Wagner Group: Αποκαλύψεις για το modus operandi του ιδιωτικού στρατού που ελέγχει ο Πούτιν

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναφορικά με τη δράση της παραστρατιωτικής ομάδας Wagner Group, τη διεύθυνση της οποίας έχει ο Ρώσος ολιγάρχης Γεβγκένι Πριγκόζιν. Και αυτό διότι σύμφωνα με το Politico η παραστρατιωτική ομάδα βοηθάει τη Ρωσία να καταλάβει πόλεις - κλειδιά στην Ουκρανία ενώ την ίδια ώρα φροντίζει να εξαπλώσει την επιρροή της τόσο σε αφρικανικά εδάφη όσο και σε άλλα μέρη της Υφηλίου. 

Σύμφωνα με τους αξιωματούχους που μίλησαν στο Politico η Wagner τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να αποτελέσει μία σοβαρή παγκόσμια πρόκληση. Οι εντεινόμενες δραστηριότητες της παραστρατιωτικής ομάδας στην αφρικανική ήπειρο, όπου οι εκπαιδευμένοι μαχητές της εκτελούν βασικές λειτουργίες ασφαλείας για καθεστώτα όπως στο Σουδάν, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και άλλες χώρες, περιγράφονται με λεπτομέρεια σε μια σειρά τηλεγραφημάτων και εγγράφων της κυβέρνησης των ΗΠΑ από το εσωτερικό δίκτυο του αρχηγού της ομάδας, Γεβγκένι Πριγκόζιν, τα οποία βρέθηκαν στην κατοχή του Politico  και επαληθεύτηκαν από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.

Η αυξανόμενη ισχύς του Πριγκόζιν που είναι γνωστός με το προσωνύμιο «σεφ του Κρεμλίνου» στον διαρκώς συρρικνωμένο κύκλο του Βλαντιμίρ Πούτιν αναφέρεται σε έγγραφα και διασυνδέσεις και ωθεί τις δυτικές κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν μια απειλή που υπολογίζουν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ευρύ κίνδυνο στη διεθνή ασφάλεια τα επόμενα χρόνια.

Συναντήσεις για τον περιορισμό της δράσης της Wagner

Σύμφωνα με το Politico, Αμερικανοί, Ευρωπαίοι και Αφρικανοί διπλωμάτες είχαν συναντήσεις κεκλεισμένων των θυρών στο Μπανγκούι, το Κιγκάλι, τις Βρυξέλλες, την Ουάσιγκτον, το Κίεβο, το Λονδίνο και τη Λισαβόνα προκειμένου να συζητήσουν τρόπους με τους οποίους θα περιοριστεί η δράση της Wagner.

Κατά τη διάρκεια των επαφών τους δημιούργησαν έναν οδικό χάρτη με τον οποίο θα επιχειρήσουν να εξοντώσουν την Wagner από την κεντρική Αφρική μέσω της αποστολής ομάδας στρατιωτών οι οποίοι θα πάρουν τον έλεγχο ενός άλλοτε βιοτεχνικού ορυχείου χρυσού. Παράλληλα αξιωματούχοι των ΗΠΑ συζητούν για το εάν η Wagner θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως διεθνής τρομοκρατική οργάνωση.

Υπενθυμίζεται ότι από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη η Wagner προχώρησε στην στρατολόγηση χιλιάδων νέων στρατιωτών με σκοπό την αποστολή τους στο πεδίο της μάχης. Αυτή η κίνηση βοήθησε τη Μόσχα να καταφέρει σημαντικές νίκες πέριξ του Ντονμπάς. Επιπλέον ο Πριγκόζιν που κατά το παρελθόν αρνιόταν ότι έχει σχέση με τη Wagner πλέον έχει αναγνωρίσει εμπράκτως την εμπλοκή του με αυτή. Μάλιστα υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ίδιος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης και με βίντεο που αναρτά στα social media παρουσιάζει τα μέλη της Wagner ως ήρωες ενώ φροντίζει να μιλήσει με σκληρή γλώσσα για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία από τη Δύση.

Όπως σημειώνει το Politico η Wagner είναι ένα μόνο κομμάτι που έχει σύνδεση με τον «σεφ του Κρεμλίνου». Μάλιστα κατά το παρελθόν είδαν το φως της δημοσιότητας πολλές αναφορές σχετικά με τη σύνδεση του Πριγκόζιν με διάφορες επιχειρήσεις ενώ πριν από λίγες μέρες παραδέχθηκε δημόσια την παρέμβασή του στις αμερικανικές εκλογές του 2016, όπου νικητής αναδείχθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Την ίδια στιγμή μία πολύμηνη έρευνα του Politico έφερε στο φως αποκλειστικές νέες λεπτομέρειες αναφορικά με το πωςς το δίκτυο του Πριγκόζιν έχει καταφέρει να γίνει μία εκτεταμένη διεθνής στρατιωτική και πολιτική επιχείρηση επιρροής. Η ίδια έρευνα αποκάλυψε τις προσπάθειες που καταβάλουν οι ΗΠΑ με τους συμμάχους τους προκειμένουν να μειωθεί η επιρροή της Wagner σε αφρικανικές χώρες. 

