Επίθεση στην Αρμενία σε ένα από τα μεγαλύτερα εβραϊκά κινήματα σε ΗΠΑ και Ευρώπη

Όπως επισημαίνει ο Ιγκόρ Τσαλένκο:

Στις 15 Νοεμβρίου, η μοναδική συναγωγή της Αρμενίας πυρπολήθηκε στο Γιερεβάν. Πρόκειται για τη δεύτερη περίπτωση επίθεσης και πρόκλησης πυρκαγιάς σε έναν εβραϊκό χώρο λατρείας σε παγκόσμιο επίπεδο μετά από την κλιμάκωση της αραβό-ισραηλινής σύγκρουσης, και την πρώτη εκτός Μέσης Ανατολής. Η προηγούμενη περίπτωση πυρπόλησης μιας συναγωγής ήταν στην Τυνησία, στις 18 Οκτωβρίου.

Ο εμπρησμός στο Γιερεβάν ήταν η δεύτερη επίθεση στον μοναδικό εβραϊκό χώρο λατρείας που υπάρχει στην Αρμενία, τους τελευταίους δύο μήνες. Η πρώτη συνέβη στις 3 Οκτωβρίου, 4 ημέρες πριν από την εισβολή της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ.

Την ευθύνη και για τις δύο επιθέσεις ανέλαβε μια οργάνωση με το όνομα  ASALA_Young, η οποία ισχυρίζεται ότι είναι διάδοχος της ιστορικής τρομοκρατικής οργάνωσης ASALA (Αρμενικος Μυστικός Στρατός για την Απελευθέρωση της Αρμενίας).

Σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο του υπουργείου Διασποράς του Ισραήλ, η οργάνωση είναι η πτέρυγα νεολαίας της ASALA. Από τη σύστασή της στο Λίβανο το 1975, η οργάνωση έχει διεξάγει περισσότερες από 80 τρομοκρατικές επιθέσεις και δολιοφθορές, κυρίως εναντίον Τούρκων αξιωματούχων και στόχων στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στις ΗΠΑ.

Το 1979-1980, οι μαχητές της προκάλεσαν εκρήξεις σε ισραηλινούς στόχους στην Ιταλία. Οι ιδρυτές της ιστορικής ASALA συνεργάστηκαν στενά με υπηρεσίες πληροφοριών της Σύριας και παραστρατιωτικές παλαιστινιακές οργανώσεις. Αν κρίνουμε από τη δήλωση της ASALA_Young στον λογαριασμό της στο Telegram, η πτέρυγα αυτή της νεολαίας θεωρεί πρότυπα τους ιδρυτές της οργάνωσης.

Και οι δύο επιθέσεις στη συναγωγή στο Γιερεβάν προκάλεσαν μεγάλο αντίκτυπο. Από τις 15 Νοεμβρίου Ο πρόεδρος της Διάσκεψης των Ευρωπαίων Ραβίνων (CER), μια από τις μεγαλύτερες οργανώσεις Ραβίνων στην Ευρώπη, απαίτησε από τις αρμενικές αρχές να συλλάβουν μέλη της οργάνωσης, να την θέσουν εκτός νόμου και να ενισχύσουν την ασφάλεια για την εβραϊκή κοινότητα.

Πρόσθεσε: “Εάν δεν υπάρξει κατάλληλη αντίδραση, θα χυθεί εβραϊκό αίμα στους δρόμους και η ευθύνη για αυτό θα βρίσκεται στην αρμενική κυβέρνηση”.

Επίσης, ο Ισραηλινός πρέσβης στην Αρμενία, Yoel Lion, κάλεσε την αρμενική κυβέρνηση “να καταδικάσει όλες τις μορφές αντί-σημιτισμού, να ερευνήσει εξονυχιστά αυτό το έγκλημα και να φέρει τους υπεύθυνους ενώπιον της δικαιοσύνης”.

