Μεταναστευτικό: «Το πείραμα του Ράμα» - Οι χθεσινοί μετανάστες, σημερινοί δεσμοφύλακες

Οι εικόνες από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 με χιλιάδες Αλβανούς να στοιβάζονται σε πλοία παντός είδους -αλήστου μνήμης το περίφημο «Vlora» με 10.000 επιβάτες- για το ταξίδι της ελπίδας από το Δυρράχιο προς την Ιταλία δεν είναι και τόσο μακρινές. Ηταν 8 Αυγούστου του 1991 όταν στο λιμάνι του Μπάρι εξελίσσονταν σκηνές ενός δράματος που έμελλε να επαναληφθεί. Οι Ιταλοί λιμενικοί και καραμπινιέροι υποδέχονταν με πυροβολισμούς τους Αλβανούς παράνομους μετανάστες, ακόμη κι όταν εκείνοι απελπισμένοι έπεφταν στη θάλασσα για να φτάσουν έστω κολυμπώντας στη «γη της Επαγγελίας».

Φεύγοντας από μια χώρα που μόλις είχε απαλλαγεί από τον κομμουνιστικό βρόχο, αλλά δεν είχε τίποτα παρά μόνο φτώχεια να τους προσφέρει. Υποδοχή αξέχαστη... Με νεκρούς, τραυματίες, ξυλοδαρμούς, επιστροφές άρον άρον και για όσους κατάφεραν να παραμείνουν, νόμιμα ή παράνομα, να βιώσουν τρομερές ταλαιπωρίες, να γίνουν βορά των συμμοριών της Μαφίας ένθεν κακείθεν, να υποστούν ταπεινώσεις, διακρίσεις στον βωμό της επιδίωξης για μια καλύτερη ζωή.

Πολλοί δικαιώθηκαν. Παρά τις δυσκολίες ενσωματώθηκαν στην κοινωνία και πέτυχαν να αλλάξουν τελικά τη ζωή τους. Οπως και άλλοι συμπατριώτες τους, που πήραν την ίδια περίοδο τον δρόμο προς την Ελλάδα. Με κάθε μέσο, ακόμα και με τα πόδια, περνούσαν από τα σύνορα. Oι εικόνες είναι παλιές, αλλά όχι τόσο ώστε να ξεχαστούν. Η ειδοποιός διαφορά είναι ότι όσο μαζικό κι αν ήταν και αυτό το μεταναστευτικό ρεύμα, δεν είχε την ίδια σκληρή και απάνθρωπη αντιμετώπιση όπως στην Ιταλία.

Αλλαγή σκηνικού

Σήμερα, μετά από μια γενιά, οι εικόνες εκπλήσσουν. Η Αλβανία μετατρέπεται σε χώρα υποδοχής, για την ακρίβεια transit για μετανάστες. Αν και ακόμη παραμένει ένα έθνος μεταναστών. Τρίτη χώρα στον κόσμο, κατ’ αναλογία πληθυσμού, με το 1/3 των γεννηθέντων σε αυτή να ζουν εκτός των συνόρων της νόμιμα ή ακόμα και παράνομα. Μόνο στην Ελλάδα ζουν νόμιμα 400.000 Αλβανοί μετανάστες. Αλλά και πολλοί δεν κρύβουν ότι θα επιθυμούσαν να αναζητήσουν ένα διαφορετικό μέλλον σε προηγμένες χώρες της Δύσης. Οσοι μπορούν δεν χάνουν ευκαιρία. Εύλογο, καθώς το βιοτικό επίπεδο στη χώρα βρίσκεται ακόμα στο 32% του μέσου ευρωπαϊκού όρου.

