Καζακστάν: Ρώσοι, μηχανική βλάβη ή… πτηνά - Τα 5 σενάρια για τη συντριβή του Embraer

Ήταν πτηνά; Ήταν το αεροπλάνο; Ήταν κάποιος πύραυλος; Ευθύνονται οι Ρώσοι; Αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα βασανίζουν τις αρχές που ερευνούν τη συντριβή του αεροσκάφους Embraer E190AR της Azerbaijan Airlines στο Καζακστάν, με τους 38 νεκρούς και τους 29 επιζώντες.

Τις απαντήσεις αναμένεται ότι θα τις πάρουν από το μαύρο κουτί του αεροσκάφους, το οποίο εντόπισε μια ομάδα έρευνας στο σημείο της τραγωδίας, όπως ανέφερε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων του Αζερμπαϊτζάν AZERTAC, ενώ η κυβέρνηση του Καζακστάν έχει συστήσει επιτροπή για να διερευνήσει τα αίτια της συντριβής και να βοηθήσει τις οικογένειες των επιβατών.

Βίντεο από τη συντριβή δείχνει το αεροπλάνο να κάνει ακανόνιστους κύκλους γύρω από το αεροδρόμιο πριν από τη συντριβή. Καθώς χτυπούσε στο έδαφος, το αεροσκάφος τυλίχθηκε στις φλόγες, με αιμόφυρτους επιβάτες να βγαίνουν από τα συντρίμμια λίγο αργότερα. Το ουραίο τμήμα του αεροσκάφους το οποίο έχει διασωθεί, καθώς δεν τυλίχθηκε στις φλόγες, φέρει διατρήσεις, όπως έχει καταγραφεί σε βίντεο που τράβηξαν διασώστες.

Τι συνέβη λοιπόν; Η οριστική απάντηση θα είναι δύσκολη, καθώς τα ερωτήματα είναι πολλά. Από τις τρύπες στην άτρακτο του αεροσκάφους, ως το βίντεο που δείχνει το αεροπλάνο να κάνει απότομη πτώση και να ξανανεβαίνει πριν την πτώση του. Τα στοιχεία της υπηρεσίας παρακολούθησης πτήσεων Flightradar24 δείχνουν ότι το ύψος του αεροσκάφους άλλαξε πάνω από 100 φορές στα τελευταία 74 λεπτά της πτήσης του. Ορισμένοι χάρτες της διαδρομής της πτήσης έδειξαν επίσης περιοχές όπου χάθηκε το σήμα.



Αυτά είναι τα βασικότερα σενάρια που εξετάζουν οι αρχές:

- Σύγκρουση με πουλιά: Οι πρώτες πληροφορίες για την πτώση του αεροσκάφους -οι οποίες μάλιστα μεταδόθηκαν από το αζερικό πρακτορείο ειδήσεων- ανέφεραν ότι το αεροπλάνο έχασε τον έλεγχο μετά από σύγκρουση με πουλιά. Το ίδιο ανακοίνωσε και η ρωσική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας, η οποία ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι οι προκαταρκτικές πληροφορίες υποδηλώνουν ότι ο πιλότος αποφάσισε να κάνει αναγκαστική προσγείωση μετά από χτύπημα πουλιού.
Η σύγκρουση αεροπλάνων με σμήνη πουλιών δεν είναι κάτι σπάνιο. Από το 1988 ως το 2021,  έχουν καταστραφεί 300 αεροπλάνα από σύγκρουση με πουλιά, τα οποία είτε απορροφώνται από τους κινητήρες, προκαλώντας πυρκαγιά και διακοπή της λειτουργίας τους, είτε χτυπούν στα παράθυρα του κόκπιτ, είτε σε άλλα σημεία της ατράκτου, προκαλώντας ζημιές.

- Χτύπημα από θραύσματα πυραύλου: Δεν είναι μόνο οι τρύπες που φαίνονται στην άτρακτο. Το αεροσκάφος είχε ξεκινήσει από την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, Μπακού, με προορισμό το Γκρόζνι, την πρωτεύουσα της Τσετσενίας, αλλά βρέθηκε στη νότια Ρωσία- στο Ακτάου του Καζακστάν, λόγω ομίχλης. Είναι απορίας άξιο το γιατί πέταξε 275 μίλια μέχρι το Ακτάου, στο δυτικό Καζακστάν, όπου και τελικά κατέπεσε, μιας και όπως αναφέρουν πολίτες που συχνά κάνουν αυτή την πτήση, δεν έχει γίνει ποτέ τέτοια εκτροπή.