Το πιο έγκυρο ισραηλινό αγγλόφωνο μέσο, The Jerusalem Post, χαρακτήρισε την Αρμενία “την πιο αντισημιτική χώρα στην πρώην Σοβιετική Ένωση”, καθώς και ότι το 58% του πληθυσμού της χώρας τρέφει αντισημιτικά αισθήματα. Το 2019 το ίδιο μέσο έγραψε για “συστημικό αντισημιτισμό” στην Αρμενία.

Το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο BNN Breaking σημείωσε ότι “δεν είναι η πρώτη περίπτωση αντισημιτισμού στην Αρμενία, η χώρα έχει βιώσει στο παρελθόν περιπτώσεις κατάφωρης παραβίασης των πολιτιστικών και θρησκευτικών αξιών, ιδιαίτερα εκείνων που συνδέονται με την εβραϊκή κληρονομιά”.

Η Hindustan Times, μία από τις κορυφαίες αγγλόφωνες ινδικές εφημερίδες, έκανε λόγο για εχθρότητα έναντι των Εβραίων στην Αρμενία.

Αλλά οι προειδοποιήσεις για άνοδο του αντισημιτισμού στην Αρμενία και οι απειλές για επιθέσεις σε εβραϊκούς στόχους, υπήρχαν ακόμη και πριν τον εμπρησμό της συναγωγής.

Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Ισραηλινό υπουργείο για Θέματα Διασποράς έχει παρατηρήσει αύξηση των αντισημιτικών αισθημάτων σε αυτή τη χώρα, τρεις φορές. Ένα από τα επίσημα έγγραφά του ανέφερε: “έχει καταγραφεί μια αξιοσημείωτη αύξηση της αντισημιτικής ρητορικής στα κοινωνικά δίκτυα της Αρμενίας, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι εκκλήσεις για βίαιες ενέργειες εναντίον Εβραίων… Υπάρχουν ανησυχίες για την υλοποίηση αυτών των απειλών ή των βίαιων ενεργειών κατά εβραϊκής ιδιοκτησίας στο κοντινό μέλλον”.

Στις 4 Οκτωβρίου η ισραηλινή ιστοσελίδα Habura επισήμανε “το άνευ προηγουμένου επίπεδο αντισημιτικής αναταραχής” στην Αρμενία.

Στις 29 Οκτωβρίου, ένα από τα κορυφαία ισραηλινά “brain trusts”, το Begin-Sadat Center, υπογράμμισε ότι “διεξάγεται μαζικά, ανοιχτή αντισημιτική προπαγάνδα σε αρμένικους λογαριασμούς στο Telegram, χρησιμοποιώντας όλα τα αντι-σημιτικά κλισέ”.

Τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ επέστησαν επίσης την προσοχή στο πρόβλημα, διευκρινίζοντας ότι "δεν είναι η πρώτη πρόκληση που λαμβάνει χώρα στην Αρμενία εναντίον της εβραϊκής μειονότητας τον προηγούμενο μήνα.

Η ρουμανική έκδοση του Newsweek επισήμανε “τη σιωπή των αρμενικών υπηρεσιών επιβολής του νόμου σε σχέση με την επίθεση στη συναγωγή”.

Ο κίνδυνος αντισημιτικών ενεργειών στην Αρμενία έγινε αντιληπτός σε όλο τον κόσμο, αλλά οι αρχές της χώρας δεν έλαβαν μέτρα για να το αντιμετωπίσουν.

Στις 30 Σεπτεμβρίου, εν μέσω προειδοποιήσεων από το Ισραηλινό υπουργείο για θέματα Διασποράς αναφορικά με τους κινδύνους επιθέσεων σε εβραϊκούς στόχους στην Αρμενία, ο πρέσβης της χώρας στο Τελ-Αβίβ, Armen Hakobyan, δήλωσε ότι “πρέπει να καταλάβουμε τι οδηγεί τους ανθρώπους σε τέτοιες ενέργειες”.

Στις 16 Νοεμβρίου, ο Αρχιραβίνος της Αρμενίας Gerhson Burhstein, εξήγησε στο Κανάλι 5 της αρμενικής τηλεόρασης πώς έλαβε χώρα ο εμπρησμός στη συναγωγή στο Γιερεβάν: “Για 40 λεπτά προσπαθούσαν να βάλουν φωτιά, στην αρχή είχαν λίγη βενζίνη, μετά έφεραν κι άλλη”.