Παρά ταύτα, η Αλβανία γίνεται σήμερα η πρώτη εκτός Ε.Ε. χώρα υποδοχής και κράτησης παράτυπων μεταναστών που παραπέμπονται σε αυτήν από χώρα-μέλος της Ενωσης. Η πρώτη περίφημη «τρίτη χώρα». Με δύο κέντρα που από την περασμένη Τετάρτη ήδη λειτουργούν έχοντας υποδεχτεί μετανάστες προερχόμενους από την Ιταλία.

Αυτή η προσπάθεια αλλαγής σκηνικού φέρει την υπογραφή του Εντι Ράμα. Ο Αλβανός πρωθυπουργός έχει τέσσερις στόχους: πρώτον, να είναι αρεστός στους Ευρωπαίους και τη Δύση γενικότερα ως ώριμος και χρήσιμος εταίρος στην περιοχή. Δεύτερον, να βελτιώσει την οικονομία και τα έσοδα των συμπατριωτών του. Τρίτον, να διατηρήσει τις ισορροπίες, εσωτερικές και διεθνείς, με το μουσουλμανικό στοιχείο που κυριαρχεί στην Αλβανία (46%). Και τέταρτον, σε άμεση σχέση με τα προηγούμενα, να επανεκλεγεί στη θέση του πρωθυπουργού του χρόνου για τέταρτη συνεχή θητεία.

Λεπτομέρεια με προφανή σημασία: στους τρεις πρώτους στόχους επιχειρεί να συμπυκνώσει τη σύγχρονη εθνική στρατηγική της Αλβανίας και να τους ταυτίσει με αυτή. Ο δικός του στόχος-πλαίσιο να γίνει όραμα της χώρας. Σε έναν ικανό βαθμό το έχει πετύχει. Αν επιβραβευτεί, δε, με την επίτευξη και του τέταρτου, θα έχει κάνει ένα ακόμη βήμα ώστε να μείνει στην Ιστορία ως ο αναμορφωτής του σύγχρονου αλβανικού έθνους και κράτους. Μεγαλεπήβολο σχέδιο πράγματι, το θέμα που ενδιαφέρει την Ελλάδα είναι ότι στον βωμό της ευόδωσής του διακινδυνεύει, πρωτίστως, τις σχέσεις καλής γειτονίας καταπατώντας συστηματικά τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας.

Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί έκπληξη ότι δεν δυσκολεύεται να ανατρέψει προηγούμενες μείζονες επιλογές του. Με τη συμφωνία του με την Τζόρτζια Μελόνι, π.χ., αναιρεί δόγμα της αλβανικής εξωτερικής πολιτικής που ο ίδιος προσδιόριζε πριν από έξι χρόνια. Ηταν 28 Ιουνίου του 2018, όταν απέκλειε κατηγορηματικά την παραμικρή πιθανότητα να δεχτεί να δημιουργηθούν στη χώρα του hotspot για πρόσφυγες. «Το να θέλει κανείς να μεταβάλει την Αλβανία σε κυματοθραύστη για τους πρόσφυγες της Ευρώπης είναι επικίνδυνη λύση. Δεν έχω σκεφτεί ποτέ να κάνω μια τέτοια “ηρωική χειρονομία” με αντάλλαγμα την ένταξη στην Ε.Ε.», σημείωνε στην «Bild».

Η ιστορία, όμως, γράφεται διαφορετικά. Με τον Ράμα να διαψεύδει τον εαυτό του. Τα δύο κέντρα εγκαινιάστηκαν την επομένη της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ε.Ε. - Αλβανίας. Απλή σύμπτωση;

Η συμφωνία με Μελόνι

Σε κάθε περίπτωση, ο Ράμα έχει λόγους να αισθάνεται ευτυχής. Την περασμένη Τρίτη ξεκίνησαν μετά από πολύχρονη αναμονή οι ενταξιακές συνομιλίες Ε.Ε. - Αλβανίας. Την επομένη κατέπλευσε στο λιμάνι του Σεντζίν, στα βορειοδυτικά της χώρας, μετά από ταξίδι 36 ωρών, το πλοίο «Libra» του Ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού, μεταφέροντας από τη Λαμπεντούζα 16 μετανάστες από Μπαγκλαντές και Αίγυπτο. Στην πρεμιέρα εφαρμογής της συμφωνίας Ράμα - Μελόνι, που προβλέπει τη μεταφορά αιτούντων άσυλο από την Ιταλία σε τρίτη χώρα, την Αλβανία, ώστε να πραγματοποιηθεί εκεί η σχετική διαδικασία.