«Ο Πριγκόζιν ήταν εγκληματίας για πολύ καιρό. Η φύση των δραστηριοτήτων του δεν έχει αλλάξει τόσο πολύ. Απλώς έχουν επεκταθεί», δήλωσε με νόημα ένας Αμερικανός αξιωματούχος. «Και πραγματικά αυτές οι δραστηριότητες, έχουν θεριέψει στην Ουκρανία, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο», συμπλήρωσε ο ίδιος αξιωματούχος. Επιπλέον αξιωματούχοι δήλωσαν στο Politico ότι οι κινήσεις της παραστρατιωτικής ομάδας δείχνουν το πόσο φιλόδοξος είναι ο Πριγκόζιν. 

«Μοναδικός βραχίονας του Κρεμλίνου»

«Η ομάδα Βάγκνερ αποτελεί έναν μοναδικό βραχίονα του Κρεμλίνου. Ο Πούτιν τον χρησιμοποιεί ως ένα από τα εργαλεία του στην Αφρική και σε όλο τον κόσμο», υπογράμμισε ένας δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος μιλώντας στο Politico. «Έτσι, υπάρχουν ανησυχίες στην πολιτική μας για την Αφρική. Αλλά για εμάς, αυτό είναι επίσης ένα πρόβλημα σχετικά με το πώς η Ρωσία θολώνει την λεπτή γραμμή μεταξύ κρυφής δράσης και στρατιωτικής δράσης και πολιτικής επιρροής», συμπλήρωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος.

Τα ευρήματα του Politico:

1. Το παγκόσμιο δίκτυο του Πριγκόζιν που περιλαμβάνει και την Wagner, έχει άμεσους δεσμούς με τη Μόσχα και του επιτρέπει να αναπτύξει τις δραστηριότητές του σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι υπάλληλοι και οι μαχητές του έχουν συχνές επικοινωνίες με ανώτερους αξιωματούχους της ρωσικής κυβέρνησης στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι υπηρεσίες ασφαλείας και το υπουργείο Άμυνας.
2. Το δίκτυο του Πριγκόζιν για χρόνια ανακατεύεται στα πολιτικά συστήματα άλλων χωρών. Τα τελευταία χρόνια προσπάθησε να επεκτείνει αυτές τις επιχειρήσεις παραπληροφόρησης και πολιτικής επιρροής σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Εσθονίας, σε μια προσπάθεια να υποκινήσει αντιΝΑΤΟϊκά και αντιδυτικά αισθήματα. Προσπάθησε επίσης να επεκτείνει τα γραφεία της στο Μεξικό. Η πανδημία φαίνεται ωστόσο να σταμάτησε το σχέδιο της.
3. Η Wagner έχει εδραιώσει τη στρατιωτική, πολιτική και επιχειρηματική της παρουσία στην Αφρική τα τελευταία χρόνια, ενισχύοντας τις δυτικές ανησυχίες για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στην αφρικανική ήπειρο και ιδαιίτερα σε χώρες που ιστορικά στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ και της Ευρώπης.

Η συγκεκριμένη έκθεση βασίζεται εν μέρει σε τηλεγραφήματα της κυβέρνησης των ΗΠΑ που ήρθαν στην κατοχή του Politico και επικεντρώνονται απευθείας στην Wagner. Ακόμη βασίζεται σε εσωτερικά έγγραφα και υπομνήματα που έχουν γραφτεί στα ρωσικά από το δίκτυο Πριγκόζιν, στα οποία έχει πρόσβαση το Politico μέσω μιας διεθνούς δημοσιογραφικής συνεργασίας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Σημειώνεται ότι πρώτη η γερμανική εφημερίδα Welt απέκτησε αυτά τα έγγραφα και στη συνέχεια τα μοιράστηκε με άλλα μέσα ενημέρωσης στα οποία περιλαμβάνεται και το Politico. Από τα έγγραφα επιβεβαιώνονται παλαιότερες αναφορές και έρευνες που είχαν δημοσιευθεί και αφορούν εταιρείες που συνδέονται με τον Πριγκόζιν. Όπως σημειώνει το Politico μεταξύ αυτών βρίσκεται και εκείνες που ασχολούνται με εκστρατείες παραπληροφόρησης. Παράλληλα παρέχουν μία πρωτοφανή εικόνα για το πως λειτουργεί καθημερινά η Wagner. Τα έγγραφα που έχουν περιέλθει σε γνώση του Politico, εκτείνονται από το 2014 έως το 2021.

«Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε για τον Γεβγκένι Πριγκόζιν είναι ότι η αυτοκρατορία επιρροής του είναι μεγάλη, αλλά δεν είναι αποκλειστικά δική του κατασκευή», δήλωσε η Candace Rondeaux, διευθύντρια του Future Frontlines στη New America, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον. «Είναι πολύπλευρο, υπάρχουν στρατιές τρολ, υπάρχει ο όμιλος Wagner, υπάρχουν «εταιρείες κέλυφος» (σ.σ shell companies), υπάρχουν παραγωγές ταινιών», ανέφερε ακόμη.

Το Politico και οι συνεργάτες του προσέλαβαν εξωτερικούς εμπειρογνώμονες συμπεριλαμβανομένων δύο ερευνητικών οργανισμών - τη Recorded Future και την C4ADS προκειμένου να επιβεβαιώσουν τα δεδομένα που περιέχονται στα έγγραφα του δικτύου Πριγκόζιν.

«Από ό,τι έχουμε εξετάσει… εάν αυτά τα έγγραφα ήταν αυθεντικά, θα απαιτούσε σημαντική προσπάθεια για να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων όπως αυτή ή ένα σύνολο δεδομένων όπως αυτό», υποστήριξε ο Μπράιαν Λίστον, ανώτερος αναλυτής πληροφοριών απειλών στο Recorded Future. «Θα ήταν το πιο περίτεχνο σύνολο απομιμήσεων που έχω δει ποτέ. Πιστεύουμε ότι αυτό που είδαμε είναι αυθεντικό», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ακόμη ο Λίστον υποστήριξε ότι τα έγγραφα δεν φαίνεται να αντιπροσωπεύουν «ένα πλήρες σύνολο δεδομένων», κάτι που καθιστά το έργο της έρευνας πιο δύσκολο.

«Λείπουν δεδομένα. [Τα έγγραφα] μας δίνουν μια ικανοποιητική εικόνα του εσωτερικού της ομάδας Βάγκνερ και του Πριγκόζιν… αλλά υπάρχουν πράγματα εκεί μέσα που θα περιμέναμε να δούμε που δεν τα έχουμε δει ακόμη, ή είναι μέρος ίσως κάποιου άλλου σετ ή κάπου αλλού», είπε με νόημα.

Ο Άλλεν Μαγκάρντ, ένας αναλυτής του C4ADS που εξέτασε ένα υποσύνολο των εγγράφων, δήλωσε ότι τα δεδομένα που περιέχονται σε αυτά είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν λόγω των περιορισμένων οικονομικών πληροφοριών ανοιχτού κώδικα που είναι διαθέσιμες στο δίκτυο του «σεφ» του Κρεμλίνου.

Όμως όπως είπε ότι εντόπισε αντιστοιχίσεις στις εκμεταλλεύσεις δεδομένων ανοιχτού κώδικα του C4ADS, επιτρέποντάς του να επιβεβαιώσει ορισμένες από τις πληροφορίες στα έγγραφα. «Ο οργανισμός… φαινομενικά αποκαλύπτεται σε αυτά τα έγγραφα ότι βασίζεται περισσότερο στο ρωσικό Υπουργείο Άμυνας περισσότερο από όσο θα περίμενε κανείς», τόνισε.

«Τα έγγραφα φαίνεται επίσης να δίνουν μια εικόνα μιας οντότητας που προσέχει έντονα τις εμφανίσεις της στις αναφορές των μέσων ενημέρωσης. Αυτό ευθυγραμμίζεται με το συμπέρασμα στο οποίο έχει καταλήξει ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνητών - ότι η ομάδα Wagner έχει γίνει, στην πράξη, μια εταιρεία δημοσίων σχέσεων με παραστρατιωτικό σκέλος, και όχι το αντίστροφο», υποστήριξε ακόμη. Επιπλέον, η εταιρική δομή των συνδεδεμένων με αυτήν την ομάδα εταιρειών δεν είναι διαφανής.

Τα έγγραφα που αναφέρονται σε αυτήν την έκθεση είναι μόνο εκείνα που το Politico μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα και να λάβει περαιτέρω επιβεβαίωση μέσω συνεντεύξεων με ειδικούς και αξιωματούχους.

