Με τίτλο το όνομα του πρώτου smartphone που άλλαξε τα πάντα στις τηλεπικοινωνίες, το φιλμ περιγράφει την άνοδο του ιδιοφυούς Ελληνα στην κορυφή, αλλά και την αστοχία του να δει τον ανταγωνισμό που έφερε το iPhone του Στιβ Τζομπς
Ηταν ένα απόγευμα, από αυτά που ο ήλιος χρωματίζει τον Βόσπορο την ώρα που δύει, όταν μια τριμελής οικογένεια Ελλήνων άφηνε για πάντα πίσω της την Πόλη.
Είχαν περάσει δέκα χρόνια μετά το πογκρόμ κατά του ελληνικού στοιχείου τον Σεπτέμβρη του 1955 από τους Τούρκους όταν ο Νίκος και η Δωροθέα Λαζαρίδη αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Κωνσταντινούπολη.
Εχοντας πάρει ελάχιστα πράγματα μαζί τους φεύγουν, με τον μόλις 5 ετών γιο τους Μικέ να κρατάει σφιχτά το χέρι της μητέρας του, και ταξιδεύουν για τη Γερμανία. Δεν θα μείνουν πολύ εκεί, αφού μεταναστεύουν στον Καναδά, τον τελικό προορισμό τους, για μια νέα ζωή με όλες τις δυσκολίες που περιέχει το εγχείρημά τους.
Η οικογένεια εγκαθίσταται στο Γουίνδσορ του Οντάριο, πρωτεύουσα μιας αγροτικής κατά κύριο λόγο περιοχής του Καναδά με το όνομα Γουότερλου. Ο πατέρας προσλαμβάνεται εργάτης στο εργοστάσιο της Chrysler, η μητέρα δουλεύει μοδίστρα, όμως ως γονείς ρίχνουν όλο το ενδιαφέρον και την προσοχή τους στον Μικέ που πλέον έχει γίνει Μάικ.
Από τότε πέρασε μισός αιώνας και έξι χρόνια και ο Μάικ Λαζαρίδης εξελίχθηκε σε έναν ευφυή επιχειρηματία που έγραψε ιστορία ως ο «πατέρας» του BlackBerry, του κινητού που άλλαξε για πάντα τις τηλεπικοινωνίες.
Το 2007 η περιουσία του άγγιζε τα 2 δισ. δολάρια, πίστευε ότι κανείς δεν τον απειλούσε και απολάμβανε την κυριαρχία του ανθρώπου που εφηύρε το πρώτο smartphone και έδωσε άλλη ώθηση στα δεδομένα και τις πληροφορίες.
Η ταινία «BlackBerry», που κυκλοφορεί τον ερχόμενο Μάιο, περιγράφει την ιλιγγιώδη άνοδο αλλά και την αποκαθήλωση του Ελληνα επιχειρηματία, που είδε αλλά δεν ζύγισε σωστά τον «εχθρό» που ερχόταν με τη μορφή του πρώτου iPhone.
Η μέρα που άλλαξε τα πάντα
Σε μια σκηνή από το τρέιλερ του φιλμ, ο σκηνοθέτης Ματ Τζόνσον βάζει τον Τζέι Μπάρουσελ που υποδύεται τον Μάικ Λαζαρίδη να παρακολουθεί την παρουσίαση του πρώτου iPhone από τον Στιβ Τζομπς στο Macworld Conference. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν ήταν εκεί. Παρακολουθούσε το event κάνοντας ταυτόχρονα διάδρομο και βλέποντας τη νέα συσκευή της Apple εντυπωσιάστηκε από τα χαρακτηριστικά της, ειδικά από τον browser που ήταν ενσωματωμένος στη συσκευή. Είδε και κάτι άλλο όμως. Τον CEO της AT&T να ανακοινώνει ένα πολυετές συμβόλαιο συνεργασίας με την Apple εκείνη τη μέρα που το ημερολόγιο έδειχνε 9 Γενάρη του 2007.
Την επομένη φώναξε το Νο2 της εταιρείας, Τζιμ Μπαλσίλι, για να συζητήσουν το θέμα, ειδικά για τον browser. Οταν ο Λαζαρίδης του είπε: «Αυτοί οι τύποι είναι καλοί», εκείνος του απάντησε: «Ολα καλά, θα είμαστε μια χαρά». Αυτές οι έξι λέξεις σφράγισαν εν ολίγοις τη μοίρα του πρώτου smartphone, αφού η συνέχεια μόνο καλή δεν ήταν για τον Ελληνα επιχειρηματία. Εκείνη τη χρονιά ο νεαρός με τις ποντιακές ρίζες βρισκόταν ξανά στην κορυφή, αφού το BlackBerry κατείχε το 50% της αγοράς κινητών στην Αμερική και το 20% σε όλο τον κόσμο.
