Ozempic: Μειώνεται η διαθεσιμότητα της 1ης δόσης για να μην... αρχίσουν κι άλλοι το φάρμακο
04.06.202418:41
Μετά τις πυρκαγιές στις εγκαταστάσεις της δανέζικης εταιρείας η οποία παράγει το Ozempic, πήρε φωτιά και η συζήτηση γύρω από φαρμακευτική ουσία που ταυτόχρονα με τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 εξελίχθηκε σε lifestyle αξεσουάρ
Στην τελετή απονομής των βραβείων Οσκαρ το 2023 ο οικοδεσπότης Τζίμι Κίμελ έκανε μάλλον την πιο επιτυχημένη και καίρια έναρξη σε έναν θεσμό που κινείται εδώ και χρόνια πια μεταξύ προβλεψιμότητας, βαρεμάρας και χασμουρητού. Αποφάσισε να ξεμπροστιάσει μεταξύ σοβαρού και αστείου τα γρανάζια της βιομηχανίας του θεάματος και τις μεθόδους που απεργάζονται ώστε να παραμένουν fit, με σώματα που φέρνουν θαυμασμό και likes στα κοινωνικά δίκτυα και για κάποιους κοινούς θνητούς προβάλλουν ως πήχης ή ακόμα και πρότυπο.
Ο Αμερικανός τηλεπαρουσιαστής έριξε μια ματιά στην πληθώρα των διασημοτήτων που είχαν κατακλύσει, ως είθισται, κάθε σπιθαμή του Dolby Theatre και έκανε μια διά γυμνού οφθαλμού διαπίστωση, που όμως ελάχιστοι θα είχαν τα κότσια να αρθρώσουν: «Ολοι φαίνονται καταπληκτικοί εδώ μέσα. Οταν κοιτώ γύρω μου σε αυτή την αίθουσα, δεν μπορώ παρά να αρχίσω να αναρωτιέμαι αν το Ozempic κάνει και για μένα». Ο Κίμελ δεν έκανε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο απ’ το να σχολιάσει το trend και το virality του φαρμάκου που άλλαξε τις σιλουέτες και κατ’ επέκταση τις ζωές (ίσως και τη μοίρα της καριέρας) δεκάδων καλλιτεχνών οι οποίοι το ενέταξαν στην καθημερινότητά τους.
Κάποιοι μάλιστα είχαν το θάρρος να μιλήσουν δημόσια και ανοιχτά για τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που είχε η επίδραση της εν λόγω φαρμακευτικής ουσίας στον ανένδοτο αγώνα τους για την απώλεια κιλών. Ο Ελον Μασκ όταν ρωτήθηκε τι είναι εκείνο που τον κρατά σε φόρμα και απάντησε πως το Wegovy, δηλαδή το αδελφό φάρμακο του Ozempic, μαζί με τη διαλειμματική νηστεία (fasting) είναι εκείνα που τον κρατούν «fit, γραμμωμένο και υγιή». Αν βέβαια ο Μασκ και ο Κίμελ ζούσαν στην Ελλάδα και είχαν την απρονοησία να ονοματίσουν ένα φάρμακο, το οποίο μάλιστα είναι κοινό μυστικό πως κάνει θραύση και έχει αυξημένη ζήτηση, ενδεχομένως να στοχοποιούνταν για έμμεση διαφήμιση.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), «τo τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν γραφεί και κυκλοφορήσει πολλά άρθρα σχετικά με το συνταγογραφούμενο φαρμακευτικό προϊόν κατά του διαβήτη Ozempic και στην αποτελεσματικότητά του στο αδυνάτισμα. Ο ΕΟΦ ενημερώνει ότι, σύμφωνα με τη φαρμακευτική νομοθεσία, πρόκειται για παράνομη διαφήμιση και καλεί όλες τις ιστοσελίδες να αποσύρουν κάθε αναφορά στο συνταγογραφούμενο αυτό σκεύασμα». Προφανώς στον ΕΟΦ θεωρούν ότι τα νέα από τον έξω κόσμο φτάνουν με τον αραμπά στις εσχατιές των Νοτίων Βαλκανίων ή μάλλον δεν φτάνουν και άρα δεν διαβάζονται ποτέ.
