Ντμίτρι Μουράτοφ: Ποιος είναι ο βραβευμένος με Νόμπελ και εκδότης της μοναδικής ανεξάρτητης εφημερίδας της Ρωσίας

Στην προβολή ενός ντοκιμαντέρ με τη ζωή του Ντμίτρι Μουράτοφ, το οποίο τιτλοφορείται «η τιμή της αλήθειας» θα μεταδοθεί το βράδυ της Δευτέρας από το Channel 4. Ο Μουράτοφ είναι Ρώσος δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης της μοναδικής ανεξάρτητης ρωσικής εφημερίδφας «Novaya Gazeta». Το 2021 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τη δημοσιογράφο των Φιλιππίνων Maria Ressa, για τις «προσπάθειές του να διαφυλάξει την ελευθερία της έκφρασης».

Το ντοκιμαντέρ προβάλλει τη ζωή του δημοσιογράφου μετά την ρωσική εισβολή τη στιγμή που η ζωή του κρέμεται από μία κλωστή. Σημειώνεται ότι ο δημοσιογράφος είναι ένας ένθερμος υποστηρικτής του ανεξάρτητου Τύπου και είναι γνωστός για τη διερεύνηση καταχρήσεων εξουσίας. Παράλληλα είναι κορυφαίος υποστηρικτής της δημοκρατίας αλλά και της ελεύθερης έκφρασης στη Ρωσία. 

Σπούδασε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Kuybyshev (σήμερα Κρατικό Πανεπιστήμιο Samara), και ακολούθως υπηρετήσει για αρκετά χρόνια στον σοβιετικό στρατό. Στα 80's ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος  για την εφημερίδα "Volzhsky Komsomolets" ("Volzhsky Young Communist Leaguer") και εν συνεχεία μετακινήθηκε στην εφημερίδα "Komsomolskaya Pravda" ("Αλήθεια της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών").

Η Pravda ήταν επίσημη φωνή της κομμουνιστικής νεολαίας και αφορούσε τους νέους η ηλικία των οποίων ήταν από 14 έως 28 ετών. Ωστόσο είχε στο μυαλό του μεγαλύτερες ιδέες προς υλοποίηση. Έτσι λοιπόν το 1993 μαζί με μία ομάδα από πρώην δημοσιογράφους της Komsomolskaya Pravda, αποφάσισε να ιδρύσει τη Novaya Gazeta. 

Η Novaya Gazeta, ή αλλιώς "Νέα Εφημερίδα" στα αγγλικά, δημιουργήθηκε με στόχο να είναι ένα ανεξάρτητο έντυπο που θα επηρέαζε την εθνική πολιτική. Πολύ σύντομα έγινε μια ηγετική φωνή για την ελευθερία της έκφρασης στη Ρωσία. Μάλιστα ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και κάτοχος του νόμπελ Ειρήνης το 1990 στήριξε οικονομικά την εφημερίδα καθώς δώρισε ένα μέρος του βραβείου του για τη χρηματοδότησή της ενώ το 2006 έγινε συνιδιοκτήτης της.

Η Nova Gazeta είχε επικρίνει τις ρωσικές αρχές για εκλογική απάτη, παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αστυνομική βία και άλλες καταχρήσεις εξουσίας, ενώ έξι από τους δημοσιογράφους της εφημερίδας δολοφονήθηκαν καθώς έγραψαν επικριτικά άρθρα για τις ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Τσετσενία και τον Καύκασο.

Η πιο γνωστή δολοφονία ήταν της δημοσιογράφου Άννας Πολιτκόφσκαγια, η οποία ήταν γνωστή ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Πολιτκόφσκαγια που έκανε ρεπορτάζ για τον δεύτερο πόλεμο της Τσετσενίας δολοφονήθηκε το 2006 στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της στη Μόσχα. Το συγκεκριμένο έγκλημα προσέλκυσε ακόμα και την διεθνή κοινή γνώμη. Οι άλλοι πέντε δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους ήταν οι Igor Domnikov, Yuri Shchekotschikhin, Anastasija Baburova, Stas Markelov και Natasha Estemirova.

Σημειώνεται ότι ο Μουράτοφ μέσα από την αρθογραφία του είχε επικρίνει την προσάρτηση της Κριμαίας αλλά και τη χρήση στρατιωτικής βίας από την κυβέρνηση τόσο εντός όσο και εκτός Ρωσίας. Ακόμη μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κάνει ότι μπορεί για να προστατευτούν οι δημοσιογράφοι ενώ δεν διστάζει να καταγγέλει όσα διαδραματίζονται στο ουκρανικό έδαφος.

Ως συντάκτης, ο Μουράτοφ έχει επίσης επικρίνει την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και τη χρήση στρατιωτικής βίας από την κυβέρνηση, εντός και εκτός Ρωσίας. Ας σημειωθεί ότι τον Μάρτιο του 2022 η Novaya Gazeta οδηγήθηκε σε αναγκαστικό κλείσιμο στο πλαίσιο της καταστολής των δημοσιογράφων από το Κρεμλίνο. Υπενθυμίζεται ότι στη Ρωσία δεν μιλούν για «πόλεμο» ή «εισβολή» στην Ουκρανία αλλά για «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Επιπλέον όσα δημοσιογραφικά συγκροτήματα δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις κινδυνεύουν είτε με βαριά πρόστιμα είτε με λουκέτο.