Η ταινία παρουσιάζει ανάγλυφα τη γέννηση, την απίστευτη άνοδο, αλλά και την κατακόρυφη πτώση της BlackBerry, που υποτίμησε το τεχνολογικό θαύμα του Τζομπς, το οποίο βελτιωνόταν με κάθε καινούρια έκδοση. Οταν λανσαρίστηκε, ο Λαζαρίδης είχε προσωπική περιουσία που άγγιζε τα 2 δισ. δολάρια, ενώ ύστερα από 16 χρόνια υπολογίζεται στα 600 εκατ. δολάρια.
Ο Τζέι Μπάρουσελ είναι εξαιρετικός στον ρόλο του tech freak που έφερε την επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες με το πρώτο smartphone. H ευφυΐα του είχε φανεί από τότε που ήταν μικρός και μεγάλωνε στο ασφαλές περιβάλλον μιας χώρας που φτιάχτηκε από μετανάστες, αφού σε ηλικία μόλις 12 ετών κέρδισε το βραβείο της δημοτικής βιβλιοθήκης της πόλης Γουίνδσορ του Οντάριο όπου ζούσε, επειδή είχε διαβάσει όλα τα επιστημονικά βιβλία της. Και αυτή ήταν μόνο η αρχή.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1984, ως φοιτητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Γουότερλου, αναλαμβάνει να δημιουργήσει για λογαριασμό της General Motors ένα εξειδικευμένο σύστημα πληροφορικής.
Με ένα συμβόλαιο αξίας 500.000 δολαρίων από την εταιρεία-κολοσσό, μια μικρή κρατική επιχορήγηση και ένα δάνειο 15.000 δολαρίων από τους γονείς του κάνει το μεγάλο βήμα που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή του.
Και εγένετο η RIM
Iδρύει μαζί με άλλους δύο φίλους και συνεταίρους την εταιρεία Research In Motion (RIM) και αποφασίζει να αφήσει το πανεπιστήμιο λίγους μήνες πριν από την αποφοίτησή του.
Αφιερώνεται ψυχή τε και σώματι στην εταιρεία που τον πρώτο καιρό κατασκεύαζε ασύρματα modem για υπολογιστές, ταμειακές μηχανές και αυτόματους πωλητές. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ο Μάικ αρχίζει να σκέφτεται τρόπους ώστε να συνδυάσει τα e-mail με τα ασύρματα δίκτυα που τότε χρησιμοποιούνταν για τα pagers (τηλε-ειδοποιητές).
Οσοι έχουν ασχοληθεί με το φαινόμενο Λαζαρίδη λένε ότι πολλά από τα ερεθίσματά του προήλθαν από την αμερικανική τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας «Star Trek» -ήταν φανατικός θαυμαστής της- και κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο οι ήρωες επικοινωνούσαν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας ασύρματες συσκευές.
Τυχαία ή όχι, η πρώτη συσκευή που κατασκεύασε η RIM το 1997 ονομάστηκε Interactive Pager και απευθυνόταν στους επενδυτές, στα στελέχη και τους επιχειρηματίες που είχαν άμεση ανάγκη μόνιμης επικοινωνίας, ενημέρωσης και πρόσβασης στο ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο.
Το 1999 δημιουργήθηκε ο πρόγονος του σημερινού BlackBerry (στα ελληνικά βατόμουρο), όχι λόγω κάποιας ομοιότητας με το γνωστό φρούτο, αλλά επειδή η Lexicon Branding Inc., μια εξειδικευμένη στην ονοματοδοσία προϊόντων εταιρεία, θεώρησε πιασάρικη αυτή τη λέξη. Το 2002 η T-Mobile και η Cingular άρχισαν να διαθέτουν το BlackBerry μέσω των εμπορικών τους δικτύων και έτσι διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο.
Επιχειρηματίες, δισεκατομμυριούχοι, σταρ και πολιτικοί ενθουσιάστηκαν με το πρώτο smartphone. Μόνο το 2009 καταγράφηκαν 30 εκατομμύρια χρήστες συσκευών BlackΒerry παγκοσμίως.
Βουτιά στα χαμηλά
Η επιτυχία του, σύμφωνα με τον Λαζαρίδη, οφειλόταν στο ότι αποτελούσε έναν ψηφιακό συνεργάτη που έστελνε και λάμβανε ασύρματα, σε πραγματικό χρόνο, email οπουδήποτε κι αν βρισκόταν ο χρήστης του.