Ακόμη το Politico ήρθε σε επαφή με δεκάδες νυν και πρώην Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους προκειμένου να συζητήσουν τις δραστηριότητες της ομάδας Wagner. Όλοι ζήτησαν καθεστώς ανωνυμίας προκειμενου να συζητήσουν ευαίσθητα θέματα εθνικής ασφάλειας. Από την πλευρά τους οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και της Ευρώπης αρνήθηκαν να κάνουν το οποιοδήποτε σχόλιο γι' αυτά τα έγγραφα. Επίσης το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ δεν έκανε κάποιο σχόλιο επί του θέματος, ενώ από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της Κομισιόν. Ο Πίτερ Στάνο δήλωσε ότι η Wagner «αποτελεί απειλή» για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για όλες τις χώρες όπου δραστηριοποιείται ο όμιλος.

Πώς γίνεται η στρατολόγηση

Επιπρόσθετα το Politico αναφέρεται και στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η στρατολόγηση των μελών της Wagner. Η παραστρατιωτική ομάδα έχει φέρει δεκάδες χιλιάδες κρατούμενους που βρίσκονταν στις ρωσικές φυλακές για να βοηθήσουν τις επίθεσης στην Ουκρανία αλλά και να ενισχύσουν τις μονάδες στα ανατολικά και ειδικότερα στη Μπαχμούτ.

«Απλώς συνεχίζουν να έρχονται. Είναι σαν να μην έχουν τίποτα να χάσουν», ανέφερε χαρακτηριστικά σύμβουλος του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας σε συνέντευξή που παραχώρησε τον Ιανουάριο. Σύμφωνα με τα έγγραφα του Politico η ομάδα Wagner σπεύδει να στρατολογήσει κόσμο που κυρίως προέρχεται από τα φτωχότερα στρώματα της Ρωσία και στη συνέχεια επιδιώκει να μεταφέρει την πειθαρχία στις τάξεις της. Επί παραδείγματι  τιμωρεί τους μαχητές της επειδή χρησιμοποιούν τα social media, αποθηκεύουν φωτογραφίες από ευαίσθητες αποστολές στα τηλέφωνά τους, κλέβουν χρήματα και εμπλέκονται σε χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ. Οι ηγέτες της επιτηρούν επίσης τα τηλέφωνα των εργαζομένων και κάνουν ακόμη και πολυγραφικές εξετάσεις προκειμένου να διερευνήσουν πιθανές αδικοπραγίες.

Και ενώ μέσα στη Wagner επικρατεί χάος, ο Πριγκόζιν όχι μόνο δεν το βάζει κάτω αλλά επεκτείνει συνεχώς την αυτοκρατορία του. Μόνο τα πέντε τελευταία χρόνια έστειλε νεοσύλλεκτους σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής με σκοπό να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις της Wagner. Ακόμη το δίκτυό του προσπάθησε να ιδρύσει νέα γραφεία και επιχειρήσεις σε χώρες με ιστορικά ισχυρούς δεσμούς με τη Δύση, σύμφωνα με τα έγγραφα που έχει δει το Politico.

Το 2020, άτομα που συνδέονται με το δίκτυο του Πριγκόζιν προσπάθησαν να ανοίξουν ένα γραφείο στο Μεξικό, αλλά ο κορωνοϊός φάνηκε να καθυστερεί αυτό το σχέδιο. Η ομάδα προσπάθησε επίσης να πραγματοποιήσει επιχειρήσεις επιρροής στην Εσθονία σε μια προσπάθεια να υποκινήσει τον ευρωσκεπτικισμό και τη δυσπιστία προς το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με έγγραφα. Και τα τελευταία δύο χρόνια, μαχητές της Wagner εμφανίστηκαν σε αφρικανικές χώρες όπως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Γκάνα και η Μπουρκίνα Φάσο.

Επίσης Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την πιθανή επιρροή της Wagner σε περιοχές όπως είναι το Κοσσυφοπέδιο. Αυτό αναφέρει τηλεγράφημα από τις ΗΠΑ που έλαβε το Politico. Παράλληλα οι ίδιοι αξιωματούχοι έχουν λάβει αναφορές σύμφωνα με τις οποίες μέλη της Wagner βρίσκονται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, αν και τοπικοί αξιωματούχοι εκεί αρνήθηκαν την παρουσία τους.

Επίσης το ρεπορτάζ του Politico αναφέρει ότι για να υποστηρίξει την επέκταση της ομάδας, η Wagner προχώρησε στην αγορά και αποστολή οχημάτων, πυρομαχικών και όπλων στις δυνάμεις της, βρίσκοντας τρόπους να εξασφαλίσει όπλα και να τα στείλει διεθνώς παρά τις δυτικές κυρώσεις.