Μια συμφωνία αμφιλεγόμενη έχοντας προκαλέσει ήδη πολλές αντιδράσεις. Μπορεί βέβαια να ανταποκρίνεται στην ανάγκη αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. με συγκεκριμένα μέτρα και κινήσεις. Μάλιστα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έσπευσε να προαναγγείλει (με επιστολή στους 27 ηγέτες των χωρών-μελών, παραμονές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) ότι από το μοντέλο αυτό οι Βρυξέλλες και οι Ευρωπαίοι θα έχουν πολλά χρήσιμα να διδαχθούν. Το όφελος προφανές: αν το πείραμα πετύχει, γιατί να μην το ακολουθήσουν κι άλλοι;

Ωστόσο υπάρχουν έντονες αντιρρήσεις. Κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες θεώρησαν τη συμφωνία πρωτοποριακή. Αλλοι όμως με σημαντικό ειδικό βάρος, όπως ο Ολαφ Σολτς και ο Πέδρο Σάντσες την αποδοκίμασαν ως αναποτελεσματική. Και μερικοί όπως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσαν επιφυλακτικοί. Κοινός παρονομαστής ότι πρόκειται για μεμονωμένη πρωτοβουλία και όχι για συμφωνημένη κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Επιμέρους αντιρρήσεις υπάρχουν και για άλλα θέματα: από τον χαρακτήρα και τους όρους λειτουργίας αυτών των «κέντρων επαναπατρισμού» εκτός Ε.Ε. μέχρι νομικά ζητήματα ή κενά που προβάλλονται σε θέματα κυριαρχίας και εξουσιών. Ακόμη και θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εγείρονται από τη Διεθνή Αμνηστία είτε από άλλες ΜΚΟ παρά την καχυποψία για τον ρόλο ορισμένων εξ αυτών.

Το πείραμα Ράμα θα κριθεί από την αποτελεσματικότητά του. Γενικότερα, το κλίμα στην Ευρώπη είναι υπέρ της σκλήρυνσης στο Μεταναστευτικό, με κοινή όμως πολιτική. Δεν είναι μόνο η ακροδεξιά έκρηξη που το υπαγορεύει, αλλά, πρωτίστως, το εμφανές πρόβλημα ασφάλειας που επηρεάζει καταλυτικά τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες. Στην πλειονότητα των ηγετών της Ε.Ε. επικρατεί όμως η άποψη ότι πρέπει να προχωρήσουν όλοι μαζί και όχι ο καθένας μεμονωμένα.

Από την άλλη, η Μελόνι εύλογα ισχυρίζεται ότι η συμφωνία δείχνει τον σωστό δρόμο στους εταίρους της Ιταλίας και πως έπρεπε να προχωρήσει γιατί η χώρα της καίγεται, ενώ στις Βρυξέλλες όλα καθυστερούν. Ωστόσο στη χώρα της δέχεται κριτική για δυσανάλογα υπερβολική δαπάνη του project «παρκαρίσματος των μεταναστών» στην Αλβανία (160 εκατ. ευρώ ετησίως), καθώς και υπόνοιες περί σκανδάλου απευθείας αναθέσεων των έργων σε κομματικούς φίλους.