Η “λεπτομέρεια” είναι ότι η Τσετσενία και τρεις παρακείμενες περιοχές της νότιας Ρωσίας είχαν δεχθεί νωρίτερα την ίδια μέρα μία σειρά από επιδρομές ουκρανικών drones, με συνέπεια η ρωσική αεράμυνα να βρίσκεται σε αυξημένη επιφυλακή για οτιδήποτε πλησίαζε τον εναέριο χώρο. Η δραστηριότητα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχει κλείσει αεροδρόμια στην περιοχή στο παρελθόν και το πλησιέστερο ρωσικό αεροδρόμιο στην πορεία πτήσης του αεροπλάνου έκλεισε το πρωί της Τετάρτης.

Το Euronews, σε δημοσίευμά του, αναφέρει, επικαλούμενο πηγές με γνώση των ερευνών για την αεροπορική τραγωδία στην πόλη Ακτάου του Καζακστάν, ότι ενδέχεται να χτυπήθηκε από θραύσματα πυραύλου εδάφους-αέρος, πριν τη συντριβή του. Επικαλείται μάλιστα μαρτυρίες επιζώντων επιβατών οι οποίοι δήλωσαν ότι, ενώ πλησίαζαν στο Γκρόζνι, τον προορισμό της πτήσης, άκουσαν μια έκρηξη και ακολούθησε κάτι που έμοιαζε με θραύσματα που χτύπησαν το αεροπλάνο και «τρύπησαν» την άτρακτο. Το Euronews επικαλείται ρεπορτάζ του αζερικού τηλεοπτικού δικτύου AnewZ, το οποίο, επικαλούμενο με τη σειρά του έναν Ρώσο στρατιωτικό μπλόγκερ, ανέφερε πως «οι ζημιές στο αεροσκάφος υποδηλώνουν ότι μπορεί να χτυπήθηκε κατά λάθος από ένα πυραυλικό σύστημα αεράμυνας (SAM)».

Κατά ένα σενάριο, τα θραύσματα του πυραύλου προκάλεσαν ζημιά στα υδραυλικά συστήματα του αεροσκάφους ή και στα ηλεκτρονικά του, ουσιαστικά αφήνοντας τους πιλότους να προσπαθούν να το ελέγξουν χειροκίνητα, χωρίς όμως να έχουν τον πλήρη ελέγχό του.

- Παρεμβολές από GPS jammer / spoofing: Το FlightRadar24 αναφέρει πως είναι πολύ πιθανό η πτώση του αεροσκάφους να οφείλεται σε jamming/spoofing. Παραθέτει μάλιστα διαδραστικό χάρτη στον οποίο την ώρα της πτώσης υπήρχε προειδοποίηση για ισχυρές παρεμβολές, λόγω της προηγούμενης επιδρομής των ουκρανικών drones. Άλλοι χάρτες της διαδρομής της πτήσης έδειξαν επίσης περιοχές όπου χάθηκε το σήμα- κάτι που συμβαίνει συχνά σε περιπτώσεις jamming.

Οι παρεμβολές από τέτοια συστήματα μπορούν να μπερδέψουν τα πληρώματα των αεροσκαφών, παραπληροφορώντας τους για τις συντεταγμένες αλλά και το ύψος στο οποίο πετούν, ως και να επέμβουν σε μια σειρά συστημάτων, ουσιαστικά αχρηστεύοντάς τα. Σε αυτή την περίπτωση, οι πιλότοι θα πέταγαν «στα τυφλά».

Κατά ένα σενάριο, το αεροσκάφος έκανε αυτό τον «κύκλο» για να αποφύγει τις παρεμβολές, όμως βρέθηκε σε σημείο που οι παρεμβολές ήταν ισχυρότερες, με ολέθριες συνέπειες. Σημειώνεται ότι κατά το παρελθόν οι Ρώσοι έχουν κατηγορηθεί για παρεμβολές στο GPS στην ευρύτερη περιοχή.