Άγνωστο το πως γίνεται η χρηματοδότηση της Wagner

Υπενθυμίζεται ότι τον Σεπτέμβριο του 2022 o Πριγκόζιν παραδέχθηκε ότι ίδρυσε την Wagner το 2014. Παρ'όλα αυτά παραμένουν άγνωστες οι λεπτομέρειες σχετικά με το πώς χρηματοδοτείται η Wagner. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο όμιλος είναι γνωστό ότι χρησιμοποιεί «εταιρείες κέλυφος» για να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά αψηφώντας τις δυτικές κυρώσεις. Για παράδειγμα, βασίζεται σε μια εταιρεία εγγεγραμμένη στη Μαδαγασκάρη, γνωστή ως Midas Resources, για να δραστηριοποιείται σε μια εξόρυξη στην CAR, σύμφωνα με μια υποκλοπή των ΗΠΑ που έλαβε το Politico.

Οι ειδικοί υπέθεταν εδώ και χρόνια ότι ο όμιλος λαμβάνει σημαντική χρηματοδότηση από τη Μόσχα, συμπληρώνοντας αυτά τα χρήματα με κέρδη από συμβάσεις ασφάλειας και εξόρυξης από κυβερνήσεις που δεν τηρούν τις κυρώσεις. Το κύριο αρχηγείο της Wagner βρίσκεται στο Μόλκινο της Ρωσίας, με τη μορφή βάσης που η ομάδα μοιράζεται με τη 10η Ταξιαρχία Ειδικού Σκοπού της Ρωσίας GRU, την ξένη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της χώρας.

Παρά τις προφανείς δημόσιες διασυνδέσεις μεταξύ της Wagner και της Μόσχας, το Κρεμλίνο δεν έχει αναγνωρίσει τους δεσμούς του με την Wagner ενώ υπάρχουν λίγες αξιόπιστες αναφορές για το εάν και πώς εισρέουν χρήματα από τη Μόσχα στα ταμεία της ομάδας του Πριγκόζιν.

Άλλοι δημοσιογράφοι και ερευνητές έχουν εντοπίσει περιπτώσεις κατά τις οποίες στελέχη της Wagner συντονίζονται με τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. Και αρκετά από τα έγγραφα που εξετάστηκαν από το Politico επιβεβαιώνουν αυτή τη σχέση.

Τα έγγραφα δείχνουν ότι η ομάδα συνδέεται άμεσα με τη Μόσχα καθώς και ότι επικοινωνεί και αναπτύσσει στρατηγική με ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους για ορισμένες από τις πιο ευαίσθητες επιχειρήσεις της.

Για παράδειγμα, πολλά από τα έγγραφα δείχνουν στενό συντονισμό μεταξύ της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας, γνωστή και ως FSB στη Ρωσία, και της Wagner σε χώρες όπως η Συρία. Oι υπάλληλοι της Wagner συναλλάσσονται επίσης απευθείας με ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους από όλη την κυβέρνηση.

Παρακρατικός βραχίονας της ρωσικής κυβέρνησης

«Νομίζω ότι ήταν πάντα ξεκάθαρο ότι η ομάδα Wagner ενεργεί ως παρακρατικός βραχίονας της ρωσικής κυβέρνησης», δήλωσε ο Μάικλ βαν Λάντινγκχαμ, πρώην Ρώσος αναλυτής της CIA. «[Αυτές] αναπτύσσονται εκεί όπου η ρωσική κυβέρνηση μπορεί να μην έχει τους πόρους ή μπορεί να μην βλέπει άμεσο συμφέρον, αλλά μπορούν να το κάνουν μέσω της Wagner».

Αμερικανοί αξιωματούχοι, επίσης, έχουν συνδέσει το έργο του Πριγκόζιν με το Κρεμλίνο. Πιστεύουν ότι η στρατολόγηση αιχμαλώτων από αυτόν για τον πόλεμο στην Ουκρανία - αν και παράνομη - υποστηρίζεται από τις αρχές της Μόσχας, σύμφωνα με ένα από τα τηλεγραφήματα που εξασφάλισε το Politico.

Παρά αυτές τις σαφείς συνδέσεις, το ερώτημα για τους ερευνητές και τους ακαδημαϊκούς που μελετούν την ομάδα Βάγκνερ -ακόμη και αξιωματούχους πληροφοριών- ήταν ο βαθμός στον οποίο η Wagner λαμβάνει κεφάλαια από το ρωσικό κράτος, έστω και έμμεσα μέσω shell companies. Ένα έγγραφο που εξετάστηκε από το Politico, το οποίο έχουν επίσης μελετήσει ειδικοί εμπειρογνώμονες, φαίνεται να αποδεικνύει μια οικονομική σχέση.