Ακόμη και μετά την πρώτη επίθεση, μετά από πολλές απειλές από την ASALA_Young και από τις προειδοποιήσεις των ισραηλινών και εβραϊκών κοινοτήτων, οι αρμενικές αρχές δεν έλαβαν τα κατάλληλα μέτρα για να προστατεύσουν τη μόνη συναγωγή στη χώρα -κανείς δεν σταμάτησε τους επιτιθέμενους για σχεδόν μία ώρα.

Πίσω στις 5 Οκτωβρίου, το βουλγαρικό ΜΜΕ Sofia Globe υπογράμμισε ότι “εάν οι αρμενικές αρχές είχαν λάβει τα απαραίτητα μέτρα, τα μέλη της ASALA_Young δύσκολα θα είχαν τη δυνατότητα να πετάξουν κοκτέηλ μολότοφ σε ένα θρησκευτικό ίδρυμα”.

Σε αυτό το πλαίσιο απραξίας των αρμενικών αρχών, η ASALA_Young όχι μόνο βάζει φωτιά στη συναγωγή, αλλά επίσης τυπώνει φυλλάδια στο Γιερεβάν και σε άλλες πόλεις της Αρμενίας με τα εμβλήματα της ASALA, της Χαμάς και της Χεζμπολάχ με το σύνθημα “έχουμε κοινό εχθρό”.

Η αναβίωση της ASALA, η οποία ευθυγραμμίζεται με οργανώσεις που χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές σε πολλές χώρες της ΕΕ και στις ΗΠΑ, αποτελεί απειλή σε άλλες χώρες.

Μια δήλωση από την ASALA_Young στις 15 Νοεμβρίου αναφέρει ότι “οι ατρόμητοι μαχητές της ASALA επιτέθηκαν στο κέντρο της Γιερεβάν, στην εβραϊκή οργάνωση Chabad… οι ιδιοκτήτες της έχουν έδρα στις ΗΠΑ και στην κατεχόμενη Παλαιστίνη. Από εκεί λαμβάνουν οδηγίες όλοι οι πράκτορες της Chabad”. Η ίδια δήλωση περιείχε μια προειδοποίηση: “η επόμενή μας επιχείρηση θα είναι εκτός Αρμενίας”.

Η Chabad είναι ένα διεθνές εβραϊκό κίνημα, που εκπροσωπείται ευρέως σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, και αποτελεί τη μεγαλύτερη εβραϊκή οργάνωση στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το διεθνές πρακτορείο κοινωνιολογικών ερευνών Pew Report, το 38% των αμερικανό-εβραίων αλληλεπιδρά με το κίνημα Chabad. Στις ΗΠΑ το κίνημα αυτό διαθέτει περίπου 1.100 εκπαιδευτικές και φιλανθρωπικές δομές. Τον Απρίλιο, ο πρόεδρος Μπάιντεν, κήρυξε τα 120α γενέθλια του τελευταίου ηγέτη της Chabad, Lubavitcher Rebbe Menachem Mendel Schneerson, ως Εθνική Ημέρα Εκπαίδευσης.

Το κίνημα Chabad δραστηριοποιείται επίσης στην Ουκρανία. Το 2012, άνοιξε στο Ντνίπρο το μεγαλύτερο εβραϊκό κέντρο παγκοσμίως, το Menorah, λειτουργώντας υπό την αιγίδα αυτού του κινήματος. Ωστόσο στη Ρωσία, τον Οκτώβριο του 2022, ο βοηθός γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας Αλεξέι Παβλόφ δήλωσε ότι οι οπαδοί του Chabad είναι σεχταριστές.

Στο πλαίσιο του αυξανόμενου αντισημιτισμού στην Αρμενία και στη Ρωσία, στις 30 Οκτωβρίου ο Ισραηλινός πρεσβευτής στο Κίεβο αποκάλεσε την Ουκρανία “την πιο φιλοισραηλινή χώρα στην Ευρώπη”.