Ανάλυση του Politico: Πραγματικός στόχος του Ισραήλ είναι το Ιράν και η αναμόρφωση όλης της Μέσης Ανατολής
01.10.202413:36
Παρά την εισβολή στον Λίβανο, το Τελ Αβίβ έχει το βλέμμα του στραμμένο στην Τεχεράνη - Γιατί είναι δύσκολο ο Νετανιάχου να ακούσει τις εκκλήσεις για εκεχειρία
Οι ηγέτες του Ισραήλπιστεύουν ότι έχουν τώρα μια μοναδική ευκαιρία για να αναδιαμορφώσουν τη Μέση Ανατολή, η οποία ξεπερνά κατά πολύ την καταστροφή της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico για όσα συμβαίνουν τα τελευταία 24ωρα στην περιοχή.
Δεν είναι τυχαίες οι αναφορές στα αγγλικά του Νετανιάχου προς τον «ευγενή περσικό λαό» στον οποίο υποσχέθηκε ότι η ημέρα που θα είναι ελεύθερος από την κυριαρχία των «τυράννων» και θα μπορεί να έχει ειρήνη με το Ισραήλ θα έρθει «πολύ πιο σύντομα από ό,τι νομίζουν οι άνθρωποι», χωρίς να παραλείπει να προειδοποιήσει ότι «δεν υπάρχει πουθενά στη Μέση Ανατολή που να μην μπορεί να φτάσει το Ισραήλ».
Για το Ιράν, σύμφωνα με το Politico, δεν πρόκειται για μια θεατρική κίνηση του Νετανιάχου, αλλά για μια υπόμνηση ότι το Ισραήλ δεν πολεμά απλώς την Τεχεράνη συντρίβοντας τους συμμάχους της -όπως η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι Χούτι στην Υεμένη- αλλά δείχνει την υπεροχή του τόσο σε επίπεδο τεχνολογίας όσο και κατασκοπείας στο ιρανικό έδαφος.
Τον Απρίλιο, αμέσως μετά από μπαράζ εκτόξευσης πυραύλων από το Ιράν που δεν προκάλεσε σημαντικά πλήγματα, το Ισραήλ ανταπέδωσε ανατινάζοντας ένα ραντάρ αεράμυνας κοντά στην κεντρική πόλη Ισφαχάν, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε ευρέως ως προειδοποίηση ότι θα μπορούσε να εξουδετερώσει, αν το ήθελε, τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Τον Ιούλιο, ο ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, δολοφονήθηκε από πύραυλο που εκτοξεύτηκε σε ξενώνα στην Τεχεράνη. Κορυφαίοι Ιρανοί διοικητές έχασαν τη ζωή τους σε πλήγματα στη Δαμασκό και τη Βηρυτό. Τα μηνύματα του Νετανιάχου σχετικά με την «εμβέλεια» του Ισραήλ είναι σαφή, περιορίζοντας τα περιθώρια ελιγμών του Ιράν.
Η κατάσταση αυτή αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την ηγεσία της Τεχεράνης, η οποία προσπαθεί να παρουσιαστεί ως το στρατιωτικό αντίβαρο που μπορεί να στηρίξει τους «αντιπροσώπους» της σε όλο το Ιράκ, τη Συρία, τον Λίβανο και την Υεμένη, καθώς το Ισραήλ θέτει εν αμφιβόλω την εικόνα αυτή με κορυφαία κίνηση τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα.
Χερσαία επίθεση στον Λίβανο
Την Τρίτη το Ισραήλ κατέστησε σαφές ότι δεν θα σταματήσει εκεί. Σε μια ανάρτηση στο Χ, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) ανέφεραν ότι διεξάγουν «τοπικές και στοχευμένες χερσαίες επιδρομές με βάση ακριβείς πληροφορίες εναντίον τρομοκρατικών στόχων και υποδομών της Χεζμπολάχ» σε χωριά κοντά στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου.
Οι IDF πρόσθεσαν ότι η χερσαία επιχείρησή τους στοχεύει σε στόχους «που βρίσκονται σε χωριά κοντά στα σύνορα και [οι οποίοι] αποτελούν άμεση απειλή για τις ισραηλινές κοινότητες στο βόρειο Ισραήλ». Το σχέδιο -το οποίο θα υποστηριχθεί από αεροπορικές επιδρομές και πυροβολικό- προετοιμάζεται εδώ και μήνες. Οι IDF δεν έδωσαν λεπτομέρειες σχετικά με το πόσο θα διαρκέσει. Οι έφεδροι καλούνται επίσης και κατευθύνονται προς το βορρά.