Τι προβλέπει

Στα κλειστά κέντρα υποδοχής στη Βόρεια Αλβανία θα διεκπεραιώνονται υποθέσεις μεταναστών που θα μεταφέρονται εκεί από την Ιταλία προερχόμενοι από τις λεγόμενες «ασφαλείς χώρες». Μόνο αυτοί που περισυλλέγονται από το Ιταλικό Πολεμικό Ναυτικό, την Ακτοφυλακή και την Οικονομική Αστυνομία. Οχι όσοι διασώζονται από πλοία των ΜΚΟ ή καταφέρνουν να φτάσουν με πλεούμενα στις ιταλικές ακτές.

Στο κέντρο του Σεντζίν θα γίνεται η διαδικασία ταυτοποίησης αποκλειστικά υγιών ανδρών. Οι ευάλωτοι, δηλαδή γυναίκες, ανήλικοι, κακοποιημένοι και ασθενείς, όλοι υπό τον όρο «ευπαθείς ομάδες», θα παραμένουν εντός Ιταλίας προκειμένου το αίτημά τους για άσυλο να εξεταστεί εκεί.

Μετά το hotspot του Σεντζίν οι μετανάστες θα οδηγούνται στο κέντρο του Γκιαντέρ, 20 χλμ. στην ενδοχώρα, μια πρώην βάση της Πολεμικής Αεροπορίας της Αλβανίας, όπου οι ιταλικές αρχές έχουν δημιουργήσει τρεις δομές: δύο κλειστά κέντρα με 1.000 κλίνες σε οικίες προκάτ των 12 τ.μ., όπου θα διαμένουν οι αιτούντες άσυλο εν αναμονή της ετυμηγορίας των ιταλικών αρχών. Το τρίτο είναι ένα σωφρονιστικό ίδρυμα, χωρητικότητας 20 ατόμων για «ειδικές περιπτώσεις».

Οι δομές στην Αλβανία υπάγονται στην ιταλική δικαιοδοσία. Φυλάσσονται εσωτερικά από Ιταλούς, μόνο η εξωτερική αστυνομική επιτήρηση ανήκει στις αλβανικές αρχές. Τα αιτήματα ασύλου θα εξετάζονται με fast track διαδικασίες ώστε να διεκπεραιώνονται εντός 28 ημερών. Εκείνοι των οποίων τα αιτήματα απορρίπτονται θα κρατούνται μέχρι τον επαναπατρισμό τους. Η συμφωνία είναι πενταετής με ισόχρονη οψιόν. Περισσότεροι από 300 Ιταλοί στρατιωτικό προσωπικό, γιατροί, νοσηλευτές, δικαστές και διοικητικοί θα απασχολούνται στις δομές.

Τα αγκάθια και η ελληνική θέση

Ενα σημαντικό αγκάθι αφορά μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου: για να χαρακτηριστεί μια χώρα «ασφαλής» δεν πρέπει να προβαίνει σε «διώξεις, βασανιστήρια ή άλλη απάνθρωπη μεταχείριση» σε κανένα άτομο. Ωστόσο, 15 από τις 22 χώρες που θεωρούνται σήμερα «ασφαλείς» δεν πληρούν αυτό το κριτήριο. Ανάμεσά τους η Τυνησία και η Αίγυπτος, απ’ όπου προέρχεται η πλειονότητα των αιτούντων άσυλο. Η περαιτέρω νομική εμπλοκή θεωρείται βέβαιη.

Από την άλλη, σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα, τα πρώτα δείγματα δεν είναι ενθαρρυντικά. Στην πρώτη αποστολή των μόλις 16 μεταναστών διαπιστώθηκε ότι για τέσσερις δεν ίσχυαν τα κριτήρια που προβλέπει η συμφωνία. Βρέθηκαν δύο ανήλικοι και δύο ανήκοντες σε άλλες ευπαθείς ομάδες, άρα οι εν λόγω επέστρεψαν στην Ιταλία. Αστοχία της τάξης του 25% είναι επιεικώς υπερβολική.