Η Κέιτι Πέρι, η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, ο Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, η Λίντσεϊ Λόχαν και η Αννα Γουίντουρ της «Vogue» το είχαν νύχτα μέρα μαζί τους, όπως και δεκάδες δισεκατομμυριούχοι, τραπεζίτες, χρηματιστές και εφοπλιστές. Ο πιο διάσημος κάτοχος του πρώτου smartphone ήταν μάλλον ο Μπαράκ Ομπάμα. Μάλιστα, όταν εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ παρακαλούσε την προσωπική του ασφάλεια να του επιτρέψει να κρατήσει το παλιό του BlackBerry, αλλά το αίτημά του δεν έγινε δεκτό και το iPhone μπήκε στη ζωή του.
Στην πορεία, ο Λαζαρίδης, πέρα από το BlackBerry, κατοχύρωσε δεκάδες ακόμα πατέντες για νέα προϊόντα και εφευρέσεις.
Η RIM εισήχθη αρχικά στο Χρηματιστήριο του Τορόντο και στη συνέχεια στο Nasdaq όπου κάποια στιγμή η αποτίμησή της έφτασε στα επίπεδα-ρεκόρ των 85 δισ. δολαρίων, χωρίς όμως να λείπουν τα προβλήματα. Το πιο σημαντικό ήταν ότι η Apple, κάθε χρόνο, βελτίωνε αισθητά το iPhone, κερδίζοντας όλο και πιο μεγάλο μερίδιο της αγοράς, ενώ το BlackΒerry έπεφτε συνέχεια.
Ο Λαζαρίδης και τα στελέχη υποτίμησαν το πόσο γρήγορα άλλαζε η αγορά των smartphones και όταν το κατάλαβαν ήταν πλέον πολύ αργά. Το 2010 ήταν η δεύτερη χρονιά που το iPhone ξεπέρασε σε πωλήσεις την BlackΒerry. To 2011 το δημιούργημα του Λαζαρίδη πούλησε 50 εκατομμύρια συσκευές, κατέχοντας το 20% της παγκόσμιας αγοράς, αλλά την επόμενη χρονιά η κατρακύλα των πωλήσεων έπεσε στο 5%!
Στα έτη που ακολουθούν η αποκαθήλωση είναι οριστική, αφού το τελευταίο τρίμηνο του 2016 από τα 432 εκατομμύρια smartphones που πουλιούνται μόνο 207.900 κομμάτια είναι BlackBerry, γεγονός που ορίζει το μερίδιο αγοράς τους στο 0%!
Η ζωή μετά
Σήμερα ο Μάικ Λαζαρίδης μπορεί να μην είναι δισεκατομμυριούχος, σίγουρα όμως δεν είναι φτωχός, ενώ ποτέ δεν κοίταξε άλλη γυναίκα εκτός από την Οφηλία της καρδιάς του.
Γνώρισε τον Στίβεν Χόκινγκ, μεγιστάνες, πλανητάρχες, και ίσως η μέρα που άφησε τη RIM, στις 29 Μαρτίου του 2013, να ήταν μία από τις πιο δύσκολες της ζωής του.
Στα 62 του, σήμερα, παραμένει ενεργός στη βιομηχανία των ηλεκτρονικών υπολογιστών με το Quantum Valley Investments Fund, ενώ έχει δωρίσει πάνω από 150 εκατ. δολάρια σε εκπαιδευτικά ιδρύματα. Πού και πού ίσως να επιτρέπει στον εαυτό του να επιστρέφει στον χρόνο, τότε που στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η RIM είχε μόλις δέκα εργαζομένους.
Ηταν ένας πολλά υποσχόμενος 30άρης που κυνηγούσε το όνειρό του θέλοντας να καινοτομήσει με κάτι εντελώς διαφορετικό.
Θυμάται ακόμα την πρώτη φορά που έδωσε το BlackΒerry σε κάποιον να το δοκιμάσει. Αυτός όταν το έπιασε στα χέρια του και άρχισε να πληκτρολογεί δυσκολευόταν, και ο Λαζαρίδης που τον έβλεπε του είπε να προσπαθήσει να το κάνει με τους αντίχειρες. Ο τύπος το δοκίμασε και χαμογέλασε πλατιά καθώς έτσι έγραφε γρήγορα, χωρίς να αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα με το πρώτο smartphone που ετοιμαζόταν να βγει στην αγορά.
Τα υπόλοιπα είναι η ωραία ιστορία ενός ανθρώπου που έβλεπε μπροστά για αρκετά χρόνια, μέχρι τον Γενάρη του 2007, που κάνοντας διάδρομο είδε τον Τζομπς και το μέλλον των smartphones να έρχεται, αλλά δεν κατάφερε να το ακολουθήσει.