Διαψεύδοντας τις αυξανόμενες διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, ο Νετανιάχου θα εντείνει την επίθεση κατά της Χεζμπολάχ, δήλωσε ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος πριν από την εισβολή, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. Αυτό πιθανότατα θα περιλαμβάνει την εξαπόλυση μιας μεγάλης χερσαίας επίθεσης με στόχο τη συντριβή της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο, αναγκάζοντάς την να αποσύρει τις δυνάμεις της βόρεια του ποταμού Λιτάνι, 29 χιλιόμετρα από τα ισραηλινολιβανέζικα σύνορα, σύμφωνα με την απόφαση του ΟΗΕ με την οποία ολοκληρώθηκε ο πόλεμος του Λιβάνου το 2006.
Το Ισραήλ θα συνεχίσει επίσης να σφυροκοπεί τις αποθήκες όπλων, τα κέντρα εφοδιασμού και διοίκησης της Χεζμπολάχ βορειότερα και στην κοιλάδα Μπεκάα, ενώ θα συνεχίσει να στέλνει αποστολές δολοφονίας ανώτερων διοικητών της οργάνωσης. «Αυτή είναι η ευκαιρία μας να σπάσουμε τη Χεζμπολάχ, ώστε να μην μπορέσει ποτέ να ανακάμψει και να ασκήσει τη δύναμη που έχει στο Λίβανο», δήλωσε ο αξιωματούχος.
Την ίδια ώρα τα ποσοστά του Νετανιάχου στις δημοσκοπήσεις αυξάνονται μετά τη δολοφονία του Νασράλα, κάτι που σημαίνει ότι έχει κάθε πολιτικό κίνητρο να επιμένει στην επίθεση και να αγνοήσει τις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός από τους δυτικούς συμμάχους που φοβούνται την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης στον Λίβανο.
Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η ισραηλινή εισβολή θα είναι περιορισμένη και δεν θα επεκταθεί στα επίπεδα του 2006, όταν προκλήθηκε ένας σύντομος αλλά σκληρός πόλεμος που έβλαψε και τις δύο πλευρές. Στην Ουάσινγκτον, ωστόσο, φοβούνται μια ιρανική επίθεση εναντίον του Ισραήλ, με αποτέλεσμα ορισμένες αμερικανικές δυνάμεις να μετακινούνται «για να αμυνθούν όπως είναι απαραίτητο».
Αρχή του τέλους για τον άξονα του Ιράν
Δεν είναι μόνο η εσωτερική πολιτική λογική που οδηγεί τον Νετανιάχου, αλλά και η στρατιωτική λογική, αναφέρει το Politico. «Τα στρατιωτικά κίνητρα για το Ισραήλ θα συνεχιστούν», παρατήρησε ο Μάθιου Σάβιλ από το βρετανικό think tank «Royal United Services Institute».
«Έχει καταστρέψει την ανώτερη ηγεσία της Χεζμπολάχ, έχει θέσει σε κίνδυνο την ικανότητά της να συντονίζεται και έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Παρά τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε μια χερσαία εισβολή, την απειλή μεγάλης εμβέλειας από βαλλιστικούς πυραύλους και την έκταση των επιχειρήσεων των IDF, είναι δυνατόν να φανταστούμε ότι πολλοί θα υποστήριζαν ότι δεν θα υπάρξει ποτέ καλύτερη στιγμή για μια εισβολή στον νότιο Λίβανο για να καταστραφεί η στρατιωτική υποδομή της Χεζμπολάχ εκεί».
Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν αρκούνται στον στόχο να αναγκάσουν τη Χεζμπολάχ να σταματήσει τις πυραυλικές επιθέσεις της, ώστε οι περίπου 80.000 Ισραηλινοί που έχουν απομακρυνθεί στα βόρεια του Ισραήλ, να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Εκτός από στελέχη της κυβέρνησης Νετανιάχου, είναι αρκετοί οι ανώτεροι αξιωματούχοι και οι πρώην επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένου του πρώην επικεφαλής της Μοσάντ Ταμίρ Πάρντο, που ζητούν δημοσίως να συνεχιστεί η στρατιωτική εκστρατεία για να αναμορφωθεί η Μέση Ανατολή.
Μιλώντας σε ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, ο Πάρντο δήλωσε ότι τα πλήγματα που κατάφερε το Ισραήλ στη Χεζμπολάχ τις τελευταίες 12 ημέρες έδωσαν στο Ισραήλ «μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί».
