Το Ισραήλ «θα τελειώσει τη δουλειά» με τη Χαμάς αλλά ειρήνη στη Μέση Ανατολή δεν θα υπάρξει, λέει ο καθηγητής Εϊτάν Σαμίρ

Ο Εϊτάν Σαμίρ, διευθυντής του ισραηλινού κέντρου στρατηγικών σπουδών Begin-Sadat και καθηγητής στο πανεπιστήμιο Bar-Ilan μίλησε στο protothema.gr για τον πόλεμο με την Χαμάς, την προβλεπόμενη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων, την επέκταση του πολεμικού μετώπου στη Νότια Γάζα και το ενδεχόμενο ειρηνευτικής συμφωνίας μετά το τέλος των μαχών. Για την εξουδετέρωση των Ισραηλινών επί της Χαμάς στο έδαφος και κάτω από τη γη, δηλαδή στα τούνελ, θα χρειαστούν μήνες εκτιμά ο καθηγητής Εϊτάν Σαμίρ. Αποκαλύπτει τι είπαν οι Αμερικανοί στους Ισραηλινούς, ποια είναι η ανησυχία από πιθανή δημιουργία δεύτερου πολεμικού μετώπου με την Χεζμπολλάχ και ερμηνεύει τις σημερινές τάσεις της ισραηλινής κοινής γνώμης που θέλουν απάντηση «γερακιών» στην απειλή της Χαμάς αλλά μετατοπίζονται προς τα κόμματα του κέντρου, κάτι που αναμένεται να σηματοδοτήσει το πολιτικό τέλος του Νετανιάχου μετά τον πόλεμο.

Διαβάστε όλη τη συζήτηση με τον καθηγητή Εϊτάν Σαμίρ, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα για συνέδριο του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και στη συνομιλία μας εκτίμησε ότι όποιο κι αν είναι το σχέδιό σου, όποιοι κι αν είναι οι αντικειμενικοί σκοποί σου στις μάχες, ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις επακριβώς πώς θα τελειώσει ο πόλεμος.

Πώς βλέπετε να τελειώνει ο πόλεμος του Ισραήλ με την Χαμάς;

Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Μία από τις πιθανότητες είναι η Χαμάς να επιμηκύνει τις συμφωνίες για την απελευθέρωση των ομήρων όσο γίνεται, παρατείνοντας την εκεχειρία και έτσι να επιβραδύνει το μομέντουμ ώστε το Ισραήλ να μην μπορεί να συνεχίσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις.

Το Ισραήλ σήμερα ελέγχει το Βόρειο μέρος της Γάζας, όμως στη νότια Γάζα η Χαμάς έχει ακόμη τον έλεγχο, είναι ακόμη πολύ ισχυρή.

Η άλλη πιθανότητα είναι να σταματήσει η κατάπαυση του πυρός για την απελευθέρωση των ομήρων. Ο αντικειμενικός σκοπός του Ισραήλ είναι να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και στη νότια Γάζα.

Το Ισραήλ επιδιώκει να εξουδετερώσει ό,τι μπορεί από τις ικανότητες της Χαμάς. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί μετά. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα μπορεί να κρατήσουν μερικούς μήνες.

Άρα οι επιχειρήσεις θα επεκταθούν στο νότιο μέρος της Γάζας;

Το σχέδιο είναι να πάμε νότια. Στο Βορρά, οι περισσότερες από τις υποδομές της Χαμάς καταστράφηκαν, όμως εκτιμώ ότι μέρος της ανθρώπινης δύναμης της Χαμάς μεταφέρθηκαν ήδη στη νότια Γάζα. Το Ισραήλ ζήτησε από τους Παλαιστίνιους που κατοικούσαν στη Βόρεια Γάζα να την εκκενώσουν και να μετακινηθούν προς τη νότια Γάζα και οι Αμερικανοί που εμπλέκονται είπαν ότι εγκρίνουν. Οι Αμερικανοί είπαν στο Ισραήλ «καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να τελειώσετε τη δουλειά στη νότια Γάζα αλλά πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί με τις παράπλευρες απώλειες ή να ελαχιστοποιήσετε τις παράπλευρες απώλειες και να μην παρεμποδίσετε την ανθρωπιστική βοήθεια». Με όλους αυτούς τους περιορισμούς η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη και η επιχείρηση του ισραηλινού στρατού στη Νότια Γάζα θα είναι περίπλοκη.

