναι παντρεμένος εδώ και τριάντα χρόνια- σύζυγό του Σάρα τόνισε πως «κερδίσαμε μια τεράστια ψήφο εμπιστοσύνης από τον λαό του Ισραήλ» προς εκείνους που τον επευφημούσαν έξαλλα. Κανείς σχεδόν δεν τον άκουσε στον γενικευμένο πανζουρλισμό. Οι υποστηρικτές του χοροπηδούσαν, κυμάτιζαν σημαίες και φώναζαν εν χορώ «Μπίμπι, ο βασιλιάς του Ισραήλ».

Ενας από τους εκστασιασμένους παρόντες φυσούσε επανειλημμένα το σοφάρ, ένα αρχαίο τελετουργικό πνευστό όργανο από κέρατο κριαριού με το οποίο οι προφήτες της Βίβλου καλούσαν κοντά τους τον εβραϊκό λαό. Πλέον, όμως, δεν χρειάζονταν μουσικές εκκλήσεις και προφητείες. Ο αυτοαποκαλούμενος «Μίστερ Ασφάλεια» επιβεβαίωνε αχάραγα κιόλας ότι ήταν ταυτόχρονα και ο «Μίστερ Σταθερότητα» ή, καλύτερα, ο «Μίστερ Επιβίωση». Το ομολογούσε το σχεδόν πατρικό, πλατύ χαμόγελο και το αντικατόπτριζε η χαλαρή στάση του σώματός του.

Για ακόμη μία φορά έβγαλε, σαν ταχυδακτυλουργός, ένα κουνέλι από το καπέλο του και επέστρεψε στη γνώριμη καρέκλα της εξουσίας. Πρωθυπουργός και πάλι για 6η φορά, συνόψιζε στο πολιτικό του προφίλ τον άνθρωπο που έχει κυβερνήσει περισσότερο από κάθε άλλον στην 74χρονη ιστορία της χώρας. Στα 46 του έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός και ο πρώτος που γεννήθηκε στο κράτος του Ισραήλ καταφέρνοντας στα χρόνια που διανύθηκαν από τότε να έχει μακρύτερη παραμονή στο πρωθυπουργικό πόστο ακόμη και από τον ιδρυτή του Ισραήλ, τον Ντέιβιντ Μπεν Γκουριόν.

Μόνο που στη νέα του θητεία θα κουβαλάει στις κυβερνητικές βαλίτσες του το βαρύ φορτίο του συνασπισμού του με τρία ακραία κόμματα από τον χώρο του υπερεθνικιστικού θρησκευτικού σιωνισμού. Κανένα πρόβλημα. Ετσι ήταν πάντα ο «Μπίμπι» και δεν πρόκειται να αλλάξει, λένε στην πατρίδα του. Ούτε θα κάνει, επιμένουν, στους εξτρεμιστές συνεταίρους του, σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, παραχωρήσεις που δεν πιστεύει και ούτε θα πληρώσει φόρο για την ακροδεξιά εκλογική βοήθειά τους. Για τον ίδιο οι συνεργάτες, οι υποστηρικτές και οι σύμμαχοι είναι αναλώσιμοι, αφού προηγουμένως τον έχουν ωφελήσει. Εξάλλου του αποδίδουν σαρκαστικά πως έχει μόνο δύο κατηγορίες φίλων: αυτούς που έχει προδώσει και αυτούς που θα προδώσει.

Μετά την ήττα του στις εκλογές του Ιουνίου 2021 όλοι τον είχαν ξεγράψει. Εφευγε ταπεινωμένος από το γραφείο μετά από 12 συνεχόμενα χρόνια ως πρωθυπουργός. Απεχθής για τους παλιούς συμμάχους, χαρακτηρισμένος ψεύτης από τους νέους, υπόδικος για τρεις υποθέσεις διαφθοράς, όλα προμήνυαν οριστικό φίνις στη μακρά διαδρομή της πολιτικής καριέρας του. Οι εγχώριοι πολιτικοί του αντίπαλοι νόμιζαν ότι τον είχαν νικήσει οριστικά. Ειδικά από τη στιγμή που ο πρώην δημοσιογράφος και τηλεοπτικός παρουσιαστής Γιαΐρ Λαπίντ, πρόεδρος του κεντρώου κόμματος Γες Ατίντ («Υπάρχει μέλλον)», σχημάτισε μια ετερόκλητη συμμαχία ιδεολογικά διαφορετικών κομμάτων για να αναλάβει την εξουσία.