Η ελληνική θέση για το Μεταναστευτικό τόσο συνολικά όσο και επί του συγκεκριμένου είναι κρυστάλλινη. Ο Ελληνας πρωθυπουργός τονίζει επανειλημμένα την ανάγκη, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, της ενίσχυσης των χωρών πρώτης υποδοχής για φύλαξη των συνόρων και με περαιτέρω κοινοτική χρηματοδότηση. Αλλά και τη σημασία επιτάχυνσης των επιστροφών και της συνεργασίας με τρίτες χώρες γι’ αυτό τον σκοπό. Επί του ιταλοαλβανικού μοντέλου είναι επιφυλακτικός. Είναι μια διμερής συμφωνία, «ενδιαφέρουσα», δεν είναι δεδομένο πώς μπορεί να εφαρμοστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρώτα πρέπει να αποτιμηθεί η απόδοσή της.

Τα παράπλευρα οφέλη

Παράλληλα, στην Αλβανία φαίνεται ότι γύρω από τα hotspots ξεκίνησαν να στήνονται και δουλειές παντός είδους. Πολύ κοντά στο κέντρο του Σεντζίν ένας φανατικός οπαδός του Ράμα, αλλά και λάτρης της Μελόνι, άνοιξε εστιατόριο με την επωνυμία... «Trattoria Meloni» και εσωτερική διακόσμηση... 70 πορτρέτα της Ιταλίδας πρωθυπουργού, έργα του Χελιντόν Χαλίτι, γνωστού Αλβανού ζωγράφου.

Το γεγονός υποδηλώνει ότι οι Αλβανοί προσβλέπουν οικονομικό όφελος από τη λειτουργία των κέντρων κράτησης, με αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας. Λογική Ράμα: έφτασε μέχρι να μεθοδεύσει την υπεξαίρεση ελληνικών περιουσιών από κομματικούς φίλους του-καταπατητές για να προχωρήσει μεγαλεπήβολα τουριστικά σχέδια στη Χειμάρρα, στηριζόμενος σε νομοθετήματα της εποχής Χότζα και ανοίγοντας παράλληλα μπίζνες με την οικογένεια Τραμπ.

Η ένταξη στην Ε.Ε.

Την ίδια ώρα, με πομπώδη λεκτικά σχήματα όπως ότι «για την Αλβανία δεν υπάρχει άλλο μέλλον, δεν υπάρχει άλλο μέρος και δεν υπάρχει άλλος τρόπος εκτός από το μέλλον μας στην Ε.Ε.», αυτοπροσδιορίζεται ως ο εμπνευσμένος ηγέτης που θα οδηγήσει τη χώρα του στον ευρωπαϊκό «παράδεισο», όμως γνωρίζει καλά ότι για να ξεπεράσει τα εμπόδια αυτής της πορείας πρέπει πραγματικά και όχι σε συνθήκες virtual reality να αναμορφώσει τη χώρα του.

Η πρώτη δέσμη κεφαλαίων των διαπραγματεύσεων αφορά τα θεμελιώδη δημοκρατικά και ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Η Αλβανία παρουσιάζει υψηλά επίπεδα διαφθοράς ακόμη και στο επίπεδο της κυβέρνησης και κακές επιδόσεις στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. Πρόκειται άλλωστε για κοινά στοιχεία των αξιολογήσεων της χώρας από Κομισιόν και Στέιτ Ντιπάρτμεντ πέρυσι. Η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δίνει μια πολιτική διέξοδο στον Ράμα, που σε λίγους μήνες έχει εκλογές και πιέζεται εσωτερικά από την αντιπολίτευση του Δημοκρατικού Κόμματος του πρώην πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα, που τον κατηγορεί για πολιτική φίμωσης των επικριτών του με έλεγχο της Δικαιοσύνης και των ΜΜΕ.

