Ο Μπλίνκεν σε ρόλο επιτηρητή για «ήρεμα προεκλογικά νερά» σε Ελλάδα-Τουρκία
31.01.202310:48
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών θα επισκεφθεί τον Φεβρουάριο Αθήνα και Αγκυρα, σε μια προσπάθεια να διατηρηθούν ζωντανοί οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών
Την Τουρκία και την Ελλάδα θα επισκεφθεί μέσα στον Φεβρουάριο ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, σε ένα ταξίδι που εκ των πραγμάτων λαμβάνει τον χαρακτήρα άτυπης διαμεσολάβησης προκειμένου η Ουάσινγκτον να... πειθαναγκάσει την Αγκυρα και την Αθήνα να δεσμευτούν σε έναν κώδικα συμπεριφοράς για τη δρομολόγηση της επίλυσης των διαφορών τους μέσω του διαλόγου.
Η κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, όξυνση που επί του παρόντος περιορίζεται σε προφορικές απειλές, προβληματίζει την αμερικανική πλευρά διότι συνεχίζεται για δέκατο μήνα και η ομίχλη δεν κατακάθεται σε μια χρονικά ευαίσθητη φάση, όπου οι δύο χώρες -και η Κυπριακή Δημοκρατία- βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο.
«Δεν είναι θέμα προθέσεων και σχεδιασμού της τουρκικής ή της ελληνικής κυβέρνησης», εξηγεί διπλωματικός παράγοντας αναφερόμενος στο ενδεχόμενο υποτιθέμενου θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο και συμπληρώνει: «Τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν από ένα απρόβλεπτο περιστατικό στη θάλασσα ή στον αέρα, πολύ περισσότερο που τα μαχητικά αεροσκάφη που καθημερινώς διασταυρώνονται στο Αιγαίο τα χειρίζονται νέα παιδιά κάτω των 30 ετών». Η πιθανότητα του ατυχήματος είναι υπαρκτή, όπως έδειξε και η παρ’ ολίγον εμπλοκή μεταξύ ενός πλωτού του ελληνικού Λιμενικού και τουλάχιστον τριών ταχέων σκαφών της τουρκικής Ακτοφυλακής, την παραμονή των Θεοφανίων στο Φαρμακονήσι.
Ο επικεφαλής του State Department αναμένεται στην Ευρώπη μετά τις 17 Φεβρουαρίου. Πληροφορίες που δεν έχουν επιβεβαιωθεί αναφέρουν ότι ο Αντονι Μπλίνκεν είναι πιθανόν να επισκεφθεί πρώτα το Βερολίνο για συνομιλίες με τη Γερμανίδα υπουργό Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ. Επόμενος σταθμός στην περιοδεία του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας αναμένεται να είναι η Αγκυρα, όπου θα έχει συνομιλίες με τον Τούρκο υπουργό Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Αξιόπιστες πληροφορίες αναφέρουν ότι τελικός σταθμός της περιοδείας του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών θα είναι η Αθήνα, όπου ο κ. Μπλίνκεν στις 20 ή στις 21 Φεβρουαρίου πρόκειται να συναντηθεί με τον Νίκο Δένδια. Το ίδιο διήμερο αναμένεται να διεξαχθεί και η σύνοδος των τριών συμμάχων χωρών Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδος με τη συμμετοχή και των Ηνωμένων Πολιτειών υπό το σχήμα 3+1, σχετικά με ενεργειακά θέματα, εμπορικές συναλλαγές, αλλά και αναφορικά με τη στρατιωτική συνεργασία των συμμετεχουσών χωρών. Εάν επιβεβαιωθεί, η επίσκεψη του Αντονι Μπλίνκεν στο τρίγωνο Βερολίνο - Αγκυρα - Αθήνα θα δώσει ένα ξεκάθαρο στίγμα μιας διαμεσολαβητικής προσπάθειας της Ουάσινγκτον.
Με έμμεσο τρόπο, η αμερικανική κυβέρνηση δραστηριοποιείται για να διατηρηθούν ζωντανοί οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι η προεκλογική περίοδος μπορεί να οδηγήσει σε ένα διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον μέχρι το καλοκαίρι του 2023 στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ισως δεν είναι σύμπτωση ότι ο κ. Μπλίνκεν, προτού προσγειωθεί στην Τουρκία, θα κάνει μια στάση στη Γερμανία για να ολοκληρώσει το ταξίδι του στην Ελλάδα.
Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, όπως είχε αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ», συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες ο Ιμπραχίμ Καλίν, στενός συνεργάτης του Ταγίπ Ερντογάν, με την Αννα-Μαρία Μπούρα, διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Κυριάκου Μητσοτάκη, παρουσία του Γενς Πλέτνερ, διπλωματικού συμβούλου του καγκελαρίου Ολαφ Σολτς και πρώην πρεσβευτή της Γερμανίας στην Αθήνα. Οι συνομιλίες της 16ης Δεκεμβρίου ανάμεσα στους κυρίους Καλίν, Πλέτνερ και την κυρία Μπούρα ήταν μια καλή αφορμή για να υπάρξει ειλικρινής ανταλλαγή απόψεων, παρά το γεγονός ότι διαπιστώθηκαν οι διαφορές που χωρίζουν Τουρκία και Ελλάδα.
Αντίστοιχη προσπάθεια εξομάλυνσης των εντάσεων και επικοινωνίας των επικεφαλής των υπουργείων Αμυνας Ελλάδος και Τουρκίας είχε γίνει τον Οκτώβριο του 2022 στη συνάντηση του Νίκου Παναγιωτόπουλου με τον Χουλουσί Ακάρ - και πάλι στις Βρυξέλλες. Ο Αντονι Μπλίνκεν δεν αποκλείεται στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Τουρκία και τον Νίκο Δένδια στην Ελλάδα να παροτρύνει τους συνομιλητές του να συναντηθούν.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του Aντονι Μπλίνκεν
Κάτι που σε αυτή την χρονική στιγμή μοιάζει μάλλον απίθανο ενδεχόμενο, αφού ο Ερντογάν είναι ξεκάθαρο ότι έχει δώσει εντολή στους υπουργούς του να μη συνομιλούν με τους Ελληνες ομολόγους τους. Οι μοναδικές δύο συναντήσεις Ελλήνων και Τούρκων υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων, δηλαδή τα ραντεβού Ακάρ - Παναγιωτόπουλου και Καλίν - Μπούρα, που έχουν γίνει τους τελευταίους δέκα μήνες από τη στιγμή που ο Ερντογάν δήλωσε δημοσίως ότι δεν θέλει να συνομιλεί και να συναντηθεί ξανά έγιναν με παρέμβαση και διαμεσολάβηση Αμερικανών, Γερμανών και Γάλλων, που του ζήτησαν να βάλει νερό στο κρασί του και να προσπαθήσει για την επανέναρξη των πολιτικών και διπλωματικών επαφών με την Ελλάδα, προκειμένου να μη διαταραχθεί περισσότερο η ασφάλεια στην Ευρώπη και η συνοχή του ΝΑΤΟ.
Στην απολύτως ρευστή περίοδο που βρισκόμαστε, με τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας να μοιάζει σαν να βρίσκεται μπροστά σε νέα έκρηξη, επίσης απρόβλεπτη είναι και η τακτική του προέδρου της Τουρκίας.
Ο Ερντογάν, που έπειτα από πιέσεις των ισχυρών χωρών του ΝΑΤΟ φαινόταν σαν να έχει αποσύρει το βέτο στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στην Ατλαντική Συμμαχία, ήρε εκ νέου τη συγκατάθεσή του, διασυνδέοντας το «ναι» της Τουρκίας με την πώληση αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-16.
Οι ξένοι διπλωμάτες έχουν τη βεβαιότητα ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν θα συναινέσει στην ενσωμάτωση της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αν δεν λάβει μια σειρά από ανταλλάγματα που παζαρεύει. Επί της ουσίας, η επιλογή του βέτο στην ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ ευθυγραμμίζεται με τα ρωσικά συμφέροντα.
Κάτι που δεν έχει ξεφύγει από το... ραντάρ των Ηνωμένων Πολιτειών σε πρώτη φάση, αλλά και της Γερμανίας, που αντιλαμβάνονται τώρα ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν εφαρμόζει τις Δυτικές κυρώσεις στο καθεστώς Πούτιν, αλλά επιπλέον ωφελείται αυξάνοντας κατακόρυφα το ισοζύγιο των ρωσοτουρκικών εμπορικών ανταλλαγών. Και αν αυτή η επιλογή δεν είναι αφορμή για προστριβές της Αγκυρας με την Ουάσινγκτον και τη Δύση λόγω της ευαίσθητης προεκλογικής περιόδου στην Τουρκία, είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι θα παραμείνει έτσι επί μακρόν.