Ο Νετανιάχου υποσχέθηκε στους οπαδούς του ότι θα ξαναγύριζε, προβλέποντας ότι εκείνος ο κυβερνητικός συνασπισμός θα κατέρρεε σύντομα. Εκείνη όμως την περίοδο, εξαιτίας των εγχώριων περιστάσεων και των διαμορφούμενων συσχετισμών, η ατμόσφαιρα έμοιαζε δυσοίωνα συννεφιασμένη γι’ αυτόν. Αλλά κι έξω δεν πήγαινε καλά. Η πεισματάρικη αντίθεσή του στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στη Δυτική Οχθη και τη Λωρίδα της Γάζας πριονιζόταν. Το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας, συμπεριλαμβανομένης της νέας κυβέρνησης Μπάιντεν στις ΗΠΑ, πρόκρινε αυτή τη φόρμουλα ως λύση στη σύγκρουση Ισραήλ - Παλαιστινίων.

Μεγάλες απώλειες

Ακόμη χειρότερα, οι δύο μεγάλοι Αμερικανοί υποστηρικτές του είχαν πλέον περάσει στη σκιά. Ο στενός προσωπικός του φίλος, μεγιστάνας των καζίνο του Λας Βέγκας, του Μακάο και της Σιγκαπούρης Σέλντον Αντελσον -που προωθούσε όσο κανείς άλλος τις θέσεις του «Μπίμπι» στα διεθνή fora- είχε αναχωρήσει στα 87 του από τον μάταιο τούτο κόσμο. Αφησε ορφανή και τη μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα «Israel Hayom», που είχε ιδρύσει, διανεμόταν δωρεάν και αβαντζάριζε ανελλιπώς τον Νετανιάχου. Εχασε επίσης στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές ο προσωπικός τους φίλος από τη δεκαετία του 1980 Ντόναλντ Τραμπ, και το κακό δίπλωσε.

Ποιος άλλος πρόεδρος των ΗΠΑ, εκτός από αυτόν τον αλαζονικό πορτοκαλοτρίχη, θα αναγνώριζε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ; Πράγμα που ο «Μπίμπι» διαφήμιζε ως το μεγαλύτερο επίτευγμα της εξωτερικής του πολιτικής. Μαζί, βέβαια, με τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με τέσσερις αραβικές χώρες με τις λεγόμενες «συμφωνίες του Αβραάμ», χωρίς να παραχωρήσει ούτε εκατοστό εδάφους της κατεχόμενης από το Ισραήλ Παλαιστίνης.

Στις βαριές, ωστόσο, απώλειες των διεθνών στηριγμάτων είχαν προστεθεί από τον Νοέμβριο του 2019 και εγχώρια πλήγματα. Του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για κατάχρηση εμπιστοσύνης, δωροδοκία και απάτη. Με δυο λόγια τον προσήγαγαν σε δική για ρουσφέτια με το αζημίωτο σε ντόπιους επιχειρηματίες και ύποπτα νταραβέρια με εικαζόμενους εκβιασμούς σε εκδότες με την απαίτηση για την εκ μέρους τους ευνοϊκή μεταχείρισή του. Προσπάθησε μεν, ανεπιτυχώς δε, να υπονομεύσει τη διαδικασία της δίωξής του. Ως κατηγορούμενος για διαφθορά, απέδιδε την ευρεία ποινική έρευνα εις βάρος του σε κυνήγι μαγισσών, καθοδηγούμενη δήθεν από τους πολιτικούς κεντροαριστερούς αντιπάλους του.

Χρέωνε στα τηλεοπτικά κανάλια του Ισραήλ μεροληψία και μποϊκοτάζ για την εξαφάνιση από τις οθόνες στις προσπάθειές τους να τον καθαιρέσουν. Σχεδόν έκλαιγε και ολοφυρόταν, αλλά σίγουρα κάπου προς το συμφέρον του αποσκοπούσε. Οπως και αν είχε, πάντως, τα φεγγάρια της παντοδυναμίας του είχαν αλλάξει. Προβλεπόταν ότι η πολωτική του φιγούρα σύντομα θα αντάλλασσε εξευτελιστικά την ηλιόλουστη πρωθυπουργική κατοικία με το σκοτεινό κελί της φυλακής και τα καλοραμμένα του κοστούμια με τη στολή του βαρυποινίτη κρατουμένου. Τίποτε, όμως, από αυτά δεν έγινε. Οσοι προφήτευαν το πολιτικό τέλος του έμειναν με τη γυάλινη σφαίρα τους αμανάτι.