Εκστρατείες παραπληροφόρησης

Το δίκτυο του Πριγκόζιν πραγματοποιεί επίσης εκστρατείες παραπληροφόρησης σε όλο τον κόσμο σε μια προσπάθεια να προωθήσει τα ρωσικά γεωπολιτικά συμφέροντα και να διαδώσει το αντιδυτικό αίσθημα.

Ο πρώην υπεύθυνος τροφοδοσίας του Πούτιν συνδέεται εδώ και καιρό με μια στρατιά τρολς- την Υπηρεσία Ερευνών Διαδικτύου - γνωστή για τις επανειλημμένες προσπάθειες παρέμβασης στις εκλογές των ΗΠΑ. Το πρακτορείο αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και εστιακό σημείο της ειδικής έρευνας του Robert Mueller για την προεδρική κούρσα του 2016. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ένα κατηγορητήριο οκτώ καταστάσεων της Concord Management and Consulting, της εταιρείας του για την ανάμειξη στις εκλογές, αλλά τελικά απέσυραν τις κατηγορίες.

Παρά τις κατηγορίες και τις έρευνες, ο Πριγκόζιν έχει εντείνει τις προσπάθειες να προσπαθήσει να παρέμβει στα δυτικά πολιτικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών εκλογών, εν μέρει με τη δημιουργία στρατιάς τρολς εκτός Ρωσίας σε μέρη όπως η Γκάνα και η Νιγηρία, σύμφωνα με τα έγγραφα που εξετάστηκαν από το Politico και συνεντεύξεις με δυτικούς αξιωματούχους. Ο ίδιος ο Ρώσος ολιγάρχης περηφανεύτηκε πρόσφατα για ανάμειξη στις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ του 2022.

«Κύριοι, ανακατευτήκαμε, επεμβαίνουμε και θα επέμβουμε», έγραψε ο Πριγκόζιν στο κανάλι του στο Telegram. «Προσεκτικά, με ακρίβεια, χειρουργικά και με τον δικό μας τρόπο». Μερικές από τις επιχειρήσεις επιρροής του φαίνεται να εμπίπτουν σε ένα έργο που ονομάζεται «Magadan», σύμφωνα με έγγραφα που εξετάζονται από το Politico.

Αρκετά από αυτά τα έγγραφα περιλαμβάνουν πληροφορίες μισθών για τους υπαλλήλους του για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων ευρείας επιρροής για το έργο Magadan. Οι ειδικοί που εξέτασαν τα έγγραφα επιβεβαίωσαν την ταυτότητα πολλών από τα άτομα που αναφέρονται στη μισθοδοσία, συμπεριλαμβανομένης της Mira Terada, της επικεφαλής μιας ομάδας γνωστής ως Ίδρυμα για την Καταπολέμηση της Καταστολής. Η οργάνωση συνδέεται με τον Πριγκόζιν και είναι γνωστή για τη διάδοση της ρωσικής προπαγάνδας. Ο Καναδάς επέβαλε πρόσφατα κυρώσεις εναντίον του.

Το ίδρυμα αναγνώρισε σε δήλωσή του στο Politico ότι η Terada εργάζεται ως επικεφαλής του οργανισμού, αλλά ότι δεν γνώριζε τίποτα για το έργο Magadan. Η δήλωση ανέφερε επίσης ότι η αποστολή του ιδρύματος είναι να επηρεάσει την κοινή γνώμη στη Δύση και στη Ρωσία.

«Θέλουμε όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι να μάθουν για την αστυνομική ανομία στις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Βρετανία, για την τερατώδη βία και την εργασιακή εκμετάλλευση των κρατουμένων στις δυτικές χώρες και για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από το ΝΑΤΟ», η δήλωση, η οποία εστάλη αρχικά στο Ρώσος, είπε.

Το εύρος του έργου του Μaggadan δεν είναι ξεκάθαρο, είπαν ειδικοί που εξέτασαν έγγραφα με το Politico. Φαίνεται όμως ότι η ομάδα προσπάθησε επίσης να ξεκινήσει νέες καμπάνιες επιρροής στην Ευρώπη, το Μεξικό και μέρη της Αφρικής.

Προσπάθεια εμπλοκής στην Εσθονία

Για παράδειγμα, το δίκτυο Πριγκόζιν προσπάθησε να παρέμβει στο πολιτικό σύστημα στην Εσθονία, σύμφωνα με ένα σημείωμα στρατηγικής που εξετάστηκε από το Politico και επιβεβαιώθηκε από ειδικούς που χρησιμοποιούν πληροφορίες ανοιχτού κώδικα.