Ο ίδιος υπερασπίζεται την «πρωτοπορία» της Αλβανίας ανάμεσα στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων όσον αφορά την ευθυγράμμιση με την Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική και δεσμεύεται ότι το 2030 θα έχουν γίνει όλα τα απαραίτητα ώστε η χώρα του να ενταχθεί στην Ε.Ε. Αρα, πέραν της οικονομικής προόδου, θα έχει αντιμετωπίσει επαρκώς τη μάστιγα της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Ακούγεται όμως υπερβολικά αισιόδοξος. Ενώ όταν κομπορρημονεί ότι όλα αυτά έχουν τη δική του σφραγίδα, ως ένας οραματιστής πολιτικός, θα πρέπει να θυμάται και τους αστερίσκους. Οπως ότι η εκπλήρωση του ευρωπαϊκού οράματος περνάει από την Αθήνα. Μεταξύ δε των προϋποθέσεων που είχαν ρητώς τεθεί μετά την αίτηση της Αλβανίας για ένταξη στην Ε.Ε. το 2009 ήταν και ο σεβασμός των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας.

Η ελληνική πλευρά διά του Γιώργου Γεραπετρίτη εξέφρασε αυτονόητα την ικανοποίησή της για τη θετική εξέλιξη της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας. Με την υπόμνηση ότι το κείμενο της κοινής θέσης της Ε.Ε. για την πρώτη δέσμη κεφαλαίων που αφορούν τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου περιλαμβάνει τα δικαιώματα των μειονοτήτων και σαφώς της ελληνικής εθνικής μειονότητας, όπως και τα περιουσιακά της.

Οι Μπεκτασήδες

Στη λογική ισορροπιών και πολιτικών κερδών κινείται και το μεγαλεπήβολο όραμα του Ράμα για την ίδρυση του «Βατικανού των Μπεκτασήδων» στη δυτική -υπανάπτυκτη- πλευρά των Τιράνων. Η αξιοποίηση του θρησκευτικού κινήματος με χαρακτηριστικά ενός «ήπιου Ισλάμ» είναι στρατηγική επιλογή του Αλβανού ηγέτη. Ευθυγραμμίζεται με την απόπειρά του να παρουσιάζει σε Δύση και Ανατολή την Αλβανία ως επίκεντρο σπουδαίων διεργασιών και τον εαυτό του ως μοχλό τους. Ενώ σίγουρα θα αποτελέσει, εφόσον το σχέδιο ευοδωθεί, μια σπουδαία πηγή εσόδων για τη χώρα λόγω του θρησκευτικού τουριστικού συναλλάγματος.

Στο βάθος, πάλι το προσωπικό εκλογικό όφελος. Η φιλελεύθερη επίφαση του «Βατικανού των Μπεκτασήδων» δεν αναιρεί ωστόσο ότι τα Τίρανα με αυτό τον τρόπο θα γίνουν ένα διεθνές κέντρο ισλαμισμού. Ερώτημα για τον Ράμα είναι πώς αυτό θα ισορροπήσει με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην τελευταία συνάντησή τους προ δεκαημέρου στα Τίρανα φαίνεται κάτι να κατάφερε. Ο Τούρκος πρόεδρος έφτασε με δώρο τα περίφημα drones-καμικάζι.

Παράλληλα εγκαινίασε το μεγαλύτερο τζαμί στα Βαλκάνια, το 35 μέτρων Namazgja, τουρκικής χρηματοδότησης. Υποσχέθηκε ακόμη άμεσο διπλασιασμό, στα 2 δισ. ευρώ, του διμερούς εμπορίου και αποκάλεσε επανειλημμένα τους Αλβανούς «αδέρφια των Τούρκων». Και όταν χαρακτήρισε την ισραηλινή επίθεση στη Γάζα και τον Λίβανο «γενοκτονία» δυσκόλεψε αφάνταστα τη θέση του συνομιλητή του, που αρκέστηκε να αποκριθεί ότι στη συζήτηση για την αναγκαία λύση των δύο ανεξάρτητων κρατών η Χαμάς δεν έχει θέση. Ετσι είναι το... ύφασμα του Αλβανού ηγέτη. Φίλος με όλους. Με τον Μπιλ Κλίντον, τον Τζο Μπάιντεν, αλλά και με τον Ντόναλντ Τραμπ. Φίλος και με τον Ερντογάν και «ευγνώμων φίλος» απέναντι στη Μελόνι και την Ιταλία.