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος η Novaya Gazeta είχε προγραμματίσει να συνεχίσει την κυκλοφορία της ενώ σχεδίαζε να προχωρήσει σε μία έκδοση τόσο στα ρωσικά όσο και στα ουκρανικά σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους δύο λαούς. Μόλις άρχισε ο πόλεμος, η εφημερίδα είχε προγραμματίσει να συνεχίσει και μάλιστα σχεδίαζε να εκδώσει μια έκδοση τόσο στα ρωσικά όσο και στα ουκρανικά σε ένδειξη αλληλεγγύης.

Ωστόσο ο Μουράτοφ αργότερα ανακοίνωσε ότι η λειτουργία της εφημερίδας θα σταματήσει μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο δημοσιογράφος οδηγήθηκε σε αυτή την απόφαση μετά από δύο προειδοποιήσεις της Roskomnadzor, της ρωσικής ομοσπονδιακής εκτελεστικής υπηρεσίας που είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση, τον έλεγχο και τη λογοκρισία των ρωσικών μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Η δεύτερη προειδοποίηση ήρθε λίγο αφότου ο Μουράτοφ μίλησε με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε μια ομαδική συνέντευξη που απαγορεύτηκε από τη Roskomnadzor. Η συντακτική επιτροπή της Novaya Gazeta έγραψε σε ανακοίνωσή της: «Λάβαμε άλλη μια προειδοποίηση από τη Roskomnadzor. Κατόπιν αυτού, θα αναστείλουμε τη δημοσίευση της εφημερίδας στο διαδίκτυο και σε έντυπη μορφή μέχρι το τέλος της "ειδικής επιχείρησης στο έδαφος της Ουκρανίας"».

Πώληση του μεταλλίου Νόμπελ Ειρήνης

Το 2021, ο Μουράτοφ τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για τις προσπάθειές του. Ωστόσο, πέρυσι, αποφάσισε να δημοπρατήσει το μετάλλιό του για να βοηθήσει τους Ουκρανούς πρόσφυγες. Το μετάλλιο πουλήθηκε έναντι του ποσού ρεκόρ των 103,5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Το προηγούμενο υψηλότερο ποσό που καταβλήθηκε για μετάλλιο Νόμπελ ήταν το 2014, όταν ο Τζέιμς Γουάτσον πούλησε το μετάλλιό του για 4,76 εκατομμύρια δολάρια. To μετάλλιο αγοράστηκε από ανώνυμο αγοραστή και τα έσοδα πήγαν στη UNICEF για την ενίσχυση των παιδιών και των ουκρανικών οικογενειών τους που εκτοπίστηκαν από τη ρωσική εισβολή.

Λίγες ημέρες μετά τη δημοπρασία, στο τρένο που επέστρεφε από τη Μόσχα στη Σαμάρα για να επισκεφθεί τη μητέρα του, ο Μουράτοφ έγινε στόχος ενός μασκοφόρου που τον περιέλουσε με κόκκινη μπογιά. Η μπογιά ήταν γεμάτη με ασετόν και η όρασή του υπέστη μόνιμη βλάβη. 

Η εκπομπή γυρίστηκε από τον διπλά βραβευμένο με Bafta Patrick Forbes και ακολουθεί τον Μουράτοφ «σε κάθε επικίνδυνο και εξαιρετικά τολμηρό βήμα».
Μέχρι σήμερα, ο δημοσιογράφος αρνείται να φύγει από τη Μόσχα, όποια κι αν είναι η πίεση που δέχεται ο ίδιος και η ομάδα του.

Ο σκηνοθέτης Patrick Forbes δήλωσε ότι «ήταν ένα απίστευτο προνόμιο να γυρίσω αυτή την ταινία, να παρακολουθήσω το θάρρος του φίλου μου να αντιμετωπίζει έναν τυραννικό πρόεδρο και έναν παράλογο πόλεμο και να υπερασπίζεται αξίες που εμείς στη Δύση πολύ συχνά θεωρούμε δεδομένες».

Ο Sacha Mirzoeff, υπεύθυνος για τα ντοκιμαντέρ στο Channel 4, πρόσθεσε πως «είμαστε εξαιρετικά υπερήφανοι για αυτή την ταινία που φέρνει ανθρωπιά και κατανόηση στο πώς ο ανεξάρτητος Τύπος προσπαθεί να λειτουργήσει στη Ρωσία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου συγκρούσεων».

«Ο πρωταγωνιστής της, ο βραβευμένος με Νόμπελ Ντμίτρι Μουράτοφ της Novaya Gazeta έχει γίνει πρότυπο για τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους σε όλο τον κόσμο σε μια εποχή όλο και περισσότερο ελεγχόμενων μέσων ενημέρωσης», συμπλήρωσε.



Ειδήσεις σήμερα:

Στο Μέγαρο Μαξίμου η συνάντηση Μητσοτάκη - Ζελένσκι - Δείτε φωτογραφίες και βίντεο

Απαγόρευση πρόσβαση σε ορεινούς όγκους σε περιοχές υψηλού κινδύνου ως την Τετάρτη αποφάσισε η διυπουργική

Σπίτια παραδόθηκαν στις φλόγες στον Σώστη Ροδόπης - Εκκενώθηκαν έξι οικισμοί - Δείτε βίντεο και φωτογραφίες