 Θέλει το Ισραήλ «να αγοράσει χρόνο» για να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα;

Οι φίλοι μας καταλαβαίνουν ότι το Ισραήλ έπρεπε να απαντήσει στη Χαμάς. Η ανησυχία είναι για τους άμαχους Παλαιστινίους και αυτή είναι η στρατηγική της Χαμάς. Να γίνει αβίωτη η ζωή των κατοίκων στη Γάζα ώστε να αυξηθεί η διεθνής πίεση προς το Ισραήλ.

Τώρα οι Αμερικανοί έχουν επίσης δηλώσει ότι ο στόχος της επιχείρησης είναι η καταστροφή της Χαμάς άρα καταλαβαίνουν τι πρέπει να γίνει. Η Ουάσιγκτον λέει όμως ότι δέχεται πίεση από φίλους, συμμάχους και την κοινή γνώμη και δεν υπάρχει πολύς χρόνος.

 Πώς το Ισραήλ θα καταφέρει να εξουδετερώσει πλήρως τη Χαμάς;

Πρέπει να είμαστε ακριβείς όταν μιλάμε γι αυτό. Θα πάρει χρόνο η μάχη σε κατοικημένη περιοχή. Γιατί πρέπει να τελειώσουμε με τη Χαμάς στο έδαφος και κάτω από την επιφάνεια της γης. Είναι τα τούνελ. Το Ισραήλ είναι σε θέση να το κάνει αν του δοθεί χρόνος. Και πρέπει να εξοντώσουμε τους περισσότερους από την ηγεσία της Χαμάς.

Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι τρομοκράτες της Χαμάς εδώ κι εκεί που θα κάνουν κάτι με ένα καλάσνικοφ ή με ένα RPG που θα κάνουν κάτι από κάπου. Αλλά μπορούμε να εξουδετερώσουμε τη σοβαρή στρατιωτική απειλή που προέρχεται από τη Γάζα. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι πλέον η Χαμάς δεν θα διοικεί τη Γάζα, διότι η Χαμάς ελέγχει τα πάντα από την έκδοση των διπλωμάτων οδήγησης μέχρι ένα νηπιαγωγείο.

Υπάρχει ενδεχόμενο εξάπλωσης των εχθροπραξιών και έξω από τη Γάζα;

Είδαμε από την πρώτη ημέρα την εμπλοκή της Χεζμπολλάχ. Ο Νασράλα είπε ότι θέλουν να δείξουν ότι στηρίζουν ενεργά τη Χαμάς αλλά δεν θέλουν να εμπλακούν ολοκληρωτικά.

Οταν έχεις ανταλλαγή πυρών και νεκρούς, το Ισραήλ έχει 9 νεκρούς και η Χεζμπολλάχ 85 και ακόμη 50 νεκρούς από ενόπλους άλλων οργανώσεων που συνεργάζονται, όλα είναι πιθανά. Από τα σύνορα με τον Λίβανο απομακρύνθηκαν 100.000 Ισραηλινοί και αυτοί οι άνθρωποι τώρα είναι πρόσφυγες στη χώρα τους.

Το Ισραήλ θέλει να επικεντρωθεί στη Γάζα. Να τελειώσει τη δουλειά στη Γάζα. Δεν θέλει να ανοίξει δεύτερο μέτωπο. Το Ιράν λέει στη Χεζμπολλάχ «όχι τώρα», όχι επειδή νοιάζεται για τις ανθρώπινες ζωές αλλά γιατί ενδιαφέρεται για τα χρήματα που πρέπει να επενδύσει για να ανοικοδομήσει ξανά τα πάντα. Δεν θέλουν να γίνει στο νότιο Λίβανο ή στη Βυρηττό ό,τι συμβαίνει στη Γάζα.