Θεωρίες συνωμοσίας

Ο έμπειρος σε ελιγμούς Νετανιάχου αγκιστρώθηκε στον άμβωνα του Λικούντ, του κόμματος που ηγείται, και συνέχισε τα κηρύγματα με την πασίγνωστη επιθετικότητα και επιμονή του. Εβλεπε παντού συνωμοσίες εναντίον του με πολιτικά κίνητρα που σχεδιάστηκαν από τους αντιπάλους του. Εκανε νέους φίλους στην Ακροδεξιά της χώρας που θα του φαίνονταν προσεχώς χρήσιμοι. Ειδικότερα, όπως ισχυρίζονται οι επικριτές του, ως εργαλείο για ανακτήσει την εξουσία ώστε να περάσει έναν νόμο που θα τον προστατεύει από τη Δικαιοσύνη όσο κατέχει το πρωθυπουργικό αξίωμα.

Στο μεταξύ δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του και αύξησε με αδιάκοπο ρυθμό τις εμφανίσεις του στην αμερικανική τηλεόραση, εστιάζοντας στην απειλή του Ιράν και των μοχθηρών ηγετών του. Χρησιμοποιούσε την αυτοθυματοποίηση για να κερδίζει την εγχώρια συμπάθεια. Παραπονιόταν σε κάθε ευκαιρία. «Γιατί το Ισραήλ αντιμετωπίζεται έτσι; Γιατί μου συμπεριφέρονται έτσι; Γιατί μου αξίζει αυτό;», έλεγε ενόσω ήταν ο πρώτος εν ενεργεία πρωθυπουργός που δικαζόταν τον Μάιο του 2020.

Στην πραγματικότητα, όμως, ο Νετανιάχου δεν έπαψε ποτέ να λειτουργεί ως πρωθυπουργός του Ισραήλ, ακόμη και διατελώντας αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πλάσαρε για τον εαυτό του την εικόνα του ηγέτη μιας χώρας που περιβάλλεται από εχθρούς, ο οποίος δεν δέχεται μαθήματα διαχείρισης για τα «του οίκου της» από τον υπόλοιπο κόσμο. Και όσο οι φιλελεύθερες ελίτ της χώρας τον κατήγγελλαν ως καταχραστή και σφετεριστή της εξουσίας τόσο αυτός λαχταρούσε όσο τίποτε άλλο την επάνοδό του στην πρωθυπουργία. Το θέμα γι’ αυτόν, εκτός από υπαρξιακό, ήταν και ψυχαναγκαστικό.

Πρώτα απ’ όλα επειδή έχει πείσει τον εαυτό του ότι αυτό που είναι καλό για εκείνον κι αυτό που είναι καλό για τη χώρα του είναι ένα και το αυτό. Υπενθύμιζε στο πιστό κοινό του ότι οι μεταξύ 2009 και 2021 κυβερνήσεις του θεμελίωσαν στη χώρα την τρέχουσα οικονομική, στρατιωτική και τεχνολογική δύναμή της. Την κατέστησαν ικανή να αντιμετωπίζει αξιοθαύμαστα τις παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, να εκπλήσσει τον κόσμο με τον ρυθμό των εμβολιασμών κατά του COVID και φυσικά να απολαμβάνει αδιαπραγμάτευτα την υποστήριξη της Δύσης. Με αυτά τα ατού πρόβαλε μια δημοφιλή μέχρι προσωπολατρίας εικόνα που ενσάρκωνε τη θέληση ενός μαχητή. Φρόντιζε, πάντως, να ξεκαθαρίζει στο φανατικό του ακροατήριο που τον αποκαλούσε βασιλιά, «δεν είμαι βασιλιάς, πρέπει να εκλεγώ με τις ψήφους σας!». Τα ρέστα τα ανέλαβε η Ηasbara, η εβραϊκή λέξη για τις δημόσιες σχέσεις.