Η επιστολή
Την παραπάνω ενημέρωση λάβαμε μέσω εκτενούς επιστολής της Novo Nordisk Ελλάς προς το «ΘΕΜΑ», στον απόηχο του δημοσιεύματος της προηγούμενης Κυριακής (26/5/2024) σχετικά με τις δύο πυρκαγιές εντός του Μαΐου σε εγκαταστάσεις της δανέζικης φαρμακευτικής εταιρείας, εφευρέτριας και παραγωγού των Ozempic και Wegovy, αλλά και του buzz που έχει δημιουργηθεί γύρω από τα δύο σκευάσματα τα τελευταία χρόνια. Πώς τεκμαίρεται το buzz; Μα, από την αναφορά τους σε ένα από τα κορυφαία και πιο φωτογενή καλλιτεχνικά και κοινωνικά γεγονότα του πλανήτη (βλ. Οσκαρ) ήδη από το 2023 αλλά και τα καντάρια μελανιού που σπαταλήθηκαν από δημοσιογράφους σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ελλάδα με εικασίες αναφορικά με το αν η Κιμ Καρντάσιαν είχε λάβει θεραπεία με σεμαγλουτίδη προκειμένου να καταφέρει να χωρέσει στο θρυλικό φόρεμα της Μέριλιν Μονρό με το οποίο εμφανίστηκε στο MET Gala τον Μάιο του 2022.
Στην επιστολή της φαρμακευτικής εταιρείας προς την εφημερίδα μας επισημαίνεται ότι «η Novo Nordisk Ελλάς διαθέτει στην αγορά φαρμακευτικά προϊόντα που χορηγούνται κατόπιν ιατρικής συνταγής, τα οποία κατά τα άνω δεν επιτρέπεται να τυγχάνουν προώθησης προς το ευρύ κοινό. Με την επιφύλαξη της ελευθερίας του Τύπου, η δέσμευσή μας στους κανονισμούς μάς υποχρεώνει να τηρούμε αυτό τον σημαντικό κανόνα όσον αφορά την προώθηση φαρμάκων που χορηγούνται με ιατρική συνταγή. Για τον λόγο αυτό και παρότι δεν έχουμε σχέση με το εν λόγω ανεξάρτητο δημοσίευμα, στο πλαίσιο της δέσμευσής μας για την τήρηση των κείμενων διατάξεων, σας καλούμε να διαγράψετε από το εν λόγω άρθρο: α) την εμπορική ονομασία του σκευάσματος Ozempic®, και β) την ονομασία της δραστικής του ουσίας “σεμαγλουτίδη” καθώς και κάθε ισχυρισμό σχετικά με το προϊόν που μπορεί να θεωρηθεί ως προώθηση αυτού προς το ευρύ κοινό, η οποία κατά τα άνω απαγορεύεται».
Το ζήτημα βέβαια είναι πως το δημοσιογραφικό άρθρο μας δεν είχε σκοπό να προωθήσει, να προτείνει ή να διαφημίσει φάρμακα και φαρμακευτικές ουσίες, αλλά να καταγράψει και να ενημερώσει σχετικά με το φάρμακο-φαινόμενο που βρίσκεται σχεδόν καθημερινά στην ημερήσια διάταξη του παγκόσμιου Τύπου και έχει εκατομμύρια -κατά κυριολεξία- αναφορές στα κοινωνικά δίκτυα. Το γεγονός ότι μια φαρμακευτική ουσία έχει αναδειχθεί σε lifestyle αξεσουάρ είναι κάτι που ούτε προκαλείται, ούτε μπορεί να ελεγχθεί ή να χαλιναγωγηθεί από έναν δημοσιογραφικό οργανισμό.