Μια άλλη απειλή είναι οι Χούτι από την Υεμένη. Είναι μια σοβαρή εξέλιξη. Οι Χούτι είναι πολύ ενεργοί και εκτόξευσαν δύο βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον ενός αμερικανικού πλοίου. Περιμένω ότι οι Αμερικανοί θα απαντήσουν πιο σκληρά, αυτό είναι ένα διεθνές ζήτημα, όχι ένα πρόβλημα για το Ισραήλ.

Άλλο μέτωπο είναι στη Συρία με τις παραστρατωτικές ομάδες που συνεργάζονται με την Χεζμπολλάχ. Συζητούν για να μεταφέρουν στρατεύματα και να ανοίξουν άλλο ένα μέτωπο. Δεν νομίζω ότι ο Άσαντ το θέλει. Η πραγματική απειλή για ένα δεύτερο μέτωπο προέρχεται από την Χεζμπολλάχ.

Θα μπορούσε το Ισραήλ να έχει προβλέψει τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου;

Η εκτίμηση των λαθών θα γίνει μετά το τέλος του πολέμου. Πρέπει να είμαστε σκεπτικοί για όλα όσα διαβάζουμε στον Τύπο. Μετά τον πόλεμο πρέπει να γίνει μια έρευνα που θα εκτιμήσει όλες τις αποφάσεις, όλες τις κινήσεις που προηγήθηκαν της εισβολής της Χαμάς.

Πολλές φορές οι υπηρεσίες ασφαλείας μπορούν να γνωρίζουν σε ποιο διαμέρισμα μένει ένας τρομοκράτης ή ποιο αυτοκίνητο οδηγεί. Η επίθεση της Χαμάς έγινε στο τυφλό σημείο των υπηρεσιών ασφαλείας. Η αντίληψη ήταν ότι η Χαμάς δεν θα τολμήσει να κάνει κάτι τετοιο και δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να αποτολμήσει κάτι τέτοιο.

Υπάρχει πιθανότητα για ειρήνη μετά τον πόλεμο;

Η απάντησή μου θα είναι σύντομη. Όχι! Δεν βλέπω πώς θα μπορούσε να συμβεί. Ισως κάνω λάθος. Δεν υπάρχει ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Ισως μια κατάσταση μη πολέμου, χωρίς ανοιχτές εχθροπραξίες, χωρίς πολιτική βία. Είναι πολύ σημαντικό το Ισραήλ το εξουδετερώσει τη Χαμάς.

Αφού βεβαιωθούμε ότι η Χαμάς δεν είναι πλέον στη Γάζα μπορεί να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση της Γάζας υπό αμερικανική ηγεσία. Και αν υπάρξει χρηματοδότηση από τις χώρες του Κόλπου με ηγέτιδα τη Σαουδική Αραβία, όταν η Χαμάς δεν θα είναι πια απειλή και έχουμε ξανά εμπιστοσύνη στην Παλαιστινιακή Αρχή για να κυβερνήσει τους Παλαιστινίους και το Ιράν είναι υπό έλεγχο, ίσως να υπάρχει μια πιθανότητα.

Η ελπίδα μου είναι να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, πρέπει να υπάρξει πίεση στο Ιράν και στους αντιπροσώπους του, όπως οι Χούτι.