Η μικρή χώρα της Βαλτικής είναι ιδιαίτερα επιφυλακτική για την ανάμειξη του μεγαλύτερου ανατολικού γείτονά της στην εσωτερική πολιτική. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Εσθονία μοιράζεται σύνορα με τη Ρωσία και περίπου το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας προσδιορίζεται ως μέλος της ρωσικής μειονότητας.

Ήθελαν να υποστηρίξουν το ακροδεξιό EKRE

Οι πράκτορες του Πριγκόζιν σχεδίασαν να υποστηρίξουν το ακροδεξιό ευρωσκεπτικιστικό κόμμα EKRE ενόψει των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της χώρας το 2019, σύμφωνα με ένα από τα έγγραφα. Για να το κάνουν αυτό, οι πράκτορες σχεδίαζαν να διακινήσουν μερικές από τις αγαπημένες αντιδυτικές αφηγήσεις του Κρεμλίνου, όπως «προβλήματα στην Εσθονία λόγω της ΕΕ» και μηνύματα κατά του ΝΑΤΟ, μαζί με εκστρατείες κατά του τότε προέδρου Kersti Kaljulaid και του αρχηγού του φιλελεύθερου Κόμματος Μεταρρυθμίσεων στο την εποχή, η Κάγια Κάλλας, που είναι τώρα πρωθυπουργός.

Δεν είναι σαφές εάν οι πράκτορες εκτέλεσαν αυτό το συγκεκριμένο σχέδιο πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2019 - τα ονόματα των ομάδων Facebook που προτείνονται στο έγγραφο δεν δημιουργήθηκαν στο κοινωνικό δίκτυο, σύμφωνα με εκπρόσωπο του Meta. Ωστόσο, η στρατηγική είναι εντυπωσιακά παρόμοια σε τόνο και θέματα με τις επιχειρήσεις στα τέλη του 2018 ενόψει των εθνικών κοινοβουλευτικών εκλογών, είπαν οι ειδικοί που εξέτασαν τα έγγραφα. Οι ειδικοί ερεύνησαν δίκτυα ανοιχτού κώδικα και ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και διαπίστωσαν ότι η ομάδα Βάγκνερ δημιούργησε ομάδες στο Facebook και το αντίστοιχο στη ρωσική γλώσσα VKontakte για να προσπαθήσει να πυροδοτήσει την κοινωνική διχόνοια και να πιέσει προς την ακροδεξιά.

Το κόμμα ΕΚRΕ αρνήθηκε να σχολιάσει την εκστρατεία. Ο εκπρόσωπος του Meta επιβεβαίωσε ότι το Facebook αφαίρεσε την ομάδα "Estoners" στα τέλη του 2018 και υποψιάστηκε ότι η επιχείρηση διεξήχθη από το δίκτυο του Πριγκόζιν.

Ο Χάρις Πούσεπ, ο οποίος είναι επικεφαλής του γραφείου της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας της Εσθονίας, είπε ότι η στρατηγική της ομάδας Βάγκνερ για την Εσθονία έμοιαζε με τα προηγούμενα σχέδια ρωσικής προπαγάνδας για τη χώρα.

Το αφρικανικό πρόβλημα

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Wagner έχει προχωρήσει σε΄επέκταση των δραστηριοτήτων της σε πολιτικά ταραγμένες χώρες της Αφρικής, υπογράφοντας συμβάσεις με κυβερνήσεις για να βοηθήσει στην καταστολή της αντίστασης και να παρέχει ασφάλεια σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Από τη Λιβύη στο Σουδάν μέχρι τη Μαδαγασκάρη και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η ομάδα επιδιώκει εισβάλει χτίζοντας πολιτιστικούς κόμβους - συγκροτήματα για τη φιλοξενία συναντήσεων και εκδηλώσεων - και δημιουργώντας στρατιωτικές βάσεις.

Δυτικοί αξιωματούχοι και ειδικοί έχουν παρακολουθήσει τις προσπάθειες της Βάγκνερ να αναβαθμίσει το έργο της στην Αφρική. Τα έγγραφα που εξετάζονται από το Politico υπογραμμίζουν επίσης αυτή την επέκτασή της. Πέρα από το έργο ασφάλειας που ολοκληρώνει η Wagner για τις κυβερνήσεις, το οποίο περιλαμβάνει την προστασία ευαίσθητων τοποθεσιών εξόρυξης φυσικών πόρων, το δίκτυο του Πριγκόζιν φαίνεται επίσης να συμμετέχει σε εκστρατείες παραπληροφόρησης πληρώνοντας άτομα για να παρευρεθούν σε διαδηλώσεις και για να γράψει προεγκεκριμένες ιστορίες στον τοπικό τύπο.