Καταλαβαίνει πάντως κανείς ότι, σύμφωνα με τη φαρμακοβιομηχανία, ένα δημοσίευμά μας, το οποίο υπενθυμίζεται ότι είχε ως αφορμή την πυρκαγιά στην ευρωπαϊκή εταιρεία, η χρηματιστηριακή αξία της οποίας (570 δισ. δολάρια) είναι μεγαλύτερη από την οικονομία ολόκληρης της Δανίας, ασχολήθηκε με τις απαρχές και την εφεύρεση του φαρμάκου, επεσήμανε τη θετική επίδραση που έχει η παραγωγή του στην οικονομική και κοινωνική ζωή της δανέζικης πόλης όπου κατασκευάζεται, συμπεριέλαβε την πιο πρόσφατη δημοσιευμένη μελέτη («New England Journal of Medicine», 24/5/2024) αναφορικά με τα οφέλη της σεμαγλουτίδης στην αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας και βέβαια κατέγραψε τη συζήτηση που έχει δημιουργήσει αλλά και την αδιαμφισβήτητη ζήτηση που έχει τόσο από ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 όσο και από ανθρώπους που επιθυμούν να χάσουν βάρος, είναι πιο επιδραστικό από τα Οσκαρ, τον Ελον Μασκ και τη ναυαρχίδα της οικογένειας Καρντάσιαν. Ευχαριστούμε από καρδιάς για την αναγνώριση της ουρανομήκους καταπώς φαίνεται επιρροής μας.
Το δημοσίευμα
Στο άρθρο της προηγούμενης Κυριακής επισημαίνεται σχετικά με τη δραστική ουσία ότι «μολονότι η σεμαγλουτίδη δημιουργήθηκε και συνταγογραφείται ως φάρμακο για τη ρύθμιση του διαβήτη τύπου 2 και πρόσφατα απέκτησε ένδειξη και για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, είναι κοινό μυστικό πως χρησιμοποιείται ευρέως από οποιονδήποτε επιθυμεί να απαλλαγεί από λίγα ή πολλά περιττά κιλά». Στην απάντησή της η Novo Nordisk Ελλάς αντιτείνει: «Κάθε ισχυρισμός που αναφέρει το νεότερο εβδομαδιαίο ενέσιμο αντιδιαβητικό σκεύασμα της εταιρείας μας ως εγκεκριμένο, ενδεδειγμένο, ασφαλές ή/και προτεινόμενο για τη νόσο της παχυσαρκίας ή/και την απώλεια βάρους σε άτομα που δεν έχουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, καθότι δεν βασίζεται στην εγκεκριμένη άδεια κυκλοφορίας του προϊόντος από τον ΕΜΑ και αντίκειται στο κείμενο της εγκεκριμένης από τον ΕΜΑ Περίληψης Χαρακτηριστικών Προϊόντος και το Φύλλο Οδηγιών Φαρμάκου».
Σύμφωνα πάντως με τα επίσημα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), το Ozempic απευθύνεται τωόντι αποκλειστικά σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, αλλά αυτό δεν συνεπάγεται ότι χρησιμοποιείται όπως θα έπρεπε, δηλαδή αποκλειστικά από αυτούς -μια βόλτα στα συνοικιακά φαρμακεία θα σας πείσει-, και το Wegovy έχει ένδειξη για την παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος 30 και άνω) αλλά και για ανθρώπους με δείκτη μάζας σώματος 27 έως 30 που πάσχουν από νοσήματα σχετιζόμενα με το βάρος τους. Η Novo Nordisk σημειώνει ακόμα ότι «στην Ελλάδα κυκλοφορεί από την εταιρεία μας ημερήσια ενέσιμη θεραπεία για τη νόσο της παχυσαρκίας, η οποία είναι εγκεκριμένη από τον ΕΜΑ και την οποία, μόνον, η εταιρεία μας προωθεί στους Επαγγελματίες Υγείας στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, συμμορφούμενη με την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία». Η μνεία γίνεται προφανώς στην ουσία λιραγλουτίδη, η οποία έχει παρόμοιες με του Wegovy ενδείξεις από τον EMA.