Τιμητικές διακρίσεις

Χρόνια στο κουρμπέτι, ο «Μπίμπι» έχει φορτώσει το παλμαρέ του με διάφορες τιμητικές διακρίσεις. Προσωπικές ή εξ αγχιστείας, αδιάφορο. Γεννήθηκε στο Τελ Αβίβ το 1949. Το 1963 η οικογένειά του μετακόμισε στις ΗΠΑ όταν στον πατέρα του Μπενζιόν, έναν γεννημένο στη Βαρσοβία εξέχοντα ιστορικό, ακτιβιστή και οπαδό του ρεβιζιονιστικού σιωνισμού προσφέρθηκε μια ακαδημαϊκή θέση στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνιας. Ο νεαρός Μπενιαμίν, ο δεύτερος από τα τρία αδέρφια του, τον ακολούθησε στη μετανάστευση.

Γύρισε στην πατρίδα του στα 18 του χρόνια και υπηρέτησε για πέντε χρόνια σε μια επίλεκτη μονάδα Ειδικών Δυνάμεων. Ως λοχαγός, πολέμησε σε πολυάριθμες ισραηλινές διασυνοριακές επιδρομές, αποστολές διάσωσης ομήρων σε αεροπειρατείες, πυροβολήθηκε και τραυματίστηκε αρκετές φορές σε μάχες. Απολύθηκε από την ενεργό υπηρεσία το 1972, αλλά παρέμεινε στις εφεδρείες των καταδρομέων. Γύρισε στις ΗΠΑ για να σπουδάσει Αρχιτεκτονική με το όνομα Μπεν Νιτάι -προκειμένου τάχα να το προφέρουν πιο εύκολα οι Αμερικανοί- στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, το περίφημο ΜΙΤ, αλλά επέστρεψε τον Οκτώβριο του 1973 στο Ισραήλ για να υπηρετήσει στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ.

Ενόσω σπούδαζε, ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιονάταν, που υπηρετούσε ως διοικητής της πρώην μονάδας κομάντος του «Μπίμπι», σκοτώθηκε το 1976 κατά τη διάρκεια της αντιτρομοκρατικής επιχείρησης διάσωσης 100 κυρίως Εβραίων ομήρων, θυμάτων αεροπειρατείας στο αεροδρόμιο Εντεμπε της Ουγκάντα. Η επιχείρηση στέφτηκε με επιτυχία στα μόλις 90 λεπτά που διήρκεσε. Ωστόσο ο επικεφαλής της ένοπλης ομάδας ήταν ο μοναδικός Ισραηλινός της δύναμης καταδρομών που σκοτώθηκε κατά την ανταλλαγή πυρών. Ο θάνατός του είχε βαθιά θρηνητικά πένθιμη επίδραση στην οικογένεια Νετανιάχου και το όνομα του αδικοχαμένου έγινε θρυλικό στο Ισραήλ. Ωστόσο η θυσία του θαρραλέου, ευαίσθητου, ηρωικού «Γιόνι», του οποίου το όμορφο πρόσωπο γνωρίζει κάθε Ισραηλινός μαθητής, δεν πήγε χαμένη, καθώς άνοιξε μέσα σε μια νύχτα την πολιτική λεωφόρο για τον «Μπίμπι».

Ο μικρός αδελφός ίδρυσε ένα αντιτρομοκρατικό ινστιτούτο στη μνήμη του πεσόντος, διορίστηκε αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής του Ισραήλ στην Ουάσινγκτον και αμέσως μετά μόνιμος αντιπρόσωπος της χώρας του στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Αψογος χειριστής της αγγλικής γλώσσας με χαρακτηριστική αμερικανική προφορά και το στακάτο τέμπο της εκφοράς των Ρεπουμπλικάνων πολιτικών, κέρδισε τις διεθνείς εντυπώσεις υπερασπιζόμενος το Ισραήλ αποτελεσματικά με πάθος και μπόλικο μακιγιάζ στις μικρές τηλεοπτικές οθόνες των ΗΠΑ.

Εύγλωττος, καλλιεργημένος, χαρισματικός χιουμορίστας, αφού ξεχώρισε στα ξένα είχε έρθει η ώρα να διαπρέψει και στην πατρίδα του. Αναμείχθηκε στην εγχώρια πολιτική όταν επέστρεψε στο Ισραήλ το 1988, κερδίζοντας μια έδρα για το κόμμα Λικούντ στο Κοινοβούλιο και έγινε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών. Αργότερα αναρριχήθηκε στην προεδρία του κόμματος και το 1996 εκλέχθηκε ο πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ κατά τις πρόωρες εκλογές μετά τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν.