Το πρόβλημα της Χεζμπολλάχ

Μετά τον πόλεμο το Ισραήλ θα έχει μεγάλο δίλημμα για το πώς θα αντιμετωπίσει την Χεζμπολλάχ;

Εσείς τι θα κάνατε για να διασφαλίσετε την επιστροφή 100.000 Ισραηλινών που έφυγαν από τις εστίες τους στο νότιο Ισραήλ, στα σύνορα με τον Λίβανο; Ενα χιλιόμετρο από την επικράτειά σου έχεις 5.000 άντρες, καλά εκπαιδευμένους, πολύ καλύτερα από την Χαμάς. Εχεις πόλεις-φαντάσματα σε όλο το Ισραήλ. Απαιτούμε από τη διεθνή κοινότητα να εφαρμόσει το ψήφισμα 1701, αν δεν μπορεί να το υλοποιήσει θα το κάνει το Ισραήλ, ίσως με μια επιχείρηση για να απομακρύνει την Χεζμπολλάχ 10 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα. Το ψήφισμα 1701 των Ηνωμένων Εθνών λέει ότι η Χεζμπολλάχ δεν μπορεί να είναι αναπτυγμένη στα σύνορα με το Ισραήλ. Δεν σημαίνει ότι θα είναι πλήρης πόλεμος αλλά μια χερσαία επιχείρηση για την απώθηση της Χεζμπολλάχ 10 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα με το Ισραήλ. Ξέρεις να οργανώσεις έναν πόλεμο, πώς θα τον ξεδιπλώσεις όμως δεν ξέρεις τις θα γίνει μετά, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Αυτό έγινε και στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, που οι Γερμανοί θεωρούσαν ότι θα έχει τελειώσει μέχρι τα Χριστούγεννα του 1914 τελικά όμως η σφαγή κράτησε 5 χρόνια.

Δεν μπορείς να έχεις διαβεβαιώσεις ότι το Ιράν, ή οι Χούτι ή οι Σύροι, ή οι Ρώσοι δεν θα επιλέξουν να βοηθήσουν το Ιράν.

Εμείς λέμε τι θέλουμε να συμβεί αλλά δεν έχουμε τον έλεγχο της κατάστασης, ούτε καν οι Αμερικανοί μπορούν να ελέγξουν το τι θα συμβεί τελικά.

 Μπορεί ο Νετανιάχου να αποκαταστήσει τη φήμη του;

Κατά την άποψή μου, μετά τον πόλεμο θα είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσει και να παραμείνει στην εξουσία κάποιος από την σημερινή ηγεσία του Ισραήλ, ειδικά για τον Νετανιάχου, παρά το γεγονός ότι έχει σκληρό μπλοκ υποστηρικτών. Αν και είναι πιθανόν να επιδιώξει να ρίξει τις ευθύνες για τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου στον στρατό, όπως έκανε η Γκόλντα Μέιρ το 1973

Θα είναι πολύ δύσκολο για εκείνον. Μιλάμε για πιθανότητες αλλά όλο το πολιτικό σύστημα στο Ισραήλ θα ταρακουνηθεί, θα αλλάξει. Πιστεύω ότι ο Νετανιάχου δεν θα μπορέσει να μείνει στην εξουσία μετά τον πόλεμο.

Τα κεντρώα κόμματα πιστεύω ότι –παραδόξως- θα σχηματίσουν την επόμενη κυβέρνηση, με συνεργασία των κομμάτων της αριστεράς. Και λέω παραδόξως διότι οι πολίτες θέλουν μια αντιμετώπιση πιο σκληρή, πιο επιθετική, περισσότερο εστιασμένη στην ασφάλεια, τέτοια που θα περίμενες από πολιτικούς-γεράκια.Δεν ξέρω πώς θα μπορούσε να παραμείνει στην εξουσία μετά τον πόλεμο η σημερινή πολιτική ηγεσία στο Ισραήλ.



Ειδήσεις σήμερα:

Συγκίνηση στο τελευταίο «αντίο» στον σπουδαίο συγγραφέα, Βασίλη Βασιλικό - Δείτε φωτογραφίες

Ριψοκίνδυνος Νορβηγός βουτά από τα 40 μέτρα στα παγωμένα νερά με την κοιλιά - Η μόδα της «βουτιάς του θανάτου»

«Κοιμόμαστε πάνω στις καρέκλες, δεν έχουμε ρούχα» - Εγκλωβισμένοι στο αεροδρόμιο του Μονάχου παραμένουν 150 Έλληνες