- Μηχανικό πρόβλημα: Τα στοιχεία της υπηρεσίας παρακολούθησης πτήσεων Flightradar24 δείχνουν ότι το ύψος του αεροσκάφους άλλαξε περισσότερες από 100 φορές στα τελευταία 74 λεπτά της πτήσης του, ενώ σε κάποια σημεία της πτήσης, το σήμα του είχε χαθεί. Αυτό το «pattern» θυμίζει πολύ ένα περιστατικό του 2018, όταν πτήση με τον ίδιο τύπο αεροσκάφους είχε αντιμετωπίσει τεχνικά προβλήματα που το έθεσαν εκτός ελέγχου και ανάγκασαν το πλήρωμά του να κάνει αναγκαστική προσγείωση στην Πορτογαλία.

Επρόκειτο για ένα Embraer 190 της Air Astana που αρχικά είχε προορισμό την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας Μινσκ και στη συνέχεια το Αλμάτι στο Καζακστάν, αλλά έπεσε σε κακοκαιρία και αμέσως μετά τέθηκε εκτός ελέγχου, αφού ο αυτόματος πιλότος δεν λειτουργούσε. Οι πιλότοι κατάφεραν να πάρουν τελικά τον πλήρη χειροκίνητο έλεγχο του αεροσκάφους, απενεργοποιώντας τον υπολογιστή ελέγχου πτήσης και προσγειώνοντάς το. Η έρευνα αργότερα, αποκάλυψε ότι τα «καλώδια πηδαλίου» του είχαν συνδεθεί λανθασμένα.

Σύμφωνα με ειδικούς στην αεροπλοϊα, το αεροσκάφος της Azerbaijan Airlines, δείχνει να είναι εκτός ελέγχου στο βίντεο πριν την πτώση. Κάποιοι επισημαίνουν ότι οι πιλότοι κάνουν επανειλημμένα «βουτιά» για να ανακτήσει το αεροπλάνο ταχύτητα, αφού προηγουμένως φτάνει σε stall -μικρή ταχύτητα αέρος, η οποία οδηγεί σε απώλεια της άνωσης και πτώση- άλλοι ότι τα πτερύγια /flaps βρίσκονται σε μηδενική κλίση, γεγονός που μπορεί να καταδεικνύει ζημιά στα υδραυλικά συστήματα του αεροσκάφους.
Εδώ υπάρχουν κάποιες μαρτυρίες που μπορούν να δίνουν εξήγηση. Η έκρηξη που ακούστηκε λίγο πριν από τη συντριβή, μπορεί να οφείλεται σε φιάλη οξυγόνου στο πίσω μέρος του αεροσκάφους - κάτι που θα μπορούσε θεωρητικά να εξηγεί και τις ζημιές από θραύσματα (αν και αυτές δείχνουν ότι ήταν εισερχόμενα και όχι εξερχόμενα). Από αυτή την έκρηξη μπορεί να τέθηκαν εκτός τα υδραυλικά, ή άλλα συστήματα ελέγχου του αεροσκάφους.

- Έμεινε από καύσιμα: Το αεροπλάνο πέταξε επιπλέον 275 μίλια από το προγραμματισμένο δρομολόγιό του, μέχρι το Ακτάου, στο δυτικό Καζακστάν, όπου και τελικά κατέπεσε. Μπορεί να είναι πιθανό να μην είχαν υπολογιστεί σωστά τα καύσιμα και να έμεινε από αυτά στον αέρα. Όσο τρελό και αν φαίνεται, δεν θα είναι η πρώτη φορά που έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Από τα 21 καταγεγραμμένα περιστατικά, το πιο γνωστό περιστατικό πτώσης αεροσκάφους από αυτό το λόγο, είναι αυτό της Avianca 052 με 158 επιβάτες, που συνετρίβη στα ορεινά της Νέας Υόρκης, σκοτώνοντας 73 από τους επιβάτες του.

Ειδήσεις σήμερα: 

Καζακστάν: Βίντεο από την καμπίνα του αεροσκάφους πριν και μετά τη συντριβή

Κακοκαιρία: Ουρά πέντε χιλιομέτρων στην Αράχωβα - Οδηγοί «κόλλησαν» στο χιόνι, δεν είχαν αλυσίδες

Χριστούγεννα ελπίδας και αβεβαιότητας για τους Χριστιανούς της Συρίας - Πώς τα γιόρτασαν