Τα υπόλοιπα θα αποτελούσαν ένα σύνθετο κεφάλαιο της πολιτικής ιστορίας του Ισραήλ αν ο αμφιλεγόμενος Νετανιάχου δεν είχε ψαχτεί τόσο εξονυχιστικά στα ψυχαναλυτικά ντιβάνια, που αποτελούν κάτι σαν εθνικό σπορ στην πατρίδα του.

Φέρει άραγε το παιδικό τραύμα της διαρκούς επιρροής και της απόρριψής του από τον αυστηρό και ασυμβίβαστα αντιάραβα πατέρα του, ο οποίος πέθανε το 2012 σε ηλικία 102 χρόνων; Ή, μήπως, διαβιώνει κάτω από την απανταχού παρούσα σκιά του θρυλικού στρατιώτη αδελφού του που σκοτώθηκε από εχθρικά πυρά στα 30 του χρόνια; Είναι ο «Μπίμπι» μια χαρισματικά ένδοξη φιγούρα, ένας, π.χ., Ισραηλινός Τσώρτσιλ που αναζητά την υστεροφημία μέσα στις σελίδες της Ιστορίας; Ή αποτελεί έναν ανασφαλή πολιτικό με πολλά ράμματα στη γούνα του που κυνηγάει εναγωνίως την επιβίωσή του; Αρκετοί συμπατριώτες του τον καταχωρίζουν σε μια ντόπια βερσιόν ενός κοκκινόσβερκου Αμερικανού Ρεπουμπλικάνου πολιτικού, φαφλατά αλλά δίκαιου, εριστικού αλλά και πατριώτη, που στις ΗΠΑ θα τον είχαν -παρότι αλλόθρησκο- εικόνισμα οι ευαγγελικοί Χριστιανοί.

Αλλοι τον θεωρούν χαρακτηριστικό δείγμα πανικόβλητου Μεσανατολίτη πολιτικάντη, στη μόνη πραγματική δημοκρατία στην περιοχή, που αντιπροσωπεύει τη ροπή στη διαφθορά, στη λαϊκιστική μηχανορραφία και τη συντηρητική ξεροκεφαλιά.

Οπως πάντα, σε τέτοιες χαμαιλεοντικές περιπτώσεις η αλήθεια βρίσκεται, σχεδόν σχιζοφρενικά, στη μέση. Με ελικοειδείς μανούβρες παρέκαμψε το άλλοτε πανίσχυρο κόμμα εξουσίας της Κεντροαριστεράς προς όφελος της σκληροπυρηνικής Δεξιάς του Λικούντ. Εκμεταλλεύτηκε την κούραση του Εργατικού Κόμματος, τις διασπάσεις και την έλλειψη στιβαρής ηγεσίας του.

Ρητορική και πράξεις

Παρά, όμως, τη σκληρή ρητορική του, οι πράξεις του δεν συμβάδιζαν με το αδιάλλακτο εθνικιστικό ύφος του που επέκρινε σφοδρά τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Οσλο του 1993 μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, αλλά υπέγραψε συμφωνία με την οποία παραχωρούσε το 80% της Χεβρώνας στην Παλαιστινιακή Αρχή. Απελευθέρωσε τον πνευματικό ηγέτη της Χαμάς Αχμέντ Γιασίν το 1997 και αντάλλαξε τον επί πενταετία αιχμάλωτο της Χαμάς στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ με περισσότερους από 1.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους το 2011. Ανέβηκε ακόμη στο βήμα του ΟΗΕ και υπερασπίστηκε τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους λόγω της έντονης πίεσης του Μπαράκ Ομπάμα, με τον οποίο διατηρούσε σχέσεις οργής, αλλά δεν κούνησε το δαχτυλάκι για να προχωρήσει η υπόθεση.