Το δίκτυο του Πριγκόζιν δημιουργεί μια ομάδα μέσων ενημέρωσης που είτε διευθύνονται από τους ανθρώπους του είτε είναι πρόθυμοι να παρέχουν ευνοϊκή κάλυψη σε αντάλλαγμα οικονομική υποστήριξη, δείχνουν τα έγγραφα. Οι εκστρατείες είναι συνήθως φιλορωσικές και αντιδυτικές.

«Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των ρωσικών εκστρατειών παραπληροφόρησης είναι ότι είναι πολύ ευκαιριακές. Εάν συμβεί κάτι που θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να αναδιαμορφωθεί για να τους ωφελήσει, θα το κάνουν», δήλωσε ο Jean le Roux, ερευνητής στο Digital Forensic Research Lab του Atlantic Council, ο οποίος ανέλυσε τις προπαγανδιστικές εκστρατείες του Πριγκόζιν σε αφρικανικές χώρες στο παρελθόν. «Είναι ακριβώς έξω από το βιβλίο τους».

Στη Μαδαγασκάρη, μια ομάδα συνεργατών που συνδέονται μαζί του προσπάθησαν να παρέμβουν στις προεδρικές εκλογές του 2018 υποστηρίζοντας την εκστρατεία επανεκλογής του Hery Rajaonarimampianina, σύμφωνα με έρευνα των New York Times που επιβεβαιώθηκε από τον Petr Korolyov, έναν εκλογικό κοινωνιολόγο που εργάστηκε με την ομάδα στη Μαδαγασκάρη το 2018. Τελικά, το δίκτυο του συνειδητοποίησε ότι ο Rajaonarimampianina ήταν απίθανο να κερδίσει και απέσυραν την υποστήριξή τους από τον αντίπαλό του και νυν πρόεδρο, Andry Rajoelina.

Παρά μια φαινομενικά αποτυχημένη εκστρατεία στη Μαδαγασκάρη, τα έγγραφα που εξετάστηκαν από το Politico δείχνουν ότι ορισμένα από τα ίδια άτομα που συμμετείχαν στις επιχειρήσεις επιρροής στη χώρα προχώρησαν σε άλλες επιχειρήσεις σε χώρες όπως το Κονγκό, η Νότια Αφρική και το Σουδάν.

Ένα σημείωμα που εξετάστηκε από το Politico περιγράφει λεπτομερώς πώς το δίκτυο του σχεδίαζε να δημιουργήσει ψεύτικους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Twitter και του Facebook, για ακτιβιστές στο Σουδάν, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσιογράφων.

Αμερικανική ανησυχία

Αμερικανοί αξιωματούχοι συμμετέχουν ενεργά σε συνομιλίες με συμμάχους στην Αφρική αναφορικά με τον περιορισμό της επιρροής της Wagner, σύμφωνα με τα τηλεγραφήματα και τις συνεντεύξεις με δυτικούς αξιωματούχους.

Ποια είναι η ανησυχία τους; Οι αυξανόμενοι δεσμοί της Wagner με χώρες της Αφρικής αποτελούν μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία για τη Ρωσία να σφυρηλατήσει νέες συνεργασίες σε μια εποχή που οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αποσύρονται. Το κενό θα μπορούσε να δώσει στη Μόσχα μια δίοδο να διαμορφώσει διπλωματικές σχέσεις στην ήπειρο και να προωθήσει το αντιδυτικό αίσθημα.

«Ίσως πριν από τρία, ίσως τέσσερα χρόνια, αρχίσατε να βλέπετε αναφορές να βγαίνουν από το Υπουργείο Άμυνας που έλεγαν "δεν λειτουργεί". Ο τεράστιος αριθμός των τρομοκρατικών οργανώσεων, ιδιαίτερα στην περιοχή του Σαχέλ, αλλά σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, έχει πραγματικά αυξηθεί», δήλωσε η Ελίζαμπεθ Σάκελφορντ, ανώτερη συνεργάτιδα στο Συμβούλιο του Σικάγου για Παγκόσμιες Υποθέσεις που υπηρέτησε ως διπλωμάτης στη Σομαλία.

«Τώρα είναι σαν ξαφνικά η Wagner να βρίσκεται εκεί, η Ρωσία να βρίσκεται εκεί. Φοβόμαστε βαθιά, βαθιά αυτό το κενό. Και φοβόμαστε για το τι θα κάνει η Ρωσία αν καταφέρει να καλύψει αυτό το κενό».