Η τακτική απέναντι στην Ελλάδα

Η ευελιξία στις διεθνείς σχέσεις είναι ασφαλώς προτέρημα, όμως η υπερβολική χρήση της μπορεί να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ με σοβαρές επιπτώσεις. Η μονότονη επανάληψη της «άνευ όρων αγάπης» και της ευγνωμοσύνης της Αλβανίας προς την Ιταλία μπορεί επί της ουσίας να μην προκαλεί θέμα, ωστόσο επικοινωνιακά μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις. Τέτοιες παρεξηγήσεις αφορούν και το πού έχει οδηγήσει τις σχέσεις Αλβανίας - Ελλάδας η ανερμάτιστη τακτική των τελευταίων 12 ετών του Ράμα. Βαρύνεται με σειρά αντιφατικών κινήσεων, με προεξάρχουσες χονδροειδείς επικοινωνιακές αστοχίες απέναντι στην Ελλάδα, που δεν προσδίδουν εχέγγυα επιδίωξης μιας πραγματικής στρατηγικής σχέσης φιλίας, μάλλον δείχνουν να υπακούουν στη στρατηγική του «απόψε αυτοσχεδιάζουμε».

Ουδείς κατάλαβε, π.χ., γιατί αναίτια πρόπερσι διατυμπάνιζε ότι η Αλβανία θα ενταχθεί στην Ε.Ε. τίμια και όχι όπως η Ελλάδα στην Ευρωζώνη με νοθευμένα στοιχεία. Για να αρχίσει μετά τις συγγνώμες. Ευγνωμονεί τον Ερντογάν για την παροχή των drones, κομπάζει ότι η χώρα του έτσι γίνεται «άτρωτη», αλλά λησμονεί ότι τα ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη είναι αυτά που -ως νατοϊκά- εξακολουθούν να υπερασπίζονται τον εναέριο χώρο της χώρας του. Και ότι η ελληνική ειρηνευτική δύναμη ήταν η πρώτη διεθνής αποστολή που έσπευσε στα Τίρανα για να αποτρέψει την αιματοχυσία το ταραγμένο 1997.

Συμμετέχει -ανεμπόδιστα- πότε σε εκθέσεις ζωγραφικής και άλλοτε σε εθνικιστικές φιέστες στην Αθήνα, μιλάει για τη «μητέρα Ελλάδα», αλλά πηγαίνει στο Μιλάνο και μιλώντας σε οπαδούς του τους θεωρεί τυχερούς γιατί δεν υπέστησαν τους βασανισμούς των συμπατριωτών τους μεταναστών στη χώρα μας. Αλλοτε στις διόλου σπάνιες εξυπνακίστικες αναφορές του για την Ελλάδα εντάσσει και μεγαλοπρεπείς παραλογισμούς όπως ότι την Ακρόπολη την έσωσαν οι Αλβανοί. Αλλά υπάρχουν και τα πολύ πιο ουσιώδη με τις ανεπίτρεπτες και παράνομες διώξεις κατά του Φρέντυ Μπελέρη και Ελλήνων ομογενών, που παραλίγο να τορπιλίσουν ανεπανόρθωτα τις διμερείς σχέσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η προσήλωση της Ελλάδας στην επιδίωξη καλής γειτονίας παραμένει ακλόνητη. Το ίδιο όμως σταθερή ηχεί και η προειδοποίηση ότι όλα όσα αφορούν την ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος ασφαλώς περνάνε και από το «ναι» της Αθήνας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Getty images / Ideal images