Πάντως, αναφορικά με τις ελλείψεις που παρατηρούνται (και) στην ελληνική αγορά, η φαρμακοβιομηχανία συμφωνεί με όσα κατέγραφε το δημοσίευμα του «ΘΕΜΑτος», επιβεβαιώνοντας ότι τουλάχιστον για το Ozempic αναμένεται να συνεχιστεί η έλλειψη κατά διαστήματα και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024, αλλά και πως έχει περιορίσει τη διαθεσιμότητα της δόσης έναρξης του Ozempic (0,25 mg), ώστε να ελέγξει τον αριθμό των ασθενών που ξεκινούν θεραπεία, με σκοπό να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ζήτηση στις δόσεις συντήρησης (Ozempic 0,5 mg και 1 mg).
Η επιστολή της Novo Nordisk Ελλάς προς την εφημερίδα μας καταλήγει: «Θεωρούμε χρέος μας την εκ μέρους μας παρέμβαση, προς διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας του γενικού πληθυσμού και τη μη επίταση, κατά το δυνατόν επίρρωση των αβάσιμων επιστημονικά τοποθετήσεων, ότι το Ozempic® είναι εγκεκριμένο για τη νόσο της παχυσαρκίας ή/και την απώλεια βάρους, η οποία ατυχώς είναι δυνατόν να προκληθεί στο γενικό κοινό από άρθρα και ρεπορτάζ όπως αυτό της 26-5-2024 στην εφημερίδα/website σας».
Από τη μεριά μας οφείλουμε να υπερασπιστούμε το αυτονόητο -scripta manent γαρ-, ότι δηλαδή σε κανένα σημείο του εν λόγω άρθρου μας δεν αναφέρεται πως το Ozempic έχει λάβει έγκριση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Αντιθέτως, επισημαίνεται το αληθές, ότι δηλαδή η σεμαγλουτίδη έχει έγκριση τόσο από τον FDA (Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων) όσο και από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό για την παχυσαρκία.
Προφανώς, οι στρεβλοί, λανθασμένοι, παράτυποι, ακόμα και παράνομοι τρόποι με τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιείται ένα φάρμακο είναι μάλλον κάτι που πρέπει να απασχολεί εκείνους που έχουν την ευθύνη για την εύρυθμη και νόμιμη λειτουργία της αγοράς φαρμάκων και όχι μια εφημερίδα που καταγράφει το εντυπωσιακό και πανθομολογούμενο αποτύπωμα που μια φαρμακευτική ουσία έχει στην κοινωνία. Τώρα, αν ο ΕΟΦ έχει επιδοθεί σε κυνήγι μαγισσών ξεφυλλίζοντας δημοσιογραφικά άρθρα αντί να εστιάζει στο πραγματικό πρόβλημα είναι μια άλλη ιστορία. Παρεμπιπτόντως, ενδεικτική της φρενίτιδας που επικρατεί γύρω από τη σεμαγλουτίδη είναι και η κυκλοφορία ψευδών φαρμάκων-αντιγράφων. Μόλις τον περασμένο Οκτώβριο ο ΕΜΑ εντόπισε και απέσυρε παρτίδες ψευδο-Ozempic (δόσεις του 1mg) σε Γερμανία και Αυστρία, ενώ ο Γερμανικός Οργανισμός Φαρμάκων έδωσε στη δημοσιότητα και εικόνες των κακέκτυπων προγεμισμένων πενών για την ενημέρωση του κοινού. Καμιά φορά χρειάζονται και οι δημοσιογράφοι.