Ο σημαντικότερος περιφερειακός σύμμαχος της Τεχεράνης είναι απίθανο να ανακάμψει για να ελέγξει τον Λίβανο στον βαθμό που το έκανε μετά τον πόλεμο του 2006 με το Ισραήλ, πρόσθεσε. «Κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσουν να τον αποκαταστήσουν σε αυτό που ήταν πριν», είπε.
Η εξαιρετική ζημιά που προκάλεσαν οι IDF στη Χεζμπολάχ έχει πράγματι αφήσει την οργάνωση να παραπαίει. Ο κατάλογος των κορυφαίων διοικητών της Χεζμπολάχ που σκοτώθηκαν το τελευταίο δεκαπενθήμερο μοιάζει με το Who's Who των σιιτών μαχητών και προστίθεται καθημερινά.
«Σχεδόν το σύνολο της ανώτερης ηγεσίας της οργάνωσης, πολιτικής και στρατιωτικής, μαζί με χιλιάδες μέλη και διοικητές μεσαίου επιπέδου, έχει δολοφονηθεί, εξαλειφθεί ή έχει καταστεί αναποτελεσματική στη μάχη - για να μην αναφέρουμε ότι οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας κατέστρεψαν μεγάλες ποσότητες στρατηγικών πυρομαχικών που θα μπορούσαν να απειλήσουν ισραηλινές πόλεις και στόχους», δήλωσε ο αναλυτής του Atlantic Council, Αχμέντ Φουάντ Αλχατίμπ, προσθέτοντας ότι «η περιοχή μπορεί να αποτελέσει την αρχή του τέλους του άξονα αντίστασης του Ιράν».
Μια τέτοια εξέλιξη δεν θα δυσαρεστούσε ένα ευρύ φάσμα Αράβων ηγετών, μεταξύ άλλων και στον Κόλπο. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης του Κόλπου επιρρίπτουν ήδη ευθύνες στη Χεζμπολάχ για τα δεινά των Λιβανέζων. Η ημερήσια εφημερίδα Okaz της Σαουδικής Αραβίας κατηγόρησε τη Χεζμπολάχ ότι ενεργεί «για χάρη των ιρανικών συμφερόντων και όχι των λιβανέζικων ή των αραβικών».
«Επικίνδυνη ψευδαίσθηση»
Τόσο η Χεζμπολάχ όσο και το Ιράν βρίσκονται σε δύσκολη θέση με λίγες επιλογές: Ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, είναι πρόθυμος να βελτιώσει τους δεσμούς με τους Άραβες γείτονες και έχει επίσης κάνει ανοίγματα προς τη Δύση, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη να ασχοληθεί πιο σοβαρά με τις πυρηνικές συνομιλίες. Η άμεση εμπλοκή του Ιράν στη σύγκρουση ενέχει τον κίνδυνο να καταστρέψει αυτή τη διπλωματική προσέγγιση. Αν εξαπολύσει το είδος της άμεσης πυραυλικής επίθεσης που έκανε ανεπιτυχώς νωρίτερα φέτος στο Ισραήλ, θα εκθέσει την αδυναμία της απέναντι στην ισραηλινή στρατιωτική υπεροχή, αφήνοντας τη Χεζμπολάχ σε μεγάλο βαθμό μόνη της και μόνο με ρητορική υποστήριξη από την Τεχεράνη.
Ο Julien Barnes-Dacey του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, ωστόσο, τάχθηκε ενάντια στην περαιτέρω κλιμάκωση του Ισραήλ και χαρακτήρισε την ιδέα της δημιουργίας μιας νέας περιφερειακής τάξης ως «επικίνδυνη ψευδαίσθηση».
«Η ισραηλινή επίθεση σηματοδοτεί ένα σημαντικό τακτικό επίτευγμα, αλλά παραμένει αποκομμένη από μια βιώσιμη στρατηγική πορεία για τη βιώσιμη αντιμετώπιση των ισραηλινών αναγκών ασφαλείας και τον τερματισμό της σειράς αλληλένδετων περιφερειακών συγκρούσεων», υποστήριξε.
Στο κλίμα αυτό ο πρώην Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμέρτ δήλωσε χαρακτηριστικά επίσης στο Politico ότι είναι πολύ νωρίς για να μιλάει το Ισραήλ με όρους επιτυχίας, αναρωτώμενος: «Τι θα συμβεί αν δύο ή τρεις μεγάλοι πύραυλοι προσγειωθούν στο Τελ Αβίβ;»