Αυτός ο δογματικά αδιάλλακτος κήρυκας της αμείωτης επεκτατικής κατασκευής οικισμών του Ισραήλ στη Δυτική Οχθη συμφώνησε σε ένα άνευ προηγουμένου 10μηνο πάγωμά τους, επιτρέποντας ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους. Προφανώς μετά από λίγο οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν με ευθύνη και των δύο πλευρών, με αποτέλεσμα όλη η διεθνής φιλολογία περί της πραγματικής παράνομης και ανήθικης κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ να τιναχτεί στον αέρα. Καθώς συμπεραινόταν ότι και οι καταπιεσμένοι και αποκλεισμένοι από πλήρη δικαιώματα Αραβες πολίτες πυροδοτούν επίσης εμπρηστικά μια ανυποχώρητη ακαμψία. Ο Νετανιάχου με τα ζιγκ ζαγκ, τις ντρίμπλες και τις προσποιήσεις κατόρθωνε να σφουγγαρίζει όλους τους διεθνείς λεκέδες του. Κυρίως, όμως, έθεσε την καθοριστική επιτύμβια πλάκα στο όραμα μιας λύσης δύο κρατών. Κυνικά, άλλωστε, είχε εξομολογηθεί πως «μπορείτε να τερματίσετε μια διαπραγμάτευση για την ειρήνη μόνο αν την ξεκινήσετε».

Είτε, λοιπόν, υπό τις κατάρες των υπερθνικιστών, είτε υπό τους εγκωμιασμούς των φιλελευθέρων, οι οποίες εναλλάσσονταν γκροτέσκα, κατάφερνε να βρίσκεται στον διπλωματικό αφρό. Ποιος, άλλωστε, θα μπορούσε να διατηρεί άριστες σχέσεις με τον Πούτιν, ο οποίος ήταν και είναι «κώλος και βρακί» με τους μισητούς του Ιρανούς, που με τη σειρά τους έχουν άρρηκτους δεσμούς με τη σιιτική στρατιωτικοπολιτική οργάνωση της Χεζμπολάχ του Λιβάνου; Φυσικά, ο οξυδερκής «Μπίμπι». Με τη μοναδική ικανότητά του να μανιπουλάρει το δημόσιο σώμα, κάνοντας τις διεθνείς σχέσεις που έχει προσωπικά αναπτύξει να γίνονται ανεκτές αν όχι πλήρως αποδεκτές από μεγάλη μερίδα του λαού της χώρας του.

Μόνο με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει από το πρόσφατο παρελθόν τεταμένες σχέσεις. Η Αγκυρα ήταν από τις πιο εχθρικές χώρες προς το Ισραήλ την τελευταία δεκαετία. Το κυβερνών κόμμα AKP της Αγκυρας συνέκρινε το Ισραήλ με τη ναζιστική Γερμανία. Ο Ερντογάν αποκάλεσε τον Νετανιάχου «κλέφτη που ηγείται του Ισραήλ», αναφερόμενος στα εις βάρος του σκάνδαλα διαφθοράς και το παρατράβηξε κατονομάζοντάς τον με αυθάδεια «τύραννο ενός τρομοκρατικού κράτους».

Ο Νετανιάχου αντιστάθηκε στις συκοφαντίες. Σήκωσε επί της προηγουμένης πρωθυπουργίας του την προσβλητική ρίψη του μαδημένου τουρκικού γαντιού και αποκάλεσε με τη σειρά του τον Ερντογάν «δικτάτορα» επειδή φυλάκιζε δημοσιογράφους, ενώ τον κατηγόρησε ευθέως ότι «είναι από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της Χαμάς», καθώς αναμφίβολα «κατανοεί καλά την τρομοκρατία και τη σφαγή». Εννοώντας πεντακάθαρα ότι η Τουρκία προβαίνει σε εθνοκάθαρση των Κούρδων στη βορειανατολική Συρία. Από την πλευρά της η Τουρκία που υποδύεται τον απρόσκλητο προστάτη των απανταχού μουσουλμάνων είχε απελάσει τον πρεσβευτή του Ισραήλ μετά από ισραηλινή επιδρομή το 2010 στο πλοίο αλληλεγγύης «Μavi Marmara» και τη νηοπομπή ακτιβιστών του κινήματος «Ελεύθερη Γάζα», κατά την οποία σκοτώθηκαν 10 Τούρκοι πολίτες.

Οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών αποκαταστάθηκαν το 2016, αλλά μόλις δύο χρόνια αργότερα η Τουρκία ανακάλεσε τους διπλωμάτες της από το Ισραήλ και απέλασε Ισραηλινούς απεσταλμένους όταν οι δυνάμεις της χώρας τους σκότωσαν Παλαιστίνιους που είχαν λάβει μέρος σε διαδηλώσεις στη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Αγκυρα ένιωσε τα ρίγη της απομόνωσης. Διαπίστωσε ότι εξαιτίας της μαξιμαλιστικής στενομυαλιάς του προέδρου της έχει λίγους φίλους στη Δυτική Ευρώπη και ελάχιστους στην Ουάσινγκτον. Επιδίωξε, αναπόφευκτα, να συμφιλιωθεί με πολλές χώρες της περιοχής, Ειδικά με το Ισραήλ, απλώς για να αποκτήσει κάποια επιρροή στην Ουάσινγκτον μέσω του αμερικανικού φιλοϊσραηλινού λόμπι.

«Εκρηκτική» κληρονομιά

Η απερχόμενη κυβέρνηση του Τελ Αβίβ έδειξε πρόθυμη να ανανεώσει τους δεσμούς φιλίας με την Αγκυρα. Ωστόσο αυτή η βιαστική συμφιλίωση υπό τη συμφεροντολογική πρεμούρα της Τουρκίας κληρονομεί στη νέα δεξιά ισραηλινή κυβέρνηση μια κατσαρόλα που κοχλάζει χωρίς καπάκι πάνω στη θράκα. Πολλοί υποψιάζονται αλλά κανείς δεν γνωρίζει με σαφήνεια στο Ισραήλ τι θα μπορούσαν να μαγειρέψουν ανά πάσα στιγμή η Τουρκία και η Χαμάς, τους ηγέτες της οποίας φιλοξενεί τακτικά η Αγκυρα.

Ο «Μπίμπι», πατέρας τριών παιδιών από δύο διαφορετικούς γάμους και παππούς τριών εγγονιών από τη μεγαλύτερη μοναχοκόρη του, παρότι χαρακτηρίζεται «γεράκι» δεν είναι εριστικός, φιλοπόλεμος και καβγατζής. Αν και έχει επιτεθεί απροκάλυπτα στα ντόπια μέσα ενημέρωσης, με θρασύτητα στους πολιτικούς αντιπάλους, αναιδώς στο ισραηλινό δικαστικό σώμα και έχει ξεδιάντροπα προωθήσει σχέδιο κατοχύρωσης της εβραϊκής υπεροχής ως συνταγματική αρχή δεν «ψήνεται» με τις πολεμικές συγκρούσεις, τις οποίες έχει ζήσει εφιαλτικά από πρώτο χέρι. Εχει προσπαθήσει να αποφύγει τις γενικευμένες ένοπλες επιθετικές ενέργειες στην περιοχή. Στρατηγικά φαίνεται να προκρίνει κάποιου είδους διαχείρισή τους, όπως έκανε στη Συρία για μία δεκαετία. Ωστόσο η χρήση βίας για αυτοάμυνα δεν έχει αποδράσει ποτέ από το σκεπτικό τους.

Από εδώ και πέρα, όμως, ο «Μπίμπι», που δεν φοράει κιπά, με κυβερνητική παρέα τους εκλεγμένους έξαλλους ρατσιστές από θρησκόληπτες σέχτες -στη Δύση θα τους αποκαλούσαν ανοιχτά φασίστες- ποιος ξέρει τι θα του ξημερώσει σε ένα άστατο γεωπολιτικό περιβάλλον. Η στάση που ίσως χρειαστεί να επιδείξει στις δυνητικά αλληλένδετες κρίσεις που ενδέχεται να προκύψουν στην Ανατολική Μεσόγειο, οπωσδήποτε ενδιαφέρει και την Ελλάδα. Το δικό του, πάντως, σλόγκαν επιμένει ότι «η ειρήνη αγοράζεται από τη δύναμη. Δεν αγοράζεται από αδυναμία ή μονομερείς υποχωρήσεις».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / VISUALHELLAS.GR, GETTY IMAGES / IDEAL IMAGE


Ειδήσεις σήμερα

Στα «χνάρια» του Μασκ και ο Ζούκερμπεργκ - Ετοιμάζεται για μαζικές απολύσεις σε Facebook και Instagram

Oι Ταλιμπάν αποκαλύπτουν τον τάφο του ιδρυτή τους 9 χρόνια μετά τον θάνατό του - Δείτε βίντεο

Voice: Το χαστούκι της Έλενας στον Αργυρό και ο... στημένος αγώνας - Δείτε βίντεο